Zwarte Zee het
zwakke punt
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Britsch -
Fr arische
plannen
Scherper handelsoorlog
Belasting op inkoop in
Engeland
Arita bukt voor
de militairen
Bijzetting stoffelijk
overschot van Balbo
Hore Belisha door
vrouwen aangevallen
Groote Deeusche
partijen verbonden.
Soldatenraden in
Letlands leger
NOORSCH SCHIP
VERGAAN
De wederopbouw
na den oorlog
VERDUISTERING TE
BREDA
Groote brand te
Zwollerkerspel
Vu iirti n f
?cIi^ leL 444 (2 lijnen)* Kengetal 2240.
DONDERDAG 4 JULI 1940. 84e Jaargang. No. 11229.
Uifgaw rfe# N.V. Uitg.-Mij". „Hollands Noorderkwartier" 4
Document nummer zes stelt de
manipulaties in het licht.
OPERATIES TEGEN DE OLIE
VELDEN VAN BAKOE, UIT
GANGSPUNT.
Het in den achtergelaten Fran-
schen spoorwegwagon gevonden do
cument nummer zes bevat nog eeni-
ge merkwaardigheden over de kwes
tie van de Zwarte Zee en de facili
teiten, die de scheepvaax-t in die wa
teren bij de verborgen medewerking
van Sovjetrusland biedt voor de voox*-
ziening van Düitschland.
Helaas moet men toegeven, zegt de Fran-
sche ambassadeur in Ankara in een tele
gram aan de Fransclie regeering, dat een
oplossing van dit probleem niet gemakke
lijk te vinden is. Volgens de bepalingen van
de zeeëngten-conventie hebben de geallieer
den als oorlogvoerenden slechts het recht
oorlogsschepen in de Zwarte Zee te zenden,
wanneer er sprake is van het ten uitvoer-
leggen van een Volkenbondsbesluit of van
het nakomen van een bijstandsverdrag, dat
in he kader van het Volkenbondspact geslo
ten is, te Genève geregistreerd is en Tur
kije bindt, of wanneer Turkije zelf als oor
logvoerende mogendheid of zich door oor
logsgevaar bedreigd achtend, tot de geallieer
den een verzoek om hulp richt. Op dit oogen-
blik is nog aan geen enkele van deze voor
waarden voldaan.
Ons binnendringen in de Zwarte
Zee kan dus bijgevolg slechts op
grond van een welwillende beslis
sing van Turkije volgen. Wij moeten
beseffen, dat het in strijd zou zijn
met de door Tui'kije aangegane
verplichtingen en daardoor een pro-
test van een mogendheid, die de con
ventie heeft onderteekend, of van de
landen, die tot de conventie zijn toe
getreden, zooals b.v. de Sovjetunie
of Italië, zou uitlokken,
In de kaart van Düitschland.
De laatstgenoemde mogendheden zouden
in dit geval zeer wel in de kaart van Duitsch
land spelen. Bovendien zou de Sovjet-Unie
zelfs in het geval, dat gecnerlei oorlogshan-
delingen tegen haar land of haar ooxiogs-
of koopvaaxdijschepen zijn gericht, bij de
oqening der zeeëngten een vijandige mani
festatie tegen de kruisers der geallieerden
kunnen aankondigen en zelfs tegenxnaatre-
gelen nemen. De mogelijkheid van het uit
breken van'vijandelijkheden als een gevolg
van ons initiatief zou dus in geen geval zijn
uitgesloten en deze omstandigheid zou ons
verplichten ons bezig te houden met de
reacties, die het voorgenomen initiatief van
het standpunt der Tuxksche verdediging
zou kunnen hebben.
Dit zou dus dezelfde voorzorgsmaatregelen
en termijnen noodzakelijkerwijze tot gevolg
hebben, die de operalies tegen Bakoe met
zich medebrengen. Hoe zou ovei'igens de con
trole-actie op de Zwarte Zee moeten geschie
den? Het zal er voornamelijk om gaan, de
Russische, Roemcensche, Bulgaarsche of
ltaliaansche schepen te contipleeren en te
onderwerpen aan een contx-olebezoek, als
mede onder dezelfde voox*waarden de Rus
sische en de ltaliaansche petroleumtank-
schepen aan te houden en aan een cheeps-
controle te onderwerpen. die varen tusschen
de Kaukasische havens en de mondingen
van den Donau of langs de Bulgaarsche
kust heen en weer varen, zijnde allemaal
operaties, die nu niet juist op volle zee met
Bucces ten uitvoer kunnen worden gelegd.
Turkije niet bereid tot het uiter
ste te gaan.
De aangehouden schepen zouden naar een
vlootsteunpunt moeten worden gebracht, om
daar gecontrolcei'd te worden en de inbeslag-
genomen goederen te lossen. Waar zou dit
steunpunt gelegen moeten zijn anders dan in
een Turksche haven? Discrete faciliteiten
zouden niet voldoende zijn. Dit zou echter
beteekenen, dat Turkije direct aan de actie
der geallieerden zou deelnemen en Düitsch
land Turkije het terecht als een oorlo-voeren
de mogendheid zou kunnen beschouwen.
Naar mijn meening is de Turksche regeering
op het oogenblik niet bereid, zoover te gaan.
Kan men zich opex*aties van een andere soort
voorstellen? Wanneer het zoo goed als moge
lijk is, dat zonder actieve deelneming van
Turkije controleoperaties op de Zwarte Zee
een uitvoer kunnen worden gelegd, dan mag
men zich aan den anderen kant niet vooi*-
stellen, dat duikbooten, zonder van deze mo
gendheid meer te verlangen als de oogen
hiervoor te sluiten, des nachts door de zee
engten varen, om in de Zwarte Zee snelle
strooptochten te maken, met het doel het
scheepvaartverkeer te verstoren en de Duit-
sche scheepsruimte, ja zelfs de aangehouden
schepen naar Duitsch vooi'beeld tot zinken te
brengen, als men heeft vastgesteld dat de la
ding voor Pxiitschland bestemd zijn.
de
Ik wil de kwestie slechts aansnijden. Wan
neer de opex*atie technisch onuitvoerbaar is,
dan zou zij, politiek gezien, op minder moei
lijkheden stuiten dan een intervexxtie van ge
allieerde kruisers, daar Turkije zich dan te
genover derde mogendheden erop zou kun
nen beioepen, dat zij, omtrent onze plannen
in het onzekere werd gelaten.
De slotsom.
Ik kom tot de slotsom, aldus eindigt het
telegram, dat bij den tegenwoordigen toe
stand en na den door een deskundige vast
te stellen tenxxijn de operatie tegen Bakoe
het gemakkelijkst te organiseeren is en wel
in een wijze, waarbij wij x*ekcning zouden
kunnen houden met de Turksche bezwai-en.
Bovendien zou een succes dei-gelijke conse
quenties hebben en de Rxxssische actie der-
mate verlammen, dat de Turksche regeering
bij een gunstig resultaat van de operatie
zich juist door ons succes ertoe gedrongen
voelt, ons de noodige faciliteiten met minder
bezorgdheid te verleenen, opdat de opcx*aties
der schepencontrole op de Zwarte Zee onder-
gunstiger omstandigheden zouden kunnen
verloopen.
HET DUITSCHE LUCHTWA-
PEN OMVAT FNGELAND
STEEDS MEER.
Het frontbericht van het. D.N.B. meldt.
De Biütsche koopvaai'dij heeft den laat-
sten tijd door de zeer groote bedrijvigheid
van de Duitschc duikbooten voortdurend
groote verliezexx geleden. De nieuwe cijfers
van toi'pedeeren, waarvan in het legci'bericht
melding wordt gemaakt, zijn een nieuw be
wijs voor het intcnsievecren van den han
delsoorlog tegen Engeland. Kapitein-luite
nant Schuhart, die als duikbootcommandant
reeds gx-ooten naam heeft gemaakt, heeft
thans het tot zinken brengeix van 24.000 bru
to register ton vijandelijke scheepsruimte
kunnen melden.
Bijzonder gevoelig zal men in Engeland
zijn getroffen door het verlies van een tank
schip van bijna 9.000 ton, waarvan bij het
cijfei', dat door Schuhart wordt genoemd,
melding is gemaakt. Ook het verlies van het
gewapende stoomschip „Ai*an Dora Stai*",
dat door een andere duikboot is gctox'pedcerd
treft de Engelsche handelsmarine zoo zwaai*,
omdat afgezien van de geroofde Nooi'sche
en Nederlandschc schepen neutrale tónna
ge voor de ravitailleering van Engeland
nauwelijks meer ter beschikking staat. De
toegebrachte verliezen treffen daarom on
middellijk de Britsche koopvaardij en dragen
er in belangrijke mate toe bij, de hinncn-
landsche moeilijkheden in Engeland te ver-
grooten. Ook de bedrijvigheid van het Duit
sche luchtwapen tegen Engeland neemt een
steeds meer omvattend karakter aan.
In een gemeenschappelijk communiqué
van het leger en het departement van bui
tenlandsche zaken wordt vastgesteld, dat
met betrekking tot de radioi'ede van den mi
nister van buitenlandsche zaken over de au
tonomie in Oost-Azie tusschen het leger en
het ministerie van buitenlandsche zaken
geen meeningsverschillen hebben bestaan.
GEEN EVACUATIE VAN SINGAPORE.
Officieel worden de geruchten tegenge
sproken volgens welke de gezinnen van het
dienstpersoneel te Singapore zijn geëva
cueerd.
VLIEGTUIGEN BOVEN NOORD-OOST-
ENGELAND.
Vliegtuigen, waarschijnlijk van Duitsche
afkomst hebben den vorigen avond gevlogen
boven Noord-Oost-Engeland. Er werden geen
bommen neergeworpen.
De Britsche regeering heeft een ontwerp
voor het heffen van een inkoopbelasting in
gediend. De bepaling van de hoogte der be
lastingen van den datum van het in werking
treden wordt aan het Lagerhuis overgelaten.
Men wil door deze belasting in de eerste
plaat een groot bedrag voor de schatkist ver
krijgen en verder de binnenlandschc uitga
ven beperken en het verbi*uik van levens
middelen verminderen. De belasting zal gel
den voor gi'oothandelaars en fabrikanten bij
hun transacties met wederverkoopers in het
kader van het licentiestelsel,
De eischen van het leger blijk
baar ingewilligd.
De afdeelingschefs van het Japansöhe mi-
nistex*ie van oorlog hebben gisteren in hun
ministerie een bespreking gevoerd van meer
dan 3 uur, waaraan ook de plaatsvervangen
de minister van oorlog Anami, heeft deelge
nomen. Naar verluidt is bij deze bespreking
de positie van het leger vastgelegd ten op
zichte van de radiorede „welke de minister
van buitenlandsche zaken, Ai'ita, onlangs
heeft gehouden over de Japansche buiten
landsche politiek en over deii huidigen stand
van zaken". Na dezen bespreking heeft de
minister van oorlog, Hata, een bezoek ge
bracht aan den minister van buitenlandsche
zaken om hem den eenstemmige opvatting
van het leger mee te deelen en Arita te
verzoeken met deze opvatting ernstig reke
ning te houden.
Hata heeft vervolgens ook minisfei*presi-
dent Yonai ingelicht over de opvatting van
het leger. De „Tokio Asahi Sjimboen" schrijft
dat de houding van het leger door Arita in
zijn radiorede verkeerd is voorgesteld. Daar
over is binnen en buiten Japan ernstige
twijfel ontstaan. Daarom heeft het leger ge-
ëischl, dat onmiddellijk maatregelen worden
getroffen om met den huidigen toestand re
kening te hgouden. Het leger heeft besloten
'n ferme houding aan te nemen. In Japan
sche politieke kringen wordt aan de stappen
van den leider van het leger bij Arita en
Yonai groote beteekenis toegekend en men
is benieuwd welke houding het kabinet te
genover de eisohen van het leger zal aanne-
Nadat de geheele bevolking van Ti*ipolis
in de residentie van den gouverneur-gene
raal van Libye de laatste eer had bewezen
aan liet stoffelijk ovexschot van maarschalk
Balbo en zijn kameraden, is gistex*en de
plechtige bijzetting geschied. Langs den weg
van de residentie naar de kerk had zich een
leusachtige menigte opgesteld. Na de mis in
de kerk hield maarschalk Gi*aziani het fas
cistische appèl der gevallenen. Het stoffelijk
hulsel van Balbo werd vervolgens bijgezet
in de aan de zee gelegen eerehal der ge
vallenen.
De Britsche oudminister van ooi*log Hore
Belisha is Maandag na een rede te Devon-
port, waarin hij voor het vastbei*aden voort
zetten van den oorlog pleitte, door opgewon
den vrouwen aangevallen. Vóór de detec
tives, die hen voortdurend begeleiden, kon
den ingrijpen, werd Hore Belisha op het
oogenblik, dat hij in zijn auto wilde stappen
door een aantal vrouwen omringd, waarbij
hij verscheidene klappen in het gezicht
kreeg. De vrouwen vexdangden vrede en den
terugkeer hunner mannen en beschuldigden
den gewezen minister van orolog ervan, En
geland ixi den orlog te hebben gebracht.
HET BLOEMBOLLEN-ROOIEN GEEFT OP
HET OOGENBLIK IN DE STREKEN BOVEN
EN ONDER HET NOORDZEEKANAAL AAN
VELE HANDEN WERK.
Voor hervorming op economisch
gebied en ter verzekering der on
afhankelijkheid.
De voorzitters der vier groote par
tijen in den Deenschen Rijksdag, n.1.
de sociaal-democratische partij, dé
radicale partij, de consex-vatieven en
de z.g. Venstre hebben, tezamen
met de rechtsstaatpartij besloten
zich aaneen te sluiten.
In een desbetreffende verlclaxing woi'dt,
aldus het D.N.B., gezegd: De in den Decn-
schen Rijksdag vertegenwoordigde partijen,
die een behoud der bestaande grondwet
wenschen als basis voor het politieke le
ven, hebben besloten een nationale Deen»
sche samenwerking tot stand te brengen.
Genoemde partijen schuiven alle meenings-
versclxillen ter zijde en sluiten zich aaneen
ter verzekering der onafhankelijkheid en in.
tegriteit van Denemarken.
Allereerst wil men streven naar hervor
mingen, die zekerheid Scheppen voor gezon
de economische toestanden en voorts wil
men door werkverschaffing een einde ma
ken aan de werkloosheid.
Overigens, zoo zegt de resolutie, zal het
doel zijn de taken van den dag tot een
snelle oplossing te brengen en de best mo
gelijke samenwerking te verzekeren met de
naties, met wie verbindingen- mogelijk zijn
en op welker begrip de vereenigde partijen
een beroep doen.
Om de verdere ontwikkeling van deze sa
menwerking te verzekeren ook voor den
tijd, waarin de Rijksdag niet bijeen is, kie
zen de partijen een gemeenschappelijke
commissie van twee leden uit elk der vier
gx-oote partijen en een lid van de rechts
staat partij.
Het communistische blad Cina meldt, dat
in verband met de wettigverklaring van de
communistische partij van Letland in de
toekomst ook in het Letlandsche leger com
munistische cellen gevormd mogen worden.
Volgens hetzelfde bericht mogen in het Let
landsche leer ook soldatenraden gevormd
worden.
Vijf en twbig opvarenden gered.
In La Coruna zijn twee Spaansche vis-
schersbooten aangekomen, die op 300 zeemij
len van La Coruna, ten zuiden van Ierland,
op Juni 25 schipbreukelingen van het Noor-
sche vrachtschip „Belmoira", groot 5500 ton.
aan boord hadden genomen. De Belmoira
was op weg van Dakar naar Southampton.
FINANTIEEL ZEER
GOED MOGELIJK.
Het jaarverslag van de Bank voor Inter
nationale Betalingen (B.I.B.) Avijdt o.a. enke
le bespiegelingen aan de toekomst na den
ooi'log. Naast de schokken, die de oorlog
teweegbracht, schept deze ongetwijfeld ook
veranderingen van fundaxnenteelen aai*d,
die niet alleen de toekomst van Europa,
doch van de geheele wereld aangaan, aldus
het verslag.
Het is van ovei'heerschend belang, dat
na beëindiging der vijandelijkheden een zoo
helder mogelijk beeld wordt .verkregen van
den economischen en financieelen toestand
van de wereld en van de problemen, die
moeten worden opgelost.
Het vraagstuk van de hulpverlee-
ning en den wederopbouw na den
oorlog moet met de tegenwoordige
hulpmiddelen en bij doeltreflend ge.
brnik van braakligende kapitalen
niet al te moeilijk zijn, hoeveel er
ook verwoest moge zijn.
Bijna alle volken hebben reeds opmerke
lijke aandacht geschonken aan het vx*aag-
stuik van de economische en firiancieele
organisatie van de wereld na den oorlog.
Wanneer eenmiaal de wil tot samenwer
king bestaat, zullen ook geëigende midde
len voor het gewichtige werk van don we
deropbouw beschikbaar zijn.
BRITSCHE ARCHIEVEN REEDS IN
CANADA?
Volgens het Zweedsohe blad de „Nya Dag-
ligt Allehanda" is het archief van het Brit
sche ministerie van buitenlandsche zaken
en andere belangrijke ministeries reeds in
alle stilte naar Canada overgebracht. Zelfs
de kroonjuwelen zijn uit den Tower gehaald
en bevinden zich in het Amerikaansche do
minion van het "Britsche impei'ium.
Oud-gemeenteontvanger veroordeeld
De Bredasche rechtbank heeft gistermor
gen uitspraak gedaan in de zaak tegen den
56-jarigen rar. C., oud-gemeente-ontvanger
van Breda en hem veroordeeld wegens ver-
duistering tot een gevangenisstraf van een
jaar, met aftrek van voorarrest. De eisch was
een jaar en drie maanden.
Een boerderij met schuur een
prooi der vlammen.
Dinsdagmiddag is in den polder Masten
broek, gemeente Zwollerkerspel, brand ont
staan bij den veehouder W. Rietman, door
dat de motor in brand vloog, waarmede
men bezig was het hooi in bergen op te tas
ten. In een oogwenk stónd-en twee hooiber
gen, de boerderij en een schuur met land
bouwwerktuigen in brand en gingen geheel
verloren. Een varkensschuur kon door de
brandweer worden behouden. Naar schat
ting is 250.000 pond hooi verbrand. De aan
gerichte schade, die aanzienlijk is, wordt
1 door verzekering gedekt.
