Voor den Zaterdagavond 9
Brabantsche
RADIO
De-
-van Dré Brisf
PROGRAMMA
Xaê- nxw-Lt!
Ulvenhout, 18 Juli 1940.
Amico,
Zomerregen!
Den ganschen Zaterdag was dohker. In den
vroegen mei-gen, als ik mee de mannekes 't
land optrok, dan suizelde heel den buiten van
't overdadige water, dat wemelde over de wae-
reld.
De duistere lockten hongen laag over d'ak-
kers. Ze flierden, lijk dunnen, zwarten smoor
van de enders. Zoo wijd ge zien kost. Ze jaag
den over den donkeren boschkam, over de
zwartblinkende Mark, over de zwaarriekende
velden en over 't gebogen koren. Over ons
dorpke ook, dat daar stillekes en gelaten ver
doken lag achter 't hooge zomergewas en hei
melijk scheen weg te drijven onder den don
keren wolkensmoor, in de nialsche waterstui-
vings.
D'n Eeker rilde onder z'n natte kieltje, dat
mee donkere plekken aan z'n botten begost
te kleven. Z'n rattensmoeltje glom. De twee
wit-verschoten wenkbraauwen piekten fel on
der 't gegolfde randje uit, van 'n toddeke dat
ooit wel 'ns 'nen deukhoed was gewist.
„Koud? Eeker?"
„N-n-n-niks, horre", trilde n-ie. Dré Hl hoef-
de-n-ik niks te vragen; die beweerde: ,,'t zal
nou lekker zijn in de Mark, opa!"
„Ja jonk. Mee zoo'n weer is 't kustelqk
zwemmen!" Dan rende-n-ie veuruit, trok on
derwijl den kiel al over den kop, knoopte de
galgen los en 'n telleke later stond ie, daar
ie in de verte als 'nen blanken jongen God
in den donkeren mergen, naakt op den leu
ning van 't boogbrugske, klaar veur den duik
in 't malsche mergenwater, die daar wegklokt
tusschen de boterblommen, de eigeele dotters
en den wilden zwing. Dunner flierden de loch-
ten uit malkaar. Zwarte „draden" smoor trok
ken uiteen. En daar, waar 'k de zon zocht,
dreef 'n melkglazen schijf achter de dunne
wolkslierten.
'n Kléér, kristallijnen licht glee zachtkes
over den natten mergen. D'n dag gong even
open; de weareld wierd wijer.
,,'t Gaat klèèren, baas".
„Konkelefoes, Eeker; zie daar, ten westen!"
Daar wemelde 't „roet" van regennevels in
vage wolkpartijen, dichter en donkerder, to
ren hoog. „Dit houwen we vandaag, jonk!"
„Zou 't, ja?','
„Jaja, 'k ben zeker!"
Scherp slisten onze stappen langs 't nat ge
was van d'akkerpaaikes.
Bij iedere windvlaag roosch 't hooge koren
deur de stille vroegte. Malsch plekten de wes-
ter aan oewen natten kop. Dan viel 'nen wolk
leeg in vette druppen, die kwakten op 't ge-
blaart; die soms plensden in oewen nek en
koud kietelden over oewen rug. 'Nen slag van
den kerktoren plompte neer, in den zachten
droesem van den bojem; zong golven na, in
't nakte Niks; huiverde over oew zielement,
dat in deuzen milden mergen openstond als 'n
witte blom, bepèèrld van hemelwater.
Dan hoorden we, wijdweg deur 't ritselende
watergewemel, dat vezelde deur de stille
ruimte, 't zompen van dravende pèèrdenhoe-
ven. Evenkes stonden we dan verrast. Daar
galoppeerde Dré III, pioedrenaakt, deur den
stagen regen, óver den dras van de verzopen
wei. We hoorden Bles blazen, den Dré lachen.
We hoorden hoe ie mee de platte hand kletste
op de natte huid van 't ongezalde pèèrd, dat
hinnekend genoot van deuzen regengalop
waarbij de hooge biezenknoppen kietelden
langs zijnen buik.
Daar namen ze 'nen breeden sloot, 't water
fonteinde, neeë spóót onder Bles' hoeven van
daan! Even later gong den sprong over 'n
.koeienhek en den blinkenden knol zweefde uit,
boven den blauwen doom, die over d'èèrde
hong.
„Da's rijen", fluisterde den Eeker. En z'n
lippen, blaauwig van de kou, bleven lachend
openstaan naar dieën kostelijken rit deur de
malschheid van den verseh geschapen regen-
mergen, waarin mensch en dier, verbrand
onder de genadelooze akkerzon van de leste
weken, huiliën zoeten zalf vonden veur de
moeigeblakerde huid.
„Gossie", piepte den Eeker! In 'nen grooten
boog had den Dré z'n pèèrd naar de Marlt
gedreven en op 'n plek, waar den stroom
ginnen oeverkant heeft, de drinkplaats van
de runders, daar gongen man en pèèrd in draf
te water!
,,'t Is op de wei nog niet nat genogt,
Eeker', lachte n-ik. Zoo was 't Gulzig ge-
worden naar 'nen overdaad van malsch mer
genwater trok m'n baaske dwars deur den
schuimenden stroom, even zagen wij niks dan
'nen schamp van zijnen blanken rug en de
■felle ooren van 't pèèrd, dan, aan den overkant
kwamen ruiter en pèèrd omhoog -uit 'nen
vloed van borrelend schuim, dat dan blaasde
en driftig wegdreef op de rapvlietende Mark.
Amper op den vasten grond glee Dré III van
den felglanzenden pèèrdenrug, joeg den beest
de wei in, maakte eigens 'nen zweefduik
verom, schudde de druppels van z'n natte vel,
gooide dan kiel en broek aan 't sterke lqf.
D'n dag kost beginnen!
Als we, gedrieën, 'n paar uren later thuis
kwamen veur 't mergenschaft, dan was den
huis donker. Altij stroomde, wemelde, goot,
klaste, tnotte den regen van de zwarte lochten
Den notenlèèr liet z'n veeren hangen, dunnen
waterfranje droop uit den kroon, 't Bronolie
stel, daar op de platte buis tooverde 'nen ros
sen gloei onder de schouwkap. Trui was stille
kes. Hoe kost ze nou Zaterdaghouwen mee
zoo'nen weer...? Maar ze zweeg. Wist, wij
moesten er deur. Dus de koffie geurde extra
sterk! Dus in de pan siste 't spek en d'eiers
jnee dubbel lawijt. Den boerenmik lag toren
hoog getast, de aardbeien dreven in den sui-
Dré III sloeg 'n kruiske, veul te rap dan
dat ze 'r in den Hemel iets van kosten te we
ten komen. D'n kwiebus was uitgehongerd. Ik
ken dat! Van vroeger...! Als ge dan, na zoo'n
zwempartij, na zoo'nen rit, na zoo'n werk-
schaft, dat allegaar in den pittigen waterreuk
van buiten, als ge dan bij Trui komt, die den
huis vulde mee den hartigen geur van eier
struif, mee den steuvigen aroma van verschen
koffie, mee den zoeten asem van gesuikerd
fruit, dan dan zoude ziel en zaligheid ver
kwanselen veur twintig botrammen aan zoo'n
tafel!
Trui knapte op. Als die heur mansvolk zoo
ziet- schranzen, dan komt ze vaneigens weer
op toeren.
„Hadden ze mee da weer nou nie eenen dag
kunnen wochten?" klaagde ze plazierig.
,,'t Is sjuust op tijd, Ti-ui", kwekte den
kleinen Dré... „mergen... oem!... Zondaggü"
En in 'n feestelijke gelukstemming spaaide-
n-ie diep mee zijnen lepel in de aardbeien: 't
rooie sap droop langs z'n kin!"
Den wagel was zwaar. Zaterdag! Dubbel-
gelajen.
Daarbij: de versche gx-oentes zoo uit 't veld,
waren dik van 't water. En water wéégt! 't
Zwarte reil glom als lak in den zilveren dag,
die blank over de schepping huifde. Bezijen
den steenweg lagen de Ulvenhoutsche velden
als nuuw te groenen. Ik rook 't gras, den
geurigen kalmoes langs de sloojen. D'n rug
van m'n handen blonk van 't nat. M'n pepke,
na den ontbijt ter weareld, hield ik mee den
kop omlaag. De rookslierten kleefden aan 't
lage blad van de boomkroonen, waarvan de
zilveren pèèrls rolden in den blanken dag.
Ja, zoo'nen zomerregendag is schoon,
amico, maar ge mot 'm zien mee d'oogen van
den boer. die zat waren van zon. Die piekten
van d'hitte, die „leeg" wierden van 't zonne-
wit, dat dagenlank blekekrde over de hooi
velden. Ge mot 'm drinken mee 't dankbare
zielement van den boer, die geren volle sloojen
ziet om z'n welige akkers! Ge mot 'm genieten
mee 't moeie lijf van den boer. dat op 't end
naar den koelen rust van zoo'nen malschen
dae: kan smachten. Ja, ge mot 'm opzuigen,
zoo'nen dag, lijk 't zware bladgewas, dat de
sappen omhoog slurpt, tot in 't hart van den
blommentros, die dan geuren en fleuren gaat
in zwellender pracht tot gloriender sier van
God's schepping.
HahAls ge m'n baaske had zien weg-
rijen! Nadat ie de vroegte van deuzen dag
opge..vreten had mee bast en pit! Ja, z'n
kruiske veur den eten was slorzig, maar zoo
den dag vastpakken, die sjuist kwam uit den
Schepper zijn handen, zóó die gave aan de
bloote borst di-ukken als ie 't den nek van
Bles dee bij den oversteek van den Mark-
stroom, is 't heidensch om te zeggen, dat
zoo'nen gulzigen rit deur den waterdag 'n
dankgebed gelijk is veur 't lieve leven
Pasop! Ik heb eigens dikkels onder den 're
genboog', dien 'k trapte uit 't water, als ik
te drijven dag in den mergenplas. tusschen
de veld- en waterblommen, m'nen eersten
vaderons van zoo'nen dag den Hemel inge-
ZONDAG 21 JULI 1940.
Jaarsveld, 414.4 m.
8 00 KRO. 8.80 VPRO. 9.00 KRO. 5.00
NCRV. 7.45—10.25 KRO.
8.Ö0 Wij beginnen den dag.
8.30 Studiodienst.
9.00 Gramofoonmuziek.
9.30 Hoogmis.
11.00 Gramofoonmuziek.
12.15 Economisch-sociale causerie.
12.30 Gramofooixmuziek.
12.45 Berichten ANP.
1.00 Letterkundige causei'ie.
I.15 KRO-Melodisten en solist.
2.00 Gramofoonmuziek.
2.30 Rotterdams Philharmonisch orkest en
Residentie-koor.
(3.153.30 Cyclus „Uitingen van nationale
cultuur").
4.15 Gramofoonmuziek.
4.30 Ziekenpraatje.
4.50 Gramofoonmuziek.
5.00 Gewijde muziek (opn.).
5.15 Berichten ANP.
5.30 Gereformeerde Kerkdienst.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.20 Gewijde muziek (opn.).
7.50 Gramofoonmuziek (8.008.15 Berichten
ANP).
8.30 Gevarieerd programma.
10.10 Wy sluiten den dag.
10.15—10.25 Berichten ANP.
Kootwijk, 1875 m.
VARA-Uitzending.
7.00 Berichten Duitsch.
7.15 Berichten Engelsch.
7.30 Gramofoonmuziek.
(Om 8.00 Berichten ANP).
9.30 Berichten Vlaamsch.
9.45 Orgelspel.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.45 Esmeralda".
II.15 Berichten Engelsch.
11.30 Rerichten Vlaamsch.
stuurd langs den zonnepiek, die uit den dage
raad over me kwam.
Hah! Als ge m'n baaske had zien weg
tijen, de kin nog klam van 't vruchtensap! En
stil gelukkig om...wel om den dag van mèr-
gen al! Zoo is 't leven 'n feest bij allen
zwaarsten arbeid. Zoo is zelfs den zomer
regendag, zoo is zoo'nen dubbelwegende Za-
tei-dag 'nen dag als melk. Zoo blank zoo vol,
zoo deugdzaam.
„Rotweer", zeeën klantjes in stad: „en wa
zal 't mergen weer zijn? 'Nen slechten Zon-i
dag!"
Ik zweeg dan maar, zee weinig van de mal
sche groentes, want slecht geluimde slaap
koppen zijn argdenkend en peinzen dan dat ge
'nen cent meer zult vragen veur zoo'nen goud
gelen slaaikrop. Och ja, den boer wordt
slecht verstaan en ik kan verwonderd zijn over
m'n eigen, da 'k tóch 't „praten" nie laten
kan. Maar daar mot toch iemand zijn, die
zelfs 't schoone van 'nen regendag aanwijst.
En als O.L.H. dan tevrejen is mee 'nen boer,
allee dan maar, 't zal weer wel goed zijn.
M'n broek hong zwaar aan de galgen als ik
nadenmiddag thuisree.
M'n mouwen kleefden aan m'n polsen, plek
ten aan m'n armen.
De schouwers wogen zwaar.
Maar nou en dan brook de locht en den dag
gloeide dan als amber over 't natte zomerge-
blaart. Daar kwam, karjuu, den Zondag al
aan!
„Hot, Blek", riep ik naar m'nen goeien hon
debeest: „Vort, oewen wermen schottel staat
gereed!"
Als ik aankwam op den hof en Trui de deur
losgooide, dan rook ik meteen den Zondag-
schen soep, die al te trekken stond.
En 's avonds, als we gevieren gezeten wa
ren in den Zaterdags-properen huis, de koppen
blinkend van 't scheermes, de moeïë lijven
weldadig in de verschooning, de gehaktballen
(Zondagschen kost!) al sisten in de braaipan,
dan waren we te moei om véul te zeggen, maar
dan was den Zondag al begonnen, die daar te
gloeien hong in den koperen notenkroon, nou
d'avond-zon gekropen zat op 't natte loof, dat
zachtkens drooglekte in den witgeregenden
erf.
Efkes kwam den Fielp nog aan, mee zijnen
Zondagschen krentenmik, de Zondagsche si
gaar! En in z'n hagelwitte, plankharde bak-
kersjaske, waarmee ie Zaterdags den Zondag
in 't durp brengt.
Den Eeker ki-eeg z'n vijf rijksdaalders (ge
wit, uit de propkas; 't manneke heeft nog gin
keus gemokt, dus gaf den Fielp 'm de „hach-
terwielen zoomaar dan") en dalijk kocht ie
bij den Fielp 'nen krentenmik-veur-thuis; en
'k zag aan 't kaereltje z'n gelukkige gezicht,
dat ie ineens 'n goeie bestemming had veur
't zilveren rijksdaalderstorentje.
Trui zag 't ook, dunkt me. Want meteen
zee ze: „koop nou iets veur oew eigen horre!"
„Kweetnie", bromde-n-ie, mee 'n hooge
kleur...!
Maar den anderen dag Zondag is 't man
neke, in z'n beste plunje gegaan naar den
woonwagel, in zijn nuuwe kwaliteit van gedie-
pelmeerd schoolmeester.
Ja, 't was 'nen gulden Zatei'dagavond
lijk ie px-onkte óver den afgespoelden buiten!
't Was heelegaar 'nen besten dag! 't Was
prachtig... „rotweer"!
Maar nou schei 'k eraf. Daar is meer te
doen.
Veul groeten van Trui, Dré III, den Eeker
en als altij gin horke minder van oewen
t.a.v.
Een groen bladerdak koepeit zich boven het stille meer
VERORDENING VAN JAREN
GELEDEN.
Ongeveer 250 jaar geleden bepaalde de
wijze raad te Oudenaai-de in Vlaanderen,
dat niemand 'savonds na acht.uur zonder
lantaarn op straat mocht. Wie in strijd han
delde met deze bepaling, moest een boete
van 10 gulden betalen. De burgers mopper
den, maar toch waagde niemand het. onge
hoorzaam te zijn. Volgens gemeenschappe
lijke afspraak echter droeg iedereen, die laat
op straat was, wel een lantaarn, maar zon
der licht. Toen beval de raad, dat iedereen
licht in zijn lantaarn moest hebben. Weder
om waren de burgers gehooi-zaam, ze had
den een licht in hun lantaarn, dat echter
niet brandde.
Nu was de raad genoodzaakt voor de der
de keer op straffe van verdubbelde boete te
bevelen, dat iedereen 'n brandend licht in
zijn lantaarn moest dragen. De burgers volg
den nu weliswaar dit bevel op, maar ze
droegen de lantaarn met het daarin bran
dende licht onder de mantel. Hierop volgde
het vierde bevel van de kwaad hun pruiken
schuddende hecren: „Men moest de lan
taarn vrij, openlijk en onbedekt met het
brandende licht dragen", en nu pas moesten
de burgers, die langen tijd hun overheid
hadden geplaagd en bespot, hun verzet op
geven.
11.45 Gramofoonmuziek.
12.00 Vara-orkest (opn.).
12.3012.45 Berichten Duitsch.
12.45—1.00 Berichten ANP en gramofoon
muziek).
2.00 Berichten Duitsch.
2.15 Rosian-orkest (opn.).
3.00 Gramofoonmuziek
(3.15—3.30 Berichten Engelsch).
4.00 Tuinbouwpraatje.
4.30 Esmeralda en solist.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 Berichten ANP.
5.30 Bx'avour en Charme (opn.).
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Berichten Engelsch.
6.30 Orgelspel.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.20 De Ramblers.
8.00 Berichten Duitsch.
8.15 Berichten ANP.
8.30 Berichten Engelsch.
8.45 Berichten Vlaamsch.
9.00 Gramofoonmuziek.
(9.159.30 Berichten Engelsch).
9.45 Berichten Vlaamsch.
10.00 Berichten Duitsch.
10.15—10.25 Berichten ANP.
10.3010.45; 11.15—11.30 en 0.150.30
Berichten Engelsch.
1.001.15 Berichten Vlaamsch.
I.151.30 Belichten Engelsch.
MAANDAG 22 JULI 1940.
Jaarsveld 414.4 m.
KRO-Uitzending.
8.00 Berichten ANP.
8.05 Wii beginnen den dag.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 VPRO: Morgenwijding.
10.15 N. Afopsky'8 Russisch kerkkoor, opn.
10.30 Gramofoonmuziek.
II.30 Godsdienstig halfuur.
12.00 Gi'amofoonmuziek.
12.15 John Kristel en zijn Troubadours.
(12.45—1.15 Berichten ANP en gramo
foonmuziek).
2.00 Vrouwenuur.
3.00 Rococo-octet.
3.30 Gramofoonmuziek.
3.45 KRO-Melodisten en solist.
4.15 KRO-oi-kest.
5.00 KRO-Groot-Amusementsorkest, solisten
en De Meesterzangers (opn.). (5.155.30
Berichten ANP).
6.15 John Kristel en zijn Troubadours.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.00 Voor de jeugd.
7.35 Reportage.
8.00 Belichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek.
8.30 KRO-Symphonie-orkest.
9.00 Gramofoonmuziek.
9.30 Radiotooneel.
10.05 Gramofoonmuziek.
10.10 Wij sluiten den dag.
10.1510.25 Berichten ANP.
Kootwijk 1875 m.
NCRV-Uitzending.
7.00 Berichten Duitsch.
7.15 Berichten Engelsch.
7.30 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten ANP.
8.10 Schriftlezing, meditatie.
8.25 Gewijde muziek (opn.).
8.35 Gramofoonmuziek.
9.30 Berichten Vlaamsch.
9.45 Pianovoordracht en gramofoonmuziek.
10.30 Gramofoonmuziek.
11.15 Berichten Engelsch.
11.30 Berichten Vlaamsch.
11.45 Christelijke liederen met pianobege
leiding en gramofoonmuziek.
12.30 Berichten Duitsch.
12.45 Berichten ANP.
1.00 Canzonetta-sextet en gramofoonmuziek
(2.002.15 Berichten Duitsch).
2.45 Gramofoonmuziek.
3.15 Berichten Engelsch.
3.30 Fluit-, piano- en gramofoonmuziek.
4.15 Gramofoonmuziek.
5.00 Berichten Duitsch.
5.15 Berichten ANP.
5.30 Apollo-ensemble.
6.15 Berichten Engelsch.
6.30 Orgelconcert.
7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.20 Berichten.
7.30 Reportage of muziek.
8.00 Berichten Duitsch.
8.15 Berichten ANP.
8.30 Berichten Engelsch.
8.45 Berichten Vlaamsch.
9.00 Gramofoonmuziek.
(9.159.30 Berichten Engelsch).
9.45 Berichten Vlaamsch.
10.00 Berichten Duitsch.
10.15—10.30 Berichten ANP en sluiting.
10.30—10.45; 11.15—11.30 en 0.15-0.30
Berichten Engelsch.
1.001.15 Berichten Vlaamsch.
1.151.30 Berichten Engelsch.
KERN
Een groot dichter heeft gezegd: „uit mijn
groote smart maak ik mijn kleine ge
dichten".
De waarde van een gedicht hangt niet af
van de lengte. Wy kunnen een gedicht van
drie bladzijden lang lezen dat ons niets zegt
en één enkele regel kan iets treffen in ons
hart, kan soms maken, dat wij minuten lang
blijven zitten peinzen doordat een paar
woorden een innerlijke snaar deden trillen en
ons vervulden van een diepe gedachte.
Wanneer dit gebeurt, dan is het meestal
doordat in simpele woorden op gevoelige
wijze iets wordt uitgedrukt, dat wéér is.
De mooie waarheden in het leven zijn een
van de grootste bronnen van troost.
Er zijn ook leelijke waarheden, wij zullen
het niet ontkennen. Aan ons de keuze of wg
ons in hoofdzaak willen bezighouden met
de mooie of met de leelijke waarheden.
Cynisme is altyd zwakheid, een bittere
hoon en een voorgewende onverschilligheid
tegenover datgene wat meil niet vermag te
overwinnen, omdat het aan belangrijkheid
wint door de overmatige aandachtigheid die
wij eraan schenken. Want tot op zekere
hoogte is alles voor ons zoo belangrijk als
wy zelf willen toelaten, dat het is.
Waarop wilt U zich concentreeren, op de
mooie of op de leelijke waarheden
De keuze is niet moeilijk. Stelt U voor, dat
het venster van Uw voorkamer uitziet op een
rommelig en rookerig fabriekscomplex en
dat van Uw achterkamer op een groene
weide met bloeiende veldbloemen, aan welk
venster zult U dan gaan zitten?
Sommigen van ons zullen echter moeten
breken met de gewoonte, om zich blind te
staren op de leelijke waarheden van het
leven. Deze gewoonte wordt gauw tot een
gevaarlijke sleur, omdat wij daardoor een
gemis aan actie trachten te bemantelen en
te verontschuldigen.
Dat men ongelukkig is of verdriet heeft
is nog geen geldige, reden om by de pakken
neer te zitten en ongedaan te laten wat ge
daan kan worden.
Laten wij trachten om te doen als de
groote dichter, en om van ons verdriet of
gemis een kern te maken van waaruit wij
iets positiefs opbouwen.
Gedichten maken is niet aan een ieder ge
geven, maar ook U en ik kunnen uit ons ver
driet iets goeds doen voortvloeien.
Wie verdriet en gemis kenden, die zyn in
staat om het verdriet en gemis van anderen
te begrypen. En alléén het besef van begre-
pen te worden is: laat U niet gaan, laat U
niet blijvend terneerdrukken. Zelfs een ge
rechtvaardigde geestelijke neerslachtigheid
mag geen rede zyn, om Uw persoonlyk voor
komen en Uw omgeving te verwaarloozen.
Door slordig en onverzorgd rond te loopen
in een stoffige en onopgeruimde kamer zakt
U slechts dieper in een put van passiviteit
en gedruktheid.
Heft het hoofd omhoog en zegt: „ik mag
geknauwd ztjn, maar niet verslagen. Op volle
kracht vooruit, ik zal ervan maken wat er
van te maken is."
Volgens die richtlijn kan van de litteekens
die door het leven geslagen wonden achter
lieten een kracht ten goede uitgaan.
Nadruk verboden.
DR. JOS. DE KOCK-
