1
De Duitsche wapens
zullen nu spreken
Naar een nieuw tijdperk
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
DE TEERLING GEWORPEN
MEISJE OVERREDEN
EN GEDOOD
Hun scherpte zal
het Britsche Rijk
tot verbazing
brengen"
Onze scholen in den
komenden winter
Oude luister gered
DE OPBOUWDIENST
van gemeenschapszin
en saamhoorigheid
Eerbied en waardeering
voor den arbeid
Vliegers aangespoeld
Laan. Schaden. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 224A
WOENSDAG 24 JULI 1940. 84e Jaargang. No. 11246.
Uitgovr dcc N.V. Uitg.-Mif. „Holland* Noorderkwartier"
r— Foto's van
den dag
Het eerste huwelijk op glazen schoen
tjes is te 's Gravenhage voltrokken. De
moderne Asschepoester past het muiltje,
alvorens naar het stadhuis te rijden
Zelfs boomklimmen staat op het pro
gramma der ontspanning, welke de
Rotterdamsche jeugd thans geniet op
de voor haar opengestelde sportvelden
in de Maasstad
Watersport in waterland. Zeilen
op de Zaan
Gistermiddag omstreeks kwart voor zes is
op den Rijkstraatweg te Oegstgeest nabij de
„Drie Witte Palen" de 14-jarige wielrijdster
'Nelie Boon, wonende te Leiden, door het
onvoorzichtig oversteken van den rijw
door een personenauto, bestuurd door 'n 25-
jarigen handelsreiziger uit 's Gravenzande
aangereden en zoodanig verwond, dat zij
na ongeveer 20 minuten ter plaatse over
leed. Het lijk is naar het, Academisch zie
kenhuis te Leiden overgebracht. De auto is
voor onderzoek in 'beslag genomen. Volgens
getuigen treft den bestuurder geen schuld.
De teerling is geworpen! aldus luidt de
conclusie, welke in Duitsche politieke krin
gen te Berlijn wordt getrokken uit de radio
ede, welke de Engelsche minister van bui-
tenlandsche zaken, Lord Halifax, heeft ge
houden. Wij zijn, aldus verklaart men in
deze kringen, de meening toegedaan. dat
deze rede de laatste afwijzing is van de re
de van den Führer. De huichelachtige ma
nier waarop het aanbod van den Führer is
bejegend, kan niet meer worden overtroffen
Het gefemel, waarmee lord Halifax poogt
het Engelsche volk met gebeden te mo'bili-
seeren is van dien aard, dat wij ons met
discussies in dien trant niet inlaten. Wij
zijn van meening. dat de rede Van den En-
gelschen minister van buitenlandsche za
ken een anderen vorm van handelen nood
zakelijk heeft gemaakt. Indien lord Halifax
niet wil luisteren naar de woorden van den
Führer, dat deze niet voornemens is het
Britsche wereldrijk te vernietigen, dan ne
men wij er acte van, dat lord Halifax ei
allen, in wier naam hij spreekt, de meening
van den Führer niet deelen.maar van op
vatting zijn, dat hët op èah vernietiging van
het Britsche wereldrijk niet aankomt. De
Führer, zoo zegt men veder, heeft niet zoo-
als lord Halifax beweert, gedreigd, maai
gevolgtrekkingen gemaakt uit politieke fei
ten en uit een politieke noodzaak.
Of het gaat om dreigementen of om zulke
gevolgtrekkingen zal de toekomst leeren
Indien lord Halifax meent zich te kunnen
en te durven verlaten op bepaalde opmer
kingen van staatslieden en uit dergelijke
opmerkingen meent te kunnen afleiden, dat
ook andere landen en werelddeelen de be
slissing van lord Halifax beschouwen als
een bewijs van historisch doorzicht, dar
blijve deze opvatting voor rekening van de
Engelsche politici. De geschiedenis zal ,aan
toonen wie gelijk heeft. Zij zal bewijzen of
het juist was de beslissing over de Engel-
sche politiek afhankelijk te maken van vei
standelijke meeningsverschillen, van filoso
fische stokpaardjes, van religieuze overtui
gingen en van wenschen, die zijn ingespon
nen in de redevoeringen van andere staats
lieden.
Over de duidelijke verklaringen en
mededeelingen van den Führer wordt
van Duitsche zijde niet meer gedis
cuteerd. Van Duitsche zijde wordt
vastgesteld, dat lord Halifax en daar.
mee de Engelsche regeering en daar-
mee ook het Engelsche volk „neen"
gezegd hebben. Op dit „neen" is nog
maar één antwoord mogelijk en dit
antwoord staat niet op schrift en is
geen gesproken woord.
Wat de gosdienstige noot in de rede van
den Engelschen minister van buitenlandsche
zaken betreft, herinnert elke zin, dien men
in zijn 1-ede leest, door zijn schijnheiligheid
en femelarij aan de beroemde vergelijking
van den duivel met het brevier. Wanneej
lord Halifax het Engelsche volk met den
bijbel toewenkt om het te mobiliseeren
staat achter hem de duivel, die dit Engel
sche volk en zijn Rijk naar en ander doel
dan naar den Hof van Eden wil leiderp
De strijd op leven en dood.
De avondbladen schrijven boven-hun com
mentaren op de rede van Halifax koppen
als: „De beslissing is gevallen", „Engeland
heeft zijn lot gekozen". Zij leggen er den na
druk op, dat de verklaringen van den Brit-
schen minister moeten worden beschouwd
als een defifnitieve afwijzing van hel beroep,
dat Adolf Hitier op het gezonde verstand
heeft gedaan.
De Boersenzeitung schrijft: „Engeland
heeft de uitgestoken hand teruggestooten.
Blind en doof voor alle overwegingen van
het verstand en voor alle geboden van ware
menschelijkheid drijven de Engelsche macht
hebbers hun land naar de catastrofe, om het
daarna aan anderen over te laten het met
hun nalatenschap klaar te spelen. Na dat
gene, wat de Britsche minister van buiten
landsche zaken gisteren gezegd heeft, kan
Churchill als minister-president zich verdere
verklaringen besparen. Engeland heeft den
strijd op leven en dood gekozen. Duitschland
neemt daarvan kennis en Duitschland zal de
consequenties daaruit trekken".
Het Hamburger Fremdenblatt zegt: „Door
het besluit, dat het Britsche kabinet heeft ge
nomen, is snel een einde gekomen aan het
tijdperk van het verstand, dat de Führer
hoopte nog eens tot gelding te kunnen bren
gen.
Thans zullen de wapenen spreken.
Hun scherpte zal het Britsche rijk
tot verbazing brengen. Het tijdstip
daarvoor zal alleen de Führer bepa
len.
Engeland hoopt nu de geheele wereld den
vrede te onthouden, doordat het in weerwil
van den Duitschen oproep tot vrede een te
genstand biedt, die niet meer op militaire
doelwitten gericht kan zijn. Het is immers
voor de Britsche eilanden onmogelijk ge
worden eenigen invloed op het Europeesche
vasteland te doen gelden. Alleen het oorlogs
zuchtige universalisme van Groot-Briltannië,
dat altijd in de geschiedenis bereid is ge
weest den vrede van alle volken aan zijn ei
gen belangen op te offeren, heeft kunnen be
sluiten tot deze daad van een herostratos".
De 'bewering, dat een overwinning van
Hitier.het einde zou betcekenen van alle
dingen, wie het leven zijn waarde geven,
wordt door de bladen afgewezen als een
brutaal verzinsel, dat slechts propaganda
ten doel heeft.
Zij verklaren met nadruk, dat hier ten
hoogste sprake kan zijn van voorrechten der
Engelsche heerschende klassen.
In dit verband schrijft de Lokal Anzei-
ger „de volken van Europa zullen alle ge-
meenschappelijlk en vrij samenwerken tot
heil van het geheel. Dat zal de orde zijn, die
Duitschland instelt. Het is de politiek van
Engeland geweest de volken van Europa
tegen elkaar op te zetten. Dat zal voorbij
zijn, lord Halifax en gij zult. ook geen uit
val uit uw „vesting" meer beleven.
Vroeger beginnen, vroeger uit.
Naar wij vernemen, wordt door
de bevoegde instanties een tijdelijke
regeling voorbereid, waardoor de
scholen in het donkerste gedeelte
van den winter des middags eerder
zullen uitgaan. Mochten in den aan
staanden winter de verduisterings
maatregelen nog van kracht moeten
zijn, dan zou aldus in ieder geval
voorkomen kunnen worden, dat de
kinderen in de diepe duisternis van
den vroeg invallenden winteravond-
zonder-straatl verlichting, nog over
straat moeten. Met behoud van het
normale aantal lesuren wordt een
oplossing nu in dezen zin gezocht,
dat de scholen eerder zullen aan
gaan, welicht de pauze tusschen och
tend- en middagschooltijd verkort
zal worden.
(Van onzen Haagschen redacteur).
De oude patricische luister van het Haag-
sche Lange Voorhout is gered! De eindpun
ten van alle intercommunale tramlijnen
die naar Wassenaar/Leiden, Delft en Rijs
wijk/Voorburg welke van het Plein weg
moeten, worden verplaatst naar de Turf
markt, een der gedempte zijhavens van het
Spui, den grooten verkeersweg Noord-Zuid,
voorheen de scheepvaartverbinding naar
DelftRotterdam, waar de beurtschippers
hun vaste aanlegplaats hadden. Het plant
soen op de Turfhaven wordt verwijderd en
hier komen de rails te liggen, welke, voort
gezet langs de Nieuwe Haven, deze intercom
munale trams weder op het oude spoor zul
len terugbrengen. Met man en macht wordt
er aan gewerkt om het Plein reeds Zaterdag
a.s. tramloos te hebben.
50.000 jongemannen opgeleid in
Nederlandschen geest.
's-Gravenhage, 24 Juli. Vijf-en-
vijftig-duizend dienstplichtigen van
de Nederlandsche weermacht zijn
thans overgegaan in den opbouw-
dienst. Over de organisatie van de
zen dienst heeft de leider, majoor
J. N. Breunese, in een persconferen
tie eenige beschouwingen gehouden.
De mannen van den opbouwdienst zijn
die leden der weermacht die geen arbeid
hebben kunnen' vinden in de burgermaat
schappij. Zij hebben een bewijs van hun bur
gemeester overgelegd, dat zij werkeloos zijn.
Een deel van hen moet gerekend worden
tot de slachtoffers van de huidige omstan
digheden. De ondernemingen, waarin zij
werkzaam waren, zijn stil komen te liggen
door den oorlog, of zijn ten gronde gegaan.
Een ander en grooter deel was reeds voor de
mobilisatie werkloos. Helaas zijn er onder
hen vele beroepswerkeloozen.
Iedereen kent de funeste uitwerking van
onze vroegere stempel- en steun-regelingen.
De jarenlange werkloosheid was oorzaak van
arbeidsschuwheid, van een daling van het
moreel en van een minderwaardigheidsge
voel. leder officier heeft dat in de vooraf
gaande maanden in de praktijk bij den troep
kunnen merken. D.e mannen, die eenige ja
ren werkloosheid achter den rug hadden,
misten voor een groot deel houding en fut.
Eerbied en waardeering voor
den arbeid.
De opbouwdienst nu wil in- de eerste
plaats bij allen gemeenschapszin en saam-
hoorigheidsgevoel bevorderen en wil trach
ten eerbied en waardeering voor den arbeid
bij te brengen. Natuurlijk is dit niet in veer
tien dagen of drie weken te bereiken. Het is
evenwel een doel van zoo hooge sociale
waarde, dat wij, aldus majoor Breunesse,
gaarne al onze krachten daaraan zullen
geven.
Het eerste middel om dit doel te bereiken
is het herstel van orde, netheid, en tucht.
Op het Texelsche Noordzeestrand zijn
gisteren de stoffelijke resten aange
spoeld van twee Fransclien en een
Engelschman, vermoedelijk vliegers.
De nationaliteit van een vierde lijk
kon niet worden vastgesteld.
Nadat dokter Boswijk de lijken had
geschouwd, zijn deze op de Algemee-
ne Begraaf plaats te Den Burg ter
aarde besteld.
Ook vannacht zijn nog enkele lij
ken aangespoeld.
Met -50.000 mannen, bij wie geen stiptheid
en tucht heerscht, valt niets aan te vangen.
De tucht moet gebaseerd zijn op vertrou
wen. De leidende, officieren en onderofficie
ren moeten hun mannen in alles voorgaan,
moeten zich dicht bij den man begeven en
hem wijzen 'op den ernst van de taak die
hem wacht. De grootste gestrengheid, en als
het moet hardheid, moet worden toegepast.
Dit kan ook indien met rechtvaardigheid
wordt opgetreden. Excessen, fouten en over
tredingen zullen met kracht moeten worden
bestreden, om zoodoende te komen tot afdee-
lingen, die volkomen in de hand van de lei
ders zijn en die op haar beurt ook weer hef
vertrouwen hebben in die leiders. Dit is
een moeilijke opgave, doch tevens een eer
ste voorwaarde, welke ook vervuld zal wor
den indien de leiders hun taak met bezieling
verrichten.
Half Augustus zal het eerste
werkobject ter hand worden ge
nomen.
Zoodra eenige teekenig in de-verbetering
op dit teri-ein merkbaar zal zijn, zal onmid
dellijk worden aangevangen met de uitvoe
ring van arbeidsöbjecten. Men zal gemerkt
hebben, dat op dit punt de opbouwdienst
niet terstond van stapel is geloopen. Het
zal misschien half Augustus worden eer het
eerste werkobject ter hand zal worden ge
nomen. In den aanvang zal de keuze der
werkobjectcn met eenige kieskeurigheid
moeten geschieden. Niet elk. object immers
leent zich voor gemeenschappelijken arbeid
van eenvoudigen aard, waaraan een ieder,
ongeacht zijn beroep, kan deelnemen. Bo
vendien moet den mannfen duidelijk zijn, dat
hun arbeid aan de' gemeenschap, dus aan
land en volk, ten goede komt. Dit zal het'ge
val b.v. zijn, wanneer de opbouwdienst in
het Oostfront van de vesting Holland, waar
veel akkers en weiland aan de agrarische
productie zijn onttrokken, deze landerijen
weder voor landbouw en veeteelt bruikbaar
gaat maken. Indien de daar werkzaam te
stellen afdeelingen tevoren aan de hand
van kaarten inzicht krijgen in doel en werk
wijze, zal zeker dë zin en de ernst van de te
ondernemen arbeid tot de mannen spreken
en zal bun innerlijke gesteldheid medebren
gen, dat zij hun werk ten behoeve van de
gemeenschap met ambitie en toewijding zul
len verrichten. Dergelijke werkobjecten, ge
schikt om te worden uitgevoerd door men-
schen uit verschillende beroepen afkomstig,
zijn ook bebosschingswerken, cultuur arbeid,
herstellen van dijken, het graven van kana
len e.d.
Door dezen arbeid zal de vroegere soldaat,
ingedeeld bij den opbouwdiensi, de waarde
weer leeren kennen van het werken ten nut
te van de gemeenschap en zal hij de vruch
ten p lukken, niet alleen van de onledigheid,
maar ook van het verheffende besef, een nut
tig mensch in de maatschappij te zijn.
Alleen arbeid echter is niet voldoende voor
het gestelde doel. Het is veelzeggend, dat de
eerste dag, waarin de opbouwdienst offici
eel in werking trad, aan de sport was gewijd.
Op 15 Juli is in Den Haag een sportcentrum
geopend, waar dc toekomstige sportleiders
van den opbouwdienst in opleiding zijn. Het
feit, dat terstond op den eersten dag daar
mede begonnen is, moet men zien als een
demonstratie van den geest, welke de lei
ders bezielt: een daad is meer waard dan
lang gepraat.
Wij weten allen hoe het met de lichamelij
ke opvoeding in ons land gesteld is en ken
nen de plannen, welke thans voor de toe
komst worden gemaakt. Bij de vernieuwing
van de lichamelijke opvoeding in Nederland
zal de opbouwdienst in de eerste gèlederen
marcheeren. Zijn mannen moeten hard als
staal en taai als leer zijn. In hun krachtige
lichamen zal een frissche geest huizen en
een warm hart kloppen voor land, volk, taal
en cultuur.
Ook aan muziek en zang zal veel aandacht
worden besteed. Ik ben, aldus majoor Breu
nese, een overtuigd voorstander van muziek-
en zang-oefeninggen, rhytme immers geeft
kracht. Ik hoop op dit gebied binnen niet al
te langen tijd merkbare resultaten te heb
ben bereikt.
Groote aandacht aan vakbe
kwaamheid.
Misschien had hetgeen nu volgt in de
eerste plaats moeten worden genoemd: Groo
te aandacht zal de opbouwdienst besteden
aan vakbekwaamheid. Het doel immers is
menscheri af te leveren, die hun plaats in de
maatschappij met eero zullen gaan innemen.
Er zijn in den opbouwdienst mannen, afkom
stig uit de meest uiteenloopende beroepen.
Voor hen zal gelegenheid worden geschapen
zich in het eigen vak te bekwamen of hun
reeds verworven bekwaamheid te onderhou
den. Daarom zal nauw contact worden ge
houden met fabrieken, werkplaatsen en vak
scholen, teneinde deskundigheid en practi-
sche werkgelegenheid in elk beroep voor den
deelnemers aan de cursussen te waarborgen.
De opbouwdienst is on politiek. Daarom is
alle politieke en kerkelijke propaganda er
verboden. De opbouwdienst streeft slechts
naar een Nederlandschen geest. Zoo gaarne
hoorde ik, aldus majoor Breunesse, tijdens
de vierdaagsche afstandsmarschen om
Nijmegen het lied:
Want wij zijn een voor allen,
En allen zijn wij een,
Zoo willen wij door Neêrland
En door het leven heen.
Naar een nieuw tijdperk van ge
meenschapszin en saamhoorig
heid.
Wij komen uit een tijdperk van verdeeld
heid en moeten naar een nieuw tijdperk,
waarin gemeenschapszin en saamhoorigheid
zullen heerschen. Indien de opbouwdienst
deze gemeenschapszin en saamhoorigheid
ook maar voor zestig procent bereikt, achten
wij ons doel geslaagd. Natuurlijk erkennen
wij, dat ons land op christelijken grondslag
is gegrondvest. Het christendom is zoo hei
lig, dat het niet in discussie komt. Maar wel
heb ik, aldus majoor Breunesse, bezwaren
tegen sommige belijders van het christen
dom, omdat achter hen aan steeds de politiek
om den hoek kwam kijken.
Daarom zal er in den opbouwdienst
geen politieke, noch kerkelijke pro
paganda worden geduld. Wel zal de
Zondag geheel ter beschikking staan
en zal iedere man van den opbouw
dienst ten volle de gelegenheid krij
gen den Zondag te vieren en zijn
godsdienstplichten na te komen. En
mocht het voorkomen, dat het uit te
voeren werkobject verafgelegen is
van een kerk, dan zullen op Zon-
dagochten de auto's van den op
bouwdienst beschikbaar staan om
de mannen naar de kerk te bren
gen. Maar de werkdagen zijn voor
den opbouwdienst en voor niemand
anders.
De opbouwdienst is een Nederlandsche or.
ganisatie. Hij staat alleen ten dienst van het
Nederlandsche volk. Ons land en ons volk
moeten hieruit de voordeelen trekken. Bij al
le narigheid van deze tijden moet het als
een lichtpunt worden beschouwd, dat wij de
gelegenheid hebben 50.000 van onze jongenr
op te leiden in Nederlandschen geest, tot
bruikbare leden van onze Nederlandsche
volksgemeenschap. De opbouwdienst is een
daad, welke beantwoordt aan de groote be
hoefte aan gemeenschapszin, welke in Ne
derland bestaat,