Colijn en Slatemaker de Bruins spreken
iflewing mtlkproducten
Opnieuw hevige
vliegaanvallen
op Engeland
Massale vergadering der Christelijke groepen
Textielproducten
Bindtouw voor
den landbouw
Ook concentratie
bij armenzorg
RUIMER IN DE
SCHOENEN
Gezinstoeslag en de naar
de Oostmark uitgezonden
kinderen
Eenheid in politie
organisaties
Duikboot tot zinken
gebracht
Duitsche zeenoodvlieg-
tuigen aangevallen
Dr. Colijn: Duitsch overwicht op
hot vasteland van Europa moet
worden aanvaard.
Prof. Slotemaker: Geestelijk gaat
boven nationaal, christelijk is
nationaal.
Programma der Ncd. Unie kan
niet worden aanvaard
Zaterdag is in de Appollohal de vergade
ring gehouden, welke door het provinciale
comit.é van A. R. Kiesvereenigingcn in Noord
Holland, in overleg met de betrokken instan
ties der Clir. Hist. Unie is belegd en in wel
ke vergadering als sprekers het woord voer
den de heeren dr. H. Colijn en prof. dr. J. R.
Slotemaker de Bruine.
Voor deze vergadering bestond een zoo
grootc belangstelling, dat de groote zaal, die
ruim 5(100 personen kan bevatten bij lange na
•geen plaats bood om allen, die de vergade
ring wilden bijwonen.
Daar werd 'n 3-tal vergaderingen achter
elkaar belegd, n.1. des middags te lialf twee
en te vier uur en des avonds te halfacht.
Nadat de vergadering op de gebruikelijke
wijze was geopend kreeg Dr. Colijn het
woord.
Spr. ving aan met de herinnering aan den
til el van zijn jongste geschrift. Hij heeft de
critiek vernomen, dat men niet op dc grens
.van twee werelden moest blijven staan, doch
moedig dc nieuwe wereld, die voor ons lag,
moest binnentreden. Op zichzelf vcreischt
die critiek geen wederlegging, omdat spre
ker het er mee eens is. Alleen is het niet
juist, om het nieuwe, dat-nog grootendeels
onbekend is. ongezien Ie aanvaarden en het
oude als waardeloos weg te werpen. En toch
zijn er velen, die dit laatste zonder eenige be
denking doen. Met name geldt, de critiek dan
ons staatsbestel en het partijwezen.
Wanneer spreker met die critiek gedeel
telijk instemt, dan is dat geen novum. Twin
tig jaar lang heeft hij in woord en geschrift
op do fouten van de moderne democratie ge
wezen Fouten, die tot gevolg hadden onzelf
standighcid van de kabinetten, afhankelijk
heid van de politieke partijen, verzwakking
van bet eigen recht der overheid. Ook dc
volksvertegenwoordiging,,zelf is in de vervul
ling van haar taak dikwerf gehinderd door
druk van buiten de Kamer.
Maar omdat men op fouten uit het verle
den wijst, behoeft men nog niet alles wat
als nieuw wordt aangeprezen, met gretig
heid te aanvaarden.
Rustig waarnemen!
Men moet rustig waarnemen, maar dit
waarnemen schijnt voor velen moeilijk. Van
alle kanten klinkt het haastig geroep: Er
moet wat gebeuren, er moet wat gedaan
worden. En dan liefst in hetzelfde tempo
waarmede de Duitsche weermacht haar
aanvallen verricht Men is daarbij al snoe-
dig tevreden en denkt iets gedaan te hebben
wanneer men ergens een kaartje heen stuurt
met een adhaesichetuiging. Mahr om iets te
doen is meer noodig.
Om iets te doen is het hebben van bestuurs
macht vereischt en de vrijheid om die be
stuursmacht uit te oefenen. Aan die voor
waarde is op het ooaenblik echter niet te vol
doen. Begrijpelijk is het ,dat men zoekt naar
een nauwer aaneensluiting, naar oen hech
ter samenbinding van het Nederlandsche
volk, omdat men niet ten onrechte daarin
oen soort waarborg zoekt voor het behoud
van Wat ons lief is.
Uitvoerig besprak Dr. Colijn de Ncd. Unie,
herinnerde eraan, dat de eerste Ned. Unie
(waarvan de grondleggers uit vijftien perso
nen van ongeveer alle Ned. partijen heston
den)., haar werk om redenen, die niet gele
gen zijn in verschil tusschen deze vijftien
heeren, niét kon voortzetten. Veertien dagen
later dook plotseling een nieuw Ned. Unie
op met een program dat sterk afweek van
het program van de eerste Ned. linie.
Op 31 Juli gaf spr. in zijn advies aan de
kicsvcreenigingen den raad zich voorshands
te onthouden. Dit voorshands zal thans die
nen te vervallen. Zoo. aldus spr., kan het
niet, want zoo wordt het voor 1/3 van het
Nederlandsche volk onmogelijk om mee te
doen.
Dit doet spreker leed voor de zaak, die hem
zeer ter harte ging. Het doet hem ook leed
voor het driemanschp, dat van goeden wille
is.-maar dat door onvoldoende inzicht in de
structuur van het Nederlandsche volk het
spoor is bijster geraakt.
Op allerlei dctailbezwaren tegen het pro
gram gaat spreker thans niet in. Want veel
belangrijker blijft de vraag als het dan niet
zoo kan. wat kan er dan wel geschieden.
Spreker begint op den voorgrond te stellen,
dat hij voor zich nog altijd bereid is tot sa
menwerking op zoo breed mogelijke basis.
Die samenwerking was verkregen in het
program van de eerste Nederlandsche Unie.
Die samenwerking is nog mogelijk, indien
men zich niet verliest in fantasieën, maar de
nuchtere, klare werkelijkheid, tot uitgangs
punt néémt, Die nuchtere, klare werkelijk
heid beteekent internationaal, dat men de ge
wijzigde toestanden op het continent van
Europa als feit moet aanvaarden. Hoe de
oorlog ook eindigt, naar den menscli gespro
ken kan men geen andere uitkomst zien dan
dat het Duitsche overwicht op het vasteland
van Europa moet .worden aanvaard.
Heroriënteering is ook op sociaal en econo
misch gebied noodzakelijk, al was het alleen
maar door de veranderde,verhoudingen, die
op het continent van Europa geboren zijn.
Maar hierbij zal men wel er op hebben te
rekenen, dat sommige sociale.of economische
hervormingen; zoodanig afhankelijk zijn van
de toestanden, zooals die na den oorlog zul
len zijn, dat het dwaasheid is er nu reeds
bespiegelingen over te houden.
Al zulk streven schaadt de eensgezindheid
die thans bovcnals noodig is. Dit beteekent
niet, dat men op sociaal-economisch gebied
intusschen niets kan verrichten. Alles wat
kan strekken tot versterking van het ge
meenschapsbesef, tot hechter samenbinding
van het Nederlandsche volk met eerbiediging
van de geestelijke verscheidenhed verdient
met kracht te worden gesteund. Op zulk een
basis zou het mogelijk zijn samenwerking te
verkrijgen, waarvan nu een derde deel van
het Nederlandsche volk om gewichtige re
denen zich zal hebben te onthouden.
In dit opzicht is er ook in eigen kring nog
heel wat te doen, want ook daar werd wel
wat heel erg naast elkaar hecngclcefd. Het
is dan ook verheugend te kunnen zeggen, dat
anti-revolutionairen en christelijk-histori-
schen hegonnen zijn hun eigen organisaties
met elkander in aanraking te brengen door
een contact-commissie in het leven te roe
pen, waarin die organities met elkaar haar
parallel loopende belangen kunnen bespre
ken.
Dr. Colijn besloot met de betuiging van
zijn inzicht dat de vormen, waaronder een
grootc nationale beweging zich moet open
baren, bijzaak zijn, mits de leidende ge
dachte van die vormgeving Nederlandsch
is in den historischen zin, dat volksinvloed
niet wordt buitengesloten. Ook de vraag,
welke personen leiding moeten geven, is
bijzaak, mits deze leiders inderdaad bere
kend zijn voor hun taak, zuiver Neder
landsch denken en voelen en een goede
dosis historisch besef bezitten en tegelijk
beseffen, dat de Nederlandsche bevolking is
samengesteld uit 1/3 Roomsch-Katholieken,
1/3 orthodox-protestanten en 1/3 op wie liet
humanisme beslag heeft gelegd. Met alle
twee aspecten zal rekening moeten worden
gehouden wil men op vruchtbare resultaten
kunnen rekenen.
PROF. SLOTEMAKER DE BRUINE
spreekt vervolgens over het Nederlandsche
volkskarakter.
Spr. ving aan met begrippen van den
volksziel te behandelen. Men kan het zoo
zien, dat de eenheid van het nationale, het
„vólksche" hoven al is, zoodat de elemen
ten, die verscheidenheid brengen, op den
achtergrond moeten treden, al zijn zij op
zichzelf nog zoo waardevol. De diepste
geestelijke overtuigingen hebben dan slechts
recht van bestaan, indien zij zich in de
volksverbondenheid laten invoegen en daar
aan ondergeschikt willen zijn.
Men kan het bedoelde feit echter ook al
dus hantecren, dat men de diepste begin
selen niet op den achtergrond kan laten
dringen, omdat een aldus gekochte eenheid
te duur gekocht zou zijn. Vraag niet
zoo klinkt het dan dat wij bij onzen harts
tochtelijken dienst aan ons eene volk het
geestelijke beneden het nationale schatten.
Dit kunnen wij niet!
Wij hier beneden in de Apollo-lial al
dus spreker zeggen onvoorwaardelijk
het tweede.
Neem ons, zooals wij zijn!
Neem ons, zoo vragen wij, ten bate van
ons volk, zooals wij zijn. Vraag ons niet
het heiligste, dat wij bezitten, buiten het
openbare leven te plaatsen. Vraag dat niet,
juist ter wille van ons volk.
Vooreerst zoudt gij door anders te doen,
onszelf verzwakken en daarmede dus het
volksgeheel Met verzwakte stukken kan
men niet een krachtig geheel bouwen. Wat
wij zijn, zijn wij door Christus, niet enkel
voor de binnenkamer, doch ook voor het
openbare leven. Maak niet van ons halve
menschen of minder dan dat.
Spr herinnerde aan de woorden van den
rijks-commissaris, die ons geestelijk goed
bewaard wil zien.
Laten Nederlanders niet pogen het ons te
ontnemen! x
Er is helaas reden, dit met groeten ernst
te zeggen. Niet van Duitsohers doch van Ne
derlanders, particulieren en ambtenaren, ont
waren wij pogingen, die als ze doorgezet
werden op zeer groot verzet zouden moeten
stuiten in dc kringgen, die hier vergaderd
zijn, doch waarlijk niet allen bij rechtzinni
ge protestanten doch evenzeer bij R. Katho
lieken en vrijzinnigen.
Men moet nog een stap verder gaan in het
bepalen van het Nederlandsche volk. Nie
mand verstaat de Duitsche ziel buiten Lu-
ther om, niemand verstaat de Nederlandsche
buiten Calvijn om.
Wij in Nederland vragen, dat hetgeen God
ons geschonken heeft doordringe niet alleen
in de kerk doch ook in de opvoeding, de
school, de jeugdbeweging, den barmhartig-
hcidsdienst.. Onze christelijke instituten wil
len wij met man en macht bewaren. Wie
daarvan afdoet, verarmt het Nederlandsche
nationale karakter, aldus spr.
Gevaar voor het nationale?
Spr. gaf als zijn meening, dat deze opvat
ting niet behoeft te leiden tot ondermijning
van het nationale. „Nationaal" zonder vul
ling is leeg.
Na den jongsten storm wankelen perso
nen, groepen, ja hccle partijen. Wie thans
zal blijven staan, behoeft een houvast voor
zijn handen boven en voor zijn voeten be
neden, Wie dit missen, worden duizelig.
Het Christelijke is niet het 'secretarische
doch het nationale bij uitnemendheid- Spr.
eindigt met een roep om eenheid van allen,
die houwen op hetzelfde fundament: met de
waarschuwing 'dat men in dezen kring alle
pharizeismc moet bestrijden, met den drang,
dat dit geestelijk bezit de zware verantwoor
delijkheid doe beseffen jegens heel ons volk
Want ohristelijk is nationaal!
Naar aanleiding- van de vele vragen, hoe
gehandeld moet worden ten aanzien van
textielgoederen, die reeds vóór 29 Juli ge
kocht, maar nog niet geleverd zijn, wordt
medegedeeld, dat in afwijking van alle ter
zake reeds gepubliceerde mededeelingen de
aflevering van reeds vóór 29 Juli gekochte
„grootc stukken" slechts is toegestaan, in
dien hiertoe vergunning is verkregen van
den plaatselijken distributiediénst.
Deze vergunning moet schriftelijk worden
aangevraagd bij den distributiedienst van
de gemeente, waar men in het bevolkingsre
gister is ingeschreven, en is slechts geldig
gedurende een maand na. dagtcckeniiig.
Bij afgifte van een speciale vergunning
tot aflevering dezer „groote stukken" wor
den door de ndistrihutiedienst 30 punten van
de texticlkaart verwijderd, indien de punten
waardeering van iiet gekochte „groote stuk"
tezamen met. die van de reeds op het aan
vraagformulier voor de texticlkaart opgege
ven „groote stukken", meer dan 30 punten
bedraagt. Indien echter bij de uitreiking dor
persoonelijke textielkaarfc deze 30 punten
reeds van de kaart waren verwijderd, omdat
aanvragers zich andere „groote stukken"
hadden aangeschaft, worden hij de uitrei
king van de speciale vergunning geen ver
dere punten van de kaart afgeknipt.
Met. ingang van 10 Augustus 1940 is de
tijdelijke aflevering van gecondenseerde
melk, melkpoeder, blokmclk en gesteriliseer
de melk in blik verboden. Dit verbod geldt
niet voor afleveringen van magere melk
poeder en voor leveringen aan de Nederland
sche zuivclcentrale, afdoeling zuivel. Even
min geldt dit verbod ten aanzien van nor
male afleveringen door producenten of han
delaren, niet zijnde detaillisten, aan dc in
dustrie, welke melkproducten pleegt te
verwerken.
Aan winkeliers is het toegestaan hun
voorraad gecondenseerde melk of melkpoe
der te verkoopen. Aanvulling van hun voor
raad zal tengevolge van dit verbod tijdelijk
niet mogelijk zijn.
Zuinig zijn!
Aangezien de aanvoer van grondstoffen,
waaruit bindtouw (bindertwine) vervaardigd
moet worden, door de oorlogsomstandighe
den stop staat, is de uiterste zuinigheid in
he gebruik van dit bindmiddel geboden.
Landbouwers, die bindtouw verbruikt heb
ben voor het hinden van hun oogst, worden
derhalve met den móesten aandrang aange
maand, dit bij het machinaal dorschen vrij
komende bindtouw niet te laten verloren
gaan, doch het zorgvuldig in te zamelen en
te bewaren. T.z.t. zal nader aangegeven wor
den, wat met dit ingezamelde, gebruikte
bindtouw gebeuren moet, doch onder de aan
dacht van alle belanghebbenden wordt nu
reeds gebracht, dat de hoeveelheid ingeza
meld bindtouw mede als maatstaf zal dienen
voor het verkrijgen van bindtouw voor den
volgenden oogst.
Gezamenlijke problemen, gezamen
lijk oplossen.
Naar wij vernemen heeft, de Nederlandsche
verecniging voor armenzorg en weldadig
heid het initiatief genomen om te komen tot
een nauwere aaneensluiting en samenwer
king van de vele instellingen en lichamen
op het gebied der maatschappelijke zorg.
Onder de huidige omstandigheden zien ook
deze instellingen zich geplaatst voor veler
lei nieuwe, gemeenschappelijke problemen
en moeilijkheden. Bij de behandeling daar
van kan een centraal punt ongetwijfeld een
nuttige functie verrichten.
Dit centrale punt was reeds aanwezig in
de Nederlandsche vereeniging voor armen-
zog en weldadigheid, welke o.a. ten doel
heeft, een band te leggen tusschen alle li
chamen en personen, die zich bewegen op
het terrein van het maatschappelijk steun-
wezen. Het is dus niet noodig een nieuwe
organisatie op te richten.
De Nederlandsche inzending voor de Najaan
messe te Leipzig wordt gereed gemaakt. Een
afbeelding van de bekende Alkmaarsche
kaasdragers mag bij deze collectie niet ont-
breken.
(Foto Pax Holland.)
Officieren en soldaten
bij de politie
Heden de eersten in functie.
Naar het Hsb. verneemt, zullen met ingang
van heden zeven officieren bij de Anister-
damsche gemeentepolitie in dienst treden
voorloopig met een proeftijd van een jaar.
Van deze zeven gewezen officieren wordt er
één hoofdinspecteur, één inspecteur eerste
klasse, vijf worden inspecteur tweede klasse.
Aangewezen als hoofdinspecteur is de heer
II. Slager, die bij de verkeerspolitie wordt
geplaatst. De andere heeren worden op ver
schillende sectiebureaux geplaatst. Voort5
vernemen wij. aldus 't blad. dat Maandag 19
dezer ongeveer 300 ex-soldaten van verschil
lende wapens als agenten bij onze politie in
dienst zullen komen, alle ter opleiding tot
agent cn met een proeftijd van één jaar.
Aangezfcn gebleken is, dat de verstrekking
van schoenenbonnen eenigszins ruimer kan
plaats vinden, kunnen personen, die op goe
de gronden en ten genoegen van de leiders
der distributiediensten kunnen aanloonen,
dat zij behoefte hebben aan nog een paar
schoenen, een desbetreffend verzoek bij de
plaatselijke distributiediensten indienen.
üc leiders van deze diensten zullen aan de
hand van deze verzoeken beslissen, of op
grond daarvan schoenenbonnen kunnen wor
den verstrekt.
Duitsch legerbericht
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede:
„Een duikboot heeft het 9130 ton metende
gewapende Britsche koopvaardijschip Up-
wey tot zinken gebracht.
De luchtmacht heeft op 10 Augustus weer
uitgestrekte verkenningsvluchten hoven En
geland en de zee gemaakt. Een vijandelijk
gewapend koopvaardijschip werd aangeval
len en zóó ernstig door hommen getroffen,
dat de bemanning het schip verliet. Voor
belangrijke Engelsclie havens zijn opnieuw
mijnen gelegd. Onze gevechtsvliegtuigen
hebben dc vliegtuigfabrieken Norwich aan
gevallen, waarbij een montagebal door bom
men in brand raakte.
In den nacht van 10 op 11 Augustus zijn
bomaanvallen gedaan op Newport, Swan-
sea, Pembroke en de fabriek van ontplofba
re stoffen Hayle bij St. Ives.
Vijandelijke vliegtuigen zijn gedurende
den nacht in Noord- en West-Duitschland
binnengevlogen en hebben bommen op niet-
militaire doelwitten geworpen. Te Ober-
hausén-Sterkrade. Biclcfeld en Bochum is
telkens een woonhuis, te Bruchkoebel hij
Hanau zijn vier woonhuizen en een schuur,
in Telgtc in het district Munster is een
hérberg getroffen. De branden, die ontston
den, konden steeds spoedig gebluscht wor
den door veiligheids- en hulpdienst. Een
vijandelijk vliegtuig van het type Bristol-
Bienheim is neergeschoten. Een eigen vlieg
tuig wordt vermist."
Italiaansch legerbericht
De Secretaris- Generaal, wnd. hoofd van
het Dept. van Sociale zaken heeft een brief
gezonden aan onderscheidene gemeentebe
sturen, waarin hij mededeelt goed te keu
ren, dat de gezindsledentoeslag voor kinde
ren, uitgezonden naar de Oostmark, aan de
ondersteunde hoofden van gezinnen wordt
doorbetaald.
Een Haagsch initiatief.
Vijftien leden van het Haagsche politic
corps van alle rangen zijn dezer dagen bij
eengekomen tot het stichten van een geheel
nieuwe vereeniging van het gcheelc perso
neel der Haagsche gemeentepolitie, welke
vereeniging den volledigcn steun van den
hoofdcommissaris van politie mag genieten,
die een groot voorstander is van de aldus te
bereiken eenheid.
Men hedoelt uiteindelijk, doch binnen kor
ten tijd den toestand te bereiken, dat de ge
heel Nederlandsche politie in de groepen:
rijksveldwacht marechaussee en gemeente
politie. onder één bestuur zal worden vcr-
eenigd.
Het 63ste legerbericht van het Italiaau-
sche hoofdkwartier luidt:
„De Britsche duikboot Odin, welk verlies
een Britsch communiqué thans officieel
mededeelt, is tot zinken gebracht tijdens
onze operaties, welke reeds in vorige le-
gerberichten vermeld waren. De duikboot
had een waterverplaatsing van 1500 ton en
was gewapend met 8 torpedolanceerhuizen,
een kanon en twee mitrailleurs. De beman
ning telde 55 koppen.
In Britsch Somaliland hebben wij den
pas van Carrin en Godajera bezet. De op-
marsch duurt voort. Onze luchtformaties
hebben het vliegveld van Erlcovit in den
Soedan gebombardeerd. Zij 'troffen daarbij
rechtstreeks 15 op het vliegveld staande
vliegtuigen en sloegen een aanval van vij
andelijke jagers af. Al onze vliegtuigen zijn
op hun bases teruggekeerd. Een vijandelijk
toestel, dat had getracht El Oeak aan de
grens van Kcnya te bombardeeren, is dooi
het vuur van onze troepen neergehaald
Een Engelsche piloot, een kapitein, is ge
vangen genomen.
Naar het D.N.B. van bevoegde zijde word
medegedeeld, zijn Duitsche zcenoodvliegtui
gen, duidelijk gekenmerkt met het roodi
kuis, door 2 Bristol-Blenheim vliegtuigei
aangevallen.
Een Duitsch zeenoodvliegtuig werd neer
geschoten. Dit optreden van de Britsche ge
vechtsvliegcrs, dat geheel in strijd is me
liet volkenrecht, is, naar van Duitsche zijdi
wordt opgemerkt, des te verachtelijker, om
dat de Duitsche zeenoodvliegtuïgcn niet. al
leen de eigen, doch ook de Britsche vliegers
die op zee in nood verkoeren, redden.