Engelands
Noord-Nederland-
Vlaanderco
boemingsricbt van dm
Rijkscommissaris
kolenpositie
i
Reimeensch-BDlgaarsche
Geld- en Goederen
inzamelingen
Algemeen vorderingsbesluit
1940
Nederlandsche
geslachtsnamen
Goede vangst van
de politie
Malta dpnieuw
bestookt
Niet voor het raam
bij luchtgevaar
Geen Poemeensch Hongaarsche
DR. BORMS VERTELT ZIJN ERVARINGEN.
Zaterdagavond vergaderde de stichting
KoordNederlandVlaanderen. Na opening
door den voorzitter, vertelde Willem de
Mcyer, de bekende bezieler der Vlaamscho
zangfeesten van de schrikkelijke ervaringen,
die de Vlaamsche geïnterneerden gehad had
den, toen zij weggesleept werden naar het
zuiden van Frankrijk en van hun troostlied:
„Mijn Vlaanderen heb ik hartelijk lief Met
dit lied, mede gezongen door Wiesken Aerts,
werd de avond geopend.
Menig lied volgde, zoowel van de beide
Vlaamsche kunstenaars, als van de gansehe
vergadering in combinatie met hen. Het
werd een recht Zuid-Ncderlandsch zangfeest,
inmiddels door de Noord-Nederlanders van
iharte meegeleefd. Bij 't binnenkomen van
den grootcn Vlaamschen schrijver, Dr. Au
gust Borms. voor kort op zeer wondere wijze
Hit dtf Fransche gevangenschap behouden
huiswaarts gekeerd, werd staande het strijd
lied: „Wij zijn bereid", met groot enthousias
me aangestemd.
Dr. Borms vertelde hoe de Fransche ge-
Vangenschap hem dichter bij den dood had
gebracht dan de doodstraf, die 21 jaar ge
leden tegen hem werd uitgesproken. Op 10
Mei te Merxem gevangen genomen, werd hij
15 Mei met vele anderen in een beestenwa
gen geladen te Vorst bij Brussel, waar de
gevangenen 6 dagen en 7 nachten in opge
sloten bleven, de eerste 2 dagen geheel zon
der eten. Een van de gevangenen werd
krankzinnig. Een tweede werd neergeschoten
Een derde bezweek door den ondraaglij-
ken dorst aan mond- en klauwzeer.
Op elk station werd het volk opgeruid.
In den nacht van 18 op 19 Mei te Saumur
sprong een 12-tal dronken soldaten in den
wagen en greep speciaal Dr. Borms aan.
De tien jaren celstraf maakte dezen op al
les verdacht. Het liep echter nog goed af.
Hetzelfde tooneel herhaalde zich te Tours,
waar soldaten hem speciaal mishandelden
en hem alles ontroofden, ook zijn bril weg
wierpen. Ook de atmosfeer in den dichtge
spijkerde» wagen was ondraaglijk maar het
meest schrikkelijk was de dorst, zes nach
ten en zeven dagen lang. Dinsdag 22 Mei
arriveerde het transport te Orléans, waar
allen zeer ruw uitgeladen werden en onder
liet gehuil der bevolking en mishandelin
gen naar het concentratiekamp werdén ge
bracht, waar de barakkon voorheelden van
vuiligheid waren en de soldaten iederen
dag uitmuntten in tal van mishandelingen.
Onder een menigte van beleedigingcn werd
Dr .Borms hier genoopt de ontzettend ver
vuilde barakken te reinigen. In de barak
ken kregen verscheidene gevangenen door
het zeer vuile milieu de schurft. Toen de
groote Fransche nederlagen plaats vonden,
koelden de soldaten hun woede des te ster
ker op de gevangenen.
Te Abbeville zijn 22 gevangenen, onder
wie Joris van Severen, vermoord. Van het
kamp te Orléans werden in die dagen Dr.
Borms en een 24-tal anderen in de militaire
gevangenis opgesloten. Hier vonden geen
mishandelingen plaats.
De oorzaak hiervan was. dat deze Fran
sche cipiers geen Walen gesproken hadden.
Want de Walen ruiden overal de Franschcn
op en veroorzaakten ook de dood van Joris
van Severen. Spreker verklaart, dat de Wa
len de naam volksgenooten niet verdienen
(sterk applaus). Van Orléans werd het trans
port naar St. Cipricn bij de Pyreneën ge
bracht. Het kamp van St. Ciprien heet een
hel en is het. De eerste *week waren er in
lïfet kamp, dat 3000 menschen bevatte. 8 doo-
den en de Fransche leiding vond dat heel
normaal. Geneesmiddelen waren cr niet. Er
heerschte buikloop. Er werd honger geleden.
Het water was spaarzaam en zeer vuil. Ein
delijk, toen de wapenstilstand kwam, werd
het iels zachter en ten slotte de bevrijding.
De heer Karei Watcrnaux. secretaris van
'de stichting N oord-N e derl and-V l aan dere n
huldigde vervolgens dr. Borms. Hij bracht
in herinnering hoe 21 jaren geleden over dr.
Borms als Vlaming de doodstraf werd uitge
sproken, later in celstraf veranderd en hoe
ten slotte na lien jaren de Vlaamsche stem
men de gevangenispoorten open ra meiden.
Tien jaren celstraf legt een stempel van
martelaarschap. Den lOen Mei 1910 begon
een tweede martelaarschap, korter van duur,
feller van aard.
En sterker nog zal thans de geest van we
deropstanding in Zuid en Noord Dietsch
doen gevoelen en Dietsch doen handelen,
samen met Dr. Borms in een strijd voor de
herecniging van noord en zuid.
Met het zingen van de Vlaamsche Leeuw
•werd de vergadering besloten.
Het Zaterdag verschenen verordeningenblad
bevat een verordening van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche
gebied, betreffende bijzondere maatregelen
op administratiefrechtelijk gebied.
Hierin wordt bepaald:
Artikel 1:
De Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied benoemt, stelt aan en
ontslaat de volgende ambtenarenen ande
re functionarissen:
1. de secretarissen-generaal van de de
partementen van algemeen bestuur;
2. den vice-president en de leden van
don Raad van State;
3. den president, de vice-president en de
raadshceren van den Hoogen Raad der Ne
derlanden, alsmede den procureur-generaal
en de advocaten-generaal bij genoemd col
lege;
4. de presidenten der gerechtshoven,
alsmede den procureur-generaal bij ge
noemd college;
5.den inspecteur der rijksveldwacht en
den inspecteur der Nederlandsche Mare
chaussee:
6. de hoofdcommissarissen van politie;
7. De Commissarissen der provinciën;
8. de burgemeesters van de hoofdsteden
der provinciën en van de gemeenten met
me>er dan 50.000 inwoners;
den president der Nederlandsche
Bank;
10. den president der directie van de
N.V. Nederlandsche Spoorwegen;
11. den inspecteur-generaal van het
loodswezen;
12. de directeuren van het staatsbedrijf
der artillerie-inrichtingen, alsmede van de
Rijkswerf;
13. den commandant van den Nederland-
schen onbouwdienst.
Artikel 2.
1. Voor zoover overigens het benoemen,
aanstellen of ontslaan van ambtenaren of
andere functionarissen voorbeen tot de
taak van den Koning behoorde, geschiedt
dit door den secretaris-generaal van het
betreffende departement van algemeen be
stuur. Voor zoover tot het henogmen. aan
stellen of ontslaan van ambtenaren of an
dere functionarissen andere Nederlandsche
autoriteiten, instanties of lichamen bevoegd
zijn. blijft deze bevoegdheid onverminderd
bestaan.
2. het. bepaalde in lid 1. geldt ook voor
het benoemen en ontslaan van den voorzit
ter en de leden van besturen, examen-com
missies en. commissies van onderzoek, als
mede van alle andere soorten van commis
sies. raden van advies, bijstand en anders
zins. zoolang de Rijkscommissaris niet he-
naalt. dat zij hun werkzaamheden neer
leggen.
Artikel 3.
De Rijkscommissaris behoudt zich het
recht voor om de in artikel 2 genoemde
personen in bepaalde gevallen zelf te be
noemen. aan te stellen of te ontslaan.
Slechts indien toestemming van
den procureur-generaal is verkre
gen.
Openbare geld- en goedereninzamelingen
in den ruimen zin des woords, mogen vol
gens een verordening van den rijkscommissa
ris voortaan slechts worden gehouden met
toestemming van den procureur-generaal, of,
indien de inzameling in het ressort van meer
dan een gerechtshof wordt gehouden, van
het departement van politie.
De toestemming kan afhankelijk gesteld
worden van de vervulling van voorwaarden,
Van inzameling is ook sprake, wanneer,
onder mededceling, dat de opbrengst (ont
vangst, winst) geheel of ten deele in het al
gemeen belang of voor liefdadige doeleinden
aangewend zal worden; een prestatie in geld
of goederen wordt gevraagd, waartegenover
óf in het geheel geen tegenprestatie staat of
slechts een dusdanige waarvan de waarde in
geenerlei verhouding tot het gepresteerde
staat,
de toetreding to een vereenigmg of de on
dersteuning (bevordering) van een vereeni
gmg of stichting wordt verzocht, indien uit
het verzoek daartoe op te maken is, .dat het
den verzoeker uitsluitend te doen is om de
aan de toetreding of de ondersteuning (be
vordering) verbonden prestaties in geld of
goederen,
goederen verkocht, of bijeenkomsten op
het gebied van kunst, sport of anderszins "°-
houden worden.
loterijen of kansspelen, (ausspielungen)
gehouden worden.
De Haarlemsc^e
Orkestvereniging moet blijven
B. en W. stellen verhoogde sub
sidie voor.
De reeds lang bestaande financiëele moei
lijkheden van de Haarlemsche Orkest Ver-
eeniging, welke sinds geruimen tijd oorzaak
waren, dat het orkest zijn werkzaamheden
moest beperken tot zeven maanden per jaar.
hebben onder de tegenwoordige omstandig
heden nog ernstiger vormen aangenomen.
De toestand is thans zoo. daf er voor verde
re exploitatie geen voldoende financiëele
grondslag aanwezig is..
B. en W. van Haarlem deolon thans den
raad mede. dat zij zich moeilijk vertrouwd
kunnen maken met de gedachte, dat de oud
ste instelling van dezen aard in het land
zou moeten verdwijnen. Zij stellen daarom
den Raad voor het aan de H.O.V. voor 1940
reeds verleende subsidie van f 15000.te
verhoogen met f 10.000.—.
Het voorstel zal in de raadsvergadering
van Woensdag a.s. behandeld worden.
Fabrieksaardappelen voor
voedselgebruik
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in oorlogstijd deelt het volgende mede:
Het ligt in de bedoeling, een gedeelte der
anders voor industrieele verwerking be
stemde aardappelen zoo noodig voor de voe
ding der bevolking te bestemmen of in ieder
geval voor dit doel te reserveeren.
Hiervoor zullen worden bestemd in de
eerste plaats een gedeelte van de gecl-vlee-
zige aardappelen. Deze aardappelen worden
ook in andere jaren dikwijls voor consump-
tiedoeleindbn verkocht.
Verbouwers, die in het bezit zijn van een
uitpoot- of maal vergunning voor fabrieks
aardappelen, en die een gedeelte van deze
aardappelen voor consumptiedoeleinden
wcnschen te reserveeren, dienen, als zij wil
len profiteeren van het nader te noemen
sorteer- en bcwaarloon, daarvan zoo spoe
dig mogelijk een opgave te doen aan de Ne
derlandsche aardappelmeelcentrale te Veen-
dam, op een bij deze centrale aan te vragen
formulier.
In een Zaterdag uitgevaardigd besluit van
de Secretarissen-Generaal van de departe
menten van handel, nijverheid en scheep
vaart, van landbouw en visscherij, van jus
titie. van binnenlandsche zaken, van onder
wijs, kunsten en wetenschappen, van finan
ciën, van waterstaat en van sociale zaken
worden de genoemde Secretarissen-Gene
raal, ieder voor de onder zijn departement
ressortecrende aangelegenheden bevoegd
verklaard om, indien 'zulks naar het oor
deel van den betrokken Secretaris-Generaal
in overeenstemming is met het algemeen
belang, zonder eenige formaliteit, met in
achtneming van de regelen, hij het besluit
gesteld, de terbeschikkingstelling van goc
deren, hetzij aan den staat, hetzij aan een
anderen persoon of ander lichaam, te vor
deren of te doen vorderen. Een dergelijke
vordering geschiedt niet dan in overeen
stemming met den Secretaris-Generaal van
het departement van handel, nijverheid en
scheepvaart Alle goederen behalve zee
schepen vallen onder dit besluit.
De vorderingen geschieden op schriftelij
ke last, onderteekend door dengene, die de
vordering doet en wordt, indien zij niet aan
den betrokken persoon rechtstreeks kan
worden gedaan, aan den burgemeester der
gemeente gericht.
Dengene die een goed ter beschikking
heeft gesteld ontvangt daarvan terstond
schriftelijk bewijs Een vordering kan strek
ken tot terbeschikking stelling in eigendom
en gebruik De in bezitneming kan zoo noo
dig met behulp van den sterken arm ge
schieden.
De rechthebbenden ontvangen schade
loosstelling volgens vaste regelen, gesteld
door de genoemde Secretarissen-Generaal.
Indien overeenstemming met den belang
hebbende wordt bereikt, wordt terstond be
taling gedaan. Indien geen overeenstem
ming is bereikt kan de belanghebbende zijn
vordering aan den betrokken Secretaris-
Generaal toezenden. Speciale commissiën
zullen uitspraak doen in gevallen, waarin
de Secretaris-Generaal het bedrag der scha
deloosstelling beslist.
Veelzeggende uitgangen.
Wat beteekenen de Friesche uitgangen ma,
stra, da en ga achter namen als Roukema,
Eisma, Zijlstr^, Dijkstra, Rauwerda, Eng-
werda, Bijlenga, Wiebenga? vraagt een lezer
van liet Vad.
Het blad antwoordt:
Heel veel Nederlandsche geslachtsnamen,
zijn z.g. patronymica, d.w.z. ze zijn gevormd
door middel van een achtervoegsel, dat „zoon
van" beteekent, of dat alleen maar een twee
den naamval aanduidt. Zulk een uitgang is
het Friesche ma dat man („hoorige"), zoon,
kleinzoon, nakomeling, e.d. kan beteekenen.
Rouke is een Friesche mansvoornaam en
Roukema beteekent dus zoon van Rouke.
Een dergelijke uitgang is ing (in sommige
streken, vooral in Twente en de graafschap
Zutfen, uitgesproken en geschreven -ink; in
het Friesch -inga of -enga). Reesink is met
dit achtervoegsel gevormd van den oud-Ger-
inaanschen mansnaam Rese en beteekent
dus zoon van Rese, Wiebenga beteekent zoon
van Wiebe (Wybo). Soms is achter den oor
spronkelijken mansnaam eerst een verklei
ningsuitgang geplaatst; dit is b.v. het geval
bij den naam Tenkink, afgeleid van Tenco,
wat een verkleinwoord is voor Tenno.
Bij namen als Rauwerda is de uitgang niet
-da, maar -a Deze uitgang duidt in het
Friesch den tweede naamval aan, in dit ge
val van den plaatsnaam Rauwert, Rauwerda
beteekent dus „van Rauwert" („die van Rau
wert komt"). Ook de uitgang -stra wordt op
dezezelfde wijze gebruikt om van een plaats
naam of algemeen aardrijkskundigen naam
een bevoegelijk naamwoord en zoodoende
een persoonsnaam te maken. Van woorden
als dijk en zijl sluis) werden aldus ge
vormd Dijkstra en Zijlstra (vergelijk Van
Dijk en Van der Sluis).
Verdere bijzonderheden kan men vinden
in „De Nederlandsche Geslachtsnamen" van
Johan Winkler.
OLIESTOOKINRICHTINGEN EN BRAND-
STOFDISTRIBUTE.
In verband met de omstandigheid, dat. vele
eigenaren van niet olie gestookte centrale
verwarmings- of andere ketels voorloopig de
nog in hun bezit zijnde voorraden olie zullen
kunnen gebruiken en dat bedrijven (b.v. bak
kers) nog voor een gedeelc hunner brandstof
behoefte olie-toewijzingen ontvangen, is de
vraag gerezen, of door hen een der formu
lieren a. lot en met e. voor het verkrijgen
van vaste brandstoffen dient te worden in
gevuld.
Dit moet inderdaad geschieden, doch in
alle gevallen dient op liet formulier te wor
den vermeld, dat voorloopig nog Hetzij ge
heel hetzij gedeeltelijk met olie zal worden
gestookt.
De betreffende formulieren zijn verkrijg
baar gesteld bij de plaatselijke distributie-
diensten.
ln een der hoofdstedelijke zweminrich
tingen heeft de politie een 18-iarigen jon
gen, die geld uit een der badhokjes weg
nam, op heeterdaad betrapt. Het geldbedrag,
dat de dief in de cabine aantrof, was welis
waar niet zoo groot, doch de jongeman wordt
er ernstig van verdacht zich ook elders aan
diefstal in zwembaden te hebben schuldig
gemaakt.
Naar men weet heeft men reeds lang in
de Amsterdamsche zwembaden grootcn hin
der van oneerlijkheid en tot dusver was ver
geefs naar den mogelijken dader gezocht.
Een nauwgezette controle heeft het thans
de politie mogelijk gemaakt de hand te leg
gen op een persoon, die sportlievend Am
sterdam op zoo ernstige wijze benadeelde.
Italiaansch weermachtbericht
Het 79e Italiaansche weermachtsbericht
luidt als volgt:
Een onzer formaties vliegtuigen bombar
deerde de basis Hal Far op Malta. Tien Brit-
sche jagers, die reeds in de lucht waren,
trachtten de actie te verminderen, doch zij
werden onmiddellijk door onze beschermen-
de jagers aangevallen. Er volgde een ver
woed gevecht, in den loop waarvan vigr Brit-
sche en een Italiaansch vliegtuig werden
neergeschoten.
In Noord-Afrika zijn twee Britsche torpe-
jagers, die in den nacht de haven Barbia be
gonnen te beschieten, door onze onmiddellijk
ingrijpende bommenwerpers aangevallen en
op de vlucht gejaagd. Door onze formaties
zijn voorts luchtaanvallen ondernomen op
vijandelijke gemotoriseerde strijdkrachten
tusschen Sidi Barrani en de grens van Cv-
renaika, waarbij drie pantserauto's vernield
werden, terwijl al onze vliegtuigen zijn terug
gekeerd. Bij een vijandelijken aanval op To-
broek werden vijf soldaten gewond, terwijl
zeer geringe schade aan materiaal werd aan
gericht.
Bij een alsnog ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat bh den vijandelijken aanval op
Tobroek, waarvan in het weermachtsbericht
van 20 Augustus melding is gemaakt, twee
vijandelijke vliegtuigen door het afweerge
schut der marine zijn neergehaald. In Oost-
Afrika hebben onze vliegtuigformaties de
vliegveld van Garissa en Waijer (Kenya) i..
vijandelijke stellingen te Daga en River Post
(beneden Soedan) gebombardeerd. In den af-
geloopen nacht zijn vijandelijke vliegtuigen
verschenen hoven Piemont en Lombardije.
Deze vliegtuigen kwamen telkens uit Zwit
serland. Zij werden door onze jachtvliegtui
gen op de vlucht verdreven, nadat zij drie
bommen nabij Anione (Borgosesia) en drie
bij Alexandria hadden laten vallen. Als ge
volg waarvan in een boerderij een begin van
brand ontstond. Te Mariano Comense vielen
onder de bevolking twee dooden, terwijl
lichte schade werd aangericht aan woonhui
zen. Tegelijk met de bommen werden de ge
bruikelijke strooibiljetten uitgeworpen.
In Amsterdam-Noord moest Zaterdagmid
dag bet afweergeschut in werking treden,
hetgeen tengevolge had. dat op enkele plaat
sen lichte projectielen neerkwamen. Een de
zer onplofte in de Leeuwerikstraat op het
plaveisel, waarbij twee voor het raam kij
kende personen door scherven werden ge
raakt, zoodat zij zich moesten laten verbin
den. Dc verwondingen bleken van lichten
aard te zijn.
Een tweede projectiel kwam in een perceel
aan de Kanariestraat (waarvan de bewoners
niet thuis waren) tot explosie en richtte
daar eenige beschadiging aan het meubilair
aan.
Men zij nogmaals gewaarschuwd om bij
luchtgevaar niet op straat te vertoeven en
niet voor het raam te gaan kijken.
Alle uitvoer afgesneden door de
Duitscbe blokkade
Productie bereikt nauwelijks het
cijfer van vóór den oorlog.
Alle uitvoer afgesneden door de Duitsche
blokkade.
(Van onzen V.P.B.-correspondent)
In reederskringen te Lissabon houdt
men rekening met het feit, dat de
Duitsche blokkade o.a. tot gevolg
zal hebben, dat de uitvoer van Engel-
sche kolen, die in de laatste maan
den toch reeds veel te wenschen
overliet, thans geheel onmogelijk
zal worden. Dit vestigt de aandacht
op. de berichten, die de Engclsche
propagandisten nog kort geleden ten
aanzien van den toestand in het En-
gelsche kolenbedrijf verspreidde en
waarin de situatie veel te rooskleurig
werd afgeschilderd.
Men heeft zich van Engclsche zijde in den
loop van de laatste maanden veel moeite
gegeven om in het buitenland geruchten te
verspreiden volgens welke in het Vereenigde
Koninkrijk grootsche plannen in voorberei
ding waren om de productie van de Engel-
sche kolenmijnen te bevorderen, ook met
het oog op de toenemende vraag uit het bui
tenland.
Men gaf er hoog van op. dat ten gevolge
van het verloren gaan van Frankrijk als
afnemer de aldus vrijgekomen groote -hoe
veelheden kolen naar Spanje en Portugal
zouden worden uitgevoerd, evenals naar
Zuid-Amcrika. Alle aanvragen uit het bui
tenland, beweerde men. zouden onmiddellijk
kunnen worden uitgevoerd, dank zij de
enorme voorraden, welke nog dagelijks in
omvang toenamen en die Engeland zelf niet
noodig had.
Dat men den toestand even wol veel te
gunstig heeft afgeschilderd, blijkt uit een
aantal feiten, die inmiddels bekend zijn ge
worden. Deze toonen onomstootelijk aan, dat
de Engelsche kolenmijnen en -handel vol
strekt niet meer in staat zijn, om kolen aan
het buitenland te leveren afgezien nog
van de omstandigheid, dat door de Duitsche
blokkade een eind is gemaakt aan alle ver
schepingen.
Gebrek aan mijnhout belemmert
den mijnbouw.
Uit de jaarverslagen van tal van mijn-
bouwmaatschappijen is duidelijk gebleken,
dat hun bedrijven achteruitgaan en dat het
in de afgeloopen maanden zelfs onder de
gunstigste omstandigheden niet mogelijk is
geweest, boven de productie van vóór den
oorlog te komen. Dit spruit o.a. in niet
geringe mate voort uit de omstandigheid,
dat er nijpend gebrek heerscht aan mijn-
hout, een onontbeerlijk hulpmiddel. Zooals
men weet. kwam dit materiaal vroeger in
enorme hoeveelheden uit Scandinavië, dc
Baltische staten en Rusland. Nu deze bron
is verstopt, moet bet worden aangebracht
uit Canada. De prijzen van dit Canadeesche
mijnhout zijn echter veel hooger, evenals
de transportkosten, terwijl uit den aard
van de zaak de aanvoer slechts voor een
klein deel kan tegemoet komen aan de
voortdurende vraag.
Bovendien komt uit de verslagen van de
ijzer verwerkende industrieën vast te staan,
dat deze aanmerkelijk meer kolen ver
bruiken dan vroeger, ten gevolge van het
feit., dat zij thau» zoo goed als uitsluitend
voor de bewapeningsindustrie werken;
doch ook voor deze zoo gewichtigen tak
van industrie gaat de levering van vol
doende kolen met de grootste moeilijkheden
gepaard. In geen geval is het de ijzerindu
strie mogelijk geweest, groote kolenvoorra-
den aan tê leggen, wat met het oog op den
voor de deur spaanden winter veel zorg
baart.
De wil ig maar de macht
ontbreekt.
Uit bet voorgaande blijkt meer dan vol
doende het propagandistische karakter van
de verspreide geruchten, wat het binnenland
betreft. Doch ook in het buitenland ont
breken de bewijzen daarvoor niet. Zoo is
in de kringen van Portugeesche reeders de
klacht algemeen, dat er in Engeland reeds
vóór de Duitsche blokkade bijna geen kolen
te krijgen waren. Het is voorgekomen, dat
Portugeesche schepen een volle maand
moesten wachten in Cardiff, voordat zij
met een lading kolen konden vertrekken,
omdat er niet voldoende voorraad was.
Ook in Zuid-Amerika heeft men zich geen
illusies gemaakt over de Engelsche toezeg
gingen, want slechts korten tijd te voren had
den Engelsche officieele instanties met den
meesten nadruk verklaard, dat levering van
kolen aan de Zuid-Amerikaansche staten ten
eenenmale uitgesloten waren, daar dé in En
geland sterk toegenomen behoefte aan kolen
geen uitvoer gedoogde. Bovendien bleek de
onmogelijkheid van uitvoer, daar Engeland
geen schepen beschikbaar kan stellen voor
zulke verre reizen. Het beste bewijs daarvoor
is, dat het zelfs niet eens voldoende schepen
heeft, oin de goederen, die het in Zuid-Ame
rika heeft gekocht, te komen halen.
Thans is het bovendien onmogelijk gewor
den, om de kolen uit Engeland naar Zuid-
Amerika te transporteeren met behulp van
schepen onder de vlag van het betreffende
land, daar deze onherroepelijk zouden val
len als slachtoffer van de Duitsche blokkade.
Zelfs als Engeland kolen bezat, die aan het
buitenland konden worden aangeboden, be
staat er dus geen mogelijkheid op, om ze te
leveren,
Onderhandelingen afgebroken
Zaterdag om 14 uur 10 verlieten de beide
delegaties aan het paleis tc Turnu Severin,
waar de conferentie werd gehouden over
de gebiedsafstand van Roemenië aan Hon
garije. Zij deelden mede, dat de onderhan
delingen zijn afgebroken. Het is niet moge
lijk geweest een grondslag te vinden voor
een overeenstemming tusschen de Hon
gaarsche en Roemeensche standpunten.
Het officieele communiqai
Zaterdagavond om 22 uur 10 heeft dl
chef van den persdient van het Hongaai^
sche ministerie van Buitenlandsclie Zaken
den journalisten het volgende officieele
communiqué voorgelezen uit naam van de
beide delegaties:
„Nadat de leiders der beidei delegaties
persoonlijk rapport hadden uitgebracht aan
hunne resp regeeringen over den loop der
onderhandelingen, hebben dc Hongaarsche
en Roemeensche delegaties een derde ver
gadering gehouden op 24 Augustus om 10
uur 30. Minister llory las een memoran
dum voor van de Koninklijke Hongaarsche
regeering, ter bestudeering waarvan de
vergadering voor twee en een half uur werd
geschorst. Nadat de vergadering heropend
was antwoordde minister Valer Pop op het
memorandum, dat in den loop van den och
tend was voorgelegd door de Hongaarsche
delegatie. Gezien het feit, dat men geen
grondslag voor besprekingen heeft kunnen
vinden, werden de besprekingen op verzoek
van den leider der Hongaarsche delegatie
voor gesloten verklaard Het vooruitzicht
bestaat echter, dat de besprekingen in zeer
korten tijd hervat zullen worden."
De Hongaarsche delegatie is Zaterdag
avond naar Boedapest vei-trokken. Zij zou
hebben voorgesteld Woensdag a.s. de be
sprekingen voort te zetten en voorts het
denkbeeld hebben geopperd de eerstvolgen
de besprekingen in Szegedin te houden op
Hongaarsch gebied.
Roemeensch optimisme.
In officieele Roemeensche kringen beoor
deelt men den stand van zaken optimis
tisch en verwacht men ondanks alle moei
lijkheden dat de ondei-handelingen zullen
worden hervat.
'é'l
>a
ln
De zuidelijke Dobroedsja zal
etappen worden ontruimd.
Naar van betrouwbare zijde te
Boekarest verluidt, is tusschen Roe
menië en Bulgarije bij de onderhan
delingen te Krajowa overeenstem-
ming bereikt over den termijn voor
de ontruiming van de zuidelijke Do-
bx-oedsja. Het einde van den termijn
is volgens dit bericht vastgesteld op
10 October.
De technische commissie der beide dele
gaties hebben haar arbeid ook gisteren ver
volgd. In welingelichte kringen verluidt,
dat Roemenië de zuidelijke Dobroedsja iu
étappen zal ontruimen en dat het slot te
Baltsjik aan de Zwarte Zee, particulier be
zit van den Roemeenschen koning, waar
schijnlijk een Roemeensche enclave in Bul
garije zal blijven. Te Silistra aan den Donau
zou Roemenië een vrijhaven krijgen. Verder
zal Bulgarije belangrijke faciliteiten toe
staan voor het Roemeensche transitoverkeer
langs de straatweg Boekarcst-Constanza, die
door de zuidelijke Dobroedsja leidt. Roe
menië echter zal zich verbinden binnen ze
keren termijn een directen weg over Roe
meensch gebied aan te leggen.