Hoe donker het zal zijn
en hoe licht
Regelingen voor
Nog heviger bombardement
consumptiemelk
8.07 uur
Brand- en
dynamietbommen
op Hamburg
DAGBLAD VOOR HOLLAKD'S NOORDERKWARTIER
Alkmaar
Publiek moet niet
van de straat
blijven
Duitsch opperbevel streeft
beslissing
Verduisteren
Demonstraties
in Zuid-Slavië
Laan. Schaden. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2241)
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1940. 84e Jaargang. No. 11287.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier" 4
Het nieuwe 7V» cent zomerzegel, dat
thans aan de postkantoren verkrijg
baar is en voorzien is van den opdruk
7V» en 2V« (foto P.T.T.)
AAN DE KAASREGELING HA
PERT NOG IETS. DE CON
SUMENT DE DUPE.
Naar wij vernemen, schijnen voor
consumptiemelk soortgelijke regelin
gen als voor de kaas in voorberei
ding te zijn, als voorlooper van een
volledige distributie. Men zou van
plan zijn de consumptiemelk, althans
voor een deel, te ontroomen en de
productie van vette kaassoorten te
beperken, waardoor natuurlijk ook
meer room voor boterfabricage vrij
komt.
Met de kaas is het een eigenaardig geval.
Men kan thans spreken van één maximum
prijs en... daarnaast vrije handel. De con
sument is de dupe, want de kaasprijzen zijn
reeds zoodanig opgeloopen, dat de waarde
van de gegeven voorschriften geheel illusoir
blijkt te zijn. In zuivelkringen is men het
er over eens dat het opheffen van het ver-
voerverbod en de maatregel van ingevoerde
maximumprijzen bij verkoop van producent
aan den handel, slechts gedeeltelijk orde op
de zaken stellen.
Ten aanzien van den détailverkoop bestaat
geen andere regeling, dan die welke wordt
voorgeschreven door de wetten tegen het
hamsteren en de prijsopdrijving.
Men mag nu wel aannemen, dat handelaar
en détaillist genoegen nemen met een rede
lijke winstmarge, zekerheid daaromtrent be
staat echter allerminst.
Er blijft inderdaad nog. wel iets te regelen
over. Naar we vernemen, zijn op- een der
Zuid-Hollandsche markten niet minder dan
42 tuchtrechtelijke verklaringen opgemaakt!
Omtrent vergrijpen tegen de maximumprijs-
regeling te Alkmaar kwam ons niets ter oore
Wel meenen we. dat Vrijdag jl. het aantal
controleurs zeer groot was. hetgeen zou
kunnen bewijzen, dat men vreest voor over
tredingen.
Over het algemeen schijnen velen te gevoe
len voor een regeling, gelijk die gedurend#
den vorigen oorlog heeft bestaan. De kaas
werd toen door de regeering overgenomen
in Rijkspakhuizen, waain van den produ
cent werd ontvangen en aan den handel
werd afgeleverd. De handel betaalde den re
geringsprijs, terwijl hem een redelijke
winstmarge was voorgeschreven, met in acht
neming waarvan hij aan den détaillist
mocht afleveren. Deze laatste zag zich aan
een maximum-détailprijs gebonden, zoodat
uiteindelijk alles was geregeld. De organisa
tie heeft in de practijk goed voldaan en men
vraagt zich af, waarom men thans niet den
zelfden weg inslaat.
Een jeugdig strandjutter met zijn buit;
ook een stuk hout is voor een echten
jongen niet te versmaden
(Foto Pax Holland)
TAL VAN ONDERNEMINGEN ZOU
DEN ONNOEMELIJKE SCHADE
LIJDEN, INDIEN HET PUBLIEK
TIJDENS DE VERDUISTERING
DE STRAAT GING MIJDEN!
Hulpmiddelen ten
behoeve van het
verkeer
's-GRAVENHAGE, 10 Sept. De rijksinspec
tie luchtbescherming deelt ons het volgen
de mede:
Vele gebruikers van den weg, die ook des
avonds zich over straat moeten of willen be
wegen, maken zich begrijpelijkerwijs thans
reeds min of meer bezorgd over de komen
de donkere avonden.
Men beoordeelt de mate der duisternis, wel
ke men dan meent te moeten verwachten,
naar wat nu de late zomeravonden ons te
verduren geven en velen nemen zich voor in
den vervolge zoo weinig mogelijk des avonds
uit te gaan.
Voor deze neiging is men vooral in de za
kenwereld bevreesd. Er is zelfs reeds hier en
daar het denkbeeld geopperd om de winkels
dan maar voor het invallen der duisternis te
sluiten, omdat men verwacht, dat het koo
pende publiek zooveel mogelijk de daguren
zal kiezen voor het doen van zijn inkoopen.
Afgezien van het feit, dat zulk een inkrim
ping tot de dagiiren hoogst ongewenscht en
economisch weinig verantwoord schijnt; kun
nen tal van particulieren én alle beheerders
van café's en amusementsbedrijven zich niet
veroorloven overdag hun inkoopen te doen,
respectievelijk het avondbezoek uit te scha
kelen.
Nog minder kan men dit in concertzalen,
schouwburgen en filmtheaters, die vrijwel
uitsluitend op het avondbezoek zijn aange
wezen.
Tal van ondernemingen zouden on
noemelijke schade lijden, indien in
derdaad het publiek tijdens de ver
duistering de straat ging mijden.
Het is daarom van groot sociaal en
economisch belang, dat het gewone
leven ook des avonds zooveel moge
lijk voortgang vindt.
Maar om dat te bereiken zal het noodig
zijn, dat de straten in de steden, ondanks de
verduistering eenigermale begaanbaar wor
den, en de kans op verkeersongelukken tot
een minimum beperkt wordt.
Het spreekt wel vanzelf, dat de overheid
terzake diligent is en met grooten spoed voor
bereidingen heeft getroffen om het verkeer
bij duisternis zooveel mogelijk te beveili
gen.
De rijksinspectieluchtbescherming heeft,
aan de hand van daartoe door haar vastge
stelde voorschriften, een en ander medege
deeld omtrent den aard dezer beveiligings
maatregelen.
Voorgesteld moet worden, dat het geheele
land en elke stad zoodauig verduisterd moet
zijn. dat in het donker en bij goed zicht van
een hoogte van 500 meter boven het aardop
pervlak geen enkel rechtstreeks of gereflee
teerd licht kan worden waargenomen.
In de aldus ontstane duisternis moeten nu
hulpmiddelen worden aangebracht of ge
bruikt ten behoeve van het verkeer.
Deze hulpmiddelen zijn als volgt te on
derscheiden;
a. Richtlijnen:
Dit zijn de op enkele wegen minstens
vier meter boven het wegdek en boven daar
voor in aanmerking komende kruispunten
van wegen hangende lampen met een of
twee spleetvormige horizontale openingen,
welke juist voldoende licht doorlaten om
het rijdend verkeer het beloop van den
weg of het kruispunt aan te geven.
Zij worden als regel binnen en in be
paalde gevallen ook buiten de bebouwde
kommen toegepast.
Deze richtlijnen hebben één horizontale
spleet, wanneer zij het beloop van den weg
aangeven en twee spleten, wanneer zij bo
ven kruispunten van wegen hangen.
De kleur van deze richtlijnen is wit of
geel.
b. Geleidelichten,
Geleidelichten zijn' lichten, welke binnen
de bebouwde kom van een gemeente als be-
bakening aan den kant van den rijweg mo
gen worden geplaatst, in het bijzonder ook
ter geleiding van het voetgangersverkeer.
Geleidelichen moeten bij voorkeur op een
hoogte van 1.20 M, tot 1.10 M. worden ge
plaatst.
De kleur van het licht van geleidelichten
is wit of geel.
o. Obstakellichten. Deze komen zoowel
binnen als buiten de bebouwde kommen
voor en zijn uitsluitend bestemd om ver
keersobstakels (wegherstellingen, bomtrech
ters e.d.) duidelijk aan te geven.
Een wit obstakellicht moet men rechts
paseeren. een rood obstakellicht altijd links
zulks in overeenstemming met de ook in
vredestijd geldende regelen van wegbebake-
ning.
Vorengenoemde drie soorten lichten behoo
ren tot de groote groep van bebakenings-
maatregelen, welke door de rijksinspectie
zijn vastgesteld in de vooschriften betreffen
de de beveiliging van het verkeer op den
openbaren weg gedurende den tijd, dat het
gebruik van de normale verlichting verbo
den is".
Deze lichten kunnen door burgemeesters
naar heoefte worden toegepast.
Tot dezelfde groep maatregelen worden
ook gerekend het afsluiten van gevaarlijke
punten, b.v. aan den waterkant, met behulp
van witte hekken, het wit verven van trol
toirbanden, verkeerspalen, hekken, palen
enz.
Vooral dit wit verven behoort mits oor
deelkundig - te worden toegepast, aangezien
gebleken is, dat dit hulpmiddel het verkeer
in hooge mate beveiligen kan.
Naast al deze bebakeningsmaatregelen
waarvan het essentieele karakter ligt in het
feit. dat zij geen verlichting aan het weg
dek geven, doch alleen een richting gevend
effect hebben, komt nu nog de mogelijk
heid van de toepassing van openbare lucht-
besrhermingsverlichting.
Deze verlichting brengt wel licht op het
wegdek en is dus aan verschillende beper
kende bepalingen gebonden.
Zij mag. slechts na goedkeuring door en
met toestemming van de rijksinspectie
worden aangebracht op speciale punten in
gemeenten, welke daartoe 'door de .rijksin
spectie worden aangewezen.
Zij geldt dus als een aanvulling op de
beveiliging met richt- en geleidelichten en
zal uiteraard aleen daar worden toegelaten,
waar deze wegdek-verlichting absoluut
noodzakelijk blijkt in het bèléng van het
verkeer.
Doch ook de voetganger wordt in staat
gesteld zelf een bescheiden verlichting bij
zich te dragen. Daartoe komen in den han
del de z.g. voetgangerslantaarns.
Ook aan deze lantaarns zijn door de rijks
inspectie bepaalde eischen gesteld, omdat ge
vaar voor teveel licht uitgesloten moest
worde.
De aandacht zij er op gevestigd, dat deze
voetgangerslantaarns uitsluitend wit of geel
licht mogen uitstralen.
Behalve lantaarns zijn tenslotte ook licht
gevende voorwerpen, op eenigerlei wijze aan
het lichaam te bevestigen.
Deze voorwerpen zijn nog niet aan keu
ring onderworpen. In verband hiermede
wordt er de aandacht op gevestigd, dat thans
ook tal van waardelooze phosphores-ceeren-
de voorwerpen als speldjes, schildjes, gordels
e.d. in den handel worden aangeboden. De
ze moeten uiteraard door bestraling met wit
licht (daglicht) geactiveerd worden om des
avonds lichtgevend te zijn. Het aantal uren,
gedurende welke deze activiteit voldoende
groot blijft, bepalen de waarde en vooral de
bruikbaarheid dezer voorwerpen.
Men moet deze phosphoresceerende wer
king (ook van allerlei hulpmiddelen om
voorwerpen, traptreden, huisbellen, sleutel
gaten enz. in het duister te markeeren) niet
verwarren met het fluoresceeren van voor
werpen, welke met een speciale verf bestre
ken zijn en een voortdurende bestraling met
b.v. ultra-violet licht vereischen.
Het gebruik van fluoresceerende voorwer
pen is tot nader order niet toegestaan.
Tenslotte bestaat nog de mogelijkheid tot
het aanbrengen van lichtgevende aanduidin
gen, welke bedrijven, inrichtingen enz. noo
dig hebben om het publiek zekere noodza
kelijke aanwijzingen te geven.
Voorschriften omtrent de toelaatbaarheid
van deze lichtgevende aanduidingen ten
dienste van het publick zijn irt bewerking en
zullen spoedig verschijnen.
Alle hierboven opgesomde hulpmiddelen
en maatregelen zullen er naar het oordeel
der rijksinspectie luchtbescherming tijdens
de komende winteravonden veel toe kunnen
bijdragen om het verkeer bij avond belang
rijk te vergemakkelijken.
Het bezoeken van winkels, café's, restau
rants, schouwburgen en concerten zal dan
ook mogelijk zijn.
Men moet er alleen zich aan gewennen met
behulp van de geleide- en andere lichten zijn
weg te vinden.
Wanneer al deze hulpmaatregelen zijn toe
gepast, zal een ieder. die. niet zoogenaamd
„schemeringsblind" is, zich, met inachtne
ming van de noodige extra-voorzichtigheid,
in de verduisterde stad kunnen oriënteeren.
Waar het in het algemeen belang genomen
een sociaal en economisch belang is, zoolang
mogelijk den normalen gang van zaken on
gestoord te laten voortgaan, mag men de
overtuiging meedragen, dat van overheids
wege al het mogelijke op dit gebied is en
wordt gedaan, om dit ook mogelijk te maken
gedurende den tijd, dat de normale openbare
verlichting gedoofd is.
DE LUCHTAANVALLEN OP LONDEN
Daar een spoedige
Binnenkort nog tienmaal
zooveel Duitsche bommen
werpers boven Engeland
U.P. seint uit Berlijn aan zijn bladen, dat
men in welingelichte kringen aldaar ver
klaart, dat de voortgezette luchtaanval op de
Britsche hoofdstad, die den geheelen nacht
van Zondag op Maandag duurde, een der
zwaarste is geweest die tot dusver op Lon
den zijn ondernomen.
In de eerste plaats was het bombardement
dat gelijk bekend is ongeveer tien uur duur
de, gericht op de voorsteden Bedford en
Bromleigh. Dit zijn dichtbevolkte districten
Bedford is gelegen aan den oever van de
Theems in het Zuid-Oosten en Bromleigh in
het Oosten der stad. Vooral gasfabrieken en
het neorme pompstation in de laatstgenoem
de voorstad dat een groot deel van Oost-
Londen van water voorziet, waren het doel
der Duitsche vliegers.
Gisteren heeft de Duitsche luchtmacht zich
vrijwel uitsluitend tot verkenningsvluchten
beperkt, die ten doel hadden den omvang
van de tevoren aangerichte schade op te ne
men. Het weer was gistermorgen betrokken
en ongeschikt voor massa-aanvallen.
Duitsche vliegtuigen, die gisteren boven
Londen zijn geweest, hebben nog sterke
brandhaarden aan de Theems waargenomen,
en in het bijzonder bij het Victoria-dock, dat
dicht bij het West-lndia-dock ligt. in het
Commercial-dock en in de installaties ten
Zuiden daarvan. In de gasfabriek van Brom-
ley werd een begin van brand waargeno
men. Het gebied bij de bocht in de Theems
was nog altijd in een vuurzee gehuld. Op
verschillende andere punten stonden strate
gische objecten in vlammen, zoo bijvoorbeeld
in het stadsdeel ten Zuiden van de London-
bridge in Wapping.
Ook gistermiddag een bombarde
ment.
Gisteren in den namiddag zijn de dok- en
haveninstallaties ten noorden en ten zuiden
van de Theems het doel der Duitsche lucht
aanvallen geweest. De Duitsche gevechts
formaties bestookten deze miltair hoogst be
langrijke doelen met bommen van elk kali
ber. Naast de oude brandhaarden ontstonden,
naar het D.N.B. verneemt, talrijke nieuwe,
die de oevers van de Theems in een van ver
re zichtbaren gloed zetten.
Aanvalskracht spoedig vertien
voudigd.
De Berlijnsche corr. van het Hsbl. seint,
dat men in vooraanstaande kringen te Ber
lijn verklaart, dat het aantal Duitsche vlieg
tuigen boven Londen en andere Brische ste
den nog tot het tienvoudige van de in de af-
geloopen drie etmalen waargenomen getallen
kan worden opgevoerd, terwijl ook nog de
explosieve kracht der bommen kan worden
verhoogd.
Londen moet zich, aldus officieele Duitsche
zegslieden, op nog veel zwaardere beproevin
r voorbereiden.
Men is er te Berlijn van overtuigd, dat de
Duitsche militaire leiding zal trachten een
beslissing op korten termijn uit te lokken.
Men legt in dit verband de nadruk op het
feit, dat Rijksmaarschalk Goering persoon
lijk de operaties der luchtmach taf deelingen
tegen Engeland leidt.
Daaruit kon met zekerheid worden opge
maakt, aldus zegt men, dat het de Duitsche
oorlogsleiding ernst is met de aangekondigde
vergelding voor de nog steeds voortdurende
Britsche nachtvluchten en bombardementen
op de burgerbevolking in verschillende dee-
len van Duitschland. Men verklaart tevens,
dat uit de persoonlijke leiding van Goering
blijkt, dat men vastbesloten is de actie te
gen militaire en strategische objecten in Lon
den en geheel Engeland niet met een of twee
groote aanvallen te laten afloopen. De per
soonlijkheid van den Maarschalk staat er
borg voor, dat de actie van de luchtvaart
even krachtig als aanhoudend zal zijn.
WAARNEMING SECRETARIAAT-GENE
RAAL ONDERWIJS, KUNSTEN EN
WETENSCHAPPEN.
Met de voorloopige waarneming van de
werkzaamheden van den secretaris-generaal
van het departement van onderwijs, kunsten
en wetenschappen heeft de rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied, rijks
minister Seyss-ïnquart, den administrateur
aan dat departement mr. H. J. Reimink be
last,
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
7.07 uur
De laatste voorbereidingen voor den
start. Een der manschappen van het
Duitsche luchtwapen aan den arbeid
op zijn machine (Foto Weltbild)
Naar de Hamburgsche bladen berichten,
wierpen Engelsche vliegtuigen in den vori
gen nacht wederom hun bommen lukraak
boven Hamburg neer. Hierdoor werd in
woonwijken, die ver v^n militaire objecten
verwijderd liggen, schade aangeicht. Be
halve woonwijken werden ook twee begraaf
plaatsen gebombardeerd. Zoo werden op 'n
begraafplaats verscheidene dynamietbom
men geworpen, terwijl op een andere be
graafplaats tien graven door een bom wer
den vernield. Militaire doelen werden niet
getroffen.
D.N.B. zegt over deze aanval:
Tal van brand- en dynamietbommen kwa
men in straten en op woonhuizen terecht,
waar in verren omtrek geen militaire doelen
of industriegebouwen te vinden zijn. Ver
scheidene particuliere huizen en villa's stort
ten in. O.a. werd de garage van een groen-
tenhandelaar getroffen, een kantoorgebouw
en een veerboot werden vernield. Drie zwaar
en acht licht gewonden werden naar de
ziekenhuizen overgebracht.
De reactie van de Hamburgsche bevolking
op deze oorlogsdaad jegens de burgerbevol
king is buitengewoon scherp. De vergel
dingsactie, welke op het oogenblik tegen
Londen aan den gang is, wordt daarom in
Hamburg bijzonder levendig toegejucht.
Ook de corr. van het Hsbl. zegt, dat de bur
gerij van Hamburg het zwaar te verant
woorden heeft gehad.
Omtrent het minder groote effect van de
aanvallen op Berlijn, geeft deze correspon
dent de volgende lezing:
De Engelsche vliegers moeten duizend
km. en meer afleggen om Berlijn te berei
ken, waarvoor 2V2 tot 3 uur heenvlucht en
evenlang voor het terugvliegen reeds ver
loren gaan. Ze blijven dan ook hoogstens een
half uur boven de Duitsche hoofdstad en
kunnen over een zoo lang traject slechts
eenige kleine brisantbommen medenemen
om door andere vliegers te worden afgelost.
Hun verschijnen had daarom tot nu toe in
hoofdzaak een demonstratief karakter en
drong de bewoners, slechts twee tot hoog
stens drie uren in de kelders te gaan.
Prijsstijging de oorzaak.
Volgens een officieele mededeeling, heb
ben groepen Zuidslavische communisten, ar
beiders en studenten Zondagmiddag getracht
in een bij de koninklijke sloten gelegen park
monstreeren. De veldwacht, die daartegen op
trad, werd met schoten ontvangen. De po
litie beantwoordde het vuur. Een officier van
de veldwacht en vier manschappen werden
gewond, terwijl twee demonstranten doodge
schoten en drie gekwetst werden. De orde
kon terstond hersteld worden. De demonstra
tie was tegen de prijsstijging gericht.