Japan stelt
een ultimatum
Jagers voor
Engeland
DAGBLAD VOOR HOLLANDSS NOORDERKWARTIER
Nieuwe eischen inzake
Indo-China
Belgische leening van
drie milliard
Noodwoningen te
Rotterdam betrokken
Betalingsverkeer
met Zwitserland
Verduisteren
„Amerikaansche
dreigementen,
deren Japan niet"
Behandeling Duitschers
in Ned Indië
Laan. Schaden. Tel 444 (2 lijnen). Kengetal 224A
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1940. 84e Jaargang. No. 11297^
Uitgave der N.V. Uitg.-Mrf. „Hellend* N©orderfewortier"
TOKIO ZAL VERDER NAAR HET ZUIDEN
OPDRINGEN.
GEEN BOTSING MET DE V.S. VERWACHT.
Gisteren zijn te Hanoi nieuwe Japansche
eischen ingediend, welke vóór Zondag móe
ten worden ingewilligd.
Te Sjanghai is men van meening, dat de
Keizerlijke conferentie te Tokio onherroepe
lijk heeft besloten tot het opdringgen van Ja
pan naar het Zuiden. Ook wanneer de actie
in de Stille Zuidzee niet beperkt zou blijven
tot Indochina, verwacht men te Tokio geen
grootere moeilijkheden van de zijde van de
V.S. dan scherpe embargomaatregelen. Niet
temin bereidt Japan zich voor op een groote
crisis in de betrekkingen met Washington.
Waarschijnlijk wil Japan zich in de eer
ste plaats verzekeren van het bezit van vloot-
steunpunten in Indochina.
DE STRATEGISCHE BETEEKENIS VAN DE
ZUID CHINEESCHE ZEE~
f BRITSCH BEZIT
FRANSCH BEZIT
-NEDERLANDSCH BEZIT
AMERIKAANSCH (V. S)
BEZIT
- JAPANSCH BEZIT
- CHINEESCH BEZIT DOOR
JAPAN BEZET
JAPANSCHE INVLOEDS
SFEER
BRITSCHE VLOOT5TEUNPUNTEN
-• FRANSCHE - - -
A AMERIKAANSCHE (VS.) - -
JAPANSCH VLOOT5TEUNPUNT
BRITSCHE VITALE BELANGEN
In een officieel Fransch communiqué,
waarin overigens geen bijzonderheden be
treffende de nieuwe eischen worden gepu
bliceerd, wordt verklaard, dat de onderhan
delingen in een moeilijk stadium zijn geko
men. Tevens wordt bevestigd, dat de onder
handelingen tot dusver niet zijn afgebroken.
Japansche militaire kringen te Sjanghai
geven toe, dat eischen zijn gesteld, doch men
verklaart dat het verloop, der onderhandelin
gen'tot dusver niet de conclusie van een on
middellijke verscherping der FranschJa
pansche betrekkingen wettigt.
Naar „United Press" uit Sjanghai
meldt, wordt in betrouwbare kringen te
Sjanghai uit Tokio vernomen, dat Ja
pan zich voorbereidt op een groote
'crisis in de JapanschAmerikaan-
sche betrekkingen, welke crisis door
het Indochineesche vraagstuk zou
kunnen ontstaan.
Op grond van de verklaring, welke gisteren
door den Franschen minister van buiten-
landsche zaken is afgelegd, en volgens welke
de regeering van de Vereenigde Staten geen
plannen koestert om Indochina eenigen wer-
kelijken steun te verieenen tegen de Japan
sche eischen, verwacht men in Japan, dat
Indochina bet Japansche. ultimatum, waar
schijnlijk kort voordat het a.s. Zondag af
loopt, zal aannemen. In verband met ver
schillende verklaringen van minister Cordell
Huil rekent men er andei'zijds echter op, dat
de V.S. het doorzetten van de Japansche
eischen aan Indochina met zekere vergel
dingsmaatregelen zullen beantwoorden.
Daax'bij wordt vooral gedacht aan scherpere
embargomaatregelen.
In dezelfde kringen is men echter van
meening. dat de keizerlijke conferentie te
Tokio onherroepelijk tot liet opdringen van
Japan naar het Zuiden beeft besloten, zoo
dat Amerikaansche tegenmanoeuvres geen
verandering in deze Japansche politiek zou
den kunnen brengen.
Gezaghebbende Japansche kringen zijn
dan ook door de tot dusver passieve houding
van de Vereenigde Staten ten opzichte van
het Indochineesche vraagstuk er van over
tuigd, dat, wanneer de actie in de Stille
Zuidzee verder wordt uitgevoerd, geen groo
tere moeilijkheden van de zijde der Ver
eenigde Staten zijn te verwachten, dan de
verwachte exnbargomaatregelen.
Ook wanneer zulk een actie in den
Grooten Oceaan zich niet tot Indo
china zou beperken, venvacht men
niets meer dan deze enibax'go-maat-
regelen.
Deze meening is van groot belang voor
Japans houding ten aanzien van Nederl.
Oost-Indië. Intpsschen zal Japan zich waar
schijnlijk onbekommerd éérst van vloot-
steunpunten in Indochina verzekeren.
Ter consolideering van de zwe
vende schuld.
Ter beveiliging van de finaftciëele positie
en ter vermijding van alle gevaren welke
uit een tekort zouden kunnen voortvloeien,
zal als gedeeltelijke vereffening van de zwe
vende schuld welke de laatste maanden is
ontstaan een consolideeringsleening niet
een looptijd van tien jaren ten bedrage van
drie mijliard francs worden uitgegeven.
De nieuwe haring uit Denemarken wordt hier ter lande in ijs aangevoerd en te Sche-
veningen gekaakt, hetgeen aan vele handen werk biedt - De haringkakers aan den
«rbeid (Feto Schimmelpenningn)
In Indochina wil Japan zich waarschijn
lijk verzekeren van het bezit van vlootsteun-
punten. Ook wanneer de Japansche actie
niet beperkt zou blijven tot Indochina, ver
wacht men geen kracht|gen tegenstand der
Vereenigde Staten, wier dichtsbijzijnde vloot-
steunpunt te Cavite op de Philippijnen ligt
(Kaart Van Pelt).
De eerste van'
duizend.
een reeks van
Het eei'ste twintigtal noodwoningen van
de bijna duizend, die te Rotterdam den
eerstvolgenden tijd op liet programma staan
is gistermiddag door gedupeerden betreken.
Aangezien deze woningen .bestemd zijn
voor degenen, die letterlijk niets meer bezit
ten, heeft de dienst van maatschappelijk
hulpbetoon, waarvan de directeur mede
aanwezig was, de meubileering en de stoffee
ring van deze eenvoudige houten woningen
ter hand genomen. De gezinnen, die er in
trekken, vinden dus compleet geïnstalleerde
woningen, waarin zelfs geen strijkplank
ontbreekt.
In de eerstvolgende twee weken zullen
alle woningen op deze plaats gereed komen,
zoodat dan 188 daklooze gezinnen een zij
het tijdelijk maar dan toch zoo gerieflijk
mogelijk onderdak gevonden zullen hebben.
Twee typen woningen zijn gebouwd, wo
ningen voor kleinere gezinnen en woningen
van iets grooter omvang voor gezinnen tot
vijf kinderen.
DOOR DE VEREENIGDE STA
TEN VOLKOMEN GEREED AF
GELEVERD.
Roosevelt bezichtigt marinewerf, welke
dertig torpedojagers moest reviseeren
Besprekingen over defensie in Groo
ten Oceaan.
PHILADELPHIA, 20 Sept. (D.N.B.) Na be
zichtiging van de marinewerf te Philadel-
phia heeft Roosevelt tegenover de pers ui
ting gegeven aan zijn tevreiTenheid over het
tempo der bewapening. In één jaar t ij cis is
het aantal arbeiders op de marinewerf van
8000 tot 10.0000 gestegen. Roosevelt be
schouwt dit als een gevolg van de in Sep
tember j.1. door hem gegeven opdracht,» 30
torpedoboot jagers uit den Wereldoorlog we
der geschikt te maken voor den dienst.
De president verklaarde, dat thans
wordt gewerkt aan de revisie van de
laatste groep dezer torpedoboot jagers
en van een groep oude duikbooten.
De betrokken torpedoboot jagers be-
hooren tot de vijftig, die aan Enge
land worden geleverd in ruil voor
marinebases.
Volgens een D.N.B.-bericht uit New York
heeft de minister van marine verklaard, dat
zes jagers van de onlangs in Canada aange
komen groep ■Amerikaansche torpedobootja-
gers zijn ingedeeld bij de Canadeesche mari
ne.
Naar „U. P." uit Londen meldt, wordt daar
van gezaghebbende zijde bevestigt, dat de
besprekingen, die de laatste dagen te Was
hington werden gevoerd tusschen Huil, den
Engelschen ambassadeur lord Lothian en
den Australische» gezant Casey, betrekking
hadden op verdedigingsmaatregelen in het
gebied van den Grooten Oceaan.
Officieel bondgenootschap nog
niet overwogen.
New York, 20 Sept. (D.N.B.) De
„New York Times" meent in een be
richt uit Washington, dat de thans
door den minister van buitenland-
sche zaken, Cordell Huil, den Brit-
schen ambassadeur. Lord Lothian,
en den Australischen gezant. Casey
gevoerde bespi'ekingen een nauwere
samenwerking tusschen de En-
gelsch-sprekende landen over de ge-
heele wereld betreffen inzonderheid
ten aanzien van het gemeenschappe
lijk gebruik van hun lucht- en vloot-
steunpunten. Volgens diplomatieke
kringen wordt een officieel bond
genootschap voor het oogenblik wel
iswaar niet overwogen, wel echter
de inlijving van Zuid-Afrikaansche,
Over de Duitsche clearingkas.
Met Zwitserland is overeengekomen,
dat het betalingsverkeer van dat land
met België, Nederland exx Noorwe
gen in beginsel door bemiddeling
van de Duitsche clearingkas te Ber
lijn zal worden afgewikkeld.
Vanavond gaat de
verduistering in om
7.42 uur.
en duurt tot morgenochtend
7.25 uur
De beste breister laat wel eens een
steek vallen Dit mag echter den
netten breier niet gebeuren, daai een
gevallen steek een verloren visch be-
teekent (Foto Pax-Holland)
Australische en Nieuw-Zeelandsche
steunpunten bij het verdedigings
stelsel van het Amerikaansche vas
teland.
De „New York Times" brengt dit .geheele
plan in verband met het vraagstuk van het
Verre Oosten, dat door den terugtocht der
Engelschen op het front in de Middelland-
sche Zee en op het eigen eilaild aanzienlijk
verscherpt is. en dat aan verschillende zij
den den wensch heeft doen ontstaan naar
aanwezigheid van de Amerikaansche vloot
te Singapore.
De gemeenschappelijke beheersching van
de steunpunten in de geheele wereld wordt,
volgens het blad, ook overwogen voor het
geval dat Engeland ineenstort en de Brit-
sche vloot overeenkomstig de belofte van
Churchill, vluchthavens aan de overzijde
van den Oceaan opzoekt.
De JapanschAmerikaansche betrekkin
gen zijn den laatsten tijd slechter geworden,
zoo schrijft de „Tsjoega Sjogyo Sjimpo". Het
blad meent, dat deze ontwikkeling bespoe
digd is door den voortgang van de Japansche
politiek in het Zuiden en van den oorlog in
Europa. Maar deze spanning tusschen de
V.S. en Japan stamt niet uit den laatsten
tijd, doch dateert van het conflict om
Mandsjoerije. Dat tot dusver een hotsing ver
meden kon worden, is hoofdzakelijk een ge
volg van de terughoudende negatieve buiten-
landsche politiek van Japan.
Doch thans heeft cie internationale
situatie van beide mogendheden zich
VERGEEFSCHE NEDERLANDSCHE
VERTOOGEN BIJ DEN GOUVER-
NEUR-GENERAAL. NIEUWE DUIT
SCHE VERGELDINGSMAATREGELEN.
Officieel wordt medegedeeld:
Nadat vroeger, meermalen zoowel langs
diplomatieken weg als ook door particuliere
Necferlandsohe kringen ondenomen stappen
om de Nederlandsche autoriteiten in Ne-
derlandsch Indië ten aanzien van de kwes
tie betreffende de onwaardige behandeling
van de zich daar bevindende Duitschers tot
andere gedachten te brengen, geen resul-
taat hadden gehad, heeft een vooi'aanstaan-
de Nedex'Jandisches instantie ongeveer vier
weken geleden met toestemming van de
Duitsche autoriteiten een zeer dringenden
oproep tot wijziging van zijn tot nu toe
aangenomen houding aan den gouverneur-
generaal, jhr. Tjarda van Starkenborgh
Staohouwer. Deze oproep werd door het col
lege van secretarissen-generaal opgesteld
en in een door Jhr. Snouck Hurgronje en
Jhr. Six onderteekend telegram via Tokio
haar Batavia geseind.
In dit telegram werd er op gewezen, dat
«4s vergelding voor de arrestatie van de
Rijksduitschers in Nederlandsch Indië van
Duitsche zijde eenige honderden Nederlan
ders naar Duiischland overgebracht en
daar geïnterneerd waren en dat op een vrij
lating niet te rekenen was. zoolang niet
een verandering in de behandeling van
Duitschers in Nederlandsch Indië plaats
zou hebben.
Voorts werd er nadrukkelijk voor gewaar-
schuwd. dat de toestand wel eens erger zou
kunnen worden en dat met 'n verscherping
van de Duitsche represailes ernstig reke
ning zou moeten worden gehouden. Een
bevredigende regeling zou slechts kunnen
worden bereikt., op den grondslag, dat de
in Nederlandsch Indië verblijf' houdende
Duitschers in beginsel hun bewegingsvrij
heid zou worden teruggegeven en dat hun
toegestaan zou worden zich weer naar hun
woningen te begeven en hun nox-male werk
zaamheden aan te vatten.
Duitschers, die geen vaste woonplaats in
Ned. Indië hadden, of wier terugkeer in
hun woning niet mogelijk is. zouden óf
naar Duitschland terug: moeten kunnen
reizen óf moeten worden ondergebracht in
een gezonde plaats in de bergen. Voorts
moest de gelegenheid worden geschapen
tot een hulp en ondersteuningsactie voor de
noodlijdend geworden Duitschers.
Aan den anderen kant zouden de Duit-
schors in Ned. Indië van de Duitsche rijks-
regeering de strenge opdracht krijgen op
geen enkele wijze iets tegen het Nederland-
totaal gewijzigd. Japan maakt zich
steeds meer los van de democrati
sche staten.
In de democratische slagorde is Frankrijk
reeds ten gronde gegaan en Engeland staat
op den tweesprong tusschen leven en dood.
Een halfslachtige politiek is derhalve niet
meer mogelijk. Het dreigende gebaar van de
V.S. kan Japan niet van de wijs brengen.
Een duidelijke aanwijzing voor de richting
van de Japansche politiek vormt het feit, dat
Konoje gesproken heeft over ernstige tijden
die komen.
GROOTE BRAND IN VERFFAQRIEK TE
STOCKHOLM.
Een geweldige brand heeft in een verffa-
briek te Stockholm groote vernielingen aan
gericht Alen raamt de "door de brand aan
gerichte schade op meer dan een half milli-
oen kronen.
BOMMEN OP WISSEKERKE.
Gisterochtend zijn in een polder onder de-
gemeente Wissekerke zes bommen ge
worpen. Drie schapen werden gedood. Er
zijn geen militaire doelen in deze omgeving.
sche bestuur of tegen de veiligheid des
lands te ondernemen. Ten slotte werd den
gouverneur-generaal verzocht, het telefoon
verkeer met Nederland weer vrij te geven,
zij het ook slechts ter nadere bespreking ter
regeling van bovenvermelde aangelegen
heid.
Ofschoon het geen twijfel kan lijden, dat
de gouverneur-generaal in het bezit van dit
telegram is gekomen, heeft het college van
secretarissen-generaal tot heden geen enkel
antwoord van hem ontvangen, terwijl het
telefoonverkeer met Nederland niet her
steld is. De bevoegde Duitsche instanties heb
ben voorts berichten ontvangen, volgens
welke in het lot der Duitschers in Neder
landsch Indië intusschen geen noem ens waar
dige verlichting is aangebracht.
Aangezien dus aangenomen moet worden,
dat de regeering van Nederlandsch-Indië
niet tot inbinden bereid is .ziet men zich aan
Duitsche zijde gedwongen, hieniit de noodi-
ge conclusies te trekken. De verantwoordelijk
heid voor de onaangename gevolgen, welke
thans dezen stand van zaken voor talrijke
Nederlanders moeten voortvloeien, treft uit
sluitend den gouverneur-generaal van Neder
landsch Indië en diens raadgevers.