Een middeleeuwse!)
plekje in New York
Düitsch de wsieldtaal
Viiegtuigmotoreofabriek
beschadigd
Utrecht had Dinsdag de primeur van een „krentenboilendag ronder bon". Zt werden verkocht ten bate van het
Voedingsfonds, dat om. zorg draagt voor extra-voeding van t.b c. patiënten. Er bestond voor dit interessante feit
groote belangstelling (Foto Pax-Holland)
Voorbij de groote hangbrug, naar George
Washington genoemd, heeft de Hudson ri
vier steile rotskanten. Vanaf de groote au
tostraatweg gaat een zijweg vrij steil om
hoog onder een andere brug door naar een
klooster. Het is een gebouw, dat doet den
ken aan de vroegere Middeleeuwen! Alleen
al het gebouw heeft 2Ys millioen dollar ge
kost. Het is een mengsel van oude en nieu
we bouwstijlen. Het centrum er van wordt
gevormd door de kloostergang van het kloo
ster Cuxa, dat eens aan de voet van de
voet van de Pyrèneeën stond en steen voor
steen naar New York is» gebracht. Waar
schijnlijk is het gebouwd in de 2e helft van
de 12e eeuw en thans schittert het rose mar
mer onder de felle New Yorksche zon.
De architecten van het klooster hadden
echter meer in elkaar te zetten dan alleen
maar dit oude klostor. Ze moesten nl. nog
heel wat meer onderdeelen gebruiken: vier
gangen uit. oude Fransclie kloosters, poor
ten, vensters. gewelven uit oude Spaansehe
kloosters en zelfs moest er 'n heel kerkkoor
worden overgebracht. Zoo zijn er in het ge
heel vier kloosters gereconstrueerd, waar
mee de herinnering aan den tijd tugschen de
12e en de 14e eeuw wakker geroepen werd.
Het moderne gedeelte van het gebouw is
in licht travertijn opgetrokken. De bedoe
ling ervan is, dat alles om- en bevat, maar
zoo, dat de architectonische schoonheid er
van niet verloren gaat De bezoekers moe
ten heel ongedwongen, zonder veel omwe
gen, langs de verschillende bouwstijlen kun
nen loopen. Geheel is men hierin niet ge
slaagd, maar dat kon ook niet. Toch heeft
men rust. en overzichtelijkheid bereikt.
Waarom dit klooster hier zoo is overge
plant?, zal men zich wellicht afvragen. Het
is een schenking van den oudsten zoon van
den overleden Rockefeller, aan het Metro
politan Museum, aan New York en aan heel
Amerika. En ih dit „cloister" zijn weer tal
van andere schenkingen van hem geplaatst,
zoodat het geheel zijn werk is. En met deze
schenking heeft Rockefeller jr. die intus-
scheri ook al zestig is een ccreplaats ge
kregen onder de origineels milliardairs van
Amerika.
Het museum een museum zou overigens
al interessant genoeg zijn. wanneer er
slechts Middelecuwsche Spaansehe en Fran
sclie kunst te zien was is buitengewoon
rijk aan kunstwerken. De aanleg is groot
genoeg, zoodat er geen opeenhoping is ont
staan. Het museum bevat tal van plastieken
en vele gebrandschilderde ramen. In de
Gotisch-Spaansche zaal bevindt zich een
prachtig bewerkt plafond. In de catalogus
wordt met nadruk op dit plafond gewezen,
want hoeveel valsche en nagemaakte zol
deringen bevinden zich niet in Amerika!
In deze Spaffhsche zaal staat een eenvoudig
Gotisch bed uit Tirol. Men hoopt hiervoor
een passende meubileering te vinden. Het is
nog niet duidelijk, of men het klooster in
den toekomst geheel zal meubileeren. Mis
schien zou dat wel jammer zijn, want te
genwoordig is liet een zuiver stijlmuseum
en dat bepaalt den indruk. Het bezit overi
gens een .schat, zooals geen ander museum
tor wereld. Dit zijn vier gobelins uit het
einde der vijftiende eeuw en uit het bezit
van de Rochefoucaulds. Deze gobelins al
leen al zijn een reis naar New York waard.
Hoewel het gebouw nu reeds enkele jaren
gereed en geopend is, wordt het nog altijd
bijzonder druk door belangstellenden uit
New York en trouwens uit geheel Amerika
bezocht. Wanneer een Spanjaard hierdoor
wandelt, denkt hij aan zijn vaderland. De
leeuwen, die de kloostergang van Cuxa ver
sieren, herinnei'en hem aan bet warme zui
den van Europa. Wie op een van de teras
sen staat, ziet ver weg over de beboschte
oevers van de Hudson. Zij behooren bij het
klooster, als de tuinen er om heen, die be
plant'zijn met kruiden en planten, zooals
ze waarschijnlijk ook zeshonderd jaar gele
den er om heem stonden. Rockefeller heeft
deze tuinen en bosschen er maar met oen
bij geschonken, opdat het uitzicht van uit
het klooster niet bedorven'zou kunnen wor
den.
Ziehier eenige indrukken van: eenoud
sprookje in een modern land.
Rede van den Rijkscommissaris.
Bij de herdenking van het vijftig-jarig
bestaan van de Deutsche Oberschule te
Rotterdam heeft de Rijkscommissaris,
Rijksminister Seyss Inquart gisteren een
rede gehouden.
De Rijkscommissaris begon met uitdruk
king te geven aan zijn voldoening over het
feit, dat het na de gebeurtenissen in Mei
mogelijk geweest is het werk van de Duit-
sche school te Rotterdam zoo voort te zet
ten als voor het bereiken van het doel van
deze school vereischt is.
De Rijkscommissaris ging daarna in op
de toespraak van den voorzitter der school-
vereeniging, Guenther. door er op te wij
zen, dat de 1ste October inderdaad voor de
Duitsche school in Nederland bijzondere
beteekenis heeft, want op dezen dag zijn
de Duitsche scholen onder zijn beheer en
toezicht gekomen.
Vervolgens hield de Rijkscom
missaris zich bezig met de omstan
digheid, dat de Duitsche scholen
ook Nederlandsche kinderen her
bergen. Hij verheugde) zich daar
over, naar hij zei. Toch moet men
zich er van bewust zijn, dat daar
aan een bijzondere verplichting
verbonden is: de Nederlandsche
kinderen mogen den samenhang
met het Nederlandsche volk nooit
verliezen. Zij moeten hun volk en
de genoten Duitsche opleiding tot
eer strekken. Dat is voor de natio-
naal-socialist, die de krachten,
welke rechtstreeks uit het volk
stammen, nauwkeurig kent, iets dat
vanzelf spreekt.
Bij deze gelegenheid roerde de Rijkscom
missaris de discussie aan, die ontstaan is
naar aanleiding van de vraag in hoeverre
het onderwijs in het Duit-sch ook aan de
Nederlandsche scholen verplicht moet wor
den. Hij heeft den zin van dit de
bat niet begrepen, omdat prof. Snij
der, die blijkbaar door deze discussie
aangevallèn moest worden, immers juist in
zijn tegenwoordigheid opêfrlijk met nadruk
verklaard had, dat uitgebreide beoefening
van het Nederlandsch hem na aan het hart
lag. Dat is ook bij hem, den Rijkscommis
saris, het geval en er is nooit sprake van
geweest -het Duitsch eenigszins ten koste
van het Nederlandsch te beoefenen. Hij kan
zich niet geheel aan den indruk onttrekken
dat deze onvruchtbare uiteenzettingen, die
op een misverstand berusten, uitgaan van
instanties, die destijds voldoende tijd en
middelen hebben gehad om althans het
Nederlandsch die ruimere zorg te doen toe
komen, die hijzelf beoogt
Ik getuig anderzijds, zoo ging de Rijkscom
missaris voort, dat de Nederlandsche kin
deren hun opvoeders in de toekomst niet
dankbaar zouden zijn, indien zij ook het
Duitsch niet werkelijk beheerschen, want
met Duitsch zal men in de toekomst niet
alleen op het vasteland, maar ook buiten
ons contingent overal terecht kunnen.
De Rijkscommissaris werkte deze gedach
te verder uit en stond daarbij stil bij de
beteekenis van het schoolonderwijs en bij
de opvoeding, zooals deze volgens Duitsch
standpunt opgevat moet worden. liet gaat
niet om dé kennis alleen, ook niet om de
lichamelijke vorming, doch daarom, dat de
scholieren tot jeugdige persoonlijkheden
worden, die zich de eigen kracht bewust
worden en deze kracht leeren gebruiken.
Wij willen, zoo zei hij, dat jonge, bewuste
menschen opgroeien, die weten wat het le
ven van hen eischt en wat zij van het leven
hebben te verwachten. Het is het doel van
het nationaal-socialismc harmonische men
schen te vormen, die gelukkig kunnen zijn
en ook anderen geluk kunnen schenken.
Voor dit doel offers te brengen is iets, dat
vanzelf spreekt, evenals de leider van het
Duitsche volk zijn goheele leven voor ande
ren inzet om voor de nationale, gemeen
schap, ja, de groote Germaansche gemeen
schap gelukkige levensvoorwaarden te
scheppen.
Duitsch weermachfhericht
Het opperbevel van dé Duitsche weermacht
maakt bekend:
In den loop van 21 October hebben ge
vechtsvliegers Londen en andere voor de
oorlogvoering belangrijke doelen in Mid
den- en Zuid-Engeland met bommen aange
vallen. In Londen ontstonden talrijke nieu
we branden. In de vliêgtui&inotorenfabrie-
ken te Leyland ten noorden van Liverpool
en in twee andere fabrieken der wapenindu
strie werden belangrijke montage- en ma
chinehallen verwoest. Door treffers op troe
penkampen en vliegvelden gelukte het han
gars en op den beganen grond staande vlieg
tuigen te vernietigen. Andere doeltreffende
aanvalen golden verscheidene groote op
slagplaatsen van benzine en havenwerken.
Bij den aanval op een konvooi aan de
oostkust van Engeland kreeg een koopvaar
dijschip van 3.000 b.r.t. midscheeps een zoo
zwaren treffer, dat het als verloren be
schouwd moet worden. In den nacht van 21
op 22 October werden de vergeldingsvluch-
ten naar Londen en de aanvallen op an
dere steden van Groot-Brittannië voortgezet.
In voor de oorlogvoering belangrijke in
richtingen in Birmingham, Coventry en
Liverpool konden branden en ontploffingen
worden waargenomen.
Het. leggen van mijnen voor Britsche ha
vens werd zonder stagnatie voortgezet. Ar
tillerie van de marine nam opnieuw Dover
onder vuur. Zooals reeds gemeld beschoten
verscheidene Engelsche motortorpedoboot en
een patrouillevaartuig met machinegeweren.
De patrouilleboot beantwoordde het vuur,
gesteund door kustbattërijen van de marine.
Eert vijandelijke motortorpedoboot werd tot
zinken gebracht. De overige keerden terug.
Vijandelijke vliegtuigen welke des nachts
Duitschland binnenvlogen wiepen eenige
botnffien uit zoiider schade te doen aan mili
taire doelen. De vijand verloor gisteren
twee vligtuigen, waarvan een door lucht
doelartillerie. Twee Duitsche toestellen wor
den vermist.
Eerbied voor de dooden. Ter verzekering ven rust en orde bij de militaire
begraafplaats op den Grcbbeberg zijn borden langs den weg geplaatst met het
verzoek aan automobilisten en andere weggebruikers, om met geen grootere
snelheid dan 30 K.M. per uur te passeeren (Foto Pax-Holland)
Italiaansch weermachfbericht
Treffen op de RoodeZee
In zijn wcermachtsbericht ,no, 137 ipaakt
liet' ïtaliaansche "hoofdkwartier "het volgen
de bekend:
In den nacht van 20 op 21 October zijn
onze lorpedobooten in het zuidelijk deel
van de Roode Zee uilgevaren om op zoek
te gaan naar een groot vijandelijk konvopi
dat krachtig beschermd werd door kruisers
«en torpedojagers en tevoren door verken
ningsvliegtuigen was waargenomen. Eenige
van onze lorpedobooten ontdekten het kon
vooi tegen middernacht, en deden daarop
met verscheidene torpedo's een vastberaden
aanval ondanks het hevige afweervuur van
de begeleidende vijandelijke kruisers en tor
pedojagers. Kort na dit eerste gevecht de
den andere torpedpbootcn een aanval op
het konvooi en slaagde er eveneens in eeni
ge schepen te torpedeeren. Als gevolg van
dit optreden ontstond er een hevig nachte
lijk gevecht tusschcn onze torpedobootcn en
de vijandelijke escorte-vaartuigen, die in de
meerderheid waren. Het gevecht duurde tot
den ochtend voort. Op dat oogenblik geraak
te een der vijandelijke kruisers van het
type Sydney van 8.000 ton onder vuur der
kustverdediging van de Iialiaansche marine
op de eilanden in liet Zuidelijke gedeelte
van de Roode Zee. De kruiser werd herhaal
delijk getroffen en ernstig beschadigd, waar
na hij genoodzaakt was zich in zeer lang
zaam tempo terug te trekken. Vervolgens
werd opgemerkt dat het vaartuig zich in
open zee in moeilijkheden bevond. Het stop
te en ander Engeisclie schepen snelden het
te hulp. Tijdens dit, optreden werden zes
koopvaardijschepen tot zinkeu gebracht en
anderen ernstig beschadigd.
Sieeiiis een van onze lorpedobooten werd
door het vuur van een vijandelijken kruiser
gjU'olion.. Ondanks de opgeloopen zware
averij wist de torpedoboot zich onder be
scherming te stellen van de kustbattërijen
d ïtaliaansche marine. De verliezen onder
de bemanning zijn geri.«g. Den volgenden
ochtend werd het vijandelijke konvooi nog
eens door de ïtaliaansche luchtmacht aange
vallen, die tot een gevecht overging met
De fabrikanten van zoolbeslag hebben druk werk, want wie zijn schoenen wil sparen, neemt dit typisch
beschermingsmiddel weer gaarne te baat (Foto Pan HolUnd)
de vijandelijke jagers, waarbij vliegtuigen
van het type Gloster gejroffen werden.
In Noord-Afrika bombardeerde onze lucht
macht Foeka, Maatenbagush, barakken te
Mersa-Matroe en El Daba alsmede de vlieg
velden van Hamman, ten westen van
Alexandrië, Heivan ten zuiden van Cairo
en de vlootsteunpunten van Alexanërië.|
Overal werden positieve resultaten verkre
gen ondanks het hevige afweervuur.
De vijandelijke luchtmacht ondernam
aanvallen op onze troepen, waarbij eenige
manschappen gewond werden alsmede op
militaire hospitalen in de streek van Boeg,
welke duidelijk herkenbaar waren, en trof
acht gewonden.
In Oost-Afrika dreef een van onfce patrouil
les nabij Liboi (Kenya) met verrassing vij
andelijke gemechaniseerde eenheden op de
vlucht. Onze luchtmacht bombardeerde de
havenwerken van Aden, alsmede eenige
vrachtauto's bij Lok tang (Ivenya) en le
Garissa, versterkingen en een vliegveld,
waarbij vijandelijke vliegtuigen op den be
ganen grond vernietigd werden en een jacht
vliegtuig tijdens een gevecht werd neerge
haald. Een van onze toestellen is niet te
ruggekeerd. De vijandelijke luchtmacht deed
aanvallen op Aiscia, Goera, Decamere en
Massaoea zonder gevolgen, op Kassala waar
een persoon gewond werd en op Asmara
waar drie gewonden zijn en lichte schade
werd aangericht.
De dienstplicht in Amerika
Op 29 October zal Roosevelt de loting voor
het eerste contingent dienstplichtigen ope
nen met een korte toespraak tot de natie,
De minister- van oorlog, Stimson, zal het
eerste lot trekken. De toespraak van Roose
velt zal over alle zenders worden uitgezon
den. De loting zal er over beslissen in wel
ke volgorde de mannnen tusschen 21 en 36
jaar zullen worden opgeroepen voor den
actieven dienst Deze mannen zijn Woensdag
j.1. geregistreerd. Naar de lotingsdirecteur,
Dijkstra, verklaarde, zullen de capsules met
de nummers in 't beroemde goudvisschon-
bassin liggen, dat reeds in den wereldoorlog
een dergelijke rol heeft gespeeld. De geheele
loting zal ongeveer 12 uur duren.
Uoetial
PROGRAMMA VOOR ZONDAG 27 OCT.
2e klasse A.
OSVZeeburgia; West-Frisia ZFC; Alcm
Victrix—Alkm. Boys; VVZ—WFC; AFC-
DWV.
HelderPurmersteijn; Q. S. C.Zaandijk
KW—Holandia; ZVV—St. George; Alwayi
ForwardGVO.
4e klasse A.
OudesluisMFC; SchagenNieuwe NIe
dorp; BergenWatervogels; DTSSucces
BKCWieringerwaard.
Res. 2e klasse A.
Blauw Wit 3—KFC 2; WFC 2—DWS 3
HRC 2De Spartaan 3; Zeeburgia 2OSV 2
Ajax 3-De Kennemers 2.
Res. 2e klasse B.
De Meteoor 2—TOG 2; AFC 3—HFC 2
De Volewijckers 2EDO 2; Helder 2-VS1
2; OVVO 2—Volendan^2.
