Wede ropbouw
Verkiezingen
in de V*S*
Turkije roept
reservisten op
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Er wordt hard
en vlot gewerkt
Engeland zal de
Grieken helpen
De reis van
Maarschalk Pétain
Verduisteren
6.02 uur
Eerste collecte
„winterhulp"
Sinterklaas en de
boterletters
De Spaansche maatregel
in Tanger
Het Russische antwoord
op het Britsche protest
Laan, Schagen. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
WOENSDAG 6 NOVEMBER 1940. 85 Jaargang. No. 11336.
Uitgave der N.Y. Uitg.-Mif. „Holland* Noorderkwartier-
1400 schepen deed het Neder-
landsche opperbevel tot zinken
brengen.
PUINOPRUIMEN TE ROTTERDAM
KOST 12 MILLIOEN.
De wederopbouw van die deelen van ons
vaderland, welke door het oorlogsgeweld
gedurende de. fatale Meidagen 1940 in meer
of mindere mate zijn getroffen, is op het
oogenblik in vollen gang.
Heeft men zich eigenlijk wel eens afge
vraagd wat er aan den eigenlijken weder
opbouw vooraf heeft moeten r*aan. Ant
woord op deze vraag is een uiteenzetting,
welke ons dezer dagen werd gegeven. Zij
toont, dat alles wordt gedaan wat binnen
menschel ijk bereik ligt en wat met de ter
beschikking staande middelen verwezenlijkt
kan worden om de schade, door oorlogsge
weld aan het leven van land en volk toege
bracht, te herstellen.
De opdracht, welke de toenmalige opper
bevelhebber van land- en zeemacht aan den
algemeen gemachtigde voor den wederop
bouw Dr. Ir. J. A. Ringers destijds^ was
zijn titel regeerings-commissaris op 18
Mei gaf, luidde als volgt. „Het herstel van
het verkeerswezen, de drooglegging van on
derwaterzettingen, de' wederopbouw van ste
den, dorpen en gebouwen en al hetgeen daar
mede samenhangt."
Het droogmalen der inundaties had een
vlot verloop. Ilct ging over het algemeen
veel sneller dan redelijkerwijze verwacht
had mogen worden. Hei bevaarbaar maken
van rivieren en kanalen en het openen van
de spoorwegen, hetgeen immers van groot
belang is voor de voedselvoorziening en het
kolen transport, had meer voeten in de aai
de, maar dank zij het verdienstelijk wérk
van de directie van den waterstaat en die
der spoorwegen, waren de grootste, hinder
nissen spoedig en doeltreffend overwonnen.
Er zonken 1400 schepen.
Interessante en tot nu toe onbekende cij
fers werden ons medegedeeld omtrent het
aantal schepen, dat het Nederlandsche le
ger gedurende de vijf oorlogsdagen heeft
beschadigd met het doel deze vaartuigen
niet als bruikbare schepen in de handen
van den tegenstander te geven. Dit aantal
bedroeg in totaal 1400. Het meerendeel
werd tot zinken gebracht op de groote ri
vieren, in het IJselmeer en in de Zeeuwsche
wateren. Het was niet alleen 'n economisch,
maar vooral een sociaal' belang deze schade
te herstellen. Met regecringscommissariaat
voor den wederopbouw stelde derhalve een
afdeeling vaartuigen in. welke al deze be
schadigde schepen registreerde. De sche
pen werden daarna, de een na den ander
gelicht, de schade vastgesteld en naar
werven gesleept om gerepareerd te worden.
Gelukkig kon worden vastgesteld. dat
slechts een zeer gering aantal 6 7
onherstelbaar beschadigd was.
Het. totale bedrag voor de vaartuigen-
schade beloopt rond 10 millioen gulden. Dit
•herstel brengt een aanzienlijke hoeveelheid
werk mee voor de op reparatie ingestelde
werven.
Op het oogenblik zijn reeds ongeveer 350
der beschadigde schepen hersteld. Zij ne
men aan het verkeer weer deel. Een aan
tal van ongeveer 400 schepen bevindt zich
in een meen of minder vergevorderde sta
dium van herstel. Speciaal de voor de uit-
Duitsche militairea
plechtig begraven
gevallen bij het bombarde
ment van het wilhelmina-
ziekenhuis.
Rijkscommissaris bij de plech
tigheid aanwezig.
Op hoogst plechtige en indrukwekkende
wijze en in tegenwoordigheid van den
rijkscommissaris, rijksminister Seyss In-
quart, aldus het A.N.P., is gistermiddag
roet militaire eer het stoffelijk overschot
van twee en twintig leden van de Duitsche
weermacht, die Vrijdagavond bij den vlie-
geroverval op het Willielminagasthuis voor
hun vaderland het leven hebben gelaten,
terwijl zij werden verpleegd in het lazaret,
voorzien van de kenteekenen en het roode
kruis, ter aarde besteld.
In de hooge atlla stonden de kisten, ge
dekt door de Duitsche oorlogsvlag en bloe
roen, opgebaard. Zacht ruischten de orgel
tonen door de stille doodcnhal.
Naast de baren hadden leden van het
luchtwapcn. de marine en de gruenc Poli-
zei, de doodenwacht over hun gevallen ka
meraden betrokken.
Buiten, op hot door de milde herfstzon
overgoten plein, stond een eerecompagnie
aangetreden. Van Nederlandsche zijde \va-
.ren de heerban van de W.A. der N.S.B.,
een afdeeling van de N.S.D.A.P. en van de
Nationaal Socialistische partij aanwezig.
voering van de werken voor de Noord-
Oostpolder benoodigde vaartuigen zijn in
korten tijd weer voor het gebruik gereed
gemaakt.
Puinruimen in Rotterdam.
Een tweede ding, dat aan eigenlijken we
deropbouw onherroepelijk moet vooraf
gaan is puinruimen. De Rotterdammers
kunnen hiervan meepraten. Weet u hoeveel
puin in de Maasstad opgeruimd moest
worden? De schatting exclusief de op
ruiming van kelders en fundeeringen is
2% 3 millioen kubieke meter puin, be
nevens vele duizenden tonnen ferro en non-
ferro metalen. De oppervlakte van de Rot-
terdamsche binnenstad, welke door het
oorlogsgeweld is verwoest, bedraagt onge
veer 270 ha. Direct na den oorlog men
zal zich het herinneren heeft het Rotter-
damsche gemeentebestuur maatregelen ge
nomen om deze fantastische hoeveelheid
puin op te ruimen. Dertig duizend „puin
ruimers" boden hun diensten aan.
Aanvankelijk had men gedacht eerst in
Februari 1941 met het puinruimen in Rotter
dam klaar te zijn. De kosten had inen ge
schat op 19 millioen gulden. Dank zij de goe
de organisatie en een even vlotte samenwer
king tusschen den gemeentelijken tcchni-
schen dienst in Rotterdam, den rijksdienst
voor de werkverruiming en het regecrings
commissariaat voor den wederopbouw, is hot
echter meegevallen. Het einde is thans reeds
in zicht. liet werk zal half November klaar
zijn en de kosten zullen dan 12 millioen gul-
dna hebben bedragen.
In vergelijking met Rotterdam was het
puinruimen in Middelburg kinderspel. Het
werk vlot in de Zeeuwsche hoofdstad goed.
In totaal moet hier SO.OOO kubieke meter puin
geruimd Worden.
Driehonderd arbeiders zijn hiermede bezig
en de kosten worden geschat op 350.000 gul
den.
TOT GRENS VAN ZIJN VERMOGEN.
Vooruitdenken tot 1944.
In het Lagerhuis heeft de Engelschc minis
ter-president, Churchill, gisteren een verkla
ring over den nieuwen, oorlogstoestand afge
legd.
Hij deelde mede, dat op Kreta reeds een
Engclsche vloot- en luchtbasis is opgericht en
gaf de toezegging, dat Engeland zal trachten
zijn pogingen tot hulpverleening aan Grie
kenland voort te zetten. De Britsche lucht
macht is reeds' in actie gekomen.
Ik kan hier slechts zeggen, aldus Churchill,
dat nog meer strijdkrachten onderweg zijn,
daar wij de Grieken tot aan de grens van
ons vermogen wenschen te helpen. Wij moe
ten de nieuwe taak aanvatten met een leven
dig beséf voor de reusachtige verantwoorde
lijkheid, die wij in Egypte en het moeder
land hebben te dragen met hèt oog op de
groote en voortdurende gevaren,, waartegen
over wij ons geplaatst zien. Onder deze om
standigheden kunnen wij maar een ding
ding doen en dat zullen wij naar beste ver
mogen. Op het gebied van den zeeoorlog moe-
DE EERSTE CIJFERS
Roosevelt leidt
Er heerscht -in de Vereenigde Staten een
enorme spanning, welke tegen middernacht
wel haar hoogtepunt bereikte. New York is
bedolven onder vlugschriften en onafgebro
ken trachten de verschillende radiostations
op dezen laatsten dag nog de wijfelaars over
te halen naar het door hun gepropageerde
kamp.
Ondcrtusschen zijn reeds thans eenige
voorloopige uitslagen bekend geworden.
In Alabama heeft Roosevelt aldus As
sociated Press 660 stemmen tegen Willkie
vijf behaald. In het kiesdistrict Mai>
tin in Alabama behaalde Roosevelt 8 stem
men en Willkie geen enkele. Alabama is een
oud democratisch bolwerk.
Uit de eerste niet-officieele resultaten uit
Ilouston in Texas, afkomstig uit 33 kies
districten in de county Sarris, blijkt, dat
Roosevelt 756 en Willkie 174 stemmen heeft
gekregen. De cijfers zijn hier echter nog niet
volledig. Ook Texas is een democratisch bol
werk en stemde in 1936 voor Roosevelt in
een verhouding van 7 tegen 1'.
Willkie heeft echter een meerderheid be
haald'in het plaatsje Sharon (New Hamp-
shire). dat steeds een republikeinsche
meerderheid heeft gehad. Vóór middernacht
waren de 31 stemgerechtigde kiezers van
Sharon bijeengekomen in het 175 jaar o.ude
schoolgebouw, van hef dorp, waar een mi
nuut na middernacht bij kaarslicht en het
schijnsel van een petroleumlamp met het
stemmen werd begonnen.
Sharon koos in 1932 Hoover met lt"te??en
1 en in 1936 met 13 tegen 3 stemmen den
repüblikeinschen candidaat Landon.
LAATSTE TELEX
Tot dusver zijn de uitslagen bekend van
21.925 der 127.245 kiesdistricten. Roosevelt
heeft 6207.784 stemmen op zich vereenigd,
Willkie 4 851.134 stemmen. Roosevelt leidt
dus met 1.356.650 stemmen. Volgens de laat
ste tusschentelling leidt Roosevelt in 34 sta
ten met in totaal de stemmen van 427 kies
mannen. De staten, waarin Willkie tot dus
ver de meerderheid heeft, beschikken over
de stemmen van 87 kiesmannen in totaal.
In de afzonderlijke staten liggen de candi-
daten echter dicht bij elkaar. Het gaat in
alle gevallen steeds om gedeeltelijke resul
taten, daar vooral uit de landelijke distric
ten nog geën uitslagen zijn ontvangen.
ten wij vooruitdenken tot 1943 en 1944 om
onze vloot en onze koopvaardijschepen vrij te
maken voor de troepenbewegingen, die wij
in die jaren zeker zullen moeten ondernemen.
Het feit, dat de laatste maanden „in veilig
heid" zijn verloopen, vormt een der grootste
historische overwinningen voor het Britsche
eilandenrijk.
Een bron van warmte en licht In
deze dagen van petroleumschaanchte
en steenkooldistributie verrijzen op het
platteland steeds meer brongasketel*
(Foto Pax-Holland)
Geen Amerikaansche
actie om Martinique
Verklaring van Huil
De minister van buitenlandsche zaken
der Ver. Staten, Gordel Huil,, heeft op de
persconferentie opnieuw verklaard, dat de
krantenberichten over plannen van de V.S.
die op Martinique betrekking hebben, over
dreven zijn De regeering van de V.S. on
derhandelt zoowel met Vichy als ook met
de autoriteiten van Martinique over han
delskwesties, alsmede over het probleem
der aldaar opgeslagen vliegtuigen. Boven
dien wordt in de wateren aldaar voortdu
rend gepatrouilleerd, zooals langs de ge-
heele West-Indische kust en de Ameri
kaansche vloot houdt haar gebruikelijke
manoeuvres in het gebied van de Caribi
sche zee. Dat is alles, zoo besloot IIull, en
er is niet eenigermate sensationeels aan de
hand
Naar uit Vichy wordt gemeld, heeft
maarschalk Pétain den eersten dag van
zijn reis doorgebracht in Toulouse, waar
de bevolking hem een hartelijke ontvangst
had bereid. Des middags was maarschalk
Pétain, die vergezeld was door den minis
ter van binnenlandsche zaken, Peyrouthon
en'minister van staat, Baudoin, de gast
van het departement Haute-Garonne. De
maarschalk bezichtigde de landbouwschool
te Oude, gelegen in die buurt van Toulouse
en insellingen van algemeen nut. Woens
dagmiddag zal Pétain zijn reis naar Mon-
tauban voortzetten.
Voor de scholieren van de landbouwschool
te Onde heeft maarschalk Pétain een korte
toespraak gehouden, waarin hij den nadruk
legde op de noodzakelijkheid tot het land
terug te keeren. Aan de aanwezige jonge
Fianschcn richtte maarschalk Pétain daar
na de volgende oproep:
„Gij weet, dat ik aan een netelige zaak be
gonnen hen. Ik zal dit werk voor u, jonge
lieden, van ganscher harte en met mijn ge-
heele energie voortzetten. Helpt niij hij dit
werk der wederoprichting van het vaderland
Ik reken op U, op de geheele jeugd van
Frankrijk."
De laatste Noordoostpolderwerken, welke aan het droogmalen van het nieuwe gebied voorafgaan, worden thans bij
Lemmer voltooid. De werkzaamheden aan het kanaal waardoor de scheepvaart via de schutsluis in en uit den polder
kan komen, wanneer half November de omringdijk geheel gesloten zal zijn (Foto Pax-Holland)
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
8.46 uur
30 NOVEMBER.
De directeur-generaal van de Winterhulp-
Nederland deelt mede, dat op 29 en 30 No
vember a.s. de eerste collecte zal worden
gehouden.
Den burgemeesters is verzocht terstond
maatregelen te treffen, welke het welslagen
van deze collecte waarborgen, zooals het op
roepen van collectanten, enz.
De Znl. verneemt dat het in het voorne
men ligt van desbetreffende autoriteiten
den banketbakkers voor de Sinterklaasda-
gen meer armslag te geven in zooverre, dat
verschillende artikelen voor ecnigen tijd
van de distributiemaatregelen' zullen wor
den vrijgesteld.
20 lichtingen onder
de wapenen
Volgens mededeelingen uil diplo
matieke kringen te Rome heeft Tur
kije reservisten pit 20 lichtingen on
der de wapens geroepen.
De Turksche pers bespreekt volgens het
D.N.B. de rede van lnönii en de „Aksjam"
juicht het besluit van Turkije toe om buiten
den oorlog te blijven. Toch acht het blad den
toestand niet volkomen- ongevaarlijk, daar
de oorlog de grenzen van Turkije nadert.
In de „I'kdam" verklaart de afgevaardigde
Daver, dat Turkije besloten is, zijn rechten
en grenzen te verdedigen.
Het blad „Vakit" spreekt van een „on
rechtvaardig aangevallen Griekenland" en
legt er. den nadruk op. dat Turkije als bond
genoot van Griekenland gemeenschappelijk
met den bondgenoot Engeland den nieuwen
toestand onderzoekt. Niettemin is er geen
Wijziging gekomen ïn de positie van „niet-
oorlogvoerende" tegenover Duitschland en
Italië. Deze toestand vormt geen hindernis
voor de handhaving van normale betrekkin
gen met al degenen, die dezelfde opvatting
tegenover Turkije huldigen.
Het bericht over de door Spanje geno
men maatregelen ten aanzien van de inter-
naiionale zóne van Tanger heeft in Engel-
sche politieke kringen en 'onder de Engel-
sche openbare meening groote ontstemming
verwekt. Ondanks de Engelsche propaganda
die de draagwijdte van deze maatregelen
tracht te verkleinen, kan men daar niet
verhelen, dat dit een nieuwe diplomatieke
mislukking is, welke gevoegd moet worden
bij de talrijke militaire mislukkingen die
het Britsche prestige zoo sterk geschokt
hebben.
Stefani meldt voorts uit Rome, dat Italië
als Middellandsche Zee-mogcndheid en als
mogendheid die deelneemt aan het statuut
van Tanger met gevoelens van vriend
schap jegens Spanie en mei aandacht de
ontwikkeling der gebeurtenissen rondom
Tanger volgt. Ton aanzien van de door
Spanje genomen maatregelen verklaart
men in deze kringen, dat c|eze maatregelen
genomen zijn om Fransclie en vooral Engel
sclie manoeuvres tegen te werken.
Uit Londen wordt gemeld, dat het Brit
sche ministerie van voorlichting .bijna 24
uur heeft geaarzeld, alvorens het de Brit
sche pers in kennis stelde van het protest
betreffende de donaucommissie en de scher
pe Russische afwijzing daarvan. Bij de
openbare meening heeft deze zaak veel op
zien gebaard. De pers verbergt haar ver
wondering over het protest niet, terwijl de
bladen der oppositie hun ontstemming niet
verhelen. Jegens Halifax, die verantwoorde
lijk geacht wordt, is de stemming in kringen
der parlementaire oppositie veel ongunstiger
geworden, zoodat men er in politieke krin
gen van overtuigd is, dat. het aftreden van
den minister van buitenlandsche zaken nog
slechts een kwestie van tijd is.
