Doove kolen
Stichting „oorlogsschade'
Mishandeling
door onderwijzer
[noeSands ver oren partij
ROOSEVELTs
verantwoorde'ijkheid
Zware bomaanval leo op
het Britsche eiland
HOE MEN BIJNA EEN HALF
M1LLIARD BIJEEN DENKT TE
KRIJGEN.
(Van onze Brusselsche correspondente),
BRUSSEL, 4 November.
De oorlog heeft velen in zeer moeilijke
materieelc omstandigheden gebracht. Ik heb
het niet over armen. Armen waren er ook
vóór den lOdcn Mei en hun lot kan eerder
verbeterd dan verslechterd heeten. Eén ding
staat vast: geen arme, ook de meest oc-
rooide, is in deze maanden verhongerd,
geen arme zal verhongeren. Van zijn levens
onderhoud is ieder verzekerd. Het is waar
dat zeer velen hunner geen of maar zeer
weinig huur betalen. Ter eere van verreweg
het meeréndeel der huiseigenaars moet ge
zegd worden, dat zij ten aanzien van de
betaling der huren de uiterste tegemoetko
mendheid betrachten. De wet noodzaakt hen
een zeker percentage van de huur te laten
vallen, wanneer de huurder, die vroeger
trouw betaalde, niet meer in staat, is aan
zijn verplichtingen regelmatig te voldoen.
Vele huiseigenaars gaan daarbij tot de
uiterste grens van het voor hen mogelijke.
Zij nemen met de helft, soms met een derde
genoegen. Da t bet eekent voor velen een
groot offer. Niet alle huiseigenaars zijn ka
pitalisten, niet alle zijn renteniers. Er zijn
talrijke weduwen, wier huis haar eenig be
zit vormt. Dal huis moeten zij verhuren om
op bescheiden wijze in haar levensonderhoud
te kunnen voorzien. Ontbreekt de huur dan
ontbreekt haar weldra ook het .eerst-noo-
dige. Het is in dezen tijd, dat men leert be
grijpen wat menschelijke en nationale soli
dariteit beteekent. Als er van weerskanten,
van de zijde van den huiseigenaar en van
den kant van den huurder,f van goeden wil
sprake is, is er bijna steeds'een „modus" te
vinden, die den eersten nog steeds zekere
inkomsten laat en den laatst en niet voor
uilgaven plaatst, die hij "zich met den bes
ten wil in de bestaande omstandigheden niet
veroorloven kan. Waar geen vergelijk mo
gelijk is, -grijpt de vrederechter in. Deze
s'aat vaak voor een uiterst moeilijke taak.
De wet laat hem weinig keus. Daar er voor
huren geen' moratorium afgekondigd is,
moet hij, volgens de nog steeds van kracht
zijnde voorschriften, den huurder, die in
gebreke is, veroordeelen. Maar dit vonnis
wordt, als er klaarblijkelijk slechts van on
macht en niet van. onwil sprake is, niet ten
uitvoer gelegd, 't Zou ook niet anders kun
nen. In een gemeente van ongeveer 50.000
inwoners een der groote gemeenten dus
zijn er ccnige duizenden huurders die niet
aan hun verplichtingen tegenover den huis
eigenaar kunnen voldoen. Stel U voor, dat
hef grootste deel van deze huurders ge
noodzaakt zou worden hun woning te ver
laten. Dit zou op staanden voet tot een pu
bliek schandaal en voor de gemeente tot
een catastrofe leiden.
De gemeente toch zou tot onmiddellijke
en onmogelijke taak hebben voor al
deze duizenden op straat gezette gezinnon
onderdak te vinden, hun vuur en licht en
wat al niet meer te verschaffen. Daarvan
kan geen sprake zijn en zoo wordt nage
noeg niemand tot verhuizen genoopt, ook
al neemt de huurschuld van maand tot
maand toe.
Verhuizen op zichzelf is trouwens een
probleem, want het ontbreekt nagenoeg vól
komen aan wagens, die een inboedel ver
voeren kunnen. De verhuisinrichtingen heb
ben hun vervoermiddelen moeten afstaan.
Op een gedeelte is, reeds tijdens de mobi
lisatie, door de toenmalige bewindhebbers
beslag gelegd en wat er overblijft doet thans
nuttigen dienst voor het vervoer van le
vensmiddelen of is door de bezettings-auto-
riteiten geroeplireerd.
Tallooze gezinnen, die zich vroeger in een
zekeren welstand verheugden, zijn van de
bronnen hunner inkomsten radicaal afge
sneden. Niet altijd zijn die bronnen ver
droogd. Zij vloeien nog. ergens buiten de
grenzen. Maar de gebeurtenissen, die Euro
pa dezen zomer geschokt hebben, zijn oor
zaak dat ook zeer gegoede burgers niet meer
over liquide middelen beschikken. Vele in
België wonende Nederlanders vorkeeren in
dit geval.
Het postrekeningverkeer tusschen beide
landen is nog niet hersteld ofschoon dit
herstel thans, nu onderhandelingen op dit
stuk gevoerd worden, wel niet lang meer op
zich zal laten wachten en evenmin kun
nen van het eene naar het andere land
postwissels verzonden worden. Voor den
handel is. oen regeling getroffen, maar onder
deze regeling vallen geen renten, pensioe
nen e.d Zoo ken ik. om slechts één voorheeld
te geven, een familie, die uit zekeren hoof
de geregeld bepaalde bedragen uit Indië
kreeg: deze sommen kunnen on hef oogen-
blik niet in handen van de.rechthebbenden
komen. Wat doet deze familie? Wel, zij
leeft sinds drie maanden van de snaarduit
jes van de dienstbode, die Belgische is, en
per maand duizend francs van het op haar
spaarbankboekje ingeschreven tegoed opne
men kan. Natuurlijk, de dienstbode helpt
gaarne. Zij weet, en wij allen weten, dat de
huidige toestand een einde nemen zal, dat
regelingen getroffen zullen worden, en dat
zij haar spaarduitjes niet inboet, v
Wié niet over een dienstbode met een dik
spaarbankboekje beschikken, helpen.zich op
andere wijze; m laatste instantie staat hun
de kas van de Openbare Hulp de Assis-
tance Pubüque) t.en dienste, die in de groote
steden, per week, voor een kinderloos ge
zin, dat momenteel geen inkomsten heeft,
honderd francs ter beschikking stelt. Voor
ieder kind wordt dit bedrag met enkele
francs per dag verhoogd. In kleinere ge
meenten, waar het leven minder duur is,
worden ietwat geringer bedragen gegeven.
Zoo lééft ieder en dat is al veel. Maar
het is niet genoeg, en de Winterhulp (de
„Wintcrhilfe", de „Secours d'hiver"), waar
van de organisatie thans op het papier
staat, zal weldra, naar verwacht worden
mag, zoo belangrijke sommen ter beschik
king hebben, dat veel nood definitief gele
nigd worden kan.
Deze Winterhulp is zij moge zich
dan naar het Duitsche voorbeeld
richten een Belgische instelling,
een Belgische aangelegenheid. Zij
belooft de apothese van de Belgische
solidariteit te worden. Het budget
van dit werk wordt op meer dan een
In de eerste plaats zal een basis
fonds gevormd worden. Dit zal wor
den bijeengebracht door maatschap
pijen en ondernemingen, die uitge-
noodigd worden één per duizend van
hun kapitaal, vermeerderd met de
reserves, te storten, en door de eige
naars van onroerende goederen, wien
één percent van de kadastrale waar
de van hun bezit gevraagd wordt.
Zoo hoopt men over een basisfonds van
130 milliocn francs de beschikking te krij
gen. Dat is niet alles. Den economischcn or
ganismen, waaronder ook schouwburgen,
bioscopen, café's, restaurants enz. begrepen
worden, wordt 1 pet. van hun omzetcijfer
gevraagd. Dit levert opnieuw 100 millioen
francs-op. Zij, die over geregelde inkomsten
beschikken, zouden, wil het groote werk
slagen, eveneens een zeker percentage moe
ten afstaan; wie niet meer dan een maan
de! ij ksch inkomen van 1500 fr. hebben, wordt
slechts vijf francs per maand gevraagd; wie
2500 fr. per' maand ontvangen worden tot
storting van y2 pet. uitgehóödigd, een per
centage, dat telkens met een half percent
verhoogd wordt,naarmate het tnaancle-
lijksch inkomen met 2500 fr. stijgt.
Iemand, die,25000 fr. verdient, of meer,
betaalt dan 5:.pet. Voor doktoren, advocaten
enz., die niet over een vast 'inkomen be
schikken, wordt een forfaitaire regeling ge
troffen. In totaal hoopt men zoo tot de ko-
lqssale som van 390-000.000 fr. te komen, een
bedrag, nog te vermeerderen met de waarde
van de goederen, die in den sluikhandel in
beslag genomen en verbeurd verklaard wor
den.
Zal dit bedrag gevonden worden? Er is
alle kans op. De Belg is gulhartig pu goed-
geefsch. Koning Leonold geeft reeds voor
een som van een millioen francs ingeschre
ven: koningin Elisnbeth voor 200.000 francs.
Voorheelden ter navolging. F,n wie, die kan.
zou niet gaarne zijn steen!ie, bijdragen om
den nood uit hef vaderland te bannen
voor allen, zonder onderscheid, en kon bet
zijn, voorgoed?
G. T K.
De diefstal van het krus uit
de Utrechtsche kathecraal
De Utrechtsche rechtbank heeft gisteren
uitspraak gedaan n de strafzaak tegen een
18-jarigen magazijnbediende, die zich als
hartstochtelijk verzamelaar van oudheden,
eenige weken geleden schuldig heeft ge
maakt aan diefstal van .een groot verguld
altaarkruis, bezet met half-edelsteencn en
versierd met vijf emaille-pla'quetten. De
jongeman had het kruis uit de middenhis.
van het saclamcntallaar van de kathedrale
kerk aan de Lange Nieuwstraai weggenomen
en dit op een donkeren avond trachten te
verstoppen in den tuin van de sterrewacht
„Sonnenburch". Toen hij daarmede bezig
was, werd de jeugdige dief gestoord door
de komst van een hoofd assistent van de
sterrewacht, die op weg was naar huis. De
dief wist in Het duister te ontkomen, doch
het kruis werd doqr de omgewoelde aarde
spoedig gevonden.
Op de zitting van 29 October zeide de of
ficier van justitie, dat het ten laste gelogde
wettig en overtuigend bewezen was, en
eischte een gevangenisstraf van zes maan
den, waarvan twee maanden onvoorwaarde
lijk en vier maanden voorwaardelijk.
Door de rechtbank werd verdachte veroor
deeld tot een voorwaardelijke gevangenis
straf van zes maanden met een proeftijd van
drie jaar.
De afvalproducten van de veilingen, die anders verloren gingen en de buitenbladeren van de witte kool
gaan thans naar de weilanden, waar de nog buiten loopende koeien dit als bijvoer krijgen
(Foto Sehimmelpenningh)
Men deelt ons mede, dat „de Nederland-
scltc stichting tot behartiging van de belan
gen der getroffenen door oorlogsschade" tot
stand is gekomen.
Zij is gevestigd te Den Haag en draagt,
den verkorten naam van Stichting „oorlogs
schade."
Volgens artikel drie der statuten heeft de
stichting ten doel de behartiging van dc
stoffelijke belangen van haar leden in ver
hand met door hen geleden oorlogsschade,
zulks met inachtneming van het algemeen
welzijn. Zij wil daartoe bevorderen het tot
stand komen en toepassen van zoodanige
regelingen van overheid of derde, welke
leiden tot spoedige vaststelling der oor
logsschade en tot spoedig werkende rede
lijke voorzieningen ter zake van de geleden
schade, waaronder mede te begrijpen voor-
schot- of credietleening, op billijke voor
waarden en/of hulpvefieening in anderen
vorm.
De rechtbank te Utrecht heeft gisteren
uitspraak gedaan in de zaak tegen een 32-
jarigen onderwijzer uit Barneveld die zich
schuldig had gemaakt aan mishandeling
van. drie schoolkinderen. De mishandeling
bestond hierin, dat de onderwijzer in een
driftbui de kinderen had geslagen, tegen
den grond geworpen en bovendien nog ge
trapt. De ouders hadden toon geweigerd hun
kinderen naar school le sturen. Van het
gclKïuide deden zij aangifte bij de politic.
De officier van Justitie achtte de feiten
zeer ernstig en eischte, rekening houdend
met het feit, dat verdachte zijn betrekking
waarschijnlijk wel zal verliezen en aanne
mende, dat hij len dccle niet aansprakelijk
kan worden gesteld- voor de plotseling opko
mende driftbuien, een geldboete van veer
tig gu'den, subs, twintig dagen.
De rechtbank veroordeelde hein conform
den eisch.
In verband met hel in de geheele wereld
groeiende besef, dat Groot-Brittannië dezen
oorlog niet meer kan winnen on Engeland
mot den ondergang van de kapitalistische
maatschappelijke orde zijn rol als overwe
gende mogendheid in Europa heeft uitge
speeld schrijft de Berliner Boerscnzeitung
onder het opschrift: „Verloren partij" o.a.
het volgende:
De krachten, waardoor Engeland eens
tot wereldmacht is gestegen, zijn afgeta
keld en ontaard. Het gebrek aan persoon
lijkheden en leiderseigenschappeu vindt
zijn oorzaak in den morcelen ondergang
van de hoogerc kringen, waarvan de ver
menging met Joodsch bloed het oorspron
kelijke van de Engelsche aristocratie over
woekert en aan hei karakter van het En
gelsche 'leven met den volksaard strijdige
internationale accenten verleend. In de
plaats van de groote empiro-builders, zoo
vervolgt het artikel, zijn creaturen met
slechts uiterlijke, voorgewende energie, zijn
.forcible feebles" gekomen. Van zulke figu
ren heeft de hoofdagent van de anonyme
plutocratische opdrachtgevers,, Winston
ChurchilK 'een goed dozijn om zich heen
verzameld, om met hen Engeland steeds
dieper naar de totale ineenstorting van de
Engelsche positie in de wereld te doen ver
zinken.
Churchill en zijn handlangers, zoo schrijft
de 'Berliner Boersohzeituhg, overtreffen el
kaar thans weer in leugens en verdraaiin
gen, een teeken, hoe kritiek de toestand
voor Engeland 'is geworden. Zij strooien
ter aanmoediging van hel eigen volk. doch
ook om invloed uit te oefenen op het Ame-
rikaansehe volk. dat vrede wenscht, onge
gronde. vredesgeruchten rond. om de aan
dacht af te leiden van de binnenlandsche
verhoudingen in Engeland, die ondèr den
druk van de Duitsche oorlogshandelingen
een steeds gevaarlijker karakter krijgen.
Churchill heeft echter ondanks zijn leugen
achtigheid en zijn systeem van het ver
wekken van illusies in het Lagerhuis moe
ten toegeven, dat de gevaren der zee, d.w.
z. de Duitsche duikhooten, midden in het
leven van den staat grijpen. Hoe lang.
vraagt het blad. zal de demagoog Chur
chill zich nóg het va-banque-spel met het
leven en de toekomst van het Engelsche
volk kunnen veroorloven??
In verhand met de herkiezing van Roo-
sevelt wijst het Gbiléenëche dagblad „Ghi-
leno" op de verantwoordelijkheid, die Roo-
sevelt draagt vor de toekomst van Amerika
Het Alpenkaansche volk, aldus het blad,
wil geen oorlog.
Roosevelts politiek van bescherming voor
Engeland is reeds lol de grens van daad
werkelijke oorlogvoering gegaan. .Wanneer
thans nog geen openlijke conflicten zijn ont
staan, is dit minder te danken aan de hou
ding van Roosevelt dan aan de gelatenheid
van de spilmogendhcdén.
Zuid Amerika, aldus het blad verder,
wenscht geen uitbreiding van den oorlog,
aangezien het daaronder .alleen maar zou
moeten lijden. Het geheele halfrond ver
wacht gespannen Roosevelts verdere hou
ding. aangezien de vrede van Amerika daar
van afhankelijk is.
Ook het Ghileensche blad „Opinion" con
stateert, dat Zuid Amerika geen oorlog
wenscht.
Er bestaat geen gevaar, dat de oorlog
voerenden van Europa het conflict naai-
:i iu-ei"vn. Wel échter het gevaar,
dat de Vereenigde Staten het Zuid-Ameri-
.aansche vasteland tot hun „levensruimte"
willen maken om steunpunten te controlee-
'k Herinner me uit vroeger tijd
Een voorwerp met vijf gaten,
Vernuftig door eenvoudigheid,
In allerlei formaten,
Het deed zijn plicht laag bij den grond,
Heel nuttig en bescheiden,
En 't was onmisbaar, wijd en zijd-
In tante Betje's tijden!
Men droeg het plechtig door de kerk,
Zeer zorgzaam en vertrouw'lijk,
Dan wist de koster heel precies,
Wie huiv'rig was of kouw'Iijk!
Het ging aan koop'ren hengsels mee
Naar knusse damesrondjes,
In 't tijdperk van de lange pijp,
v Ue koekjes en de „klontjes"!
Toen eerde men de baggelaar,
Men prees de doove kolen,
Wat ging er veel den doofpot in,
Vakkundig weggescholen!
Hoe straalde warmte naar omhoog,
I.angs al te koude beenen,
Maar door den meer modernen smaak
Is 't plotseling verdwenen.
Maar thans, o stoof. Uw kans is daér,
Weer gaan we U ontdekken,
Weer kunt ge heel ons kille land
Tot nut en voordeel strekken.
In dezen ingetogen tijd
Is zuinigheid bevolen,
Herrijs opnieuw dan uit Uw asch,
Vergeten doove kooien!
Al zetten we ook den tijd terug,
O, stoof, wat kan het schelen,
Gij straalt .vernuftig warmte af,
Uit al Uw onderdeden!
Zie, onze doofpot staat gereed,
Vol tintelend verlangen,
Om U, na jaren zoete rust,
Weer feest'lijk te ontvangen.
November 1940 KROE!
(Nadruk verboden).
Duitsch weermachtbericht
De hoogste e-schen worden in deze dagen gesteld aan de paraatheid van het brandweer materiaal Is het daarom
te verwonderen, dat de wagencontróle van de Amsterdamsche brandweer met de grootste nauwkeurigheid geschiedt?
(Foto Pax-Holland)
Het opperbevel van de Duitsche weef
macht maakt bekend:
De gisteren bekend gemaakte vergel*
dingsaanvallen van Duitsche gevechtsfor
maties, op Londen in den nacht van 10 oc
11 November hebben in de verkeerswerkH
ten noorden van Warmwood, Scruss en i:
het stadsgebied van Willesden, Harlesdei
en South-Clackton groote branden veroor
zaakt. Een groote gasfabriek kreeg ver
scheidene treffers. In het stadsgedeelti
Leyton alsmede in Bermondsey ontstonden
nieuwe groote branden. In een fabriek der
vliegtuigindustrie bij Birmingham werden
groote steekvlammen waargenomen. Ooi
in den loop van 11 November deden ge
vechtsvliegtuigen ondanks de zeer moeilijh
weergesteldheid aanvallen op Londen er
op talrijke militaire bedrijven in Zuid- e:
Midden-Erigeland. Daarbij gelukte het bij
Blough een motorenfabriek, bij Birming
ham een gasfabriek en fabriekscomplexen,
bij Oxford een wapenfabriek en in Folk-
stone een brug zwaar te treffen.
Duikbommenwerpers deden, zooals reed)
gemeld, in het zeegebied ten zuidoosten vat
Harwich, aanvallen op een krachtig be
schermd Britsch ctstfvooi. Ondanks het zee:
hevige afweergeschut en het optreden van
jagers gelukte het zeven koopvaardijsche
pen met ongeveer 44.000 b.r.t. tot zinken
te brengen, en vijf andere vaartuigen zwaar
te beschadigen. Een verkenningsvliegtuig
bracht in den Atlantischeu Oceaan een
vrachtschip van 25000 b.r.t tot zinken Zee
vliegtuigen plaatsen treffers op twee Brit
sche koopvaardijschepen met tezamen
14.000 b.r.t.
Overdag ontstonden hevige luchtgevech
ten, waarbij veertien vijandelijke vliegtui
gen werden neergeschoten. De vijand on
dernam in den nacht van 11 op 12 Novem
ber geen vluchten naar het Duitsche rijks
gebied.
Bij de gevechtshandelingen op 11 N°"
vember onderscheidden zich formaties van
het Italiaansche vliegercorps door e?5
succesvollen aanval op een haven aan dt
Engelsche oostkust. Daarbij ontstonden
hevige luchtgevechten, in welker verloop
de Italiaansche jagers zeven Britsclu
jachtvliegtuigen neergeschoten. De totale
verliezen van den vijand bedroegen gis
teren 22 vfiegtuigen, waarvan een doof
luchtdoelartillerie Zeven Duitsche en x
Italiaansche toestellen worden vermist.
millioen francs per dag geraamd. Of
schoon en dit is nadrukkelijk ge
stipuleerd er van geefdwang geen
sprake is, mag verondersteld wor
den, dat iedere Belg, wiens positie
en wiens inkomsten dpor den oorlog
niet ontwricht zijn, van zijn geef-
plicht ten volle overtuigd zal zijn.
Het betreft hier geen werk van barmhar
tigheid, van liefdadigheid, maar van na
tionale solidariteit. Daarom ook neemt men
niet in de eerste plaats zijn toevlucht tot
het houden van collectes, liefdadigheidsbals,
loterijen e.d. Het werk der Winterhulp ziet
verder en grijpt hooger.