Ook Roemenië
Heropbouw
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
bij het
België was gedwongen te
capituleeren
Vermissing van
distributiebescheiden
Maatregelen op
onderwijsgebied
Geen prijsverhooging van
sigaretten
EXAMEN VOOR
SCHILLEBOER
van de
Grebbestreek
Verduisteren
5.39 uur
Laan, Schagen. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1940. 85e Jaargang. No. 11350.
Uitgave cfer N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier-
De Roemeensche leider
bij HITLER
De Roemeenscho staatsleider,, generaal
Antonescu, en de Roemeensche minister van
buitenlandsche zaken, Sturdza, die zich op
uitnoodiging van de rijksregeering naar
Duitschland hebben begeven, zijn met de
heeren van hun gevolg en den Duitschen ge
zant te Boekarest, Fabricius, gisteren te
Bruck aan de Lcitha op Duitsch gebied aan
gekomen. De Roemeensche gasten werden
aldaar door den Duitschen eeredienst. den
chef van het protocol, gezant van Dörnberg
den leider van den verbindingsdienst van
den plaatsvervanger van den Führer, S.S.
Öberführer Str&nger, en kolonel Rödiger
von Manteuffel verwelkomd.
Omtrent het bezoek van den Roe-
meenschen staatsleider generaal An
tonescu verluidt, dat Antonescu he
den in den loop van den ochtend in
de Duitsche hoofdstad zal aankomen
waar hij zijn intrek zal nemen in het
slot Bellevue.
Na een eerste onderhoud met von
Ribbentrop zal de Roemeensche
staatsman in den namiddag door
den Führer worden ontvangen.
Naar aanleiding van de toetreding van
Hongarije tot het driemogendhedenpact
geeft Stefani indrukken over de nieuwe or
dening in Europa, waar zich bezig is een
blok te vormen tegen den terugkeer van den
toestand welke in Europa bestond voor het
uitbreken van het conflict.
Het blad is van meening. dat na
i Hongarije Roemenië tot 't drielan-
dcnpact zou kunnen toetreden, het
geen van eroote morccle beteekenis
zou zijn. De diplomatie van de as
houdt gelijken tred met de politiek
van alle landen. Van dit geheel zul
len in Europa alleen zijn uitgesloten
Zwitserland en Zweden, die zelf cr
toe zullen moeten overgaan zich in te
schakèlen, tenzij zij er de voorkeur
aan geven in Europa te bestaan als
twee vreemde lichamen. De positie
van Portugal wordt indirect bepaald
via Madrid.
De instemming in beginsel van Rusland
is verkregen-en dit zou het geheim zijn van
de reis van Molofov naar Berlijn/
Griekenland, dat zich tegen den eensgezin-
den wil van Europa heeft verzet, zal het lot
van zijn verdwazing tegemoet gaan.
Turkije zal door de omstandigheden wor
den genoopt zich uit te spreken voor of tegen
de nieuwe orde in de Middellandsche Zee,
Europa en Azië.
De solidariteit van Japan en de instem
ming van Rusland geven aan de coalitie het
karakter van een anti-Britsch wereld-een
heidsfront.
Ten aanzien van dezen uitgesproken wil
zou een ingrijpen van de Vcreenigde Staten
gelijkstaan met een oorlogsverklaring aan
de wereld. Het zal Roosevelt moeilijk vallen
het Amerikaansche volk die opvatting te
doen aanvaarden, want dit volk is uit alle
Europeesche rasse,n samengesteld.
Hongarije krijgt steun in geval van
een aanval.
In verband met de toetreding van Honga
rije tot het driemogendhedenverdrag, wijst
men in politieke kringen te Rome op de vol
gende punten:
1. De toetreding kent geen enkel voorbe
houd, hetgeen beteekent, dat Hongarije zich
verplicht tot het verlecnen van politieken,
ecoiioinischen en militairen steun aan de an
dere onderteekenaars in geval van een aan
val, ondernomen door een mogendheid, die
Turksch minister
afgetreden
thans niet bij het conflict is betrokken. In
dien Hongarije zou worden aangevallen, zou
het steun krijgen.
2. De toetreding lijkt logisch met lvet oog
op de vriendschapsbanden tusschen Honga
rije en de spilmogendheden en de Hongaar-
sche dankbaarheid jegens de spil.
3. De toetreding bewijst de aantrekkings
kracht van het verdrag, dat een middel voor
algchcele samenwerking met de spil is ter
beperking van het conflict, ter verzekering
van de militaire overwinning en ter ver-
eeniging van de landen, die werkelijk den
vrede en een nieuwe wereldorde willen. On
der nieuwe wereldorde moet men niet ver
staan een statuut, dat slechts de Engelsche
hegemonie zou vervangen, maar ook een eco
nomisch stelsel, dat verbetering kan brengen
in den levensstandaard der volken.' Enge
land heeft den slag toegegeven en poogt te
vergeefs de beteekenis dezer gebeurtenis te
verkleinen.
Radiorede van Cudahy.
De vroegere Amerikaansche ambassadeur
te Brussel, Cudahy, heeft in een radiorede
in de V. S., die over het geheele land is ver
spreid, opnieuw verklaard, dat België einde
Mei gedwongen was te capituleeren, daar
het Belgische leger hopeloos verslagen was.
De geallieerde legerleiding was op de hoogte
gesteld van het te verwachten einde. De En-
gelschen hadden zich toen reeds op Duin
kerken teruggetrokken cn het Fransche le
ger verkeerde geheel en al in ontbinding.
Een snel bijeengeroepen oorlogsraad besloot
tot een offensief tegen het Duitsche doorge
broken leger om den druk te verminderen,
doch doordat de hiermede belaste Fransche
generaal Bilotte doodelijk verongelukte,
werd dit offensief vertraagd. De aanval, die
den volgenden dag werd ingezet, stortte jam
merlijk ineen.
De secretaris-generaal wnd. hoofd van
de departementen van handel, nijverheid
en scheepvaart en van landbouw en vis-
scherij maakt het navolgende bekend met
betrekking tot vermissing van distributie
bescheiden.
Het is gebleken, dat in vele gevallen niet
de vereischte voorzichtigheid wordt be
tracht met brood-, vléesch-, bloem-, textiel-
kaarten en dergelijke bescheiden. Tot nu
toe werden in de meeste gevallen nieuwe
exemplaren uitgereikt, indien deze kaarten
werden vermist of in het ongereede waren
geraakt.
Met nadruk wordt er de aandacht op
gevestigd, dat uitreiking van nieuwe exem
plaren in den vervolge slechts dan zal ge
schieden, wanneer kan worden aangetoond,
dat de kaarten tengevolge van overmacht
(brand, dielstal e.d.) verloren zijn geraakt.
Wanneer overmacht niet kan worden aan
getoond zullen de distributiediensten
slechts in beperkte mate distributiebeschei
den voor de allernoodzakelijkste levens
middelen verstrekken. Van brandstoffen-,
textiel- en bloemkaarten b.v. zullen in het
algemeen geen tweede exemplaren meer
worden verstrekt.
Een ieder wordt dus in zijn eigen belang
aangeraden de kaarten op een veilige plaats
met de meeste zorgvuldigheid te bewaren.
De rijkscommissaris Scys-Inquart heeft
aan Mr. P. van Rossem opdracht gegeven en
machtiging verleend, die maatregelen te
onderzoeken en voor te bereiden, wgfke nood
zakelijk zijn om in alle openbare en bijzon
dere scholen, uitgezonderd de hoogescholen,
rust en orde te verzekeren, of die, welke nood
zakelijk zijn voor een,in het belang van het
Nederlandsche volk gelegen ontwikkeling
van het schoolwezen,
KONING GEORGE OPENT LONDENSCHE
PARLEMENTSZITTING.
De Engelsche koning heeft gister He nieu
we parlementszitting geopend. In een door
hem persoonlijk uitgesproken rede verklaar
de hij, dat. Groot Brittannië vastbesloten is
den strijd voort te zetten tot de vrijheid ver
zekerd is.
In het Hoogerhuis werd een tweede rede
van den Koning door den Lord Kanselier
voorgelezen.
Voorschriften voor fabrikanten.
De sigaret van cent zal ver
dwijnen.
Eenigen tijd geleden is er melding van
gemaakt, dat het Rijksbureau voor Tabak
en Tabaksproducten een onderzoek zou in
stellen naar de verschillende prijsverhoogin-
gen, die zich in den sigarettenhandel heb
ben voorgedaan. Deze verhoogingen waren
verscholen achter nieuwe merken, die tegen
een hoogeren verkoopsprijs uit de oude ta
baksvoorraden waren vervaardigd.
Naar het „Vaderland" thans ver
noemt, heeft dit onderzoek geleid
tot een bindende prijsregeling voor
de slgarettenfabrikanten. Allen heb
ben- een aanschrijving ontvangen,
dat, zij voortaan in dezelfde prijs
klasse móeten fabricceren, waarin
zij ook het vorige jaar heb
ben gefabriceerd en in dezelfde ver
houding wat betreft de verschillen
de prijsklassen onderling.
Alleen wat betreft de driekwartcents si
garet is een uitzondering gemaakt. De prijs
hiervan mag, in verband met verhoogde
kosten, op 1 cent wórden gebracht, iets wat
in feite reeds eenigen tijd geleden is ge
schied.
(Van onzen Haagschcn correspondent).
Gisteren is te 's Gravenhage examen af
genomen voor schilleboer. Ruim 200 gega
digden voor een erkenning als schilleboer
hebben zich n.1. in verband met de afge
kondigde officieele regeling Donderdag
aan het Bureau van den Gemeentelijken
Reinigingsdienst vervoegd, waar bet een
heel gedrang was voor de deur. Officieel
erkend konden echter alleen zij worden,
die op 1 Juni van dit jaar zich reeds met
het schillenophalen als beroep ophielden,
zoodat ongeveer de helft ongetroost cn zon
der het begeerde papiertjé*konden verdwij
nen. Toen waren zij nl. nog petroleum-
venter inmiddels werkloos geworden
botboer of iets dergelijks. Degenen die er
kend zijn, krijgen nu bepaalde stadswijken
toegewezen, waar zij alleen de schillen
mogen ophalen.
Volkspartij neemt
besluiten.
belangrijk®
Radio Ankara meldt, dat in plaats van
den afgetreden minister voor het verkeers
wezen. Ali Tsjetinkaya, de afgevaardigde
Dsjecdct Kcri is benoemd.
Het aftreden van Tsjetinkaya heeft het
grootste opzien gebaard, aangezien hij ten
nauwste verbonden was met de Kemelistische
revolutie én indertijd voorzitter is geweest
van de revolutionnaire bijzondere recht
banken. Sinds ruim tien jaar was Tsjetin
kaya medewerker van den overleden Ata-
turk. Hfj werd steeds gehouden voor een
der sterkste persoonlijkheden in het kabi-
In een persconferentie, welke een dezer
dagen voor een groot aantal vertegenwoor
digers van dagbladen, weekbladen en pe
riodieken in het- jaarbeursgebouw is ge
houden; zijn meer in het bijzonder de alge-
meene richtlijnen der herhouwplannen van
de verschillende gemeenten uit de' Grebbe
streek, welke zoozeer geleden heeft door het
oorlogsgeweld, besproken.
Rhcnen zal hernieuwd uit den
strijd komen.
En dan is het begrijpelijk, dat allereerst
het wederopbouwplan van de gemeente
Rbcncn onder de loupe werd genomen, om
dat dit „badplaatsje aan de Rijn" wel het
meest werd getroffen.
De eigenlijke kern van Rhehen met de
voornaamste winkels cn bedrijven, is zoo
goed als geheel vernield.
Het ligt in de bedoeling, dat ook als
Rhencn weer is opgebouwd, de voormalige
Heerenstraat de hoofdstraat zal worden.
Verder zal de rijksweg ArnhemUtrecht
niet worden omgelegd, waardoor het har
monische verband met Rhenens achter
land niet verbroken zal worden en derhal
ve onverminderd zal blijven bestaan, het
geen voor de inwoners van zeer groot be
lang is. De omgeving van de Cunerakerk
was voor den oorlog weinig in overeen
stemming met de schoonheid en belang
rijkheid van dit fraaie monument.
De kerk zal op een nagenoeg vier
kant plein* komen te staan met
rondom bescheiden huizen en hier
cn daar op den hoek een Winkel,
zoodat het geheel een uitgesproken
element van rust zal vertegenwoor
digen.
De Rhenensche steegjes van de binnen
stad zijn vrijwel ongerept gelaten om het
karakter zooveel mogelijk te behouden.
Hoe Wageningen herbouwd zal
worden.
De oude, historische stad Wageningen
heeft het meeste te lijden gehad in het
centrum, dat volkomen is verwoest. In de
middeleeuwen is deze stad met haar ka
rakteristieken bouw van groote beteekenis
geweest, doch van de oude vestingstad is
door den loop der eeuwen weinig meer
overgebleven.
Het Gothische kerkgebouw (dat vrijwel ge
heel is vernield) met den Romaanschen to
ren zal worden gerestaureerd en herbouwd.
In het plan vormt dit kerkgebouw het al
les beheerschende element, de ontworpen
vorm van het centrale kerkplein werd be
paald door den schijnbaar willekeurigen en
scheeven stand van dit monument in het
stadsbeeld.
Een tweede element in het öpbouwplan
vormen de stadspoorten. Nu de beide einden
van de Hoogstraat ernstig zijn beschadigd,
is van de gelegenheid gebruik gemaakt om
weer twee duidelijke toegangen tot de stad
aan te brengen, zonder tc vervallen in een
weinig zinvolle imitatie van de vroegere
stadspoorten.
Uit het plan-Wageningen blijkt, dat men
met alle beschikbare middelen heeft getracht
om de eens zoo mooie stad aan den Rijn
weer iets terug te geven van haar oude glo-
Naar nieuw Scherpenzeel.
rie.
Ook Scherpenzeel is gedupeerd door de
oorlogsverrichtingen. Men is er toe overge
gaan een uitbreidingsplan te ontwerpen, dat
met name het voortwoekeren van de lintbe
bouwing tegen zal gaan.
Het geheel verwoeste gemeentehuis zal
niet meer schuil gaan achter de aangren
zende bebouwing. Op een vrijkomend terrein
is het nieuwe raadhuis gedacht.
Ook Veenendaal wordt hernieuwd.
Nabij het station van Veenendaal viel een
rij belangrijke heerenhuien, alsmede een
reeks andere gebouwen ten offer aan het
oorlogsgeweld. De bebouwde kom van Vee
nendaal vraagt dringend om verschillende
verbetering. Zoo opende zich thans de gele
genheid tot aanleg van een nieuwen weg na
bij het station parallel met de spoorlijn
AmersfoortResteren, welke weg in het toe
komstige schema voor het geheele uitbrei
dingsplan een belangrijke rol zal kunnen ver
vullen en waaraan tevens het station een be
hoorlijke plaats zal verkrijgen.
Wederopbouw Amersfoort.
Het wederopbouwplan wil van de ver
woesting langs den Liendertschen- en den
Hooglandschen weg gebruik maken om aan
de Lintbebouwing aldaar een einde te ma
ken en ter bevordering van de eenheid in
het stadsbeeld bij den herhouw zooveel mo
gelijk rekening houden met den aard van
de bebouwing. De perceelen, welke zijn ver
woest, zullen dus in die deelen van de stad,
waar zij het bes'.e passen, dienen te worden
herbouwd.
Zoodra de onteigeningsplannen gereed ge
maakt zullen zijn, zal tot ter visie legging
kunnen worden overgegaan en kan de ontei
gening verder haar gewonen loop volgen.
Nieuwe boerderijen zullen verrijzen.
Over de verwoeste boerderijen is reeds in
vele beschouwingen uitvoerig geschreven.
Daarom werd ter persconferentie alleen'een
aantal cijfers medegedeeld, hetwelk vóór het
wederopbouwwerk van groote beteekenis is.
In Nederland werden in totaal 527 boerde
rijen verwoest. Het district Amersfoort telt
er o.a.'134 en het district Veenendaal 152.
Tot op heden zijn voor het geheele land
aanbesteed en gegund 47 boerderijen, waar
van vijf in Ede, veertien in Hoogland, drie
in Renswoude, veertien in Rhenen, een in
Veenendaal en een in Woudenberg.
Binnenkort zullen meer boerderijen wor
den aanbesteed.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
914 uur
Grieksch oorlogsfront
Hevige slag om
Koritza duurt voort
40 uur onafgebroken strijd
Volgens de laatste berichten van
de Joegoslavisch-Albaneesche grentv.
woedt de strijd om Koritza nog
steeds met onverminderde hevig
heid voort. In dè laatste veertig
uur is op geen enkel punt van
ecnige verslapping sprake geweest.
Onophoudelijk dreunt het gebulder
der zware artillerie, waarmede Ita
lianen cn Grieken eikaars stelling
bestoken.
Naar uit Italiaansche bron wordt gemeld,
vertoonen de Grieken teekenen van ver
moeidheid. Italiaansche patrouilles zijn
teruggekomen 'met gevangenen, die ver
klaarden de laatste vijf dagen geen gele
genheid tot slapen te hebben gehad. Dóór
het voortdurend bestoken van de Grieksche
verbindingswegen is bet aanvoeren van
groote reserves voor de Grieken onmoge
lijk, zoodat de infanterie en artillerie-een
heden aan het eigenlijke gevechtsfront niet
tijdig kunnen worden afgelost.
De gemeenschappelijke
verdediging van Amerika
Argentinië bereid mede te werken.
De president van Argentinië, Ortiz, heeft
in een interview, dat hij aan een Ameri-
kaanscli persagentschap heeft verleend, be
zwaren geopperd tegen de vestiging van een
vlootsteunpunt voor Amerika in Uruguay.
Ortiz verklaarde zich echter bereid, het door
Amerika ter sprake gebrachte verdedigings
program voor het. Amerikaansche contin
gent tc bevorderen. Een dergelijk program,
aldus Ortiz, zou voorzien in 't gemeenschap
pel ijk'gebruik door alle Amerikaansche
staten 'van Zuid-Amerikaansche steunpun
ten voor marine en luchtmacht, alsmede in
een uitwisseling van militaire inlichtingen
tusschen de deelnemende landen.
Dc geïnterneerde
Fransche staatslieden
De gewezen Fransche minister-president
Paul Reynaud alsmede de Jood Mandel
zijn, naar de Gringoire meldt, van het
kasteel Chazeron, dat bun als gedwongen,
verblijfplaats was aangewezen, overge
bracht naar Pelvoisin, waar zich ook de
vroegere kopstukken van het volksfront
Dormoy, Auriol, Moch, Grumbaeli e. a.
bevinden. Het kasteel Chazeron zal niet
langer voor interneeringen dienst doen.
Drie Hollandsche jongens, die het leven v an den vroolijken kant bekijken achter de
ruiten der honten noodwoningen in Veenendaal, die nn plaats zullen gaan maken voor
de nieuwgebouwde huizenrijen.
(Foto Pax-Holland)