Voor den Zaterdagavond Brabantsche Brief OUDERS Vijand winter De .van Dré nxuutl 't HOEKJE voor de vliegmachine Ulvenhout, 4 December 1940. Amlco, Triest en grijs kwijnt den dag stille weg in den roerloozen buiten, die oud te peinzen staat in de nevelingen van den Advent. De wegels zyn nat van den mist, die wolkt over de wazige verten van de wjje velden; die drupt van de boomen; die „rookt" deur 't bosch. Wintermaand. Laag in den dichten hemel drijft de witte zonneschijf deur de waterkleu- rige neveling, die rusteloos vortjaagt deur de schepping. 'n Vlies van ys ligt als 'n zenuwweefsel te trekken over de Mark, die daar kronkelt deur de wit bevrozen velden. Dan efkes, daar gloeit de witte zonneschijf ros aan. Den hemel wordt van matglas. Over de dun bevrozen Mark tin telt gekreukeld bladgoud, 'n bonte kraai wiekt van 'nen hekpaal; ge hoort, in de bedrijvige stilte van deuzen zonnemoment, de machtige vlerken klappen teugen 't sterke veugellijf. Maar rap is den fermen beest uit 't oog, want de lochten liepen weer toe, den gouwen toover week weg van de Mark, den killen mist pakt oe bij den nek mee dooie vingers. J 't Wordt maar moeilijk dag, deus tflen. Maar de Sterre van Advent gloort al in de lagne nachten, die de wintersche waereld zwart over- glanzen. De Sterre van Advent, bloeiend lyk 'nen witten aster, wyd boven alle sterren uit, glo rend boven den heimelijken woestijn, boven de woeiende oorlogszeeën, boven de angstige stejen en durpen verdoken in 'n donker Niks, maar de Sterre van Advent, bloeiend lijk 'nen witten aster boven heel de rampzaligheid der waereld uit, ze gloeit, ze bloeit in witten luister boven... BETHLEHEM. Sterre van Advent, symbolieken lichtschip in den donkeren Kosmos, in de donkere On- endigheid, waarin wij tastend en vallend vort- gaan. S'terre van Advent, twintig eeuwen bloeide deuzen witten aster open over 'n Menschdom, dat tastend en val lend altij weer terecht kwam op den ver keerden weg van 't ongeluk. Twintig eeuwen wees zij den weg aan wat arme fyerders en aan enkele wijzen, maar in twintig eeuwen kosten alle generaties van 'n ontelbaar groot Menschdom nie den weg vin den tot de Waarheid, tot 't Licht, tot Bethle hem. Waar geboren wierd t' armste bore- lingske dat de weareld ooit aanschouwde. Na twintig eeuwen is deus goddelijk Kin deke van de Waarheid, van 't Licht, nog altij 't arme, 't vervolgde, 't onaanzienlijke Ko- ningske in 'n weareld die barst van trots, die stikt in leugens, die verbeert in haat en die tastend en vallend vortgaat in 'n donkere on- endigheid op den verkeerden weg, dien van 't ongeluk. Na twintig eeuwen Christendom, over luttele, weken glanst weer 'n heilig Licht uit 't Stalleke van Bethlehem, verkonden bron zen klokken over heel de weareld, uit machtige torens van beroemde Kathedralen, uit be- echeiën tempeltjes in verre missies, van sim pele bergkapellen in den eeuwigen sneeuw, ja, uit den klokkestoel van 't donkere oceaanschip, verkonden duuzenden ponden brons het Heilig .Uur, de geboorte van den kleinen Christus, maar al deuze klokken, ze komen nie uit boven 't oorlogsgeweld dat den Kerstnacht deur- davert. Twintig eeuwen Christendom hebben niks bereikt. Maar 't lag werendig nie aan de Leer van Christus, die nog nooit wierd over troffen, ja zelfs nie benaderd, deur de theo- riën van weareldbercemdste Geleerden en Denkers. 't Lag en 't ligt nog alty aan de van trots barstende, in leugens stikkende, in haat ver terende menschen, die 't Licht schuwen en tastend rondspoken in den donker. Arm Koningskindeke, dat straks weer ge boren gaat worden onder di'eën Aster van Ad vent, maar armer menschdom uit de Ge heimenis der Schepping, maar nochtans mee 'nen... afgeschermden dievenlantèèrn rond- strompelt deur zijnen eigen huis...! De Adventster gloort. Wat valt er veul te overwegen deuzen Ad vent-1940. Dat ie moge zy'n, ik blijf hopen. éénen opgang naar den winderen Stal. Den Heiligen Stal, 't witte lichtpunt op deus don kere aarde. Hét glorieerende middelpunt waarin alle wegels samenkomen, uit alle wind- richtings der weareld. Zoodat ze is, die bloe dende weareld, lijk één groote ster van verre wegels, die lijk sterrestralen samenkomen in 't lichte Bethlehm. Schoon beeld, die levende ster van lichtende devotie, vol van opgaande „herders", naar 't witte Stalleke. Want lijk „herders", gelyke arme aanbidders kan 't Menschdom slechts optrekken naar dat beddeke van hooi, zacht gespreid onder 't teere Jesuke in den voeierbak der dieren. Hier telt, zeg herders, gin arm. Hier telt gin ryk. Hier telt ginnen hoofdschen Staat, hier telt gin stand. Hier telt gin geleerdheid en hier telt gin simpelheid. Hier telt alleen of ons zielement zoo wit is, as 't wijlichi dat 't Kindeke verwarmt. Of 't zoo rein is, als 't Borelingske eigens, dat alleen geboren wierd om te geven, te geven tot den lesten druppel hartebloed, uit liefde veur Zijn medemenschen. Hier telt alleen af oew ziele ment zoo zacht is als 't hooi, om 't Kindeke in Liefde te ontvangen. Hier tellen „alleen maar" die dingen, waar over 'nen landiooper net zoo beschikt als 'nen koning. Hier tellen „alleen maar" wèèrden, die mee gin goud te betalen zijn. Hier tellen „alleen maar" allerkostelijkste, onschatbare wèèrden, die eigendom kunnen zijn van den bedelèèr en van den rijkaard. Hier telt... de Liefde! De Goddelijke Naastenliefde, waaraan deuze weareld zoo arm, zoo straatarm is! Lijk „herders" motten we optrekken deuzen Advent, naar dat poover Stalleke, want God! wij zijn zoo nakend arm. Wy... haters...! De Advenster gloort. 'n Dikke locht hangt al wekenlang over de huizekes van Ulvenhout, over de daken van 't stedeke, da'k mee den groentenwagel deur- kruis. Koud 'en grijs, vriesstil liggen die witte velden te my meren onder, den kleurloozen hémel, in 'nen endeloozen schemer, die er hui vert deur den triesten Ouwejaar, mee den grys-bevroren akker, mee de wit-bevrozen sloojen daarlanks. En als ik 's mergens van huis ry, den wagel druk spectakelt over den harden erf, dan gloort 'n bleekgeel lampelicht uit ons raam al deur den duisteren Decembermergen, die daar schimt over de eenzame velden, achter ons. En ten avond, als ik verom ry uit stad, ook dan weer staat 't geele vierkant van de raam op den donkeren erf, waarover den midwinter nacht te wemelen begint in steeds dichteren werl. Maar somtijen, dan vergaat den korten dag nog wel 'ns in 'nen gloeienden ender. Dan ligt daar, op den-uitersten rand van de koperen wei, 'n streep zonnevuur te klonteren, dat den rossen gloei over de „ijssloojen" schampt; dat teugen 't natte raamglas oud-gouwen kralen te blinken hangen in sierlijke slingers. Dan dringt den glansenden glorie, die daar gunderwijd over den purperen rand van de weareld vloeit, diep in de zwarte bosschen en den donkeren mast wordt betooverd tot gouwen passementerie, die flonkert lyk 'nen goudbestikten baldakijn boven 't wondere bosch. Zóó eindigt somtijen den donkersten Ad ventsdag in den stillen pracht van 'n karon- kelend zonnevuur, lyk 't Adventstij eigens ein digt in den glorie van düuzendvoudig kèèrsen- licht, dat er dan huift over de dagen van Kerst. Kerstmis! De schoonste, de... lichtste uren van 't gan- sche jaar, naderen de donkere weareld. Kerstmis, ingeluid mee den bronzen jubel van beierende klokken deur den mysterieuzen, den mystieken Vredes-nacht, Kerstmis nadert de Menschheid. Klokken van duuzenden ponden brons gaan 't weer uitdreunen onder den endeloozen, nachtblaauwen sterrenkoepel, die er wuift over d'aarde: 't Arme Koningske is geboren! God- delyk Borelingske, neergelegd in 't Stalleke van Bethlehem, gekoesterd in den warmen asem van stomme dieren, want... nieverans onder de menschen is plek veur deus Kindeke. Eerder nie, nou nie, in 1940. Ja, nou wel allerminst, nou zelfs 't spre ken over Vrede, 't verlangen naar Vrede in sommige „hoogstbeschaafde" landen be schouwd en bestraft wordt als... hoogverraad! Verraad...?! Aan wien...? Aan wat? Aan de Hèl soms?! Aan de Helleknèchten Die tot oorlog op hitsen, om aan 't oorlogstuig te verdienen...? Verraad Pleeg ik verraad aan koren, als ik God bid om goeien oogst? Pleeg ik verraad aan jouw brood, als ik 't onkruid uit m'n koren hou...? Verlangen naar VredeHoogverraad?! En de klokken jubelen deur den Vredes- nacht! Luien over durp en stad! Luien den sterrenhemel vol! En verkonden 'n boodschap van den Hemel: Christus is geboren! En verkonden jubelend die boodschap naar 'n weareld, die 'n Hel is veur den waren Christenmensch! Die 'nen verrader is, als ie snakt naar Vrede.../..! Wat zijn wy, opgaande herders, deur deuzen Advent naar 't lichtste uur van gansch 't jaar. wat zyn wij toch nakend arm. Wy... haters! Die den verlangenden, biddenden yredés- mensch berooven van z'n eer en goeien naam, 'm uitspoegen als: verrader! Wat zijn wij, voorname, deftige, geleerde gewichtighedens toch nakend arm aan dat éénige goed van wèèrde, waarveur Christus Zyn leven gaf: aan de Naastenliefde. Wat zijn wij, veurnamen, toch nog bede- 1 r s, als we daar staan by 't arme Kin deke, geboren in den dierentrog. Wy gaan op, deur den donker van Advent. En ik biyf hopen! Zooals somtijen den korten dag tóch nog wel eindigt in 'nen gloeienden kim, waarop 'n fonkelend zonnevuur karbonkelt lijk 'n Godslamp, zoo blijf ik hopen op 'nen Kerst, die deus poover Menschdom tót één, groot, diep verlangen naar den Vrede brengt. Tot één verradersbend aan... aan den oorlog...! Vol. Veul groeten van Trui, Dré m en als alty gin horke minder van oewen t.a.v. DRÉ. IJSAFZETTTING OP DE VLEUGELS HET GROOTE GEVAAR DAT DREIGT (Van onzen V.P.B.-Correspondent) Er is zelden zooveel geschreven en ge sproken over het gevaar dat het vliegtuig bedreigt door ijsafzetting, als in deze da gen, nu zich de eerste winterkoude doet gelden. Hoe meer de vliegtechniek zich ontwikkelde, hoe meer het probleem van de ijsafzetting ook van alle kanten bekeken en bestudeerd werd. In alle landen zetten zich zoowel leeken als deskundigen aan het uitdenken van practische middelen te gen „Vliegtuigvijahd No. 1". Hieruit reeds blijkt het gewicht van een probleem, waar over de leek zich in'den regel een geheel verkeerd denkbeeld vormt. Om te beginnen heeft de ijsafzetting niets te maken met de bodemtemperaluur. Ieder een weet, dat de vliegers zich midden in den zomer ook dik inpakken, wanneer zij op groote hoogte moeten vliegen. In vele luchtlagen boven de 5000 meter heerschen ook in de zomermaanden temperaturen ver beneden nul. Dit beteekent evenwel niet, dat zich ijs op het vliegtuig zal afzetten, wanneer zij in dergelijke luchtlagen vlie gen. In vele luchtlagen-hoven de 5000 me ter heerschen ook in de zomermaanden temperaturen ver beneden nul. Dit betee kent evenwel niet, dat zich ijs op het vlieg tuig zal afzetten, wanneer zij in dergelijke luchtlagen vliegen. Daartoe is een eerste veréischte, dat deze luchtlagen druppels ondorgekóeld water bevatten. Wij willen dit door een enkel eenvoudig voorbeeld duidelijk maken. Wanneer de thermometer even onder het vriespunt daalt, kan het gebeuren dat water, dat in dc vrije lucht in een vat staat, niet be vriest. Gooit men er echter een steentje in dan vormt zich korten tijd later een vlies over het water. Behalye de vriestempera tuur heeft het water vaak nog een soort „stootje" noodig, om te bevriezen. WANNEER DREIGT GEVAAR VOOR IJSAFZETTING? In luchtlagen met een temperatuur bene den het vriespunt komen vaak „onderge- koelde waterwolken" voor. Deze leveren Tact Een tactvol mensch heeft doorloopend besef van drie dingen: Wat hij moet zeggen of doen, wannéér hij dit moet zeggen of doen en wat hij niet moet zeggen of doen. Misschien is het laatste het voor naamste. Een jonge vrouw, van huis uit intellectueel, was door de omstandigheden „aan den grond" geraakt. Haar speciale tak van kennis werd niet meer ge vraagd. Bijna aan het eind van haar spaarduitjes gekomen, nam zij eindelijk een betrekking als hulp in de huishouding. De betrekking werd zeer matig gesalarieerd, er was veel werk, wat haar, die niet van huishoudelijk werk hield en gewend was op een kantoorkruk te zitten, in den beginne erg vermoeide. Op een middag dat zij vermoeid en terneergesla gen thuiskwam, kreeg zij bezoek van een wel- meenende vriendin, die echter alle tact miste. Zij begon direct met: „kind wat zie je er moe uit! je bent wel dwaas om .je door die menschen te laten uitbuiten." De andere bezat rechtvaardigheidsgevoel genoeg om. ondanks haar eigen neerslachtige stemming te antwoorden: „Ze buiten mij niet uit, ze kunnen mij niet meer betalen, ze hebben het zelf moeilijk." De vriendin antwoordde: „Maar je weg te gooien aan dienstbodenwerk! Iemand met jouw intellectueele gaven! En voor zoo'n schijntje. Ga er toch niet meer heen. Je kunt wel iets- beters krijgen." Leni Vermast steunde vermoeid haar hoofd op haar handen en zei mat: „dat probeer ik ook en dat hoop ik ook. Maar intusschen moet ik toch leven. En nu wilde ik wel graag wat rusten, als-je het mij niet kwalijk neemt." De welgemeende maar tactlooze vriendin nam het haar zéér kwalijk en zeilde verontwaardigd weg. Leni viel op haar divanbed neer: dit ontmoedi gend bezoek was te veel voor haar, bovenop ai het andere; zij schreide even, langzame moeilijke tranen, die weinig verlichting brachten. Even later werd er weer aan haar deur geklopt door een ander kennisje. „Hallo Leni, blijf rustig liggen. Als ik niet stoor zal ik thee zetten, ik heb wat meegebracht." Thee! Er leefde iets op in het vermoeide ge zicht, en haar smalle hand zocht terloops naar een zakdoek, terwijl zij antwoordde: „graag." Els Terhaaf zette stil en handig theewater op en zweeg eenige minuten. Toen zei ze luchtig: „Tranen? Ik wil niet onbescheiden zijn, maar is er iets waarmee ik je "kan helpen? Moeilijkheden?" Leni wilde opstaan. „Neen, blijf liggen kind. Hier is thee. En vertel mij maar zoo veel of zoo weinig als je zelf wilt." Leni roerde haar thee en zei: „er is eigenlijk niets, behalve dat ik erg moe ben en dat Kita zoo even hier was en mij aanraadde dat baantje er maar aan te geven omdat ik mij volgens haar Weg gooi door dienstbodenwerk te doen. En ik móét het immers wel volhouden zoolang ik niets anders kan krijgen!" Els antwoordde kalm: „Jij je weggooien omdat je met je handen verdient wat je momenteel met je hoofd niet kunt verdienen? Dat kan ik niet in zien. Ik virid het integendeel heel flink van je. Geen enkel soort eerlijk werk verlaagt een mensch. En dat je moe bent is heel begrijpelijk: je lichaam moet zich nog aanpassen aan lichamelijk inplaats van geestelijk werk! Je hebt dit baantje pas een week, je zult zien dat het je de volgende week al veel minder vermoeit. Heb jij maar geen valsche schaamte, wees er maar trotsch op dat je liever eik werk, waartoe je in staat bent aanpakt dan iemand om hulp te vragen." Dit voorbeeld is een sprekend geval van het ge drag van twee menschen in hetzelfde geval, waar van de eene tactloos en onhandig, de andere tact vol en fijngevoelig" was. Fijn gevoel is altijd grootendeels aangeboren, en doet onbewust het juiste woord spreken. Maar tact kan een ieder zich verwerven door veel nadenken, veel waarnemen en eerlijke zelf kritiek! HEERLIJK, DIE DUIM. buitengewoon veel gevaar op voor het vliegtuig. Vliegt dit er doorheen, dan zet ten zich de waterdruppels dadelijk vast op de natuurlijk, op zichzelf ijskoude machinS en vormen daar ijskristallen. Bij tempera turen onder nul zijn er ook wolken, die reeds ijsdeeltjes bevatten. Deze zijn voor een vliegtuig totaal ongevaarlijk, daar de ijsdeeltjes zich niet aan het vliegtuig af zetten, doch er als zandkorrels afglijden. Ook sneeuwt levert geen gevaar op voor het vliegtuig. Alleen wanneer het smel tende sneeuw natte sneeuw is, bestaat er gevaar. Er bestaat dus geen gevaar voor ijsaf zetting- bij élke vlucht door de wolken; al leen bij het vliegen door een soort wolken, die ondcrgckoeld water bevatten. Met dit feit voor oogen hebben ook tal van letekcn-theorieën hun waarde verloren. Men meende vroeger o.a. dat de ijsafzet ting ontstond door het duiken van een on- dcrgekoeldc machine in een warmere, vochtige luchtlaag. Dit komt wel eens voor, doch zeer zelden. WAT VOOR DEN VLIEGER VAN BELANG IS. Voor den vlieger is het van het grootste belang, de wolken, die ge vaar opleveren voor ijsafzetting, te kunnen onderscheiden van die, wel ke geen gevaar opleveren. Dat dit buitengewoon veel moeilijkheden 'oplevert, vooral in oorlogstijd en bij nacht, behoeft geen nader be toog. Bij daglicht evenwel zijn de waterwolken duidelijk te onder scheiden van de ijswolken. Geraakt een vliegtuig in een onderge- koelde wolk, dan worden de kleine water droppels voor een groot deel door den tocht verdreven. Groole droppels echter spatten uiteen en overdekken het geheele vlieg tuig met een laagje ijs. Dit ijs zet zich het sterkste vast aan de uitstekende dee- len, aan den voorkant van het vliegtuig en aan de kleine oneffenheden van de huid. De uitwerking van deze ijsafzetting kan vaak noodlottig zijn. In elk geval wordt liet gewicht van de machine er grooter door. Het grootste gevaar vloeit evenwel voort uit de wijziging van de weerstands kracht van het draagvlakkenprofiel en uit de verandering en daardoor- verslechtering van de stabiliteit der macliine. Reeds tientallen jaren stellen de diverse luchtvaardiensten en constructeurs van vliegtuigen alles in het werk, om een vleu gelprofiel* te bedenken dat den besten glij- lioek, d.w.z. de beste verhouding tusschen stijgkracht en weerstand bezit. Wanneer door ijsafzetting het profiel van het draag vlak slechts enkele procenten in gewicht toeneemt, vermindert de stijgkracht aan merkelijk; dit kan zelfs zoo ver gaan, dat de machine begint af te zakken. Doch niet alleen de vleugels hebben te lijden onder' de ijsafzetting; de bestuurbaarheid lijdt er sterk onder, kan zelfs geheel buiten wer king worden gesteld. Door de ijsvorming op de ruiten kan het uitzicht worden be lemmerd en ten slotte kunnen ook deelen van dè instrumenten met een ijskorst wor den bedekt. VOOR DE Nadruk verboden. Dr. JOS DE COCK. BEHULPZAAMHEID KWEEKT BEHULPZAAMHEID. Pa maakte zijn auto schoon. (Het verhaal, dat nu komt, is al oud!) Kleine Henny bracht poetslappen, zeem, spons, alles waar Pappie maar om vroeg. Het kleine ding drib belde heen en weer en ze genoot van haar werk. Vader helpen, ja, dat was iets fijns! De wagen werd mooi; hij blonk je tegen. Het kleine ding had er schik in, dat ze Paps zoo goed hielp by het schoonmaken. Pa alleen zag niet hoe kleine Henny genoot. Hy ging zoo druk in zijn werk op, dat hy heelemaal vergat om Henny iets van zyn dankbaar heid voor haar hulp te toonen. De wagen was klaar. Pa ging naar bin nen. Hij verkleede ziph vlug en zette zich behaaglijk by de kachel in een luien stoel. Henny ging ook naar binnen, - maar niet om daar te gaan rusten van haar werk. O, neen. het kleintje was nog lang niet moe. Het helpen was maar een kleine onderbreking van haar spel geveest. Want zie je, eigenlijk was ze van plan geweest op de bleek te gaan spelen. De poppenwasch moest noodig gedaan worden. Maai- toen ze Paps aan het werk zag, had ze terstond haar spel onder broken en was ze hem gaan helpen. Hé, had ze nu maar een drooglijntje voor de wasch Wacht, even Paps vragen. „Paps, wil je asjeblieft even een droog- ïyntje voor me spannen? Ik ga weer gauw de poppenwasch doen, ziet u." Pa zat te lezen, lui in zijn stoel, bly, dat-ie met den wagen klaar was. „Hé, Henny, Paps is moe, zeg. Hij wil wat rusten van het werk, zie je. Wees jy nou eens een lief kindje, zeg. Een anderen keer, als ik niet zoo moe ben, zal ik wel een drooglijntje voor je spannen, hoor schat." Er volgde een lange aarzeling... Toen draaide puk zich om, ging naar de bleek en begon iets anders te spelen. Óch, het was paps „Lieve kindje", niet waar. Ik weet niet. of Henny later nog meer zulke ervaringen opgedaan heeft. Of haar behulpzaamheid op soortgelyke wyze be loond is geworden. Ik heb het leventje van Henny niet van dag tot dag, van oogenblik tot oogenblik kunnen volgen. Maar een ding weet ik wel: Toen Henny vijftien jaar oud was, was er van haar behulpzaamheid let- terlyk niets en dan ook niets meer over. Althans in huis. De moeder was wanhopig en vertelde haar kennissen dikwyls, dat ze niet begrijpen kon, hoe Henny die vroeger de bereidwillgheid zelve was, thans zoo onwillig kon zijn. „Je moet haar letterlyk smeeken iets voor je te doen." Zou het geheim van deze verandering niet daarin liggen, dat Henny in het gezin te vaak bereidwilligheid niet beloond zag? Ik weet het niet, maar ik meen te mogen zeggen, dat een kind, wanneer het handig en behulp zaam is, belooning in den vorm van waardee- rende opmerkingen, onthouden wordt, later wel eens heel anders ovei deze dingen gaat denken. Wanneer je zelf altijd klaar staat voor een ander, steeds bereid bent in de bocht te springen en je krijgt, als je eens een beroep op een ander doet, geen medewerking, zie, dan kan ik me zoo goed indenken, dat „der gelijke „levenservaringen" te veranderen. Ik weet wel: goed is het niet Je moogt geen kwaad met kwaad vergelden... Maar ja: wat doen groote menschen? Wat geschiedt er dag in dag uit in de wereld en de samen leving der volwassenen op dit terrein, Jö' hebt me niet geholpen? Goed, een volgende maal krijg ik je wel. Een dergelijke levenshouding keuren we wel af, maar beseffen we wel altijd voldoende dat we in het leven, ja vaak tegenover onze kinderen ons aan soortgelyke tekortkomin gen schuldig maken? Hulp vragen, verkry- gen, ondervinden och dat doen we allen graag Alleen, als het er op aankomt ande ren ook een dienst te bewijzen, komt dit vaak slechter gelegen... Het komt steeds maar weer neer op het v o orbeeld In de opvoeding. Vele fouten, die we bij het kind zien. bewijzen ons hoe we zelf tekort schieten, Het is wel eens moei- lyk dit te erkennen! OVEEKA,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 11