Duitschers vorderen in
DERNA
heroverd
TURKIJE
Jmerikaantjes" niet meer
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Joego-Slavisch I Zuid-Servië
leger wijk
zwijgt
Crematie gelijkgesteld
met begrafenis
Het Noorderlicht op
30 Maart
Verduisteren
8.27 uur
Danslessen
mogen doorgaan
genoteerd
Weer goede Jazz
voor de Radio
Laan. Schagen. Tel. 444 (2 lijnen). Netnummer 2240.
WOENSDAG 9 APRIL 1941. 85e Jaargang. No. 11465.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mij". „Hollands Noorderkwartier"
grieksche linker
vleugel ligt bloot.
„Times" waarschuwt tegen opti
misme".
Het opperbevel van de Grieksche
strijdkrachten publiceert vandaag
het volgende communiqué:
„Het Joegoslavische leger, dat in
Zuid-Servië strijdt, trekt onder den
druk van den tegenstander terug,
waardoor de linkervleugel van ons
heldhaftig aan de grens strijdende
leger niet langer gedekt is.
Desondanks strijdt ons leger met
weergalooze overgave en betwist den
vijand eiken voetbreed van onzen
voorvaderlijken bodem."
U. P. meldt uit Berlijn:
Evenals in het weerrnachtsbericht van het
opperbevel werd gemeld, verklaren ook goed
ingelichte kringen te Berlijn, dat de Duitsche
troepen ondanks sterken vijandelijken tegen
stand, den opmarsch voortzetten.
Gelijk in de afgeloopcn dagen het geval
was, geeft men te Berlijn zoo goed als geen
bijzonderheden over gevechten en stellingen.
Over de gevechten- van Maandag meldde
het D.N.B. uit Berlijn: De Duitsche troepen
hebben in den loop van den dag in Joego
slavië, ondanks'aanzienlijke terreinmoeilijk-
hede.i, den aanval voortgezet. Tot dusver zijn
talrijke gevangenen gemaakt. Een omvang
rijke buit viel in Duitsche handen.
Over de gevechten van Dinsdag meldt
D.N.B. uit de Duitsche hoofdstad: Bij een
nieuwen aanval zijn de Duitsche troepen in
Joegoslavië verder gevorderd, in weerwil van
aanzienlijke terreinmoeilijkheden en verniel
de wegen. Zij hebben veel oorlogsmaterieel,
waaronder talrijke stukken geschut van mid
delbaar en zwaar kaliber en gemotoriseerde
batterijen buitgemaakt. Voorts is hun veel
infanteriemunitie in handen gevallen.
Te Sofia zijn Dinsdag, aldus bericht het
D.N.B. uit de Bulgaarsclie hoofdstad, de eer
ste Grieksche gevangenen aangekomen.
Uit Pressburg meldt D.N.B., dat uit de uit
zendingen van radio-Agranl blijkt, dat daar
de laatste dagen' meermalen luchtalarm is
gemaakt. De Duitsche bommenwerpers ont
zagen de stad echter en vlogen door.
Joegoslavische schepen naar
Amerikaansche havens.
De Joegoslavische gezant in de Vereenig-
Staten, Fotitsj, heeft volgens een D.N.B.-be-
richt uit New York meegedeeld, dat alle
Joegoslavische schepen in Amerikaansche
havens opdracht hebben gekregen de ha
vens niet te verlaten. Allé schepen op zee
hebben order gekregen in versneld tempo
Amerikaansche havens aan te doen Deze
schepen, zoo verklaarde Fotitsj. zullen wor
den gebruikt voor het vervoer van oorlogs
materiaal naar den Balkan.
Naar de Londensche correspondent van
een Amerikaansch persbureau meldt, heeft
de Britsche minister van scheepvaart Cross
Maandag een bezoek gebracht aan den Joe-
goslavischen gezant te Londen en hem Voor
gesteld als eerste stap voor het verkrijgen
van Joegoslavische schepen met een tota
len inhoud van 400.000 ton een Joegosla-
visch scheepvaart-comité in de Britsche
hoofdstad op te richten, meldt D.N.B. uit
Berlijn.
63 vliegtuigen verloren.
De vijand heeft Maandag en in den afge-
loopen nacht in totaal 63 vliegtuigen verlo
ren, aldus D.N.B. In luchtgevechten aan het
Balkanfront werden 20 vliegtuigen neerge
schoten en 34 op den grond vernield. In
het westen werden door nachtjagers 5 en
door luchtdoelgeschut 4 vliegtuigen ver
nield.
Engelsch blad waarschuwt te
gen optimisme.
Volgens een bericht uit Londen heeft de
militaire medewerker van de Times, vol
gens D.N.B. verklaard, dat het Britsche be
sluit tot hulpverleening aan Griekenland en
Zuid-Slavië zeer gewaagd was. Hij waar
schuwt tegen ieder optimisme en zegt, dat
het meer dan optimisme is, wanneer men
aanneemt, dat de Engelsche hulp op het
oogenblik stferk genoeg is om op den Bal
kan beslissend te kunnen ingrijpen.
Engeland en de Balkan.
Wij vernemen van welingelichte zijde: Het
feit, dat Engeland de diplomatieke betrek
kingen met. Hongarije heeft verbroken, wordt
in politieke kringen hier beschouwd als een
vrijwillige, vlucht voor de gebeurtenissen, die
op zekeren dag toch zouden zijn gekomen. In
dit verband vestigde men er gisteren in de
Wilhelmstrasse nog eens uitdrukkelijk de
aandacht op, dat Engeland op den Balkan
niets heeft te zoeken en dat dit ook voor zijn
diplomatieke vertegenwoordiging geldt. Van
buitenlandsche zijde werd de vraag gesteld,
of deze opmerking alleen op oorlogstijd be
trekking had. Het antwoord luidde, dat er
thans oorlog is, en dat men voorloopig dus
daarop het oog moét, houden. Hoe het na den
oorlog zal worden, is afhankelijk van de
vraag, of Engeland dan nog bestaat.
Voorts werd gevraagd, of ook Turkije on
der de verklaring in kwestie moet worden
begrepen. Van Duitsdhe zijde werd gezegd,
dat Turkije niet tot den Balkan behoort en
dat in het kleine gedeelte van het Turksche
rijk, dat in Europa ligt, geen buitenlandsche
ambassades of gezantschappen zijn geves
tigd."
Engeland verbreekt diplomatieke
betrekkingen met Hongarije
De Engelsche gezant in Boedapest, Owen
St. Clair O'Malley, heeft den Hongaarschen
minister-president en minister van Buiten
landsche Zaken, Von Bardossy, Maandag
avond medegedeeld, dat Groot Brittanje de
diplomatieke betrekkingen met Hongarije
heeft verbroken. De gezant verzocht zoo
snel mogelijk de paspoorten gereed te ma
ken.
Ook Tobroek
reeds weer in
Duitsch-Italiaansche
handen?
Stefani meldt uit Rome, dat Derna door de
Ital?•sh-Duitsche troepen is heroverd.
Gi. n ging, volgens U.P. te Rome het
gerucht, dat ook Tobroek, dat 150 km. ten
Oosten van Derna ligt, weer in handen der
Duitschers en Italianen zou zijn gevallen. De
afstand van Tobroek tot de Libysch-Egypti-
sche grens bij Solloem bedraagt ruim 100
km.
Een medewerker van het D.N.B. aan het
front in Griekenland legt verhand tusschen
de gebeurtenissen in dén Balkan en de her
overing \an Benghazi en Derna. Hij zegt: Zij,
die zich afgevraagd hebben, waarom Duitsch
land zoolang heeft gewacht en waarom Hit-
Ier zoon geduld met Joegoslavië heeft gehad,
zien nu in, dat de Duitsche weermacht pas
toen moest ingrijpen, toen de Britten troepen
contingenten van eenigszins grooten omvang
in Griekenland hadden bijeen gebracht.
Want het kan niet langer geheim blijven, dat
de politieke „bezitters" (hans een strategie
van militaire „bezitloozen" moeten voeren,
dwz. de Engelschen moesten de troepen, die
naar Griekenland en Joegoslavië overge
bracht werden, van andere fronten vandaan
halen.
Rusland in
afwachting
De Turksche regeering heeft gisteren uren
lang beraadslaagd, tew ijl vervolgens de
Turksche minister van buitenlandsche za
ken. Saradzogloe, in dè nationale vergade
ring gesproken heeft over den buitenland-
schen politieken toestand.
Volgens Radio Ankara werden zijn verkla
ringen, welker inhoud niet bekend zijn ge
maakt, door de Turksche nationale vergade
ring goedgekeurd en in het protocol opge
nomen. Twee afgevaardigden verlangden de
invoering van een wet tot steunverleening
aan de nagelaten betrekkingen-van gesneu
velde soldaten.
De ^vergadering benoemde een commissie
om over zulk een wet te beraadslagen. Daar
op werd de bijeenkomst door den voorzitter
gesloten.
Welke de houding van Turkije tenslot
te zal zijn is de ATaag, welke ieder zich
stelt, nu de ontwikkeling van de militaire
situatie in de Balkan er op wijst, dat groo-
te veranderingen in den status van deze
Zuid-Oostelijke hoek van Europa op til zijn
Veranderingen tenslotte, welke nóch Tur
kije, nóch Rusland onverschillig kunnen la
ten.
De belangen van deze mogendheden krui
sen hier die der aspartners en veel zal af
hangen van de visie van Moskou op de
Duitsche bedoelingen.
Als men echter let op de royale wijze
waarop Berlijn er in toegestemd heeft in de
Baltische staten plaats voor de Sovjets te
maken, dan kan men aannemen, dat het
Duitsche opdringen in den Balkan, hoewel
zeker niet met de symphatie van Rusland,
toch geen verdere gevolgen zal hebben,
daar de mogelijkheid niet uitgesloten moet
worden geacht, dat, het loslaten van de
Duitsche invloed op de Oostzee staten een
Duitsche manoeuvre is geweest, welke
thans haar rente gaat opleveren.
Toch valt niet te ontkennen, dat het
Sphinxachtig zwijgen van Ankara en Mos
kou op veler fantasie werkt.
Duitschland voelt zich blijkbaar echter
zeer veilig, want onverschrokken wordt, de
opmarsch in den „zak" tusschen Joego
slavië en Turkije voortgezet.
Veilig mag men dan ook aannemen, dat
Turkije het verloop -van den strijd eerst
nog even wil aanzien.
Dat ook het land der Turken tenslotte
zal moeten kiezen tusschen het voor of le
gen Duitschland. staal echter wel vast.
Het is nu wel duidelijk, dat Hitier in geen
geval een Britsche invalspoort, in welk
deel van Europa dan ook, zal dulden.
Voor uitkeering volgens sociale
wetten.
De secretaris-generaal van het departe
ment van sociale zaken heeft beaalcl, dat
ten aanzien van de uitkeeringen voor de
begrafenis van een verzekerde volgens de
betreffende artikelen van de ongevallen
wet, de land en tuinbouw-ongevallenwet en
de ouderdomswet „crematie" wordt gelijk
gesteld met .^begrafenis", zoodat die uitkee-
ring ook 'bij.-, crematie van den verzekerde
zullen worden betaald.
Dit besluit wordt geacht in werking te
zijn getreden op 1 Januari 1941.
ONDER VRACHTAUTO GERAAKT EN
GEDOOD.
Gistermiddagis het vierjarig dochtertje
van den heer J. H., te Den Hoorn, gem.
Leens, spelender wijze onder een vracht
auto geraakt en op slag gedood. Volgens
ooggetuigen treft den chauffeur van de
auto geen schuld.
Men kon er de krant bij lezen.
Het N.M.I. te de Bilt deelt mecle:
Nu langzamèrhand^ een groot aantal be
richten over het Noorderlicht van den 30sten
Maart zijn ontvangen, is het mogelijk meer
bijzonderheden mede te deelen.
Het verschijnsel begon rnet een verlichten
hemel boven dén noordelijken horizon des
avonds tegen 10 uur. Het had aanvankelijk
het karakter van een rustigen band van
licht, die zich van N.W. tot N.O. uitbreidde.
Omstreeks 11 uur begonnen zich lichtbun
dels te vormen, die in aantal en sterkte toe
namen en sterk aan zoeklichten deden den
ken. Waarnemers in alle deelen van ons
land schatten het licht het stérkst om kwart
voor twaalf. Het werd zoo licht, in Friesland,
dat men met_gemak de krant kon lezen.
Bij Zutphen stelde een. waarnemer het licht
gelijk met dat van eerste kwartier. Vele
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
6 55 uur
In verband mef het verbod van al het
openbaar dansvermaak, wijst men er van
bevoegde zijde op, dat de danslessen in de
dansscholen gewoon kunnen doorgaan.
Amsterdamsche effectenbeurs
Krachtens de door de Duitsche
bezettingsautoriteiten vastgestelde
maatregel moeten met Ingang van 1
Mei 1941 de certificaten van Ameri
kaansche fondsen uit de prijscou
rant van de vereeniging voor den ef
fectenhandel vervallen.
Voor zoover deze effecten als onderpand
van geldleeningen werden gegeven, zijn
speciale regelen voorgeschreven.
waarnemers constateerden, dat de gevels der
huizen helder verlicht werden. Hier en daar
werden vijf bundels tegelijk geteld. Tegen
middernacht verminderde het Noorderlicht
vrij plotseling in sterkte, maar tot omstreeks
3 uur bleef nog een lichtvlek over. Kort na
het maximum zag men op verschillende
plaatsen horizontale goleringen, die als pul
saties bekend staan.
Groene kleur.
Velen namen de groene kleur van het.ver
schijnsel waar, de kleur, die het meest in het
noorderlicht voorkomt. Het rood, waardoor
het noorderlicht van Januari 1938 uitmuntte,
is zeldzaam.
Vooral in Groningen, Friesland en 't noor
den van Noordholland waren de lichtver
schijnselen zeer sterk. Meer naar het zuiden
nam het noorderlicht af, maar ook in Noord-
Brabant werd het op enkele plaatsen goed
gezien. In het noorden zag men een donker
segment onder den lichtenden band. Hier
zag men dus het geheele verschijnsel boven
den horizon. Elders zag men dezen donke
ren rand niet. maar maakte men vaak de op
merking. dat de stralen als het ware van
onder den horizon naar boven schoten.
Het aardmagnetisme was dien nacht sterk
gestoord. De eerste onregelmatigheid trad op
om 17 uur 30 min., van omstreeks 21 uur tot
4 uur des morgens hadden sterke schomme
lingen plaats. Het einde van de storing was
omstreeks 5 uur. De sterkste afwijking werd
geregistreerd te middernacht. De kompas
naald week toen ruim een halve graad uit
van zijn normalen stand. Ter. vergelijking
wordt vermeld, dat bij het groote noorder
licht van Januari 1938 deze uitwijking een
graad 48 min. bedroeg.
Op een gistermiddag te "Den Haag beleg
de bijzondere bijeenkomst op het départe
ment van volksvoorlichting en kunsten
welke ten doel had een nauwer contact tot
stand te brengen tusschen de verschillen
de leidende figuren van dit departement
en de dagblad-redacties, deelde Ir. L. Z. van
der Vegte, raadadviseur ten departement^,
mede. dat nu de bezittingen der omroep
organisaties tegen vergoeding aan het Staats
bedrijf zijn overgegeven, toch niet met één
studio kan worden volstaan.
Men vergete niet:, aldus Ir. van Veghé,, dat
de Nederlandsche Omroep 3 programma's
heeft te verzorgen, n.1. 2 op de middelgolf en
1 op de ultra-korte-golf voor de overzeesche
gewesten. Hiervoor zijn meestal 3 studio's
noodig en daarvoor komen in de eerste
plaats de Avro-, K.R.O.- en N.C.R.V.-studio's
in aanmerking; de VARA-studio kan voor
bijzondere dóeleipden dienen.
Ten aanzien van de programma's zeide
spreker, dat deze in de naaste toekomst zoo
wel wat muziek als wat het gesproken woord
betreft, steeds verbeterd worden.
Hiermede worden de luisteraars en de uit
voerenden gediend. Het gesproken woord zal
behalve voordrachten, hoorspelen e.d. volks
voorlichting in den ruimsten zin omvatten,
niet het minst ook teneinde misverstanden
uit den weg tè ruimen;
Ook Jazz.
Er wordt naar gestreefd vervlakking te
voorkomen in verband hiermede wordt er
op gewezen dat zeer zeker ook goede jazz
muziek zal worden gegeven. Hot-jazz zal
echter uit de programma's worden geweerd.
Er wordt naar gestreeft aan de zeer uit
een loopende^ behoeften tegemoet te- komen,
zonder dat échter het opbouwend karakter
van de radio uit het oog verloren wordt.
Er zal natuurlijk naar gestreefd worden,
zooveel mogelijk luisteraars en aangeslote
nen bij de radio-centrales te bereiken. In
verband hiermede is het goed te herinne
ren aan de zwartgallige voorspellingen,
welke gedaan zijn, toen aangekondigd werd
dat er een radio-bijdrage van 9 gulden per
jaar per toestel zou zijn verschuldigd.. Door
den raadadviseur werd toen de toestand
niet zoo somber ingezien en eerder gedacht
aan een herstel na een aanvankelijken te
ruggang. Dat dit juist is gebleken, belijkt
uit het feit, dat het aantal aanmeldingen
de verwachtingen overtroffen heeft, en het
getalvan 1.200.000 reeds is overschreden.
Een gedeeltelijke teruggang in het aantal
der aangeslotenen bij de radio-distributie
bedrijven valt te constateeren doch dit is
niet te verwonderen, daar deze aansluitin
gen per week opzegbaar zijn en geen er
toestel verzegeld of opgeborgen behoeft te
worden. .De mogelijkheid bestaat dat hier
de ziekelijke behoefte om naar verboden
zenders te luisteren een rol speelt, doch
waarschijnlijk is dit niet. daar deze afwij
king op reeds voor Januari 1941 bestond.
Spr. wees er met nadruk op, dat aan uit
zendingen van godsdienstigen aard niets te
kort zal worden gedaan. De voorbereidin-
hiervan geschiedt door dezelfde organen,
die hiervoor vroeger verantwoordelijk wa
ren.
Dé oude functie van het A.N.P. om uit
sluitend nieuwsberichten te verstrekken,
zal door haar weer worden hernomen.
De nieuwsberichten-verzorging voor den
omroep zal voortaan geschieden door een
aparten dienst (berichtendienst Nederland-
schen Omroep).
