Strijd om de bronnen
m N1PPER EN PELLE
Servischen veldtocht
"eezAkkertje.
van Cyrenaica
Ik heb gekozen,
Arkadi
Comité van
oorlogszuchtigen
Zenuwpijnen
Het einde van den
Radioprogramma
Op dit plateau nu speelt zich een ver
goede strijd af. De Duitsche en Italiaansche
pen meten zich daar met den Engelschen
igenstander, die heftig weerstand biedt. En
lit'is niet te verwonderen, want hier bevindt
rich het Waterrijkste gebied van geheel Ly-
B)ië, en water is een van de moeilijkst te krij
gen artikelen in geheel Noord-Afrika. -
I Er zijn rijkelijk vloeiende bronnen in Cy-
jïtne, Derna en andere plaatsen, door mid-
W.waarvan het geheele landschap van wa-
er wordt voorzien. Buisleidingen voeren het
rater uit deze bronnen naar het Zuiden en
laar het Oosten en tot aan de grenzen van
Ie waterarme woestijngebieden, waar de
irme Italiaansche kolonist steeds opnieuw
irobeert, om een stuk woestijn te herscha-
icn in bebouwbaren grond.
Het plateau van den Dzjebel el Achbar on-
lerscheidt zich door een mild klimaat
Lw.z. een voor Noord-Afrika mild klimaat,
'erwijl in Tripolis en vooral in het nog zui-
leüjker gelegen kustgebied van de groote
roestijn een hitte heerscht, waarvan de Euro-
eaan zich geen denkbeeld kan vormen, is
let klimaat in den Dzjebel el Achbar vrij
nild te noemen. Zelfs in den zomer is het
Br voor den Europeaan om uit te houden.
De vliegvelden spelen een groote
roL
Wanneer het klimaat niet zoo gunstig was
geweest, zou Ba lbo in dit gebied zijn koloni
satie door Italiaansche boeren niet hebben
kunnen tot stand brengen. De niet aan de
hitte gewende Duitschers vinden op dit pla-
Feuilleton
137. Een plezierritje waar de
vonken van afvliegen.
1. „Hoor eens, myn beste
badmeester, wat zou je er
van denken, wanneer je
eens met ons drietjes een
klein tochtje ging ma
ken?"
2. „Nou je moet me toch toe
geven, dat in vergelijking
met hem hier jullie motor
raceboot wel kan inpak
ken!"
138. Radio is
„taboe".
in Atlantis
„Wat is dat daar voor een
eigenaardige levenmaker?"
„Ja, dat is nou bijna net
zo iets als die luidspreker,
die jullie boven bij je hebt;
wij hebben echter een be
proefd middel om hem tot
zwijgen te brengen, let
maar eens op!"
nci L/uudLil Jldllddllotll ^VllJha-lUl|Ja
willen laten vallen.
Zij beseffen zeer goed, dat een vliegwapen,
dat cle beschikking heeft over deze velden
niet alleen aanvallen kan ondernemen op
Marsa Matroeh en Alcxandrië, doch dat het
ook zonder bijzondere moeite de passage
tusschen Kreta en Noord-Afrika kan bestrij
ken en men zal zich herinneren, dat juist
in dit deel van de Middellandscho Zee de
Engelsche vloot in actie is tusschen Egypte
en Griekenland.
Het Engelsche opperbevel ziet zeer goed
het gevaar in, dat de Duitsche luchtmacht
zou opleveren, indien zij over den Dziebel
beschikte. Er kan dan ook geen twijfel aan
bestaan, of de Engelschcn in Cyrenaica zul
len er alles op zetten, om te verhinderen,
dat hun tegenstanders het plateau geheel in
handen krijgen.
AMERIKA EN DE OORLOG.
Onder voorzitterschap van den interven-
tionnistischen senator Glass is te New York
een nieuwe organisatie opgericht, die een
versterkte deelneming van Amerika aan den
oorlog aan de zijde van Engeland in haar
programma heeft staan. Dit „fifht freedom
committee". zooals deze organisatie is ge
noemd. bepleit het optreden van de Ameri-
kaanschc vloot, het luchtwapen, en de koop
vaardij voor het goederenvervoer naar Enge-
landa Tot het comité van oprichting belmo
ren o.a. kolonel Danavtn en de bankier Ja
mes Warburg. Bisschop Ilobson is menoebd
tot chef van de adeeling proaganda vna deze
organisatip.
Twaalf dagen strijd. Veelvuldig
moesten de commandanten der
legeronderdeelen zelf beslissen.
Berlijn, April 1941. Onze V.P.B.-cor-
respondent meldt:
Zooals hekend is de veldtocht in Joego
slavië Vrijdagmiddag om 12 uur met een
volledige capitulatie van het Servische le
ger geëindigd. De strijd, welke op 6 April
begon, heeft dus slechts 12 dagen geduurd.
Doch de eigenlijke militaire beslissingen vie
len door de kracht van de Duitsche stoottroe
pen reeds in de eerste dagen. In Polen vocht
het Duitsche leger IS dagen. In Holland 5,
in België 19 en in Frankrijk 45. De buitenge
woon snelle ineenstorting van het Servische
leger is niet alleen een verrassing voor hen,
die den Joegoslavischcn staat volgens Duit
sche opvatting tot den oorlog aanspoorden,
maar overtreft ook de Duitsche verwachtin
gen. De bekende schrijver kapitein-dokter
Ritter von Schramm, die in het hoofdkwar
tier van generaal overste von Weichs de ge
vechten volgde, schrijft in de „Die Deutsche
Zeitung" over het succes der Duitsche wa
penen. In de eerste plaats wijst hij op de
Duitsche militaire meerderheid in materieel
en moreel opzicht. De Servische weermacht
kon niets gelijkwaardigs stellen tegenover
de schitterende uitrusting van het Duitsche
leger, dat gewapend was met het modernste
oorlogsmaterieel.
De Servische soldaat is, zegt hij,
ondanks zijn groote dapperheid door
de uitwerking der moderne wapenen
snel gedemoraliseerd. Daar de Ser
viërs niet enthousiast waren voor
den oorlog, die in sommige kringen
als overbodig beschouwd werd, werd
dit proces nog versneld. Van beslis
sende beteekenis voor het verloop
van den veldtocht was de geschoold
heid van de Duitsche legerleiding. De
veldtocht kwam voor de legerleiding
zoo verrassend snel, dat hij vooraf
niet tot in alle onderdeden voorbe
reid kon worden. Daardoor werd de
veldtocht, meer dan vroeger het ge
val was, overgelaten aan 't inzicht
van de commandanten der diverse
legeronderdeelen.
VERBITTERDE GEVECHTEN ONDER
ZENGENDE ZONNESTRALEN.
HET GROOTE GEWICHT DER VLIEG
VELDEN IN DEN DZJEBEL EL ACHBAR.
(V.P.B.) Berichten van het oorlogster-
rein in Noord-Afrika zijn uiteraard vrij zeld
zaam en moeilijk te verkrijgen. Daarom ver
heugt het ons, onderstaande regelen te kun
nen ontlecnen aan de berichten van een
correspondent van dit front, die den op
marsch der troepen van nabij kan volgen
en daarover verslag uitbrengt.
Nu reeds dagen achtereen blijven de Duit-
iche en Italiaansche legerberichten begrij
pelijkerwijze beperkt tot bloote vermelding
van den gestadigen opmarsch van de troe
pen ten Oosten en ten Noordoosten van
Benghasi, zonder daarbij in al te veel bij
zonderheden te treden.
Dat de opmarsch in de richting van
het Suezkanaal geregeld voortgaat,
is natuurlijk op zichzelf van het
grootste belang. Doch al deze opera
ties spelen zich af aan de kust en
kunnen daarom licht de aandacht af
leiden van het achterland, dat even
wel niet minder gewicht in de schaal
legt. Zoo herinneren wij aan de in
neming van Ba ree, waar zich de be
kende Via Balbo, die van de Tunesi
sche naar de Egyptische grens loopt,
in tweeën splitst. De inneming van
deze plaats geschiedde ten koste van
hevige gevechten, daar de Engelschen
zeer goed het gewicht van deze sleu
telpositie inzagen.
Aan de inneming van Barce was die van
Tocra voorafgegaan, dat eveneens taai 'ver
dedigd werd. Dezo plaats ligt aan de kust
van de Middellandsche Zee, daar waar de
iVia Balbo de kust verlaat en in oostelijke
jrichting verder loopt, in het hoogplateau van
pzjebel el Achbar. Barce ligt reeds 300—400
beter hooger, aan den uitgang van een dal,
Wat zich in het plateau boort, hier verlaat
ben het woestijngebied, om vruchtbaar berg
land te betreden, het centrum van de koloni
satie van wijlen Balbo.
De strijd om het water.
Een roman
uit het hooge Noorden
Door Agathe Pogner
32
Met waarlijk kinderlijke nieuwsgierigheid
begon ik aan het uitpakken van alles, wat
Nikita had meegebracht. Allereerst kreeg ik
Pascha's ruw wollen sokken in handen en
flaarna de attenties van Maria: een bloeiende
rozenstruik met een groot aantal half ont
loken knoppen. Helaas had de zeereis de
jonge bloemen geen goed gedaan. Maar in
deze witte ijzige pracht een levende, roode
roos voor zich te zien ja, dat leek bijna
ren sprookje, een wonder!
Mijn moeder had uitsluitend eetwaren ge
stuurd. Maar alles was door haar zelf gebak
ten. gepekeld, gerookt en ingemaakt. Het
gedroogde fruit droeg nog de gansche warmte
van den zomer in zich en het zoete gebak
leek zoojuist uit den oven te zijn gekomen.
Zij moest wel veel van alles, wat haar be
woog, erin hebben gebakken, 'want het werd
hiij plotseling warm om het hart. Ik streelde
de worsten en het fijne wittebrood. En eens
klaps vonden mijn lippen het juiste woord. Ik
riep: Moeder! Moeder!
Urenlang dwaalde ik met een hart, vol van
Vreugde, over de onaanzienlijke, met vele
gaten doorboorde sneeuwvelden. Toen mijn
beenen mij niet meer wilden dragen, ging ik
omlaag naar het water. Ik legde mij op den
grond en hoorde, hoe de golven den rotsach-
tigen oever bespoelden en hem zachtjes
streelden en toefluisterden. Ik breidde mijn
armen naar het water uit en lokte het met
S'jn eigen roep, dien ik van Pelka had ge
leerd: Daada! Daada!
Het rolde op rnjj toe en besprenkelde mijn
teau in Cyrenaica, dat zij kortweg „Dzjebel"
hebben gedoopt, zoowel een naar verhou
ding goed klimaat als water in overvloed
en deze beide factoren zullen hen ongetwij
feld de vermoeienisen van dezen veldtocht in
de woestijn aanmerkelijk verlichten. Ditzelf
de geldt natuurlijk ook voor de Engelschen
en juist daaruit verklaart men den taaien
tegenstand, waarvan de legerberichten mel
ding maken.
Bovendien weten zij en dit is van
het hoogste belang dat zich in den
Dzjebel een aantal natuurlijke en in
uitstekenden staat verkeerende vlieg
velden bevindt, die zij, indien dit
eenigszins gaat, niet in handen van
voorhoofd. Het was als een kus. Maar het
maakte mij wetend, want plotseling verstond
ik de taal van al het voorbije, het heden en
het toekomstige. Zij waren alle op den zelf
den grohdtoon afgestemd en deze heette:
Liefde! liefde! liefde
14 Augustus.
De weinige vrije uren, welke de vischvangst
ons liet Nikita en ik zaten soms 24 uur
lang onafgebroken in de boot lag ik
meestal op mijn rug in de sneeuw, waarbij
de zon mij volop in het gezicht kon schijnen
De zomer bereikt nu immers zijn hoogtepunt!
Tien graden warmte!
Op zekeren dag zag ik toevallig op mijn
„schrijftafel" het doosje met kleurpotlooden
staan. Onmiddellijk nam ik een stuk papier
en begon te teekenen. Allereerst verscheen
een jurkje van grijs bont met kleurige stof-
garneering op het witte vlak, vervolgens een
bonten kap en uit dezen kap traden lang
zamerhand twee ernstige staalgrijze oogen,
een klein, vermetel neusje ,en een, in verlan
gen geopend mondje te voorschijn.
Pelka, mijn sprookjeskind! Zij was het
werkelijk
Hoe diep moest zij zich in mijn hart heb
ben genesteld, dat haar trekken zoo zonder
eenige moeite uit mijn kleurpotlooden vloei
den. Zeldzaam voldaan liep ik naar buiten
om Nikita te roepen, die juist bezig was met
het inzouten van de gevangen visch.
Nikita, herken jij
Hij liet me niet eens uitspreken. Hij was
toch waarachtig niet blind! Dat was immers
dat kleine meisje uit de Walvischbaai, waar
ik die pop van had en die- roode papieren
rozen.
Ach ja, die roode rozen! Die had ik totaal
vergeten! Aanvankelijk hadden ze bg het
raam gehangen, boven het hoofd van Daada,
maar toen de zon niet meer van den hemel
week, had ik ze uit vrees, dat ze zouden ver
schieten, in mijn koffer geborgen.
Nu hing ik Pelka's portert aan den houten
wand boven mijn tafel, haalde de papieren
bloemen uit mijn koffer en bevestigde ze bo
ven de teekening.
Ik was zelf bijzonder tevreden met dit idee,
maar toen Pelka mij gisteren met haar
grootvader kwam bezoeken, bleek mijn han
delwijze in haar oogen geen onverdeelde in
stemming te kunnen vinden. Het portret
vond ze werkelijk prachtig, maar de rozen
daarboven wekten haar bevreemding.
Waarom heb je die bloemen aan mijn
portret gestoken, Arkadi? vroeg ze, zonder
ling ernstig. Ik ben toch nog niet dood!
Maar Pelka!
Meer vermocht ik op dat oogenblik niet
over mijn lippen te brengen. De schrik scheen
mijn tong te hebben verlamd.
Maar Pelka! Hoe kom je daar nu bij!
Ik dacht ma„r zoo. Mamoesja versiert
papoesja's portret ook altijd met bloemen.
Ik wilde de rozen van den wand scheuren,
want mijn hart begon plotseling onstuimig
te kloppen en ik voelde mij ten prooi aan
even droeve als raadselachtige voorgevoelens.
Maar Pelka verzette zich er tegen: de rozen
zagen er zoo mooi uit; ik moest het maar
zoo laten als het was.
Daarna wilde ze met me gaan wandelen
maar daarvan kwam voorloopig niets, want
ik had nog een groote verrassing voor haar:
Maria's geschenken.
Met stralende oogen van opwinding keek
ze toe hoe ik de eene doos na de andere op
tafel zette. Het waren er in het geheel zes.
En is dat allemaal voor mij
Allemaal!
Zij hadden vrijheid tot het nemen van
zelfstandige en snelle besluiten. Zij slaagde
er meermalen in, achter de vijandelijke stel
lingen t.e komen. Op deze wijze werden de
vijandelijke troepen afgesneden en tot capi
tulatie gedwongen, zonder dat het tot bloe
dige gevechten kwam. Ten slotte heeft de
vernietigende uitwerking van het Duitsche
luchtwapen ook op het Joegoslavische oor-
logstooneel buitengewoon veel bijgedragen
tot het snelle ineenstorten van het vijande
lijke leger. Niet alleen werd de vijandelijke
luchtmacht in enkele dagen volkomen ver
slagen, maar ook de Servische strijdkrachten
werden herhaaldelijk onder vuur genomen.
Tevens vernietigde het Duitsche luchtwapen
de verbinding tusschen de Servische troepen
Het materiaal van de Duitsche weermacht is
oorzaak dat op dezen veldtocht op het moei
lijkste terrein van Europa binnen weinige
dagen geëindigd is. De verliezen zijn buiten
gewoon gering gebleven. Een groot legeron
derdeel, dat vele successen boekte, telt b.v.
totaal slechts enkele honderden dooden, een
aantal dat kleiner is, dan de verliezen, welke
een regiment infanterie gedurende den we
reldoorlog in één dag leed.
WOENSDAG 23 APRIL 1941.
Nederlandsch Programma.
Hilversum I. 415,5 m.
6.45 Gramofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek
8.00 ANP: Nieuwsberichten.
8.15 Gewijde muziek (opn.).
8.45 Gramofoonmuziek.
10.00 Orgelconcert.
10.20 Declamatie.
10.40 Gramofoonmuziek.
11.15 Pianovoordracht.
12.00 Gramofoonmuziek.
12.25 Voor de boeren.
12.42 Almanak.
12.45 ANP: Nieuws- en economische berichten.
1.00 Ensemble Roxini en het musette-orkest
,Les gars de Paris".
2.15 Voor de vrouwen.
2.30 Zang met pianobegeleiding en gramofoon
muziek.
3.15 Gramofoonmuziek.
3.35 Omroep-Operette-Mannenkoor.
4.00 Christ Radio Stichting: Bijbellezing.
4.20 Voor de jeugd.
5.00 Gramofoonmuziek.
5.15 ANP: Nieuws-, economische- en beursbe
richten.
5.30 Causerie „Moderne militaire vliegtuigen".
5.45 De Ramblers.
6.15 Voor de binnenschippers.
6.30 Salonorkest.
En zit in elke doos hetzelfde?
Nee, in elke doos zit wat anders. Pak
ze maar uit!
Met bevende handjes, blozend van verba
zing en bewondering, maakte Pelka de doo-
zen open. Daar lagen louter dingen, die zij
tot dusver nog nooit gezien had. De eerste
doos bevatte een groot aantal dingetjes van
goud papier, die met gekleurde zijde moesten
worden bestikt. In de tweede lagen kleine
stokjes en houtjes, waaruit meubels en huis
jes konden worden opgebouwd, de derde be
vatte een groote hoeveelheid riet voor het
vlechten van mandjes en bordjes, de vierde
alle hulpmiddelen voor het maken van kunst
bloemen, de vijfde een ark van Noach met
ruim honderd dieren en in de zesdeneen,
bij de zesde werden Pelka's oogen nog eens
zoo groot en kwamen er zelfs tranen. Want
in de zesde doos lagen kralen! Kralen in alle
grootten en kleuren. Pelka werd er stil van
en zei stamelend: Dat kan toch niet alles
voor mij zijn! Dat is veel te veel!
Maar zij liet zich graag en snel gerust stel
len. Er waren nog geen twintig minuten ver-
loopen, of ze had reeds een halsketting en
een armband geregen. Mij werden minzaam
dezelfde sieraden aangeboden, maar toen ik
betoogde, dat ik mij als man toch bezwaar
lijk met een halsketting en een armband kon
tooien, viel Pelka's keus op een horlogeket
ting en daar kon ik niet onderuit. Tot haar
groote tevredenheid bevestigde ik het ge
schenk onmiddellijk aan mijn horloge en met
een w\js gezichtje gaf Pelka als haar mee
ning te kennen, dat de ketting mij bijzonder
goed stond.
Toen mijn gasten vertrokken waren, liet ik
mijn nieuwe bezit direct aan mijn viervoeti-
gen vriend zien. Hij besnuffelde den ketting
van alle zijden en wilde er op hondenmanier
7.00 ANP: Economische vragen van den dag.
7.15 Volkszang met orgelbegeleiding.
7.40 Gramofoonmuziek.
8.00 ANP: Nieuwsberichten.
8.15 Spiegel van den dag.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 Omroep-Symphonie-orkest.
9.40 Chx-ist. Radio Stichting: Dagsluiting.
9.45 ANP: Engelsche berichten.
10.00 ANP: Nieuwsberichten. Sluiting.
Nederlandsch Programma.
Hilversum n, 301,5 m.
6.45 Grpmofoonmuziek.
6.50 Ochtendgymnastiek.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.45 Ochtendgymnastiek.
8.00 ANP: Nieuwsberichten.
8.15 Gramofoonmuziek.
10.00 Vrijzinnig Protest. Kerkcomité: Morgen
wijding.
10.20 Gramofoonmuziek.
11.00 Voor de kleuters.
11.20 Gramofoonmuziek.
11.30 Ensemble Jonny Ombach.
12.00 Berichten.
12.15 Ensemble Jonny Ombach.
12.45 ANP: Nieuws- en economische berichten.
1.00 Omroeporkest en pianomelodieën.
2.00 Gewijde muziek (gr.pl.).
2.45 Cabaretprogramma.
3.15 Het Nederlandsch Symphonie-orkest
s- Gra venhage"
4.15 Orgelspel.
4.45 Gramofoonmuziek.
5.00 Vrijzinnig Protest. Kerkcomité: Cyclus
„Het geestelijk karakter van ons volk".
5.15 ANP: Nieuws-, economische en beursbe
richten.
5.30 Spaarne-sextet.
6.00 Gramofoonmuziek.
6.15 Ensemble Tonny Roxini.
6.45 Reportage.
7.00 ANP: Brabantsch praatje.
7.15 Klarinetvoordracht.
7.30 Causerie: „Het schip van oude tijden
tot heden".
7.4o Klarin, tvoord rajht.
8.00 ANP: Nieuwsbericnten.
8 15 Spiegel van den dag of gTamofoonmuziek.
8.30 Ons schemeruurtje.
9.30 Causerie „Volksdansen en gezelschaps
dans".
9.45 Gramofoonmuziek.
10.00 ANP: Nieuwsberichten, sluiting.
ook dadelijk in bijten, maar dat kon ik na
tuurlijk niet toestaan.
Niet waar, ouwe jongen, zei ik tegen
hem, de waarde van een of ander ding
komt er minder op aan. Hoofdzaak is, dat
het ons bevalt.
Drie dagen geleden nam ik een dag rust
om naar de Walvischbaai te gaan. Daar de
zee volkomen stil was, koos ik den water
weg. De plechtige stemming, die over de gol
ven lag, beheerschte weldra ook mij. Zoo ge
heel alleen te zyn tusschen hemel en water
een niets in een schommelénden notendop
en daarnaast toch ook, krachtens je ge
dachte en je wil, meester over alles dat is
een verheffend bewustzijn en verzoent den
mensch met den dood.
In de Walvischbaai had dezen dag een op
winding geheerscht van belang. Een van de
bergen komende ijzige wind iets verrader-
lijkers dan deze op ons eiland plotseling op
stekende, verschrikkelijke wind, bestaat er op
de geheele wereld niet! had de boot, waar
in Pelka zat te visschen, van den oever los
getrokken en binnen een paar minuten ver
de groote baai ingedreven. Pelka had geen
kik gegeven en geen oogenblik zelfs maar
een spoor van angst getoond, maar Rodion,
die op den wal getuige was geweest van het
gebeurde en de mogelijke verschrikkelijke ge
volgen onmiddellijk had overzien, was ge
kleed en wel te water gesprongen en de boot
achterna gezwommen. Toen hij het vaar
tuigje bereikt had, had hij het touw gegre
pen en zwemmend de boot naar den oever
getrokken.
Toen grootvader mij bij het theedrinken
het gebeurde meedeelde, glimlachte Wenja-
min op zijn gewone, goedmoedige wijze voor
zich heen en zei': Rodion is van ijzer. Zulke
menschen als hij worden maar eens in de
honderd jaar geboren.
Waarop Rodion zijn schoonzoon op den
schouder sloeg en antwoordde: En zulke
als jij. Wenjamin, maar eens in de duizend!
Toen er genoeg over het voorval gepraat
was verlangde grootmoeder, dat Pelka een
brief aan Maria zou schrijven om haar, zoo
als dat behoorde, hartelijk te bedanken voor
al die mooie dingen.
Wordt vervolgd
