V erbittering
in Amerika
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Kroatië wordt
koninkrijk
9.31 uur
Amerika over HESS
TSJOENKING
GEBOMBAREERD
Tc dure
schocnreparatics
Pawelitsj naar Rome
Haarden van onrust
breiden zich uit
Naspel alt de ReSCrVekapjtejjj
1 schoot N.S.B.ec neer
Meidagen
Verduisteren
De textielkaart
Meer vleesch
Iran en Irak
Courtin!
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schagen.
ZATERDAG 17 MEI 1941. 85e Jaargang. No. 11497.
Uitgöve- cfet N.V. Uitg.-Mif. „VJollonds Noorderkwartier" Schagen
ROOSEVELT
HOUDT ZICH
SLECHTS AAN
FEITEN
Bericht, dat Frankrijk aan
Duitschland toestemming heeft
gegeven om Syrische vliegvel
den te gebruiken, wekt veront
waardiging.
FRANSCHE SCHEPEN
ONDER BEWAKING.
De rede van maarschalk Pétain
en het bericht dat Frankrijk aan
Duitschland toestemming heelt ver
leend om gebruik te maken van de
Syrische vliegvleden heeft in de
Vereenigde Staten een verbitterde
stemming verwekt.
De reactie op deze berichten is dan
ook uitermate scherp geweest.
Reeds eenige uren nadat de senaat
het voorstel tot in beslagneming
van buitenlandsche schepen had
aangenomen, heeft de Amerikaan-
sche kustwacht, alle Fransche sche
pen door gewapende manschappen
laten bezetten en de Fransche drie
kleur neergehaald. Onder deze sche
pen bevindt zich 's werelds groot
ste schip de „Normandië."
Toen de besluiten van de Fran
sche regeering te Washington be
kend werden, heeft president Roo-
sevelt een officieele verklaring afge
legd.
Het is ondenkbaar, aldus de president,
volgens U. P.. dat het Fransche volk de sa-
menwerking en een overeenkomst met
Dutischland zou accepteeren. omdat deze
in feite zouden neerkomen op een bond-
genootschap met een macht, die de versta
strekkende verwoesting der vrijheid en der
burgerlijke instellingen, waar deze zich ook
bèvinden, tot doel heeft.
De politiek der Vereenigde Staten ten op
zichte van Frankrijk berust op de oorspron-
i kelijke eischen van den DuitsohFr arisch en
e wapenstilstand en erkent de door dezen
wapenstilstand aan de Fransche i'egeering
t opgelegde beperkingen. Pétain heeft, naar
Roosevelt verklaarde, zich destijds bereid
iverklaard buiten de wapenstilstandsvoor
waarden om niet, met Duitschland te onder
handelen.
„Dit was het. minste, dat men van Frank
rijk kon verwachten, n.1. dat het de respec
teering van zijn integriteit verlangde".
Het volk der Vereenigde Staten zal nau
welijks kunnen gelooven. dat Frankrijk
vrijwillig in dit bondgenootschap zou treden
waarbij het blijkbaar zijn koloniale rijk op
geeft. met inbegrip van de Afrikaans-che ko
loniën en de Atlantische kusten daarvan,
„hetgeen een bedreiging voor den vrede en
de veiligheid; van het Westelijk Halfrond
beteekewt".
Roosevelt wil zich aan feiten
houden.
President Roosevelt heeft gisteren na een
lichte ongesteldheid van verscheidene dagen
weer een persconferentie gehouden. Hij wei
gerde antwoord te geven op alle vragen be
treffende zijn „beroep op het Fransche volk,
evenals op de vraag of ltij ambassadeur
Leahy uit. Vichy zou terugroepen of Marti-
nique zou doen bezetten. Toen men hem er
op wees, dat zijn buiten de Fransche regee
ring om tot het Fransche volk gerichte op
Portret voor
Per&oonsbewtis
Be .nwo»«rf»
fccMtaertSXXt OfW
fcöévw* Zij
•x 4uS (wtówrngfin. \V& f»:
ftftg tiitt j «o» teWff
r:wufci*K tntnr oss*r
ü'AAc «el
Hebt ge uw foto voor het persoons
bewijs reeds laten maken? In vele
plaatsen is de uitreiking begonnen.
Toch zijn er nog tragen, die vergeten
hebben naar den fotograaf te stappen.
Verschillende gemeentebesturen heb
ben daarom een wijzen maatregel
getroffen, door de ingezetenen door
middel van .sprekende biljetten aan
hun plicht te herinneren (Het Zuiden)
roep zou duiden op een mogelijk verbreken
der diplomatieke betrekkingen met Frank
rijk, zeide Roosevelt slechts: de toestand is
te ernstig dan dat men behoorde te trach
ten zijn verklaring op eenigerlei wijze te in
terpreteeren. Aangezien de-toestand van dag
tot dag kan veranderen, is het hem onmo
gelijk zich uit te laten in „hypothetische be
grippen". Men moet integendeel zich houden
aan „feiten". Op de opmerking, dat de afkon
diging van een oorlogszone op de Roode Zee
'n feit vorm.t antwoordde Roosevelt, dat dit
afhangt van bijzonderheden en vooral van
de vraag, of het een „effectieve blokkade" be
treft. Omtrent den eisch van den minister
van oorlog, Stimson, dat het verkeer met En
geland doeltreffend moet worden beschermd,
verklaarde Roosevelt ontwijkend, dat het
hier het bekende, „zeer gecompliceerde" pro
bleem betrof.
Fransche regeering gereserveerd.
Ten aanzien van de inbeslagneming der in
Amerikaansche havens liggende Fransche
schepen en het „beroep" van Roosevelt op
het Fransche volk, neemt men in kringen
der Fransche regeering een uiterst gereser
veerde houding aan. Van bevoegde zijde is
nog geen verklaring afgelegd, hetgeen men
motiveerd door er op te wijzen, dat tot dus
ver een officieel rapport van den Franschen
ambassadeur in Washington nog niet is ont
vangen.
AMERIKAANSCHE PERS GE
LOOFT NIET AAN EEN BREUK
TUSSCHEN HESS EN DE AN
DERE LEIDERS*
De New-Yorksche avondbladen, aldus hei
D.NB., publiceeren onder groote opschriften
een United Pressbericht uit Londen, geti
teld: „De waarheid over Hess". De beschik
bare inlichtingen: hebben bewezen, dat. ge
heel afgezien van de vraag of Hess als op
rechte vredesapostel, of als agent eener nazi
intrige gekomen is, hij nog steeds een harts
tochtelijk aanhanger van Hitier is. Iless ge
loof. dat Duitschland onoverwinnelijk is en
dat, wanneer de oorlog voortduurt Engeland
vernieigd zal worden Hij geloof dat Chur-
chill en een kleine kliek ropdom hem de
eenige Engelschen zijn, die den oorlog wil
len verlengen. Er bestaat totdusverrc niet
het geringste bewijs, dat Hess op grond van
een kloof tusschen de nazileiders of als ver
rader gekomen is, die bereid is belangrijke
geheimen te verraden. Het heeft er ook niet
den minsten schijn van. alsof Hess reeds der
gelijke inlichtingen heeft gegeven of nog
geven zal. Aangenomen wordt, dat Churchill
spoedig de Britsche natie er voor zal waar
schuwen een sentimenteele houding tegen
over Hess aan te nemen.-
Duidelijke Egyptische uitspraak
Geen oorloq, anders zal voorbeeld
van Irak worden gevolgd.
Egyptische kringen te Genève vestigen de
aandacht op een verklaring, door oud pre
mier Isniail Sidki Pasja in de Egyptische
kamér afgelegd en door eenige Egyptische
bladen gepubliceerd. Sidki Pasja verlang
de de handhaving der neutraliteitspolitiek
en zeide woordelijk: indien Engeland ons
zou dwingen, aan zijn zijnde aan den oorlog
deel te nemen, zouden wij precies doen als
Irak- en den Engelschen den oorlog ver
klaren".
GROOTE SCHADE.
Van een luchtbasis in Centraal China
wordt gemeld, dat gisteren golven van Ja-
pansche vliegtuigen tonnen bommen boven
Tsjoengking hebben geworpen tijdens een
verwoeden aanval, den derden van dit jaar.
Ondanks het felle afweervuur konden de pi
loten het inslaan hunner bommen waarne
men voor zij Veilig naar hun bases terug
keerden.
Prijzen mogen niet hooger zijn
dan die op 9 Mei 1940 golden.
Gebleken is, dat in den laatst.cn tijd door
sommige schoenherstellers hoogere prijzen
voor het herstellen van schoenen worden
berekend, dan is toegelaten.
In verband hiermede vestigt de gemach
tigde voor de prijzen er de aandacht op, dat
voor schoenherstellingen onder geen beding
hoogere prijzen mogen worden berekend, dan
die. welke op 9 Mei "1940 golden.
Alleen kan, tengevolge van de doorbere
kening van de omzetbelasting, een verhoo
ging van deze prijzen met 2% als toelaat
baar worden beschouwd.
ITALIAANS CHE PRINS ZAL
WORDEN AANGEZOCHT.
Gisteren is te Agiam officieel bekend' ge
maakt. dat de kroon van Zwodimir geres
taureerd is, waarmede de monarchistische
staatsvoi-ra in Kroatië is hersteld.
Morgenochtend zal te Rome een Kroatische
delegatie onder leiding van den staatsleider
Pawelitsj aankomen om dien koning-keizer
te verzoeken een prins uit het Huis van
Savoye aan te wijzen voor de Kroatische
kroon. De delegatie zal te Rome belangrijke
overeenkomsten van politiek, economisch
en territoriaal karakter teekenen*
PAWELITSJ.
(Foto P.I.B.)
Uit Agram wordt vernomen, dat de dele
gatie onder leiding van Pawelitsj heden
ochtend te elf uur ni&r Rome zal vertrek
ken.
Wie zal de kroon dragen?
Over den toekomstigen drager van de
kroon van het Koninkrijk Kroatië weigert
men zich in officieele Italiaansche kringen
uit te laten. Daar de monarchie en de mo
narchistische instellingen onder het geheele
volk de grootste achting en vereering ge
nieten* spreekt het vanzelf, naar betoogd
wordt, dat onder' de tegenwoordige omstan-
digheden.nog de grootste terughouding be
tracht wordt nopens den persoon van den
toekomstigen monarch, totdat hieraan of
ficieel bekendheid wordt gegeven. In wel
ingelichte kringen verwacht men dit tegen
begin volgende .week en wel in een kader
van officieele plechtigheden.
Program der Oestadzji's.
Het eerste nummer van het weekblad
„De onafhankelijke Kroatische Staat'" pu
bliceert het program van de beweging der
Oestadzji's dat uit zeventien artikelen be
staat, opgesteld door den poglafnik, dr. An
te Pawelitsj. Omtrent de nationale rijkdom
men wordt opgemerkt, dat deze en vooral
bosschen en mijnen niet het voorwerp van
handel zijn en de grond zal behooren aan
hen, die hem bewerken.
PALESTINA
Guerillaoorlog door de heele be
volking ondersteund.
CORPS VRIJWILLIGERS
GEVORMD.
De haarden van onrust in Palestina brei
den zich uit, naar uit Palestina gemeld
wordt, ondanks de scherpstè maatregelen
der Engelsche om deze te onderdrukken.
Van Engelsche zijde is allereerst getracht
om de Arabieren met voorloopige belof
ten in bedwang te houden. Toen dit systeem
echter géén succes had, gingen de Engel
schen tot arrestaties en ontvoeringen over.
hetgeen tenslotte tot een algemeene opstan
dige beweging en tot de vorming van tal
rijke opstandige groepen leidde. Deze groe
pen baren den Engelschen zeer veel zorg
De opstandige groepen onderscheiden zie
in het bijzonder door eeti buitengewone be
weeglijkheid. Zij duiken plotseling in een
plaatsje op, storten zich op de Britsche com
'mandopost en vernielen het vpordat ver
sterking is aangekomen. Wanneer nieuwe
Engelsche troepen aankomen, zijn de aan
vallers reeds kilometers ver weg en on
dernemen een nieuwe aanval op andere
Britsche politiestations. De Britsche auto
riteiten in Palestina tasten volkomen in
bet duister wat betreft deze soort guerilla
oorlog, die door de geheele bevolking wordt
ondersteund.
Vrijwilligerscorps. Opwinding
onder de Arabieren.
In verband met de oorlogsgebeurtenissen
in het Midden-Oosten heeft, naar uit Jeru-
salem gemeld wordt, de regeering van Pa
lestina besloten om een wetsontwerp van
kracht te doen worden, dat voorziet in de
voring van een „corps vrijwilligers voor de
TWEE JAAR GEVANGENISSTRAF
GEËISCHT.
Van de meer dan 2000 zaken, welke zijn
aangebracht en welke bijna alle gaan over
handelingen in de Meidagen tegenover le
den der N.S.B. door militairen en burgers ge
gaan, zullen er vijfhonderd worden berecht.
Een der eerste zaken, gisteren be
handeld door de militaire kamer van
de Haagsche rechtbank, was die te
gen den 39-jarigen reserve-kapitein
der infanterie A. van den H., wien
ten laste was gelegd, dat hij op of om
streeks 13 Mei 1940 te Wassenaar op
zettelijk op korten afstand een schot
uit een met scherpe patronen geladen
pistool heeft afgevuurd op Carl Jo-
seph Wiliam Noorderdorp, daarbij
richtende op diens hoofd, althans
lichaam, door welk schot Noorden
dorp in het hoofd is getroffen en zoo
danige verwondingen heeft bekomen,
dat hij kort daarop is overleden.
In deze zaak waren zes getuigen door
het openhaar ministerie gedagvaard.
Als verdediger trad op Mr. H. W.
Wierda uit Utrecht.'
Verloop van het drama.
Res.-kapitein van den H.had den 12en
Mei des avonds de opdracht van zijn batal
jonscommandant ontvangen, te Wassenaar
alle N.S.B.-ers te arresteeren. Na een aan
tal aanhoudingen den volgenden ochtend te
hebben verricht, kwam verdachte omstreeks
elf uur ten huize van den hr. Noordendorp
aan den Stornvvan-'s-Gravensandeweg 53,
wiens adres hij evenals van ruim dertig
andere ingezetenen bij de politie had ont-
vangenop zijn verzoek om adressen van
N.S.B.-ers te vernemen en, nadat hij gebeld
had, stond hij tegenover den beer .Noorden
dorp, dien hij wilde aanhouden. Toen ver
dachte hem had gesommeerd de handen om
hoog te houden en de heer N. na herhaale
i waarschuwing de anneü liet zakken, meen
de verd., dat de heer N. zijn rechterhand naar
den bi-oekzak richtte om een revolver te grij
pen en om nu zijn tegenstander voor te
zijn schoot hij den heer N. neer.
Verdachte zeide, de order tot het arres
teeren der N.S.B.-ers den avond te voren
mondeling te hebben ontvangen. Toen hij
den ochtend van 13 Mei tegen elf uur aan
den 's-Gravensandeweg 53 aanbelde, deed
iemand open wien hij vi-oeg. bent u de heer
Noordendorp? De bewoner antwoordde:
die ben ik. Vervolgens gelastte verd. hem
de handen omhoog te houden, zeggend, dat
hij arrestant was.
De heer N. had toen geantwoord: „Waar
om, ik heb nooit wat gedaan."
Het viel verd. echter op, dat de rechter-
broekzak van den heer N. bolstond en toen
de heer N. ten derden male ondanks waar
schuwing de hand in die richting bewoog
en de heele houding van den heer N. wees
op verzet, heeft verdachte gemeend niet te
moeten afwachten en den heer N. neerge
schoten.
Later geen onderzoek.
Op de vraag, waarom de kapitein zelfs na
het doodend schot zich niet had overtuigd
of een vuurwapen in den broekzak van
het slachtoffer aanwezig was, antwoordde
verdachte ,dat hij om moreele redenen het
lijk niet heeft willen aanraken. Vroeger
had hij na het vinden van een verongeluk
te wel iets van dien aard gedaan, hetgeen
hem toen zeer kwalijk werd genomen. Ook
tegenover de jongens, die bij hem waren,
achtte hij he.t beter, het lijk te laten rus
ten, om hun moraal niet verder te schok
ken. Bovendien noopte de tijd tot doorgaan,
want zelfs voor huiszoekingen ontbrak de
tijd. Van het geheele geval zeide verdachte
buitengewoon veel spijt te hebben.
In zijn requisitoir betoogde de officier van
justitie, dat de verdachte zijn tegenstander
wel onschadelijk .had kunnen maken zonder
hem te dooden.
Men kan zeggen, dat verdachte een
rustigen indruk maakt en er moge
met waardeering over zijn militairen
dienst zijn gesproken, dat neemt niet.
weg, dat verdachte een strafbare
daad heeft gepleegd, waarvoor hij
gestraft, zal moeten worden. Spreker
Vanavond gaat de
verduistering in om
eo duurt tot morgenochtend
5.40 uur
GERUCHTEN TEGENGESPROKEN.
Naar men van bevoegde zijde van
het A.N.P. mededeelt, zijn de geruch
ten, welke zich thans hier en daar
betreffende de textielkaart voordoen,
van iederen grond ontbloot
De thans geldige textielkaart blijft
van kracht tot 1 September a.&
In den loop van den zomer kan
rantsoenverruiming worden ver
wacht.
Naar het Rijksbureau voor de Voedsel
voorziening meedeelt, kan worden verwacht,
dat, behoudens onvoorziene omstandighe
den, het mogelijk zal zijn, in den loop van
dezen zomer tot een verruiming van het
vleeschrantsoen over te gaan.
Zooals reeds is meegedeeld, is een zekere
vermindering van den veestapel met het
oog op de voederpositie noodzakelijk en be
draagt het percentage', waarmee de veesta
pel extra moet worden gekort, twintig. Het
vleesch, dat hierdoor beschikbaar komt,
zal vermoedelijk niet slechts tot de vor
ming van een reserve voor den winter 1941
—1942, piaar ook, in den loop van dezen
zomer, tot een vergrooting van het vleesch
rantsoen in staat stellen.
*Iritusschen is, voor de vleeschvoorzïening
in de allernaaste toekomst, de weersgesteld
heid een tegenvaller. De hoop, dat de
koeien in dezen tijd genoeg voeder in he.t
weiland zouden hebben, om voldoende in
gewicht toe te nemen, is tot nu toe niet
vei-wezenlijkt. Is men echter den tegenwoor-
digen, moeilijken tijd door, dan kan de ver
wachting, dat een voiTiiiming van het
vleeschrantsoen in den loop van den zomer
mogelijk zal zijn, gewettigd worden geacht.
verdediging van Palestina binnen en bui
ten de grenzen."
De publicatie van deze wet heeft onder
de Arabische bevolking van Palestina een
buitengewone opwinding verboi*zaakt, daar
men hierin een poging van de Britsche re
geering ziet om de Palestijnsche Arabieren
tegen hun rasgenooten in Irak en Syrië in
het harnas te jagen. De Arabische leiders
hebben het besluit genomen om de Arabi
sche bevolking een toetreden tot dit vrijwil
ligerscorps dringend af te raden en stellen
de meest, scherpe afweermaatregelen in het
vooruitzicht, wanneer de Britsche autori
teiten een druk trachten uit te oefenen op
de Arabieren om hen tot toetreding to_t- dit
corps te dwingen.
Nauwer economische betrekkingen.
Volgens een bei'ieht uit Bagdad heeft de
Iraaksclie regeering een handelsdelegatie
naar Bagdad gezonden om te onderhande
len over een nauwer aanhalen der econo
mische betrekkingen tusschen Iran en Irak.
In verschillende steden -van Syrië en den
Libanon heeft de Mohammedaansche gees
telijkheid na de godsdienstoefening van
Vrijdag de geloovigen opgewekt tot deelne
ming aan den Heiligen oorlog tegen Enge
land onder het uitsprèkeii van zegenwen-
schen voor den jongen koning Feisal van
Irak en den Iraakschen premier Kailani.
De Iraaksche ministei'-presidenl heeft de
bevolking opgeroepen, geld te schenken aan
de Iraaksche luchtvaart maatschappij, opdat
de luchtmacht versterkt kan worden.
eisch te een gevangenisstraf voor
den tijd van twee jaren.
De verdediging.
Mr. Wierda, ving zijn pleidooi aan met
woorden van deernis over het voorgevallene.
Zelf reserve-officier zijnde, kan pleiter zich
levendig voorstellen in welk een moeilijke
positie de verdachte op het moment van de
schietpartij heeft verkeerd. Men moet niet
vergeten, in welke psychische gesteldheid
de militairen waren gebracht door allerlei
geruchten en gefantaseerde verhalen over
als boeren- en-nonnen verkleede parachutis
ten in die dagen en door dergelijke geruch
ten was iedereen vei-dacht gemaakt. Poli
tieke bedoelingen had verdachte zeker niet,
want hij heeft zich nimmer met de poli
tiek bezig gehouden. Zijn opdracht was een
voudig, het arresteeren van N.S.B.'ers, waar
toe hij op het politiebureau een lijstje had
orftvangen..
Naar pleiters opvatting heeft zijn cliënt
uit noodweer gehandeld en dient hij te wor
den vrijgesproken.
De rechtbank zal *29 Mei uitspraak doen.