Ouile Balaafsclie wegen Parijs op de rattenjacht „OOME WILLEM" Belangwekkende opgravingen In de Haagsche duinen en het West- land. (Van onzen Haagschen correspondent.) Onlangs hebben wij iets verteld van de oudheidkundige opgravingen bij Valkenburg aan den Rijn, waar men twee Romeinsche nederzettingen heeft blootgelegd en van de toevalli ge wijze waarop men bij Wassenaar op de fundamenten van het 13de eeuwsclie roofridderslot „Santhorst" is geslooten, Wij hebben toen terloops al aandacht gevraagd voor andere be- demvondsten in de omgeving van Den Haag, zooals den Romcinschen weg tusschen Kijkduin en Monster en de oude nederzetting op bet. land goed Ockenburgh, welke mogelijk het beroemde Lugdunum Batavorum is geweest. Het is Zaterdag en Zondag inderdaad mooi weer geweest, zoodat wij daar weer eens zijn gaan speu ren en nu onze. toezegging gestand moeien doen om nog eens wat te vertellen over de tot dusver daar ge dane ontdekkingen en de op grond hiervan opgebouwde historische hypothesen. Een druk gebruikte weg bloot gelegd. In 1934 zijn op „Ockenburgh" reeds opgra vingen verricht onder leiding van drs. N. J. Pabon, conservator van het, Haagsche Ge meentearchief, later in samenwerking met prof. Holwerda den Leidschen hoogleeraar die uit den grond leest zooals U en ik een boek, en bij die nasporingen, sedertdien met onderbrekingen voortgezet, is eerst het tracé van den 20 ecuwen ouden weg aan dc bin nenzijde van de duinen gevonden. Bataven en Romeinen moeten hiervan, naar de diepe karresporen te oordeelen, een druk gebruik gemaakt hebben. Prof. Holwerda is verder tot de conclusie gekomen, dat op „Ocken burgh" in de tweede en derde ee.uvv van on ze jaartelling een Bataafsche nederzetting heeft bestaan, sterk onder invloed van de Romeinsche cultuur, zooals af te leiden valt uit de vele hier gevonden blijkbaar geïmpor teerde Romeinsche gebruiksvoorwerpen. De opgravingen van drs. Pabon, zoowel op „Ockenburgh" als op liet. landgoed „Meer en Bosch", meer aan de. Haagsche kant van Kijkduin gelegen, waren een speurtocht naar het verdere verloop van genoemden weg. Tenslotte is hij ook geslaagd, maar met moeite,, want de oude weg bleek diep on der het huidig oppervlak van dit binnen- landsche gebied te liggen. De volgende op gaaf, welke Drs. Pabon zich had gesteld en dit werk is, ook al door den oorlog, nog niet voltooid was het verder terug vin den van dezen heirweg en vooral ook het opsporen van de woonplaatsen der Ivani- nefalen in de streek tusschen Den Haag en Monster. Uitgaande van de oudste kaart, waarop ons land staat afgebeeld, de zoogenaamde „Partinger kaart" copie van een Romeinsche reiskaart uit de 3de eeuw na Chr. en in de 16e eeuw in bezit van Conrad Pen- tinger, Syndicus van Augsburg is men gaan graven. Op deze kaart zijn onder meer twee wegen aange geven, de een loopend van Novio- magum (Nijmegen) langs den Rijn en in het duingebied Zuidwaarts afbuigend naar Lugdunum, de an dere langs de Maas en dan tenslotte Noordwaarts, eveneens naar Lug dunum. Dit Lugdunum, waarvoor langen tijd ge heel ten onrechte Leiden is aangekeken, lag dus tusschen Rijn en Maas, maar niet dicht bij den Rijnmond, hetgeen ook tegen Leiden pleit. Twintig eeuwen geleden nu vloeide de Maas met een geweldige mond tusschen Voorne en Monster in zee uit. De oude naam van Monster is dan ook Max- raude. In dien oudsten tijd, toen de dui nenreeks veel breeder was en zich veel verder Westwaarts uitstrekte de tegen woordige zeeduinen zijn pas duizend jaar oud kwamen alleen de binnenduinen en hier direct aan grenzende gebied voor be woning in aanmerking en hier moest dus de Pentingerweg geloopen hebben. Bij zijn reconstructie vond de heer Pabon steun bij de wetenschap dat de graaf, toen hij nog in 's-Gravenhagc verblijf hield, naar Haar lem ging door de binnenduinen langs een weg welke de oude Loosduiners nu nog 's-Gravenpad noemen. Oude archiefstekken leerden .dat er in de 15de eeuw nog sprake was van een heirweg door de binnenduinen toen Rijnweg geheeten, welke naam nu nog in Monster vookomt. Deze Rijnweg liep van Monster over „Ochenburgh", den op rijlaan van „Meer en Bosch" en vermoede lijk in Den Haag langs Groothertogïnne- laan. Javastraat, Oude Wasschenaarsche- weg naar de Haagsche Schouw en zoo be westen Leiden langs. Drs. Pabon trok er met de spa de op uit. Geruimen tijd is drs. Tafoon, met deze kennis gewapend, er met de spade op uit- in de koel Dure zeep, die voor de recht bank nog duurder werd. Drie kooplieden die betrokken waren bij den kettinghandel in zeep moesten gisteren voor den Amsterdamschen politierechter, Dr. N. Muller, verschijnen. Zij hadden kans ge zien zoolang in stilte te handelen tot de zeep honderd procent in prijs gestegen was. Oome Willem, een eerzaam marktkoop man, was de eerste schakel geweest van de zeepketting. Hij had op een dagmarkt ge staan en de zeep aangeprijsd voor vijf en veertig, cent per kilo. Dat was geweest in Juli v.an het vorig jaar, toen de ketting- handel nog niet zoo welig gedijde. Vijf en veertig cent was geen bijzonder hooge prijs geweest en zouden wij oome Willem mogen gelooven, dan zou dat de aanleiding zijn geweest, van een bezoek van een handels reiziger aan zijn stalletje. „Je bent niet duur, oome Willem", zou die reiziger gezegd hebben. „Vijf en veertig cent is geen geld. Ik betaal je zestig cent voor een kilo". Was het wonder, dat oome Willem voor de verleiding bezweek, en zestig cent nam inplaats van vijf en veertig? Hij ging met getrokken, en- vele verrassingen heeft hij gehad. Het antilopenhuis van den Amsterdam schen dierentuin is verrijkt met een volwassen koedoe, een kostbaar exem plaar uit de Afrikaansche bush-steppe (Pax-Holland) Loterij Winterhulp een Provinciaal gezag spoort aan, kermis te vieren. De commissaris der provincie Limburg heeft een beroep gedaan op de gemeente besturen in Limburg om zooveel mogelijk te bevorderen, dat de traditioneele kermis- viering dit jaar weer zal plaats hebben. De omstandigheden zijn aanleiding geweest, dat sedert Mei 1940 in ons land de gebruikelijke kermisvoering achterwege is gebleven. In het algemeen acht hij geen redenen aanwe zig om de van ouds gebruikelijke kermis sen en daarmede samenhangende volksver makelijkheden te verbieden. De secretaris generaal van het departement van volks voorlichting en kunsten is van oordeel, dat het op grond van volkspsychologische over wegingen aanbeveling verdient, dat het ker misvermaak voor zoover mogelijk doorgang vindt. Ook de Duitsche autoriteiten zullen dit. volgens de N.R.C., zooals de secretaris generaal bericht, in 't algemeen toejuichen. Men dient het belang van de kermisvakge- nooten in het oog te houden. Intusschen blijft het mogelijk, dat in be paalde plaatsen de omstandigheden een ker- misviering in den weg staan. KINDJE VERDRONKEN. In een onbewaakt oogenblik is een twee jarig kindje van den landbouwer Teunis- sen te Staphorst in een sloot achter het huis geraakt en verdronken. Pogingen om de levensgeesten op te wekken, hadden geen resultaat. Amsterdatnscbe effectenbeurs TABAKSONDERNEMINGEN. v Deli Batavia Mij. 205 204-20$! Deli Mij. cv. A. 269%,2G9% 2091/2-2? Senembah 217%-219 22 j RUBBER-ONDERNEMINGEN. Amsterd Rubber 272-274 270-268? Bandar Rubber Mij A. 220 217 Deli Batavia Mij. A. 213% 209 I Koersen Nederlandsch clearinginstituut Koersen vn stortingen- op 20 Mei 1941: Belga's 30.1432; Zwitsersche Francs 43.56 Fransche Francs 3.768; Lires 9.87; Deenscht^ Kronen 36,37; Zweedsche Kronen 44.85; Tsje 1 chische Kronen (oude schulden) 6.42. WINTERHULPEN EDERIAND 1 v e Stort op 5553 of op 877 POSTGIRO-NO'S VAN DE WIN- 1 TERHULP NEDERLAND. den reiziger naar zijn pakhuis je en verkocht daar zijn voorraad of althans een deel er van-. En daarmede was een begin gemaakt met het kwaad, dat men kettinghandel noemt. Want de reiziger verkocht de zeep weer aan een koopman, die er zeventig cent voor over had en die koopman ging naar een drukkerij, welker directie gaarne het personeel in de gelegenheid stelde zich de handen te wasschen en vroeg en kreeg ne gentig cent per kilo. En nu stonden de kettinghandelaren voor het hekje en zij trachtten hun schuld te verkleinen. Oome Willem vond zich zelf vrij uit gaan. Hij had absoluut niet om zestig cent gevraagd, maar die prijs was hem ge boden. De reiziger herinnerde het zich niet meer. Het kon wel zijn. maar het leek hem toch wel onwaarschijnlijk. Hij zou immers een slecht koopman zijn geweest, wanneer bij eigener bewoging vijftien cent meer zou betalen. „Hij liegt", zei oome Willem, „hij heeft me zestig cent geboden en ik heb nog nooit iets gedaan wat niet in de haak was. Vraagt U maar aan den marktmeester." Doch er was geen getuigschrift van een marktmeester noodig. De officier, Mr. J. W Boseli. achtte, oome Willem schuldig, en daar kon zijn goe.d gedrag in het algemeen niets aan veranderen, f 75 of 75 dagen eischto.de officier. Maar de politierechter maakte er f 40 of 30 dagen van. %uxemmui Goede tijden der Deensche zwemsters Goede verwachtingen van de Nederlandsche dames. De Deensche zwemster Ragrihild Hveger startte gisteren tijdens een groot zwemfeest in Kopenhagen op drie nummers. In al de ze nummers slaagde zij erin op overtuigen de wijze de overwinning te behalen. De door haar verkregen resultaten luid den: 100 meter borst crawl: 1 min. 7.1 sec.; 400 meter borstcrawl: 5 min. 12.1 "sec.; 100 meter rugslag: 1 min. 16.1 sec. Op de 200 meter schoolslag legde de Deen sche kampioene Inge Soerens beslag op de overwinning in 3 min. 2.8 sec. Uit deze tijden blijkt, dat onze Nederland sch e zwemsters in kracht voor deze Deen sche zwemsters niet behoeven onder te doen. De internationale ontmoetingen in Kopenhagen, welke 6 en 8 Juni zullen plaats hebben tusschen de beste Deensche en Ne der ïandsche krachten, beloven dus bijzonder j interessant te worden. Winterhulp Nederland, Den Jïaag, e Na XWJ, Als bank der Winterhulp Neder- derland la aangewezen de Kas ver- li eenigtng N V., Amsterdam, No. 877. G« brengt geluk In veler levenI! 0 P CHILI EN DE OORLOG. N In een Zaterdag uitgesproken redevoering n heeft de Chileensche president der republiek b Aguirre, bij de Opening van de conventie li der radicale partij onder meer gezegd, dalg de vrede en de meest, strikte neutraliteit 0 moeten worden gehandhaafd. Hij verklaar- S de, dat voor Chili het behoud van den vol- strekten vrede en het in acht nemen van de 2 meest strikte neutraliteit onvoorwaardelijk li noodzakelijk zijn ten behoeve van den voor- c uitgang van Chili. 1 1 40 PERSONEN VERDRONKEN. 1 Op 't Kasocmigaura-meer ten Noordoosten j van Tokio, dat tot de meest geliefde plek jes van ontspanning behoort, is een ernstig ongeluk gebeurd. Een geheel bezette veer- 1 boot is omgeslagen, waarbij veertig personen 1 verdronken zijn. i Meedoogenlooze strijd tegen ziek te en bederf Te Parijs wordt thans een ware oor log gevoerd, een krijg tegen het kwaad der ratten'. We hebben, aldus de N.R.C. hier zelfs een ra tien dag beleefd, onder het devies „iedere Parijzen aar zijn rat". Een doode rat was daarmee bedoeld. Aan de aanwezigheid van ratten in Parijs valt niet te twijfelen. Ze zijn er, en in groo- ten getale, wandelen bij nacht en ontij door d-e obscure gangen der ondergrondsche spoor zoogoed als over dc Champs-Elysées en verminderen de voorraden aan eetbare waar met tachtigduizend kilo pér dag, het geen in dezen schaarschen tijd dubbel on aangenaam is. Dat getal schijnt wat over dreven, docli geduldige cijferaars hebben berekend, dat deze soort mammal-ia paar voor paar in staat is zich binnen vier jaren met haar nageslacht lot een volk van 170 millioen te vermenigvuldigen. Tot dusver kende Parijs, ondanks de ver manende stemmen van hygiënisten als Roux, Calmetle, Tan oh, Petit. dr. Loir, den medewerker van Pasteur, geen actieve .rat tenbestrijding, zooals sedert lang in Duitsch land, Nederland, Denemarken bestaai. Het bieef bij op zichzelf staande strooptochten, ais in 1920 en 1922 toen de stad Parijs voor eiken rattestaart vijf sous uitbetaalde. Men zegt dat er braaf werd gezwendeld en dat er veel meer staarten welgeteld 674,540 werden ingeleverd dan ratten gedood. Iloe dan ook, de geschiedenis werd te duur en het experiment is nog steeds niet her haald. Wel werden er proeven genomen met Siamcesclie poesen, waarvan men verwacht te dat ze minder toegankelijk voor bedrog zouden zijn dan de mmschcn, doch ze wa ren ook sneller verzadigd en werden dan lui en vadsig. De stedelijke katten waren! vet, maar de resultaten bleven mager. Een andere manier. Een rattendeskundige heeft nog eens een homoeopathische methode aan de hand ge daan. Hij stelde voor van de levend gevan gen ralten de mannetjes te behouden, met het vleesch van de vrouwtjes te voeden tot ze den smaak voldoende, beet hadden om ze dan los te laten in de hoop dat ze zich voortaan tot taak zouden stellen bun soort- genooten, met name bet zwakke geslacht, te nuttigen. Hetgeen nog zoo'n dwaas idee niet is en volgens de dierkundigen volko men strookt, met de natuur der ratten, in hét bijzonder van den mus decumanus. Maar na de mislukking met de katten had men niet den minsten lust een rattenproef te nemen, die ook wel weer op niets uit zou loopen, en in de iclée werd dus niet getreden. Ten onrechte misschien. Intusschen bleef het rattenpro- bleem bestaan en werd 't ieder jaar urgenter. Er is een rattenverdel- gingsploeg der prefectuur van politie opgericht, maar die slaagt er. niet in om per jaar meer dan tienduizend ratten- te dooden. wat nog niet het honderdste deel is van de kolonie, die zich te Parijs heeft gevestigd en jaar lijks voor een milliard francs aan le vensmiddelen consumeert. Sinds eenige jaren is men bezig met de opruiming van krotten, van gansche kwartieren zelfs, zooals de Cité Jeanne d'Are en thans.de zone en Ilot 16. waar de ratten zich bij voorkeur schijnen op te houden. Daardoor en door de huidige levens middelenschaarschte gaat het den ratten van Parijs tegenwoordig niet naar den vleeze. En van den thans aangevangen kruistocht tegen het kwaad, onder de zevenhonderd rat ten welke in de beruchte zone wer den gevangen bleken twintig ver dachte en twee besliste dragers van pestbacillen lioopt men een heca tombe. Tegen ziekte en bederf. Het. is een oorlog tegen ziekte en bederf, de ratten dag was even populair als zijn pro motor, professor Tanon, en de rattenvan gers van Parijs, niet met een lokkende fluit gewapend maar van gift en vallen voorzien, hebben goed werk verricht. Het ware te wenschen dat men alle dagen van het jaar, in plaats v. slechts Saint Socrale, tot ratten, dagen verklaarde, onder de leuze „Lederen dag een (andere) rat." Nalatigheid en onachtzaamheid brachten de plaag over Parijs. Een straffe bestrijding zal de ratten uitroeien en het verzuim van eeuwen, die geen fabelen verstonden, her stellen. Het zal dc goden van Gregorius van Tours weer met de lieden van Lutetia ver zoenen. En de stad zal als weleer be schermd zijn tegen ratten en ander kwaad gedierte. Om te beginnen vond hij talloos vele Romeinsche en Genmaansche scherven tusschen Kijkduin 011.Mon ster, vooral op „Ockenburgh" waren de vondsten verbluffeld: een urnen- veldje en over een groote uitge strektheid niets dan Romeinsche scherven. Op deze plaats heeft prof. Holwerda toen de groote inheem- sche nederzetting blootgelegd, welke waarschijnlijk, naar het oordeel van beide bodemvorschers, het oude Lug dunum Batavorum is. Sedertdien»lieeft de heer Pabon zijn his torische wandeling, naar Monster op ver schillende diepten en dus in verschillende eeuwen .voortgezet, beginnende met een dwarsdoorsnede aan de Zuidzijde van „Ockenburgh". Hier vond hij den Bataaf sche 11 weg op ongeveer 80 c.M. onder het maaiveld, waar nu nog een rulle zandweg loopt. De wielsporen waren gevuld met stuifzand, twee lichte banen, o-ader de iels donkerder bovengrond, aan beide zijden van het pad waarop de trekdieren liepen, en dat zoo hard als cement bleek te zijn, Allerlei hoefafdrukken waren hier nog goed zichtbaar, vooral van ossen en ook voetaf drukken van menschen zijn gevonden. De spoorbreedte was ten naastenbij 1.25 meter. Deze opgraving is weer volgestoven, waar op sommige plaatsen de heer Pa bon heeft op verscheidene plaatsen de spa de diep in den grond gestoken kan men met wat zoeken toch weer de sporen van wel drie of vier wegen boven elkaar, uit verschillende tijdvakken terugvinden. Op „Ockenburgh" is de opgraving van een nog andere Bataafsche bewoning op onge veer 2 meter diepte weer dichtgegooid; hier trof de onderzoeker vele hutkommen van 6.50 meter doorsnede aan, met aardewerk, vuurstccnen, gebruiksvoorwerpen, een her tengewei en een wal vischwervel. Zeer bijzonder was bet vinden op „Meer en Bosch" van een plek, waar blijkbaar lij ken werden -verbrand, althans hier werden stukjes houtskool en menschen beenderen gevonden. Wat de onderzoekers hier overge laten hadden, blijken de dagjesmenschen nu al weet' vernield te hebben. Kinderen zijn hier in en uit geklommen, zoodat de kan ten spoedig zijn ingestort en men tevre den moet zijn met het verhaal van oogge tuigen. Nog meer wegen. Er zijn in deze buurt nog meer oude Ba taafsche wegen gevonden, zooals de Loozer- laan. van Loosduinen naar Wateringen, maar wc hebben voor ditmaal al weer lang genoeg in de grijze oudheid vertoefd. Het heden vraagt weder de aandacht en belang stelling, ondanks distributie en oorlogsbe richten. JONGENTJE VERDRONKEN. Gistermiddag is het vijfjarige jongetje M. II., terwijl het speelde, in de Papenpad- sloot te Zaandam te water geraakt cn daar bij om bet l'r.'en gekomen. Kunstmatige ademhaling, welke kort na het ongeval nog -op liet slachtoffertje werd toegepast, had geen" succes. groot succes HOOGSTE VERWACHTINGEN OVER TROFFEN. Hoewel eerst Zaterdagmiddag is be gonnen met den verkoop van de lo ten voor de Winterhulploterij, kan reeds thans gezegd worden, dat de- 'ize een groot succes is. Bij duizen den gaan de loten weg. en zoo over stelpend is de drukte, dat men bij het hoofdbureau te Den Haag zelfs bij benadering geen cijfers kan noe men. De berichten uit de groote steden geven overweldigende cijfers aan. terwijl ook uit de provinciale hoofdsteden en kleinere plaatsen de berichten aantoonen, dat de hoog ste verwachtingen worden overtrof fen. Van het platteland komen eveneens slechts gunstige berichten, zelfs uit Fries land. dat toch bekend staat als een lastig terrein voor loterijen, is dit het geval. Uit de bij het hoofdkantoor binnengeko men berichten blijkt, dat raen op sommige plaatsen zelfs moeilijkheden heeft om de organisatie vlot te laten verloopen. daar geen rekening was gehouden met een der gelijk groot succes. Wat Den Haag betreft, wij konden ons persoonlijk van het succes overtuigen. Rond om de kiosken staat permanent een aantal personen, kijkers en koopers. die geheel met het gebeuren meeleven. Wat voorts Den Haag betreft kan nog worden medegedeeld, dat hier reeds eenige hooge prijzen zijn gevallen. Zoo trok o.a. een 14-jarige jongen, die. vergezeld van zijn ouders, een lot kocht, een prijs van f 500. OBLIGATIES STAATSLEENINGEN. V K. L.K. 98-98% 98%-9? 99 11/16 99% 97% 97 S/ft 99% 99% S8%-88% 89%-J 901/4 90% 88% 88% MEER NADRUK OP DE LICHAMELIJKE OPVOEDING Installatie van de consulenten. Op eenvoudige, doch plechtige wijze zijn gisteren de consulenten van de lichamelijke opvoeding door den secretaris-generaal van het departement van opvoeding, wetenschap en cultuurbescherming, prof. J. van Dam, geinstalleerd. Hiermede is, naar wij hopen, een periode van bloei voor de lichamelijke opvoeding in Nederland ingeluid. Prof. van Dam wees in zijn inleiding nog eens op het feit, dat in ons land altijd te veel nadruk gelegd is op het geestelijke element in de opvoeding, met achterstelling van het lichamelijke. Toch is het nog niet te laat om dit te veranderen en in dit verband gezien is de taak van de consulenten van het aller grootste belang voor de toekomstige ontwik keling van ons volk. Hierna vond de beëediging plaats, waarna een geslaagde film werd vertoond van bet werk van dc consulenten, dat zij tijdens de Paaschcursus 1941 te Ovcrveen verricht heb ben. Kermis in Limburg Nederland 1941 I 4 Nederland 1940 I 4 Nederland 1940 II 4 Idem met bek fac. Nederland 1938 3.3% Oost Indië 1937 3 Oost Indië 1937 A 3 DUITSCHLAND D. Gr. b '40 Ct. 6 Konv Kas (m.v.) 4 PROVINCIALE EN GEM. LEENINGEN. A'dam '37 I 3% 90 90% 's Grav. '37 I 3% 94% N. Holl. '38 3 S5% 85% N. Holl. '38 II (3%) 3 883% SS% R'dam '37 I III 3% 87% Z.-Holland 1937 3 90% HYPOTHEEKEANKEN. Ned. Hypb. Veen dam 3% 96 96 INDUSTRIEELE ONDERNEMINGEN. Bnitenland. Farbenind I. G. 7 Gelsenk. Bergw. 5 AANDEELEN. BANK- EN CRED.-INST. Binnenland. 9 Koloniale Bank A 190% 190% Ned. Ind. Handelsb. A 132 132% Ned. Handel Mij. c-v. A 138 137 INDUSTRIEELE ONDERNEMINGEN. Binnenland. A.K U. 128%-127% 129%-1301 Calvé Delft c.v. A 73% 73 Centr Suiker Mij. 190%, 191% Fokker g. A. 1S2 182 Lever Bros en Unilever cv.A119%'120 119%-118( Ned. Ford 300 295 Philips G B.v.A. 219%-216 215%-214 Philips pref. A. 151 151% PETROLEUMONDERNEMINGEN. Binnenland. Dordtsche Petr. g. A. 216% 215% Kon. Petr. 245%-243 246%-2i3?Ji) SCHEEPVAART-MAATSCHAPPIJEN. Holland-Amerikalijn A. 116 115 Java China Japanlijn A. 146-145 145 Kon. Ned. Stoornis. Mij. nat. bez. v. A. 159-160% 161- Kon. Paket vaart A. 241 Ned. Scheepv Unie A. 176%-178 177-1' Rott. Lloyd A. 141 138 Stoomv. M. Nederland A. 141-142 138 SUIKER-ONDERNEMINGEN. H.V.A. 428-430 429%-426j Javasche Cultuur 260 251 N.I.S U. 255 252 Ver. Vorstenl. Cult 120-121 119-119'

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1941 | | pagina 2