Tegenstand op Kreta
gebroken
De rede van
Roosevelt
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Engelschen hambardeeren
Fransche hanen
Duitschland. thans
op alles voorbereid
Spoelwater bij de
melk gedaan
Verduisteren
9.48 uur
Brandstoffen-
bevoorrading
in den zomer
Engelsche
opschriften in
Irak verboden
Pétain over het
luchtwapen
Amerikanen in
Singapore
Lente in het Vondelpark te Amsterdam. De
jeugd is met de schapen en lammeren van
de weide midden in de hoofdstad beste
vrienden. (Pax-Holland)
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schaeen.
DONDERDAG 29 MEI 1941. 85e Jaargang, No. 11506.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mij. „Hollands Noorderkwartier" Schagen
0E SNELHEID WAARMEDE
DUITSCHLAND DE KOOPVAAR
IIJSCHEPEN VERNIETIGT IS
IRIEMAAL ZOO GROOT ALS
HET VERMOGEN TOT AAN-
I0UW VAN NIEUWE.
Wanneer Duitschland bedreiging
voor Westelijk halfrond vormt
zal worden ingegrepen.
President Roosevelt begon zijn
aangekondigde redevoering met op
nieuw de bewering te uiten, dat
Duitschland naar de wereldheer
schappij streeft en het Amerikaan-
sche continent onder „slavernij"
tracht te brengen. Dit is het princi-
pieele „feit", waarop de politiek van
de Vereenigde Staten wordt opge
bouwd. Met bijzonder toegenomen
kracht hebben de Ver. Staten en de
andere Amerikaansche republieken
thans hun weg in den toestand van
dit oogenblik bepaald.
Voor Amerika, zoo vervolgde Roosevelt
de vrijheid der zeeën en de vrijheid van
«ja handel een levensnoodzakelijkheid. daar
et niet alle goederen, welke het voortbrengt
ilf kan verbruiken. Indien Duitschland
e renwel de overwinning behaalt, zou de
merikaansche productie van de wereld-
ar'kt worden afgesloten, terwijl de „nazi-
e lederen" onbelemmerd Amerika zouden
nnenkomen. Dit gevaar is. thans reeds zeer
ooi, daar het grootste deel van Europa
,f een deel van Afrika door de asmogend-
8 kien militair bezet is. Wanneer het den
mogendheden gelukt, ook Dakar, de Azo-
n en de Kaap Verdische eilanden te be
tten, zou de oorlog den rand van het wes-
lijk halfrond naderen. De techniek van de-
n tweed Sri wereldoorlog plaatst, de Vex--
nigde Staten voor veel grootcre vra'agstuk-
n dan in den eersten wereldoorlog. De
irnietiging van koopvaardijschepen ge-
hiedt thans over een veel grooter gebied
n toen, ja zelfs binnen de wateren van
t westelijk halfrond.
De. snelheid, waarmede de koop
vaardijschepen tot zinken gebracht
worden, is driemaal zoo groot als
het vermogen van de Britsche
scheepswerven om nieuwe schepen
te bouwen. Zij is meer dan tweemaal
zoo groot als de Britsch-Amex-ikaan-
sche productie van schepen op dit
oogenblik.
Wij kunnen aan dit gevaar met behulp
a twee gelijktijdige maatregelen het
lofd bieden: 1. door ons groote scheeps-
jtrwprograóania te bespoedigen en uit te
eiden '2. door ertoe bij te dragen de ver
zen op zee te verminderen. Wij hebben
arom onze patrouille in de wateren van
>t noordelijke en zuidelijke deel van den
llaxitischen Oceaan uitgebreid en wij ver-
ooten deze patrouilles meer en meer met
hepen en vliegtuigen. Plet is algemeen be-
nd, dat de kracht van onze Aanerikaan-
he vloot tijdens het afgeloopen jaar aan-
snlijk vergroot werd. Deze schepen en
iegtuigen stellen ons op de hoogte van
aanwezigheid van aanvallende schepen
iven zee, onder zee en op zee.
COMMENTAREN OP
ROOSEVELT'S REDE.
Teleurstelling in Engeland, rede
te negatief geacht.
Overeenkomstig de verwachtingen, is de
reactie van Bei-lijn op de radiorede van
Roosevelt gering, daar deskundige instan
ties eerst willen beschikken over de authen
tieke tekst, alvorens zij meer uitgebreide
commentai-en geven. De argumentatie van
den Amerikaanschen president is volkomen
i in overeenstemming met de vroegere Ame
rikaansche verklaringen,
i Men blijft rustig op alle eventualiteiten
voorbereid. Met belangstelling heeft de Wil-
heimstrasse kennis genomen van de Engel-
sche reacties op de rede van den president.
De buitengewone corespondent van Reuter
te Washington schrijft, dat de rede van dien
president voor velen een teleurstelling be-
teekent. omdat Roosevelt zioh niet definitief
over het voor Engeland meest belangrijke
feit heeft uitgesproken.
Achtervolging van terug
wijkende Britsche en
Grieksche troepen
De Duitsche troepen hebben, naar
D.N.B. meldt, op Kreta den tegen
stand van den vijaiid. die zich taai
verdedigt, gebroken. De achtervol
ging van de terugwijkende Britsche
en Grieksche eenheden is aan den
gang. Talrijke gevangenen zijn bin
nengebracht, waaronder de Griek
sche marinecommandant van Kreta.
Een kleine Duitsche stormafdeeling heeft
naar aan het D.N.B. wordt gemeld, in den
sti-ijd tegen Britsche ax-tilleriestellingen op
Kreta groote verdiensten verworven. Zij
ging. verdeeld in verscheidene stoottroepen
tot den aanval over en stelde vier batte-
rijen, die zich op een bezet vliegveld had
den ingeschoten, buiten gevecht. Infanterie-
geschut, granaatwerpers en machinegewe
ren ondersteunden deze actie De vuur
kracht van het zware Duitsche 'infanterie-
wapen en de bliksemsnelle aanvallen vanuit
verscheidene richting-en waren zoo doeltref
fend. dat de Britten na zware verliezen de
witte vlag heschen en zich overgaven.
De zender van Ankara meldt, uit Cairo
dat bij de gevechten om Kreta de Engel-
sche verliezen aan schepen en menschen
zeer aanzienlijk zijn.
DE BEHANDELING VAN VAL
SCHERMJAGERS OP KRETA.
Het oppex-bevel der Duitsche weermacht
heeft kennis gekregen -- zoo iè gisteravond
van militaire zijde aan vertegenwoordigers
der pers medegedeeld van vele gevallen
van bijzonder ernstige in strijd met het vol
kenrecht zijnde behandeling van Duitsche
valschermjagers op Kreta. Een officieel
standpunt te dien aanzien, zoo verklaarde
men verder, zal spoedig gegeven worden
Nadere mededeelingen kunnen thans nog
niet worden gedaan.
Wat te doen valt.
Onze nationale politiek is thans als volgt:
1. Wij zullen aan elke poging of bedrei
ging van Hitier, om zijn heerschappij tot
hel westelijk halfrond uit te breiden met al
le ons ter beschikking staande hulpmidde
len en met actieven tegenstand het. hoofd
bieden. Nadrukkelijk volharden wij in de
vitale noodzakelijkheid, het „Hitlerisme" van
elk punt der .wereld verwijderd te houden,
waarvan men zich als steunpunt voor een
aanval op de beide Amerika's zou kunnen
bedienen.
2. Van het standpunt der absolute nood
zakelijkheid uit, zullen wij Groot-Brittannië
elke slechts mogelijke hulp verlcenen en
evenzeer alle anderen, die het fascisme met
geweld van wapenen tegenstand bieden. Al
le andere maatx-egelen welke noodig zijn om
Groot-Brittannië de noodige aanvoeren te
doen toekomen zullen genomen worden, en
De herder van de
Gooische schaaps
kudde zal zijn ka
rakteristiek ambt
kunnen blijven
uitoefenen,, na het
voortbestaan van
deze kudde verze
kerd is.
(Pax-Holland)
alle andex-e methoden, welke gebruikt moe
ten worden, zullen door onze deskundigen
worden bestudeerd en in daden omgezet
worden.
Vervolgens keerde Roosevelt zich tegen
de tegenstanders van zijn politiek en kondig
de hij aan, dat de regeering alle haar ter
beschikking staande middelen zal gebruiken
om aan elke storing in de productie van
oorlogsmateriaal -het hoofd te bieden.
De president sloot zijn redevoering met
de volgende woorden:
„Wij zullen niet aai-zelen onze wapens te
gebruiken, om aan een aanval het hoofd te
bieden. Daarom heb ik gisteravond den
onbepei'kten nat ionalennoodtoestand afge
kondigd en de versterking van onze verde
diging tot aan de uiterste grenzen van on
ze nationale macht en bevoegdheid ver
langd."
Groote verontwaardiging in Vicby.
Het Engelsche luchtwapen heeft, naar
officieel uit Vichy wordt medegedeeld, gis
teren de Fransche haven Sfax in Tunis ge
bombardeerd. Het in de haven liggende
Fransche vrachtschip „Rabelais" werd
zwaar getroffen. Bovendien kregen de ad
ministratiegebouwen van de fosfaatmaat
schappij eenige treffers.
Eenige gewonden waren bij het bombar
dement te betreuren. In Fransche kringen
heeft deze Britsche overval op een haven,
die op geenerlei wijze militaire doeleinden
dient, groote verontwaardiging gewekt. Men
verklaart, dat deze nieuwe schanddaad van
Engeland zich schaart in de reeks, die in
Dakax-, Mers el Kebir en Nemours is ge
pleegd.
Tachtig deelen water.
De melkhandelaar van der Z. te Delft
stond gisterochtend terecht voor den Delft-
schen Kantonrechter, omdat hij melk op zijn
kar voor den verkoop aanwezig had gehad
waaraan niet minder dan 80 deelen water
waren toegevoegd. Verdachte vertelde, dat
hij meende verzuimd te hebben, na het spoe-
Roosevelt zou willen, dat Engeland
den oorlog won, maar aan den an
deren kant zou hij ook weer niet
willen, dat Engeland den oorlog zoo
won. dat de V.S. aan het einde niet
grondig de erfgenamen konden wor
den van het Britsche wereldrijk.
Met deze woonden begint de Völkische
Beobachter een hoofdartikel over de rede
van Roosevelt. waarin het blad de uiteenzet
tingen van Roosevelt punt voor punt be
spreekt.
Het blad schrijft, dat ook de Joodsche
raadgevers van Roosevelt nauwkeurig wis
ten, dat wanneer het Jodendom definitief
verdreven zal zijn van het Europeesche vas
teland. het ook voor altijd gedaan is met
zijin zoo vurig begeerde financieele wereld
heerschappij. Het blad wijst er op, dat Roo
sevelt zeer goed weet. dat een militaire aan
val van Europa uit ziekelijke fantasie is.
Maar hij wil immers niet beter weten, aan
gezien hij niet uit nationaal verantwoorde
lijkheidsgevoel jegens zijn land spreekt. Hij
heeft integendeel deze veronderstelling noo
dig voor zijn interventionhistische plannen,
waarvoor hij anders geen motiveering kan
vinden.
Ook de economische uiteenzettingen van
den president noemt !>-^t blad „krassen on
zin". Natuurlijk kunnen de Amerikaansche
burgers hun producten niet alleen opeten.
Een deel daarvan kunnen zij stellig naar
België. Nederland. Frankrijk en ook Duitsch
land verkoopen en de rest zouden de 45
millioen ondervoede Amerikanen stellig wel
willen opeten. Deze interesseeren den heer
Roosevelt naar het schijnt echter zeer wei
nig.
De korte beteekenis der lange rede. aldus
de Völkische Beobachter. is. dat Roosevelt
aan iedere Duitsche poging om de nazi-
heerschappij tot het Westelijke halfrond uit
te breiden, actief tegenstand wil bieden.
Hij wil Groot-Brittannië iedere slechts mo
gelijke hulp verleenen, terwijl wij daarente
gen er een vitaal belang bij hebben, dat En
geland zoo min mogelijk van deze hulp ont
vangt. Zoo staan de zaken. De rest van de
rede van Roosevelt kan ons koud laten.
TELEURSTELLING IN LONDEN.
Een eigen correspondentié van Aftonbla-
det uit Londen doet een zekere teleurstel
ling over de rede van Roosevelt blijken.
Men heeft te Londen zoo sterk verlangd
naar deelneming van de Ver. Staten aan
den oorlog, dat de rede aan dermate hoog
gespannen verwachtingen geen voldoening
kon schenken. In officieele kringen was het
standpunt volgens het blad gistermorgen
„tastend", d.w.z. onzeker.
Weerklank in Frankrijk gering.
De weerklank in de Parïjsche pers op de
rede van Roosevelt is gering. De Paris Soir
schrijft o.m.: de drang der Amerikanen in
de V.S. om hun goederen te willen verkoo
pen, drijft hen er toe den oorlog te verlen
gen. Begrijpt het Amerikaansche volk, dat
men zich van dit volk wil bedienen, zooals
men dat ook met het Fransche volk heeft
gedaan, om de lagere instincten der macht
hebbers in de V.S. te bevredigen?
China teleurgeseid.
Volgens een United Pressbericht uit. Tsjoeng-
king hebben kringen aldaar uitdi'ukking ge
geven aan hun teleurstelling over de rede
van Roosevelt, aangezien de px-esident geen
nauwkeuriger bijzonderheden heeft gegeven
over een Amerikaansche hulp in verband
met China.
Amerikaansche commentaren.
Ten aanzien van de rede van Roosevelt
heeft senator Nye vex-klaard, dat de uiteen
zettingen van den president berusten op een
beroep op de vrees. Roosevelt heeft er in het
bijzonder naar gestreefd vrees te wekken on
der de arbeiders, boeren en andere klassen.
Opmerkelijk is daarbij, dat de rede geener
lei verwijzing behelst, dat men de V.S. buiten
den oorlog zal houden.
Afgevaardigde Fish verklaarde, dat het
hier een typische rede van Roosevelt betreft,
die ten doel heeft den wil van ruim 80 van
het Amerikaansche volk te bi-eken, welke
80 tegen de oorlogsvex-wikkeli'ng gekant
zijn.
Landon, die eens candidaat is geweest voor
het presidentschap der V.S., heeft volgens
een bericht van de Associated Press in To-
peka in Kansas over de ïede van Roosevelt
verklaard, dat het thans uit is' met den de-
mocratischen xegeeringsvonn in de V.S. Roo
sevelt heeft' thans een absolute macht in han
den en kan van nu af aan doen wat hij wil.
Japan niet verrast.
Uit de eerste reactie in politieke kringen
te Tokio op de rede van Roosevelt spreekt
geenerlei verrassing. Men ki-ijgt den indruk,
dat in de houding van Amerika, resp. in de
kringen van persoonlijkheden rondom Roo
sevelt tegenover den Europeeschen oorlog
px-actisch nauwelijks iets veranderd is. Ge
constateerd wordt, dat de rede o.a. een ver
sterkte poging behelst om de Amerikaan
sche openbare meening. welke opvatting,
zooals bekend, zeer verdeeld is, in den geest
van de door Roosevelt beoogde deelneming
aan den oorlog te beïnvloeden.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
5.26 uur
Extra regeling voor groote huizen.
Naar wij vernemen, komt er bij de steen-
kolendistiibutie voor den aanstaanden win
ter een extra regeling voor bewoners van
huizen, waarvan de inhoud meer dan 300
M3. bedraagt en voor woningen welke drie
of vier buitenmui-en hebben. Hiervoor zullen
naderhand extra bonnen worden verstrekt.
De uitreiking van de gewone bonkaarten
geschiedt ditmaal zoo vroeg, omdat de be
doeling is, de bevoori'ading zooveel mogelijk,
gedurende de zomermaanden te doen geschie
den.
Er komen niet weer afzonderlijke cokes
bonnen. Op iedei-e bon kan men anthraciet
of de dubbele hoeveelheid cokes betrekken.
Met eventueel van den afgeloopen winter
overgehouden voorraden wordt bij de uitrei
king van de bonkaarten ditmaal geen reke
ning gehouden.
Voor haarden en kachels krijgt men bij
vier of minder kamers 15 bonnen, daarbo
ven 20 (vorige jaar 16 en 21), voor central©
verwarming 44 bonnen (vorige jaar 36 en
48. Groote gezinnen kxijgen 3 of 6 bonnen
méér.
De overgebleven bonnen van de oude kaart
moet men nog niet weggooien, hierover
komt weldra een officieele mededeeling.
Een bijzondere regeling tenslotte is in
voorbereiding voor kamerbewoners, pension
houders, flatgebouwen e.d.
Britsch vliegveld overstroomd.
Volgens berichten uit Bagdad is het Brit
sche kamp bij Habbanijah door een ernsti
ge overstrooming geheel geisoleerd, zegt het
D.N.B.
Uit Amman wordt gemeld, dat de Iraak-
sche luchtmacht zeer ernstige schade aan
het vliegveld van Amman heeft toegebracht
De Iraaksche x-egeering, aldus wordt uij
Bagdad vernomen, heeft bepaald, dat alle
vrijmetselaarsloges onmiddellijk ontbonden
moeten worden. Alle Engelsche opschriften
in Irak zijn verboden.
Engelsche vestinglinie in Trans-
jordanië.
Het Fransche persbureau Ofi eldt uit Bei
roet, dat in Transjordanië een versterkte li
nie van Amman tot de Syrische grens wordt
gebouwd. De Engelsche autoriteiten hebben
hiervoor talrijke arbeiders aan het xVerk ge
zet.
len van de kan het spoelwater weg te wer
pen.
Het O.M. veronderstelde echter, dat het
hier geen vergissing betreft, omdat ver
dachte al eens eerder voor een soortgelijke
overtreding was veroordeeld vorderde de
ambtenaar twee weken hechtenis.
De kantonrechter wilde het nog eenmaal
met den melkboer probeeren en vonniste
met 75 gulden, subs. 20 dagen hechtenis.
Het belangrijkste waven van de
toekomst.
Maarschalk Pétain heeft bij zijn bezoek
van gisteren aan het vliegerkamp bij Cler-
mont Ferrand in een korte toespraak den
staatssecretaris voor luchtvaart, generaal
Bergeret, en den aanwezigen hoogex-en of
ficieren van het luchtwapen zijn dank uit
gesproken voor het door hen gepi-esteei-de
werk voor den wederopbouw van het Fan-
sche luchtwapen. Reeds voor vele jaren,
zoo zeide de maarschalk heeft hij vex-klaard,
dat het luchtwapen het belangrijkste wa
pen van de toekomst zal zijn en dat het
het kader van den oorlog zou doen barsten.
Het luchtwapen is de schoonste school der
discipline en van moed. Juist in dezen
oorlog is dat gebleken.
S.P.T. bevestigt thans het Dinsdag gepu
bliceerde bericht dat Amerikaansche troe
pen te Singapore zijn aangekomen.
Het, betreft hier een bataljon, dat van
Tientsin afkomstig is.