StVincentsnacht te Schagen Het volksvermogen in Schagen en omgeving Zaterdag 31 Mei 1941 Twèede blad in 1168 Inderdaad. PRIJS 15 CENT Poldersche Prikjes en Preekjes De St. Vincentsnacht te Schagen, is een boeiend verhaal uit den ouden tijd, een verhaal waaraan liefheb bers van ridderromans zullen smullen en bewonderaars van sen- sationeele films zullen genieten... Een verhaal, geschreven in ouden trant, in ouden stijl, waaraan wij nietshebben veranderd. Wij ma ken in dit verhaal kennis- met booze en edele ridders, moedige dorpelingen en 'n onverschrokken jonkvrouw en zullen de trouw en on verschrokkenheid van onze koppige IVestfriesche voorzalen bewonderen. Een vertelsel, dat xpaard is gespeld te worden. Ter verduidelijking drukken wij bij dit eerste gedeelte een situatie- kaart af, waarop men de nachte lijke tocht der roofridders op den voet kan volgen. Het is waarschijn lijk een Duitsche nadruk van een oorspronkelijke houtsnede met La- tijnsche namen uit het jaar 1250 Wij geven dit verhaal in zoo moge lijk wekelijksche vervolgen in on ze Zaterdagsche nummers. (Foto ontleend, aan een los blad van een blijkbaar oud historisch werk.) Aan den oever van een liefelijk meertje, welks watervlak is omzoomd door breed- gebladerd en hoog opgaand, riet, en over schaduwd door de wijduitgestreikte takken en twijgen van het omringend geboomte, rijzen op hooge en aaneengeschakelde ter pen, de daken van het aloude Scagera; te midden dier rijen eenvoudige woningen rij- met stille luister de kerk en de gevels der meer weelderige geestelijke gestichten en spiegelen zich af in den helderen water plas, waardoor zij wordt bespoel d. Aan de oostzijde strekt zich een lange door geboomte overschaduwde laan uit tot op bijna een half uur afstand langs de Oude Kaag. Trotsch prijken daar aan het einde van die laan op een verheven ge deelte der kaag de torentinnen en zware muurwerken van den ouden Burgt der edele en dappere Heeren van Scagen, die volgens ovexdeveringen om hun verheven moed t in hun geslacht den naam van de groo- t e n voerden en ten dien tijde tot de mag- ligste der Friessche poedestaten behoorden. Ter zijde van die Burgt is het. dorpje Ha- rinxhuizen. en daar achter, bijna aan den zoom der Zuiderzee, de Burgt des Heeren van Harimxhuizen. Iets meer noordwaarts liggen de verspreide woningen van het later meer uitgebreide dorp Barsingerhorn en in het verschiet vertoonen zich de mede zeer oude dorpen Winkel en Nijdorp. Ginds in het zuiden aan de overzijde van de zachtjes golvende en uitgestrekte Sca- gerwaard of Witsmeer. Woud- en Bleek- menen, bemerkt men tusschen opgaand ge boomte de torentransen van Oudcarspel, St. Jans- en St. Pieterscarspel, het tegen woordige Noord- en Zuidscharwourie. In het noórden en westen valt het oog op i wijd uitgestrekte waterplassen yan de Zijpe en Burghorn. 'Aan de ecne zijde in verband met de Noordzee en aan de andere zijde geheel open aan de Zuiderzee, is dat water bijna altijd in beweging, en soms zelfs als een onstuimige zee*, aan de over zijde wordt het begrensd door de rijen der blinkende ketolduinen, terwijl eindelijk, in het zuidwesten de dorpen Valcoog, Haring- cars>pel en Warmenhuizen zich vertoonen. en daar achter als een zilverstreeip het Reekerwad zich door het. land kronkelt, al les aan die zijde begrensd door kreupel- bosschen en de hooge Scoorler duinen. Waar het oog zich ook wendde, overal sterk bebouwde terpen (een terp in de omgeving van Schagen vindt men nu nog op Avendorp) bespoeld door de menigte toen allen nog onbedijkte meren en water- stroomen, omzoomd met riet en kreupel- boschjes, die in het geheel een aangename afwisseling teweegbrach ten Het was vooral in het liefelijke zomer seizoen een der schoonste en schilderachtig ste landschappen van Westfriesland1, het welk men thans, na bijna 7 eeuwen, tever geefs in het tegenwoordige Schagen en des- zelfs omstreken zou trachten te herkennen en terug te vinden. Op den 21 Januari van het jaar 11GS was echter het geheele landschap getooid in winterkleed; ofschoon de winter open was geweest, was evenwel nu sinds weinig da gen de vorst met zulke gestrengheid inge vallen, dat de meren en stroormen allen reeds met een ijskort van eenige dikte wa ren overdekt.; daarenboven was er tevens vrij wat sneeuw gevallen, zoodat in eens alles een zilvergrijze wintertiht had verkre gen. Niettegenstaande den winter heerschte overal in het land-schap een buitengewone drukte en bedrijvigheid. Graaf Floris TTT van Holland, aan het hoofd van een magtig Ipeer. nog gesterkt door alle Kcnnem-er. Piinlandsche en vele andere, ja zelfs Geldersche en Vlaaimsche Edelen en Ridders met. hunne gewapende dorpers en vassallen. had zijn leger opge- slaeen in de vlakte van Scoorl onder de luwte der hooee duinen, als het geschiktste punt. van waar hij een inval in Westfries- jand wilde ondernemen, ten einde zich on dat dappere volk voor de vele geleden ver liezen te wreken en hetzelve aan zijnen scerv'er te onderwerpen. Slechts wachtte tyf ori het doorzetten van de vorst, om met zivn lecer de meren en moerassen over te trek ken. Geen wonder dus. dat het geheele land- gereed te zijn. Geen moeite werd gespaard om alles in staat van tegenweer te stellen. Het ontzaggelijke leger, dat Graaf Floris had bijeen getrokken, dreigde Westfriesland meer dan ooit met een gewissen onder gang. Wat toch zou de geringe Westfrie- sche krijgsmagt kunnen ondernemen tegen dat magtige leger, waarvan het getal Ede len en Ridders allén reeds zoo groot was als de helft hunner geheele krijgsmagt. En wee dan Scagen! Ongetwijfeld zou het de eerste schok moeten doorstaan. Nauwelijks drievierdejaars geleden hadden de Scagers in vereeniging met andere Westfriezen on der aanvoering van hun dapperen Poede- staat eenen krijgstogt gemaakt in Kenne- IEDER IN DE VERMOGENSBELAS TING AANGESLAGEN SCHAGE- NAAR BEZAT IN 1940 GEMIDDELD I 47000.—. Stijging In Anna Paulowna, Bar singerhorn en Callantsoog. Teruggang in Schagen, Sint Maarten en Waxmenhnlzen. In een vorig artikel hebben wij de ver anderingen belicht, die in het laatste jaar aan den dag traden met betrekking tot het volksinkomen in Schagen en de omliggen de gemeenten. Wij zullen thans nagaan welke wijzigingen ontstonden in het volks- vermogen. Ook deze gegevens zijn ont leend aan de belastingadministratie door het Centraal Bureau voor de Statistiek verzameld. Vooraf moge de opmerking gaan, dat veranderingen in het volks in k o m e ii bijna steeds verband houden met de meer of minder gun stige ontwikkeling van het plaat selijke bedrijfsleven. In de meeste gevallen immers wordt het inko- men verdiend in de plaats van in woning. Met het vermogen is dat vaak anders, vooral wanneer dat vermogen in effecten is be- In onderstaande tabel geven wij aan hoe veel aangeslagenen in de vermogensbelas ting, er in de beide laatste belastingjaren in elk der gemeenten van onze streek woon achtig waren. Wij teekenen hierbij aan, dat slechts zij in de vërmogensbelasting wor den aangeslagen, die ten minste zestiendui zend gulden bezitten. Aanslagen in de vermogensbelasting. 1939 1940 Vermogen per 1939 1940 SCHAGEN 38 35 Anna Paulowna 20 20 Barsingerhorn 33 34 Callantsoog 17 17 Sint Maarten 17 16 Warmenhuizen 17 16 Voor- Schagen blijkt de daling van het verhoudingscijfer het gevoeligst te zijn ge weest, al wonen er ook thans in deze ge meente nog meer vermogende ingezetenen per duizend inwoners dan in de omliggen de gemeenten. Voor Callantsoog en Anna SCHAGEN Anna Paulowna Barsingerhorn Callantsoog St. Maarten Warmenhuizen 153 119 62 17 23 40 145 124 65 18 21 37 Deze cijfers vertoonen voor Schagen, Sint Maarten en Warmenhuizen een daling, voor de andere gemeenten een toename; voor de streek als geheel genomen liep het aantal vermogende ingezetenen terug van 414 tot 410. Ook hierbij speelt het bevolkings cijfer natuurlijk weer een rol, zoodat ook hierbij omrekening per duizend inwoners aanbeveling verdiedt. Zulk een omrekening leidt tot het volgende resultaat: sohap door een leven en beweging werd op gemerkt. zooals zelden plaats had. In aller ijl waren de Wcstfriesche Edelen en Ridders met hunne slechts weinige krijgsmagt naar deze zijde op ontboden, om bij den te verwachten inval tot verdediging des lands merland en hadden tot zelfs binnen de mu ren van Haarlem hunne brandschattingen en losprijzen geëischt De zucht tot wraak der Kennemer Edelen, die zich in het Gra felijke leger bevonden, was nauwelijks te bedwingen, en m*t vreugdegejuich werd door hen de vorst begroet, nadat zij gedu rende verscheidene weken in het legerkamp tevergeefs daar op hadden gewacht. Toch durfden zich de Westfriezen niet alleen in den omtrek van Scagen of de beide Burgten legeren, want de Graaf kon bij het doorzetten van de vorst wel eens in de gedachte krijgen om langs Oudcarspel op Nydorp en Winkel aan te vallen. Daar om verdeelden zij zich. en een gedeelte le gerde zich daar. om zich dan op het eerste sein te kunnen vereenigen, daar waar de aanval plaats had. (Wordt vervolsd.) het nageslacht zal ons vragen of wij al datgene gedaan hebben wat wij alsgoede Nederlanders konden doen, om de zelfstandigheid van het Nederlandsche Volk en van de Nederlandschecultuurte redden. Wat er gedaan wordt en hoe 't gebeurt, zegt Dr. van Genechten in zijn brochure 'N BEROEP 0P HET GEZOND VERSTAND Deze nltuwt brochure 11 verkrijgbaarr Op de i(otlom, bij de kiotken. Kringhuizen N S 8 en bij den Dienst Materiaal der NS B. Maliebaan 29 Ie Utrecht (18 cc postzegels bijsluiten voor franco toezending). Vroagt ook Uw boekhandelaarl ANNA PAULOWNA, 30 Mei mi. Beste Reintje Wat las ik me daar onder het Scha- ger nieuws? Had je je vergist en de vroedschap maar uit zeven wijzen In- ten bestaan, terwijl er toch elf zijn? Pas maar op! In je laat sten brief schreef je ook al dat de Schager de „vaak feilen toonende vriendis. Maar als je ze zachtjes op hun falen wijst en den weg terug nog erg gemakkelijk maakt, kij ken sommigemenschen toch al leelijk. Laat staan als je je vergist. Dan vlie gen ze vast op je af, als een slier op een rooie lap'k Geloof trouwens niks van die vergissing van jou. Je wou die vier zeker liever niet in het eerste elftal zet ten, hè? Nee, vooral nu er zooveel Hel- derschen in jullie veste zijn, zal jij je dorp, zooals ze het bij voorkeur plegen tc noemen, niet zelf omlaag gaan halen in de oogen van de „stedelingen", die ze zichzelf vinden. Ik moet altijd even lachen als de vrienden uit dat uiterste hoekje van 't land waar geen land meer achter ligt, zoo grootscli zijn met hun „stad". De rest ten noorden van Alk maar is maar dorp, „buitenveld", of polder. En als puntje bij paaltje komt, zouden jullie, Schagenaars, geloof ik, toch nog meer recht hebben te zeggen dat je in een stad woont, dan de luitjes uit het. visschersdorp Den Helder, niet? Nou, als ze ons op 'f platteland in onze waarde laten en niet, zoodra ze naar onze rimboe verdwalenmaar dadelijk mcenen, hier nou eigenlijk eens de be schaving en de cultuur te moeten bren gen, dan gun ik hun de pret om te vin dendat er toch maar één Den Helder is. Dan vind ik dat zelfs erg leuk. Wij vindpn onzen Polder je ware, jullie Schagen en als ieder dat van z'n eigen woonplaats vindt., behoeven we elkaar op dit punt tenminste niet te benijden en hebben we al vast allemaal'één ding, waar we gelukkig mee kunnen zijn; ons eigen heem, zou meester Westenberg zeggen. Daar hooren de menschen, die er wonen toch ook bij? Dan houden we daar vanzelf meteen ook van en alles komt in orde. Geen twist, geen twee dracht meer. Zoo was 'f nog niet bij onze zwem- club, dat heb je wel geleze.ii. Die jon gens, pardon heeren, hebben mekaar eens even goed de waarheid gezegd- Maar, zooals zij t deden mag ik t welen vind. ik 't ook heelemaal niet in tegen spraak met wat ik daarnet zei. Zoo'n onweersbuitje werkt verfrisschend, ten minste als daarna, de. rust in de natuur weer terugkeert. En al zijn 't nog geen mannen met baarden, ze gaven met hun manier van vergaderen aan menig oudere een lesjeEr was iets uit te knobbelen. Goed, dan geen blad voor den mond, Maar aan 't einde toch even terugzien op wat de „zondebok" voor goeds heeft gedaan. Daar ook waardeering voor hebben. Aan den anderen kant, al is t dan niet prettig om op je vingers getikt te worden, daarover niet blijven morren, maar als je tijdelijk het doel van je ver eeniging in den weg staat, even een stapje op zij maken en aan anderen de eer laten haar naar dat doel voor te gaan Sportief hoor, van beide kanten o en Slijntje zegt dan ook: Alle hulde! B.K.C. heeft het niet gehaald tegen D.T.S. Het interesseert mij wel niet zoo veel, maar Jan zooveel te meer en jouw Dirk stelt er geloof ik ook nog al be lang in. Jan was er Zondagavond zelfs een beetje van uit z'n humeur. Hadden ze maar een van de vijftien doelpuntjes van den vorigen keer voor vandaag be waard, zei-'t ie. Maar Maandag was ie al weer wat bijgedraaid. Och, zei iè toen, 't was natuurlijk wel aardig geweest als ze in de derde klas waren gekomen, maar dan zouden ze toch zeker een har den dobber hebben gehad, en altijd op je nek te krijgen valt' niet mee. Dat is voor 't publiek ook niet leuk. En voor den penningmeester nog minder, zei ik. want ik heb al lang d.oordat heel'veel kijkers toch maar t dolst zijn op hun favoriet, als die niet al te vaak verliest. De liefde zit soms niet erg diep en als 't een club niet voor den wind gaat, la ten die vrienden haar vaak alleen in de kou. Verkeerd natuurlijkwant. don heb ben ze juist steun noodig. hè? Zoo'n be- slissinaswedstrijd om het kampioenschap had de penningmeester natuurlijk wel toegelaten. Wal zou dat een geld in 't laatje gebracht hebben! Daan Pool was laatst ook weer eens in den Polder. Die heeft zeker zoolang de lier aan de wilgen gehangen, want ik hoor of lees tenminste heele maal niets van hem don laat- sten tijd, zou 't ook al in de punten zitten? Geen doelpunten, waar B.K.C. gebrek aan had, maar tex tielpunten? Daan zonder mooie pakjes en mooie lappen aan den wand zou Daan niet zijn en hoe kom je daaraan tegen woordig. 't Zal vast wel gebrek aan sloffen zijn, waardoor we hem van 't jaar niet zien, want aan stof voor z'n liedjes en praatjes is er zeker geen ge brek. Stijnlje kan er wel op rekenen, dat ze ook een veeg uit de pan krijgt, zoodra Daan weer op de planken staat in den Polder! Zou-ie-'t niet eens met surrogaat-lapjes kurrnen probeeren? Je moet nou wel eens wat, hè? Zoo heb ik surrogaatkoffie gekocht van eikels en spinaziezaad. 't Ziet er op 't oog werke lijk net als koffie uit. Geproefd heb ik 't nog niet. 'k Ben er eigenlijk een beet je huiverig van, want ik moet altijd weer denken aan de gekke films van die zeeman, die eerst een bus spinazie leeg eet voor-ie een krachtstootje moet ver richten. 'k Ben nou maar zoo bang voor de gevolgen als ik Jan een bakkie van dat aftreksel te drinken geef! Eigenlijk lijkt me de mocca van de Breezander plantages toch onschuldiger. Waar ze 't al niet over Slijntje en Reintje hebben! Langs een omweggetje hoorde ik, dat m'n vorige brief geen onverdeelde instemming vond aart de ronde tafel, 'k Had het over het koude najaar en dat alles zoo slecht groeide, weet je nog wel? Nou, snap ik in m'n onschuld het verband niet heelemaal, of en dat zal aan de ronde tafel mis schien wel meer voorkomen de cri tici waren niet era logisch in hun re deneering, maar d'r werd dan beweerd, dat. er binnenkort toch maar heel wat baby's verwacht kunnen worden. Enfin 'k, zal aan de rubriek „Uit het fami lieleven" extra mijn aandacht wijden. Die zal de krant toch zeker wel onverkort blijven opnemen? Maar, omdat ik er niet zeker van ben, dat miin gebabbel even genadig wordt behandeld, maak ik er nou maar gauw een eind aan. Veel groeten van huis tot huis, JE STIJNTJE. Paulowna bleven deze cijfers stationnair, voor Sint Maarten en Warmenhuizen was de daling gelijk terwijl alleen Barsinger horn in dit opzicht een vooruitgang kon boeken. Ook in het gemiddelde bezit van deze vermogende inwoners traden natuurlijk veranderingen op. Deze wijzigingen komen in het volgende staatje tot uitdrukking: Gemiddeld bezit der vermogenden SCHAGEN Anna Paulowna Barsingerhorn Callantsoog Sint Maarten Warmenhuizen 1940 47.000 41.000 43.000 26.000 33.000 32.000 Het gemiddeld vermogen der kapitaal krachtigen blijkt in Schagen grooter te zijn dan in de omliggende gemeenten. Overigens ging dit gemiddelde echter met duizend gul den terug. Wat wij in ons eerste artikel op merkten over de tegenovergestelde oorza ken, die aan een stijging, c. q. een daling van het gemiddelde inkomen ten grondslag kunnen liggen, geldt ook voor het gemid deld vermogen. In Schagen evenwel gaat de daling van het gemiddelde bezit gepaard aan een teruggang van het aantal vermo genden én dit wijst dus wel op een ongun stige ontwikkeling van het plaatselijk volks vermogen. In Sint Maarten en Warmenhuizen is een stijging van het gemiddeld bezit, doch deze moet geheel worden toegeschreven aan de daling van het aantal aangeslage nen, zoodat ook hier van een onbevredigen de ontwikkeling sprake, is. Barsingerhorn vooruit In Barsingerhorn gaat de toename van het aantal aangeslagenen gepaard aan een stijging van het gemiddelde vermogen de zer aangeslagenen; hier hebben wij dus met een duidelijk symptoom van vooruit- - gang te doen. Tenslotte vermelden wij in de volgende tabel het gezamenlijke belastbarè vermogen van alle aangeslagenen in elke gemeente: Totalq vermogen 1940 SCHAGEN Anna Paulowna Barsingerhorn Callantsoog St. Maarten Warmenhuizen Voor onze streek als geheel geven deze cijfers eenige vooruitgang aan: het geza menlijke in de zes gemeenten gehuisveste vermogen blijkt n.1. gestegen te zijn van f 17.019.000.— tot f 17.124 000—maar voor" Schagen valt een d«Wng van niet minder dan f 466.000.vast f1? s'aRen! Pa-rtegen- over staat een beduidepHe trpn-me (met f 383.000.van het tasit der g*wr»«nlijke aangeslagenen in Anna Paulowna.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1941 | | pagina 5