de Noordgrens
Ket Scheveningsche
„s e i z o e n"
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Fransch protest
Splitsing der onderwijzers
opleiding
BESPREKINGEN
TE BATAVIA OP
DOOD SPOOR?
Verduisteren
10.00 uur
Extra rantsoen
suiker
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schageu.
PINSDAG 10 JUNI 1911. 85e Jaargang. No. 11515,
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hofland» Noorderkwartier" Schagen
Duidelijk beeld van de
situatie, is moeilijk
te vormen
TEGENSPRAAK, ALS ZOU DE
FRANSCHE VLOOT NAAR SY
RIË ZIJN UITGEVAREN EN
ALS ZOUDEN 4000 FRANSCHE
SOLDATEN ZlJïf OVERGE-
LOOPEN.
Het S.P.T. imeldt uit Berlijn:
Uit de berichten uit Syrië, Turkije, Lon
den en Vichy kan men zich op het oogen-
bli'k nog moeilijk een duidelijk beeld van
de situatie vormen.
Zoover men kan nagaan, ia het volgende
gebeurd:
Zaterdag j.I. is te Jeruzalem een bespre
king gehouden tusschen de generaals Wa-
vell, Wilson, De Gaulle en Catroux, waar
in de laatste voorbereidingen voor den aan
val werden getroffen. Te 3.45 Zondagmor
gen hebben daarop de eerste troepen de
grens van Syrië overschreden. Volgens het
officieele communiqué uit Vidhy zijn de
Britsche strijdkrachten kort daarna in con
tact met Fransche voorposten gekomen. De
Engelschen opereeren van Palestina en
van Transjordanië uit.
Omtrent de nauwkeurige opstelling der
troepen is tot nu toe slechts zeer weinig be
kend. Het doel van den opmarsch, schijnt
voorloopig te zijn om, ondersteund door de
Britsche vloot, Beiroet te bezetten, terwijl
een andere colonne, die oprukt ten Oosten
van de Dzjebel Droez met sterke gemotori
seerde eenheden de grens heeft overschre
den en oprukt in de richting van Damas-
cus.
Berichten over gevechten zijn tot nu toe
niet ontvangen. In het dal van de Jordaan
hebben de Franschen eenige t.roepenafdee-
lingen samengetrokken,, zoodat daar dus,
indien er wordt gevochten, een treffen kan
worden verwacht, als dit niet reeds is bé-
gonnen.
Samenvattend werd hedenmiddag in de
Wilhelmstrasse gezegd:
Militair hebben de Franschen 't moeilijk,
Indien de verhoudingen blijven zooals zij
zijn. Politiek is de situatie nog vrij ondui
delijk. Een verandering van den politieken
toestand kan natuurlijk van groot belang
voor de militaire situatie zijn.
In de 2000 meter hooge Dzjebel
Droes strijden de Fransche troe
pen tegen de strijdkrachten van
de Gaulle.
Men bericht te Vichy, aldus een be
richt van United Press, dat in de
2000 m. hooge Dzjebel Droes, ten
Zuid-Oosten van Soeida buitenge
woon hevige gevechten tusschen
Fransche Syrische troepen en strijd
krachten van de Gaulle plaats vin
den. Het tooneel der gevechtshande
lingen bevindt zich ongeveer 40 km.
ten noorden van de SyrischPale«r
tijnsóhe grens.
In bevoegde Fransche kringen t« Vichy,
ildus D.N.B., spreekt men het Amerikaan-
»che bericht, volgens hetwelk de Fran
sche vloot naar Syrië zou zijn uitgeloopen,
iegen. Eveneens tegengesproken wordt het
in het buitenland verspreide bericht, als zou
den 4000 Fransche soldaten in Dzjebel Droes
Haar de Engelschen zijn overgeloopen.
De plaatsvervangende minister-president,
Darlan, zal Dinsdagavond een radio-toe
spraak houden. In politieke kringen neemt
nen aan, dat hij een verklaring zal afleggen
ttver den toestand, ontstaan door den Brit-
ichen aanval op Syrië.
Fransch communiqué over den
strijd in Syrië. „Hardnekkig
verzet tegen nummeriek ster
kere tegenstander."
Hét D.N.B. meldt uit Vichy:
Het Fransche ministerie van oorlog heeft
e 20.25 uur het volgende communiqué over
le militaire operaties in Syrië gepubliceerd.
„De Britsche en Gaullistische troepen, die
bondag over de Syrische grens zijn gerukt,
lebben hun aanval in den middag van den
!en en in den ochtend van den 9en Juni
versterkt ln de streek tusschen den Dzjebel
Iroes en de uitloopers van het Hermonge-
lergte zijn de aanvallen ondernomen door
lanzienlijke strijdkrachten van alle wapens,
vaaronder een groot aantal pantserwagens
Onze dekkingsafdeelingen hebben, met steun
van artillerie en luchtmacht, eiken meter
Rronds verdedigd en den tegenstander ern-
itige verliezen toegebracht. Een aanzienlijk
tetal pantserwagens is vernield.
Langs de kust van'den Zuidelij-ken Liba
non zijn afdeelingen cavalerie en gepantser-
le strijdkrachten over de rivier de Litoni
teruggeslagen. Een verbitterde strijd duurt
voort langs de hoofdlinie Litoni-Merdsi-
Ajoem-Koeniétra-Sieik Maskin. Enkele Brit
sche vliegtuigen hebben de vliegvelden van
Aleppo. Rajak en Damascus en de bases van
Merdsj Ajoem gebombardeerd. Onze jagers
I lebben drie Hurricanes neergeschoten. Onze
Pskaders bommenwerpers zijn in valle actie
De inval in Syrisch gebied
De Fransche regeering ziet zich in
verband met den Engelschen aanval
op Syrië en den Libanon genood
zaakt, haar ambassadeur in Madrid,
Francois Pietri opdracht te geven
bij de Engelsche regeering een ener
giek protest in te dienen. De Fran
sche ambassadeur heeft gisteravond
den Engelschen ambassadeur te Ma
drid, Sir Samuel Hoare, een bezoek
gebracht en hem het protest van de
Fransche regeering overhandigd.
gekomen tegen vijandelijke strijdkrachten
die in gevecht zijn met onze plaatselijke
afdeelingen.
Tijdens een gevecht tusschen onze vloot-
strijdkrachten en een sterkere vijandelijke
vlootmacht hij de Libaneesche kust is een
Britsche torpedobootjager ernstig bescha
digd. Getrouw aan hun militairen plicht bie
den onze strijdkrachten overal ëen hardnek
kig verzet tegen de numeriek sterkere en
krachtig gewapende vijandelijke strijd
krachten."
„Uitsluitend een
Fran sch - Bri tsche
kwestie"
Berlijn, 9 Juni (A.N.P.)I
Duitschland slaat met buitengewone be
langstelling de militaire gebeurtenissen in
het Nabije Oosten gade en registreert met
nog meer belangstelling den politieken ach
tergrond der acties, die door de Engelschen
tegen Syrië zijn aangevangen, naar vandaag
in de Wilhelmstrasse werd meegedeeld. Er
bevonden en er bevinden zich nog steeds
geen Duitsche troepen in Syrië, zoo vervolg
de man van Duitsche zijde.
Dit Is uitsluitend een kwestie, die
Frankrijk en Engeland aangaat.
Duitsche pers over den Britschen
aanval op Syrië.
De belangrijkste reden voor den Britschen
aanval op Syrië, ziet de Duitsche pers in
het feit, aldus D.N.B. uit Berlijn, dat het
voor de Britsche regeering steeds dringen
der nopdig is geworden de wereld en het En
gelsche volk er van te overtuigen, dat En
geland' nog niet aan het einde van zijn krach
ten is. In scherpe bewoordingen spreken de
bladen over „Engelands nieuwste rooftocht",
over een „gemeenen overval" en „een nieu
wen aanslag", op den vroegeren Franschen
bondgenoot, waarbij zij speciaal verwijzen
naar het standpunt der regeering te Vichy
Melk is goed voor elk en daarom is
ze het troetelkind van de Keurings
diensten (Pax-Holland)
ten aanzien van de gebeurtenissen in Syrië.
De Deutsche Allgemeine Zeitung noemt
de actie tegen Syrië „een schakel in den ke
ten van verwerpelijke oorlogshandelingen
tegen den vroegeren bondgenoot". Het blad
herinnert aan Oran, Dakar en de Engelsche
aanvallen op Sfax en Syrische steden.
Andere Engelsche middelen zijn de druk
der blokkade, het beslag op Fransche koop
vaarders en de poging, Washington tegen
Vichy m het veld te brengen.
Het Hamburger Fremdenblatt noemt den
aanval op Syrië geen „militaire heldendaad",
maar een met een overmacht ondernomen
actie tegen een vroegeren bondgenoot, die
thans Tmiten den oorlog staat. Daarom moet
de aanval militair en moreel veroordeeld
worden.
De Boersenzeitung zegt, dat Engeland zich
aan de veroordeeling door de wereldmeening
en de geschiedenis tracht te onttrekken dooi
de leugen, dat zich in Syrië Duitsche troepen
bevinden. Het laatste hoofdstuk van den
grooten strijd tusschen het Europa onder
leiding van Duitschland en het Britsche rijk
zal leeren, dat Churchill zich ook niet door
de Syrische misdaad van een militair fiasco
kan redden.
Ontwikkelend onderwijs vooraf.
Er bestaan, naar ons ter oore komt,
plannen om de opleiding van onder
wijzers té splitsen in algemeen ont
wikkelend onderwijs, gedurende twee
jaren, en daarna het onderricht in de
speciale onderwijsvakken, zulks met
name om den aanstaande onderwij
zers, wien het na eenigen tijd aan
de noodige paedagogische eigen
schappen blijkt te ontbreken, nog
gelegenheid te geven, tijdig vóór de
eigenlijke specialiseering, zich ver
der voor een andere werkkring voor
te bereiden.
HET WACHTEN ZOU ZIJN OP
NIEUWE INSTRUCTIES VAN
MATSOEOKA
Japan zou in zijn
houding volharden
Tokio, 9 Juni (Domei) De
vertegenwoordigers van alle betrok
ken regeeringsdepartementen zijn
gistermiddag om 2 uur in een ge
meenschappelijke conferentie bij
eengekomen om de houding van
Japan tegenover het antwoord van
Nederlandsch-Indië op' de Japan-
sche voorstellen te bespreken. De
conferentie duurde tot aan den
avond.
Voordat de gemeenschappelijke conferen
tie begon, hadden de uitvoerende ambtena
ren van het departement van buitenland-
sche zaken gistermorgen om 10 uur een
gedachtenwisseling, waarvan het resul
taat zou geweest zijn, dat zij in hun hou
ding volharden. Hoewel er geen officieele
aanwijzingen beschikbaar zijn, meent men
in welingelichte kringen, dat de besprekin
gen te Batavia haar laatste stadium bereikt
hebben en dat er over het uiteindelijke re
sultaat nog niets met zekerheid te zeggen
valt.
Antwoord van Batavia ontvangen.
Het Japansche blad Nitsji-Nitsji meldt,
dat de volledige tekst der antwoordnota van
de Nederlandsch-Indische regeering alsme
de een boodschap van de Japansche dele
gatie in Batavia, waarin de regeering in
Tokio om nieuwe instructies verzocht wordt
Zondag te Tokio is ontvangen. De telegra
fische boodschap van Kenkitsji Josjizawa,
den leider der .Japansche delegatie, hoewel
niet bekend gemaakt, schijnt zeer uitvoe
rig te zijn.
Naar in bevoegde kringen van Tokio ver
luidt. kan men voor heden geen beslissing
verwachten, temeer, daar hier sprake is van
een uitvoerig document, welks onderzoek
geruimen tijd vereischt Over den inhoud
van het antwoord van Batavia bewaart men
in Tokio evenwel een volkomen stilzwijgen,
hoewel de pers van een „volledig onbevre
digend antwoord" blijft spreken.
Het blad Tokio Asahi. Sjimboen verwijt
aan Batavia opnieuw onoprechtheid en
schrijft: daar hier blijkbaar sprake is van
het laatste woord van Nederlandsch-Indië,
zijn naar de meening van bevoegde Japan
sche kringen, nieuwe onderhandelingen vol
komen overbodig.
Nieuwe Instructies van Matsoeoka.
Officieele Japansche kringen blijven zich
uiterst gereserveerd toonen ten aanzien van
de beweerde crisis in de besprekingen te
Vanavond gaat do
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
5.18 uur
VOOR DEN INMAAK.
Er zal een extra rantsoen suiker
van één kilogram, te gebruiken bij
den inmaak, beschikbaar worden ge*
steld.
In verband hiermede wordt de geldigheids
duur van de met „42" genummerde bon van
de bonkaart algemeen van vier weken inge
kort tot twee weken. Bon „42" geeft der
halve niet, zooals dezer dagen is bekend ge
maakt, tot en met 6 Juli a.s., doch slechts tot
en mei Zondag 22 Juni a.s. recht op het
koopen van één kilogram suiker, waarna
voor het tijdvak van Maandag 2 Juni tot en
met Zondag 6 Juli a.s. wederom een bon ter
verkrijging van één kilogram suiker zal
wórden aangewezen. In totaal wordt dus
gedurende het vier-wekelijksche tijdvak van
9 Juni tot en met 6 Juli a.s. twee kilogram
suiker beschikbaar gesteld, terwijl het ge
bruikelijke rantsoen één kg. per vier weken
bedraagt.
Batavia. Een onbevestigd bericht houdt in,
dat Matsoeoka. de minister van buitenland
se he zaken voornemens is nieuwe instruc
ties te sturen aan de Jaapnsche delegatie te
Batavia. Dit zou over enkele dagen gebeu
ren. Hiermede zou de weg geëffend worden
voor nieuw contact tusschen de delegaties
van Japan en Nederlandsch-Indië.
V erkeersongevallen
- in DEN HAAG
Het aantal Is nog vrij groot.
Het aqntal verkeersongevallen blijft
oo.k in den Haag, ondanks het ge-
ringére aantal auto's in de straten,
vrij groot. Voor het eerste kwartaal
1941 bedraagt het 394 tegen 912 ver
leden jaar. Er waren 11 doodelijke
ongelukken, 68 met ernstig-, 44 met
licht letsel, 271 met uitsluitend ma-
terieele schade. 12 ongelukken von
den oorzaak in niet rechtshouden, 90
kwamen door verkeerd uitwijken of
geen voorrang verleenen. 40 door
slippen, 10 door op hol slaan van
paarden, 33 door verkeerd overste
ken van voetgangers, 2 door onvoor
zichtig spelen, 2 door klimmen op
tram of voertuig, 1 door springen van
rijdende tram.
WANNEER BEGINT HET? UIT
DE GESCHIEDENIS VAN DE BAD
PLAATS.
In 1470 bestond reeds
bet visschersdorp
(Van onzen Haagse hen correspondent).
Wat is eigenlijk het Scheveningsche sei
zoen Er zijn zoo van die dingen, begrippen,
welke niet eenvoudig te omschrijven zijn
en zeker niet voor den buitenstaander, die
er niet geregeld mede te rnaken heeft
Een vasten begindatum is er niet voor aan
te geven. Moet men den dag nemen, dat de
eerste officieele baders zich in het kille
vóórzomersche water wa,^n, of den eersten
Zondag, dat de trams met open bijwageus
rijden? Of is de operting van de groote ho
tels het teeken dat het begonnen is, ook
al zijn er dan meestal voorloopig nog wei
nig of geen logeergasten? Voor velen be
gint het seizoen' al met het eerste concert
in de groote Kurzaal. dat is dus op den
laatsten Vrijdagavond van de maand Mei.
Er is inderdaad iets voor te zeggen óm aan
te nemen, dat het Residentie-orkest, telken-
jare het Scheveningsche seizoen feestelijk
opent. Maar dan moet men zich voor het
begrip „seizoen" los maken van de gedachte
aan een invasie van vreemdelingen. Want
in dezen tijd van het jaar worden de con
certen nog uitsluitend bezocht door Hage
naars, een enkele vroeg-verdwaalde mu
ziekliefhebber buiten beschouwing gelaten.
Een merkwaardigheid hierbij is dit jaar.
dat deze concerten er zijn er vier in de
week: Zondagmiddag en Zondagavond.
Woensdag- en Vrijdagavond, alsmede een
volksconcert iederen Maandagavond van
den aanvang af zeer druk bezocht zijn. Zij
die het weten kunnen, zeggen dat nu vele
muziekliefhebbers met de lange avonden
graag naar Scheveffingen komén die in den
afgeloopen winter met de vroeg donkere
avonden maar' liever niet de deur uitgingen.
Verder zijn de zomerconcerten nog al wat
goedkooper dan di'e 's winters in het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen, een
omstandigheid, welke tegenwoordig ook
voor velen weegt, en tenslotte zijn er blijk-
,baar ook nog al wat menschen die nu flink
wat muziekgenot willen hamsteren, omdat
men nu eenmaal niet kan zeggen, hoe alies
er in den komenden winter zal uitzien.
Nemen we voor het gemak nu maar aan.
dat het seizoen begint met de Kurhauscon-
cerfcen. dan is Scheveningen dus nu aan zijn
55ste seizoen begonnen. Op 18 Juni 1887 werd
immers het huidige Kurhaus met een luis
terrijk feest geopend, waaraan de Berlijn-
sche „Philharmoniker" onder leiding van
prof. Franz Mannstadt medewerkten, welk
beroemd orkest toen voor de eerste maal
voor den geheelen zomer geëngageerd was.
■en sedertdien is dit ensemble ieder jaar,
tot 1911. teruggekomen. Uit die jaren leven
bij de oude muziekvrienden nog steeds de
namen van groote dirigenten als Gustav
Kogel. prof. Josef Rebicek, Ernst Kunwald
en andere bekende Duitsche orkestleiders.
Na 1911 kwam het Fransche tijdperk met
de groote successen van het Lamoureux-'
orkest uit Parijs en dirigenten als Camille
Chevillard en René Baton, waaraan door
den wereldoorlog een abrupt einde kwaim,
toen op 1 Augustus 1914 deze musici hals
over kop naar hun land moesten teruekee-
ren. velen om terstond in militairen dienst
ie gaan. Het Residentie-orkest was toen red
der in den nood en is tot den huidigen dag
onbetwist meester van het Kurhauspodium
gebleven. Aanvankelijk Scheveningen is
nu eenmaal een internationale badplaats
onder leiding van denzelfden René Baton,
van prof. Geore Schneevoigt. die gedurende
tien jaren uit. Finland overkwam en een
buitengewoon populaire verschijning was
geworden, van Hans Weisbach en Hermann
Abendroth. beiden Rijnlanders, en tenslotte
v(in den grooten Carl Schuricht. die ook dit
iaar een deel der concerten zal leiden. De
laatste jaren hebben gelukkig ook onze ei
gen orkestleiders de hun toekomende plaats
aan den lessenaar gekregen. Wij noemen
slechts Eduard van Beinum, Frits Schuur
man. Jan van Epenhuijsen en Willem van
Otterloo. Iets nieuws is dit jaar bovendien,
dat het Rotterdamsch Philharmonisch Or
kest onder leiding van den promotor der
moderne muziek, Flipse. een deel der con
certen heeft overgenomen.
In die 55 jaren zijn heel wat beroemdhe
den hier als solist opgetreden en velen
hunner hebben op het Kursaalpodiumde
eerste stap op den weg naar wereldfaam
gezet. Zoo is van den grooten violist Thi-
baud bekend geworden, dat hij pas een en
gagement voor een tournée door Amerika
kon krijgen wanneer zijn optreden te Sche
veningen een doorslaand succes zou zijn
geweest. Nu, dat was het en Thibaud heeft
nadie, als het even mogelijk was, geen jaar
Scheveningen meer overgeslagen!
Vijf en vijftig officieele Scheveningsche
seizoenendat wil niet zeggen, dat er
hier voor dien niets te doen was! We den
ken dan niet aan de groote brand op 1 Sep
tember 1886, waardoor tengevolge van de
onvoorzichtigheid van een badgast het
toen nog gloednieuwe, immers pas in 1885
in gebruik genomen, Kurhaus geheel in
asch werd gelegd, om binnen het jaar door
bet tegenwoordige gebouw welks koepel
nog steeds het silhouet van Neèrlands eer
ste badplaats beheerscht, te worden vervan
gen.
Ook zonder dat eerste Kurhaus was Sche
veningen al jaren lang een zeebadplaats
van' naam.^Maar wél was het cachet toen
wel heel anders. Veel buitenlanders kwa
men hier nog niet, al had men Den Haag-
aan-Zee ook over de landsgrenze al wel
ontdekt. Met de muziek was men onge
veer het midden van de vorige eeuw begon
nen, maar hoe primitief en gemoedelijk!
Aan het einde van de Keizerstraat, waar
nu hotel „Zeerust" staat, bevond zich toen
een uitspanning van landelijke allure, waar
de brave Haagsche huisvaders met de hun
nen om houten tafeltjes in het mulle zand
zaten, rumgrokjes dronken en af. en toe
ook wel eens even niet praatten om dan te
luisteren naar de acht rondreizende Duit
sche^ blaasmuzikanten, die paarsch werden
van^den strijd het geraas van de nabije
Zee en keisteenen moesten gebruiken om
^ïun muziekpartijen een beetje in de buurt
te houden! Het gemeentebestuur van
's-Gravenhage exploiteerde wel het Groot
Stedelijk Badhuis, maar hier voelde de
Haagsche burger zich niet thuis, hier kwa
men meer de lieden wier nakroost nu des
Zondagsmorgens nog de Pier frequenteert,
vanwegê'het „zien en gezien worden" en om
dat hij die hier niet komt niet „iets" is.
Dat Groot Badhuis, waar de muziek van
de Schutterij des Zondags speelde, heeft
tenslotte in 1885 plaats gemaakt voor het
hierboven genoemde eerste Kurhaus, dat
het volgende jaar al afbrandde. Met de ge
meentelijke exploitatie was 't toen ook af-
geloopen.
In 1470 bestond er reeds een visschers
dorp Schevelingen, later Scheveningen,
waarvan herhaaldelijk deelen door de aan
de duinen knabbelende zee zijn verzwol
gen. De Hagenaars kregen er hun visch
vandaan, men ging wel eens jagen in de
duinen, die toen nog heel wat breeder wa
ren dan tegewoordig, en een héél erg on
dernemende kwam wel eens aan zee, maar
daarbij bleef het ook. Het moest ongeveer
de helft der 17de eeuw worden, aleer de
Hagineezen meer geregeld de zee gingen
opzoeken. In 1643 ving n.1., Jacob Cats den
aanleg van zijn buitenplaats Sorgvliet aan
en zoo ontstond ook het verlangen naar
een beteren weg door de duinen ter vervan
ging van het mulle slingerende pad dat
zoolang de eenige verbinding van Den Haag
met de zee was geweest. Ondanks veel be
zwaren en tegenwerking kwam Constantijn
Huygens met zijn ontwerp voor een kaars
rechten weg van 930 roeden lang, beginnen
de waar nu het Vredespaleis staat en eindi
gend bij het oude kerkje aan zee dat nu
nog achter Me zuidelijke Boulevard aan de
Keizerstraat staat. Om de kosten, door
Hiiygens op niet meer dan 23000 gulden
begroot, kom daar nu eens om!, ging dit
plan niet door, maar na eenige jaren heeft
Cornelis Zoetens Michielszoon, Rentmees
ter van Delfland, het project weer voor den
dag gehaald en op 1 Mei 1664 is een aan
vang gemaakt met dit voor dien tijd inder
daad groote werk. Op 5 December van het
volgende jaar was de weg met aan beide
zijden een doornenhaag en zes rijen elzen-
hoornen, gereed, tot groote voldoening voor
den toen 69-jarigen Huygens, die nog twin
tig jaar. in zijn karos naar Scheveningen
heeft kunnen rijden.
Scheveningen was uit zijn isolement ver
lost, maar tóch heeft het nog meer dan
twee eeuwen geduurd aleer Scheveningen
een beroemde badplaats werd.
Het zou te materialistisch wezen in dit
verband nog verder iets te vertellen van
de moeilijkheden en tegenwerkingen, wel
ke nog overwonnen moesten worden aleer
Scheveningen een plaats werd waar inder
daad gebaad werd.
