Ernstigs onlusten in Iran
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Conferentie te
Moskou geëindigd
Hevige aanval
op Leningrad
In September 683.400 ton
vernietigd
Verduisteren
19.14 uur
DUITSCHE VROUWEN
BIJEEN
POND EN DOLLAR
18
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schagen.
VRIJDAG 3 OCTOBER 1941. 8Ge Jaargang. No. 11614.
Uitgave dar N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier" Schagen.
MET CONFERENTIES ZIJN GEEN VERLO
REN SLAGEN ONGEDAAN TE MA
KEN, OORDEELEN DE DUIT
SCHE BLADEN.
Berlijn, 2 October (DNB.) Reuter meldt
uil Moskou, dat de Engelsch-'Amerikaansch-
bo'sjevv-istische conferentie is afgeloopen. In
gemeenschappelijke verklaring, gepubli-
1 door Beaverbrook, en Harriman, wordt
;ezegd, dat de Sowjetunie „bijna" alles ge-
r gen heeft wat zij verlangd heeft.
De New Yorksche radio meldt, dat tech
nische en militaire deskundigen der Ver.
Staten' en Engeland te Moskou zullen blij
ven.
Het groteske van de Moskousdie conferen
tie bereikte Woensdag zijn hoogtepunt met
de redevoering, die Molofof gehouden heeft
in de slotvergadering.
Hoewel .bet hem bekend is, dat de Angel-
iksische mogendheden noch ten aanzien
vi haar productiecapacieit noch ten aan-
zi van de transportmogelijkheden in staat
zijn de Sovjetunie de vereischte hulp te
verleenen, zag Molotof zich niet - in staat
hierover .openlijk 'te spreken. Zoo vond hij
voor de fictie, welke hij genoodzaakt was- te
handhaven de formuleering, dat de hesluiten
van 'de conferentie een getuigenis zijn voor
het feit, dat thans de Sovjetunie den ge
heel en last van den strijd tegen het nat. so
cialistische Duitschland draagt, en dat de
conferentie een waarborg vormt, dat de hulp
snel én in toenemende mate zal verleend
worden. Hij Y^rheimelijkte echter niet, dat
de Sovjetunie in dezen strijd „zeer bloedige
en zware slagen van den [vijand te verduren
heeft"/ Kenmerkend was ook, dat zijn rede
ilduin velerlei opzicht hield aan het voor
beeld der verklaringen van de Komintern.
Hij beweerde, dat de Sovjet Unie opkomt
voor de zaak van alle vreedzame volkeren,
hetgeen onwillekeurig de herinneringen op
wekte aan de ervaringen van Finland, de
vroegere Baltische randstaten en van Roe
menië niet de Sovjetunie. Voor de asmogend-
heden gebruikte hij de termen, die gebruike
lijk zijn in de vergaderingen van de Komin
tern voor de tegenstanders van het bolsje
wisme.
Duitsche commentaren.
De D.uitóche avondbladen leveren commen
taar op de geëindigde plutocratisch-bolsje-
wistische bespreking te Moskou, aldus het
D.N.B. verder.
-Be Berliiler Lok&lanzeiger schrijft: het
geheel is een reuze- bluf. Met conferenties
kan men. echter, geen verloren slagen on
gedaan maken, geen in gevangenschap
geraakte legers en vernietigde wapens
meer terugbrengen.
De Deutsche Allgemeine Zeïtung zegt,
dat het niet eens tot eën gemeenschappe
lijke verklaring is gekomen. De groote slag
bij Kief heeft de Moakousche besprekingen
tot een onbeteekenende farce gemaakt.
Do Berliner Nachtausgabe wijst in dit
verband op de gisteren door Roosevelt af
gelegde verklaring, dat de helft der oor
logsproductie der Vereenigde Staten in dat
land' blijft en dat Engeland en de Sowjet-
Ünie de andere helft moeten deelen. Roo
sevelt heeft daarmede Moskou eenzelfde
wenk gegeven als Churchill in zijn jongste
rede voor het 'Lagerhuis. Wees laatstge
noemde op- de transportmoeilijkheden. Roo
sevelt stelde Moskou indirect in kennis
van de moeilijkheden der productie.
Een Engelsche persstem.
Naar aanleiding van de beëindiging der
conferentie te Moskou schrijft de Londen,-
sche News Chroniclc. dat de draagwijdte
der besluiten in Moskou natuurlijk ..op het
oogenblik" niet zoo duidelijk is ais in een
verdere toekomst. 'Gelukkig, zoo gaat het
blad voort, beschikt de Sowjetunie op het
oogenblik nog over j'.eènige reserves" om
den oorlog te kunnen voortzetten. Intus-
schen kan natuurlijk, het tijdstip koimen
waarop de Sowjetunie. als gevolg van ver
lies van industriegebieden aan de Duitsche
troepen, geheel van de hulp van het bui
tenland afhankelijk is.
In de groots zaal van den Haagschen Dierentuin heeft de bekende wereldreiziger
dr. Collin Ross een lezing gehouden over het onderwerp .Het Europeasche
Aziatische stéppencontinent van Dzjingis Khan tot Stalin'. Onder de talrijke
aanwezigen bevond zich de Rijkscommissaris. Na afloop van de lezing deelt dr.
Collin Ross handtcekeningen uit Dr. CoHin Ross zal deze, opk voor Nederlanders
zeer belangrijke lezing, In 16 steden van ons land houden (Polygoon-Meyer)
ONRUST IN TRANSKAUKASIE EN
NOORD-1RAN. - POLITIEKE COM
MISSARISSEN MISHANDELD.
Sofia, 2 Oct. (D.N.B.) Het blad" „Sora"
publiceert een bericht uit Ankara, volgens
hetwelk op grond van inlichtingen uit wel
ingelichte diplomatieke bron in Transkau-
kasie en in Noord-Iran ernstige onlusten
zijn uitgebroken. Hierdoor is ook de in de
afgeloopen dagep waargenomen verplaatsing
van sterke Britsche troepen van Bagdad
naar de Iraansche grenzen te verklaren. De
haard der onlsuten. die hier en daar 't ka
rakter van opstanden hebben aangenomen,
bevindt zich in Kirowobad, Eriwan, Leni-
nakan en Nachitsjewan. Ook in Tebris en
Tifüs zijn onlusten uitgebroken. De onder
drukking van deze opstandige beweging,
welke de Sowjet verbindingslinies in Iran
'bedreigt, heeft ook een onderwerp vah be
spreking uitgemaakt tijdens het verblijf van
Wavell in Tehehan.
In een ander bei'icht van de Sora uit An
kara wordt gemeld, dat volgens uit Ameri-
kaansche en Japan sche bronnen te Moskou
afkomstige berichten in vele dorpen in
Transkaukasie in de afgëloopen week de po
litieke commissarissen en ambtenaren door
de bevolking zijn mishandeld. Het heeft den
schijn, dat de opstdnd in Georgië een zeer
grooten omvang heeft aangenomen.
De vroegere Sjah van Iran heeft, naar te
Buenos Aires bekend is geworden, de Aj'gen
tijnsche regeering om toestemming ver
zocht om zich in Argentinië te mogen op
houden.
In antwoord op desbetreffende vragen
meende men te Berlijn in bevoegde kringen,
dat het geen actueele waarde heeft zich in
de vraag te verdiepen of de diplomatieke be
trekkingen' met Iran nu al óf niet. formeel
verbroken zijn. Met nadruk is er bij den jong-
sten stap der Duitsche regeering op gewe
zen, dat de sluiting van het Iraansche ge
zantschap en van de consulaten van Iran
in Duitschland alleen tegen dè huidige re-
geering van Iran gericht is en geenszins een
onvriendelijkheid tegenover het Iraansche
volk beteelient.
Zware artillerie in actie.
Berlijn, 2 Oct. (DNB). Zware Duitsche ar
tillerie beschoot derf 3Qsten September en
lsten October met goede resultaten belang
rijke industrieele ondernemingen te Lenin
grad. Een bijzonder doel vormde de Kirof-
fabrieken te Leningrad. Deze behooren tot
de belangrijkste bewapenings-bedrijven der
Sowjet-Unie. Reeds voor den oorlog waren
deze fabrieken van grootev beteekenis en
werjlen zij de Russische Kruppfabrieken ge
noemd. Thans worden er stukken geschut,
deelen van 'pantserwagens en munitie van
allerlei soort vervaardigd. In normale tijden
werkten er 23.000 man, thans is dit aantal
tot veertig vijftig duizend gestegen. Door
waarnemingen kon worden vastgesteld, dat
de Duitsche granaten in de gebouwen reeds
groote schade hadden veroorzaakt.
Moskou is ook in den nacht op 2 October
door Duitsche gevechtsvliegtuigen aangeval
len. In voor den oorlog belangrijke doelen
in het centrum der stad werden verscheide
ne branden waargenomen. Denzelfden nacht
is ook Leningrad met goed gevolg aange
vallen. Er werden welgerichte treffers ge
plaatst, verscheidene branden braken uit in
het centrum- der stad en in het zuidelijke
deel van het stedelijk gebied.
ALGEMEENS ARBEIDSPLICHT IN
TURKIJE.
Ankara, 2 öct. (DNB.) Naar verluidt, zal
de regeering op grond van«de haar verleende
wettelijke volmachten de invoering van den
algemeenen arbeidsplicht afkondigen.' De
arbeidsplicht kan al naar gelang de nood
zakelijkheid beperkt worden tot bepaalde
deelen van het land en takken van in
dustrie.
Burgemeesters benoemd
's-Gravenhage, 2 October:
Het Rijkscommissariaat, maakt bekend:
De Commissaris-Generaal voor bestuur en
justitie heeft op grond van art. 3 van de ver
ordening no. 108/40 (vierde verordening over
bijzondere bestuursrechtelijke maatregelen)
alsmede op grond van art. 4 alinea 1 der ver
ordening no* 3 -40 over de uitoefening der re-
geeringsbevoegdheden in Nederland tot bur
gemeesters benoemd:
den ambtenaar-van den burgerlijken stand
1e Valkenburg en vroegere burgemeester te
Schim op Geul, den heer J., H. Ruypers, tot
burgemeester van Roosteren, Grevenbicht en
Ohbicht-Papenhoven;
Mr. C. A. F. Kalhorn, advocaat te Velpi,
♦ot burgemeester van Rh eden;
den heer P. C. van Dierendonok, gepen-
fiionneerd kapitein te Blóemendaal, tot bur
gemeester van Ed$, en
den heer A. Tha A. Paro, gemeente-amb
tenaar te Eindhoven, 'tot burgemeester van
Incuyk,
Drie mogelijkheden
Wanneer u een inteekenlijst wordt aange
boden van Winterhulp Nederland, kunt u
drie dingen dóen:
le. De deur gesloten houden.
2e. Een paar centen geven om er af te zijn.
3e. In teekenen voor een bedrag, dat u an\j
ders voor uw eigen genoegen of onder
houd besteed zou hebben.
In de eerste twee gevallen hebt gij de nood
lijdenden van u afgestooten.
In het laatste geval hebt gij uw naasten
plicht tegenover de hulpbehoevende landge-
nooten vervuld.
Duitschland strijdt voor Enropa "N
Hoofdkwartier van den Führer, 2
October (D.N.B.):
Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
,,Aan het Oostelijk front verloopen de
operaties volgens de plannen. Italiaan-
sche troepen hebben bij de door hen in
den tijd van 28 tot 30 September ten
Oosten van den Dnjpr uitgevoerde om
singeling en vernietiging van Sowjet-
strijdkrachten meer dan 8.000 gevange
nen gemaakt en den vijand zware, bloe
dige verliezen toegebracht.
Aan het Karelische front hebben Fin-
sche t^oepén gisteren in een dapperen
aanval van het Zuiden en het Westen
-uit het aan den westelijken oever van
het Onega-meer gelegen Petroskoi
(Petrosadowsk), de hoofdstad van Oost-
Karelië, genomen.
Gevechtsvliegtuigen bombardeerden
ook in den afgeloopen nacht militaire
installaties in Moskou en Leningrad.
In den strijd tegen Groot-Rrittannië
hebben gevechtsvliegtuigen in een ha
ven van de Faroer-eilanden gisteren
een koopvaardijschip van 2.000 brt. tot
zinken gebracht. Twee groote koop
vaardijschepen werden in den afgeloo
pen nacht voor de Britsche oostkust
door bom treffers zwaar beschadigd.
Andere doeltreffende luchtaanvallen
waren gericht op voor den oorlog be
langrijke installaties aan de Engelsche
oost- en zuidkust, alsmede op verschei
dene vliegvelden.
Patrouillevaartuigen vielen in het ka
naal Britsche motortorpedobooten aan,
die des nachts een Duitsch convooi na
derden. Door artillerievuur werd. een
Britsche motortorpedoboot tot. zinken
gebracht en een ander zwaar bescha
digd.
Britsche bommenwerpers wierpen in
den afgeloopen nacht lukraak enkele
brand-, en brisantbommen op verschil--
lende plaatsen in Zuidwest-Duitschland.
Er ontstond slechts onbelangrijke scha
de.
In een succesvollen strijd tegen de
Britsche ravitailleerings-scheepvaart
hebben de marine en de luchtmacht in
do maand September 683.400 brt. vijan
delijke handelsscheepsruimte tot zinken
gebracht. Hiervan werd alleen door
.duikbooten 452.000 brt. vernietigd.
Vanavond gaat de
verduistering in om
ca duurt tol morgenochtend
7.44 uur
Dansen in het openbaar
's-Graveiihage, 2 October:
De „Hoehere SS. und Polizeiftihrer" en
commissaris-generaal voor de veiligheid
maakt bekend:
Om allen, twijfel weg te nemen, wijs ik
er op, dat onder de in alinea. 1 van mijn of
ficieels mededeeling van 26 Juni 1941 ge
noemde openbare dansgelegenheden, het ge-
heele dansvermaak-ook van vereenigingen en
besloten gezelschappen verstaan moet wor
den.
Uitsluitend zijn toegelaten het geven van
danslessen alsmede het houden van oefen
avonden en bals, voor zoover benerkt tot per
sonen die. werkelijk aan de danslessen deel
nemen, vermeld staan in de administratie
van den dansleeraar en in het bezit zijn van
een leeriingenkaart, waarop staat aangege
ven, dat de houder het lesgeld voor den loo
penden cursus aan den dansleeraar heeft be
taald.
DE RIJKSVROUWENLEIDSTER EN DE
RIJKSCOMMISSARIS SPREKEN VOOR
DE DUITSCHE VROUWEN TE
AMSTERDAM.
Amsterdam, 2 Oct Honderden Duitsche
vrouwen vulden vanmiddag het Concertge
bouw te Amsterdam. Honderden Duitsche
vrouwen, uit alle deelen van het land naai
de hoofdstad gekomen, luisterden met in
tense aandacht naar de klare, scherpe uit
eenzettingen van de Reichsfrauenfuehrerin
Gertrud Scholtz-Klink, die gedurende ander
half uur een stampvolle zaal wist gevangen
te houden in» den ban van haar boeiend
spreektalent en die een hartelijke ovatie van
een dankbaar publiek in ontvangst moest
nemen na de diep-menschelijke woorden,
welke evenzoovele uitingen waren van óp
rechten realiteitszin.
Een vergadering, zooals men slechts
zelden meemaakt en een rede, die de
Duitsche vrouwen ongetwijfeld moed
en sterkte zal hebben gegeven. Want
als ooit duidelijk kwam vast te staan,
dat de vrouw in het gezin en in het
maatschappelijk leven een rol van
enorme beteekenis speelt en daar
door voor haar volk en vaderland een
heldhaftigen strijd voert en een be-
langtvekkenden arbeid verricht, dan
was het wel nu.
Terwijl de mannen aan het front staan en
vechten voor den opbouw van een nieuw en
gelukkig Europa, werken de Duitsche vrou-
Wen met alle kracht, welke haar gegeven is.
En het is waar, wat de rijksvrouwenleidster
in haar rede zei: De mannen kunnen hun
strijd voeren, omdat zij weten dat de vrou
wen in het vaderland haar taak op zoo
prachtige wijze vervulden.
De vrouw werkt. De vrouw is paraat op
elk gebied. De vrouw toont een aangrijpen
de opofferingsgezindheid, een weldadig aan
doende kalmte en een prachtige kameraad
schap en solidariteit. Dat alles kost de vrouw
moeite. Ook zij weet dat de oorlog geen spel
is en dat -er zware offers gevraagd worden.
Maar zij gevoelt zich steeds de moeder en
zij kent haar moederlijke plicht tegenover
haar eigen kinderen en tegenover haar volk.
Zij heeft die plicht duidelijk leeren inzien
door de machtige /fganisatie, welke alle
Duitsche vrouwen omsluit en welke, in on
wrikbaar vertrouwen op den Führer, voor
de toekomst van Duitschland en daarmee
van Europa arbeidt.
Dat was het wat men duidelijk leerde in
zien door het boeiende en vaak geestige be
toog van frau Scholtz Klink. En daarom
was deze vergadering niet alleen belangrijk
voor de Duitsche vrouwen, die hier hijeen
kwamen, doch ook voor de- Nêderlandsche
vrouwen, die eveneens vertegenwoordigd wa
ren en voor de vele mannelijke gasten die
hun eerbied voor de vrouw in deze oogen-
blikken voelden groeien.
Dat een zoo gruote belangstelling de stem
ming wel moest verhoogen, is te begrijpen.
Maar ook de fraaie versiering van het po
dium droeg tot die stemming bij.
Eeregasten.:
Op de eerste rijen in de zaal waren de
eeregasten, die men met hartelijk applaus
had onthaald, gezeten. Tot hen behoorden
o.m.: de reichsfrauenfuehrérin,. Gertrud
Schortz-Klink, de rijkscommissaris rijksmi
nister Dr. Seyss Inquart, de leider van het
arbeitsbereichder N.S.DA/P. in Nederland,
oberdienstleiter Schmidt, de general-kom-
missar fuer das Sicherheitswesen SS ober-
gruppenluehrer Rauter, en andere Duitsche
autoriteiten, de plaatsvervangend leider der
N.S.BC. van Geelkerken, de landelijk-leid-
ster der nationaal socialistische vrouwenor
ganisatie, mevr. O. de Ruijteren.
In een korte toespraak begroette ober-
dienstLeiter Schmidt de eere-gasten en de
•alrijke Duitsche en Nederlandsche vrouwen.
En daarna sprak de reichsfrauenfuehrerin
Gertrud Schol tzKlink. Zij schetste in
pakkende bewoordingen de plichten van
de Duitsche vrouw in dazen tijd, plichten,
welke zii heeft als moeder, als echtgenoote,
als werkende vrouw en als kameraad;
plichten, welke zij gaarne wil doen kennen
aan alle vrouwen, die bereid zijn mee te
werken aan de nieuwe ordening van Eu
ropa.
Ook de rijkscommissaris, dr. Seyss Inquart,
sprak en het warén, op "de eerste plaats
woorden van waardeering. welke bij uitte
tegenover de Duitsche vrouwen. Maar ook
tot de Nederlanders zeide de rijkscammis-
aris behartigenswaardigedingen. De wil
totsamenwerking tusschen Nederlanders
en Duitschers is er en zal zich ook meer
en meer eaan uiten in den arbeid van de
Duitsche en Nederléndsche vrouwen, die
dichter tot elkander moeten komen.
De rijkscommissaris wist eveneens de
geestdrift op te wekken door zijn klare uit
eenzettingen. welke een nieuwe getuigenis
waren van de bereidheid tot samenwerking
én van den oprechten wil tot het bouwen
aan een geln'kkige toekomst voor onze
kinderen.
Aan het einde van de prachtig geslaagde'
bijeenkomst dankte oberdienstleiter Schmidt
de riiksvronwenleidster en den rijkscom
missaris in een kernachtig slotwoord.
Met een eerbetuiging aan den Fuehrer en
het zingen van de Duitsche volksliederen
werd de vergadering beëindigd.
ingen in de
aardappelrantsoeoen
Kinderen t.m. 3 jaar krijgen min
der aardappelen. De jeugd van
14 t.m. 20 jaar krijgt meer.
's-Gravenbage, 3 October. Voor de pe
riode van Zondag 5 tot en met Zaterdag 11
October zijn op de bonnen 38 brood, vleesch,
vleeschwarèn en melk I de gebruikelijke
rantsoenen verkrijgbaar, terwijl op de bon
nen 38a van de nieuwe aardappelenkaart per
bon 1% kilo aardapèlen beschikbaar is ge
steld.
Verder zijn van de bonkaart algemeen voor
de periode van Zondag 5 October tot en met
Zaterdag 1 November de volgende bonnen
aangewezen:
121 voor 1 kg. suiker;
122 voor 250 gr. koffiesurrogaat;
123 voor 500 gram jam;
124, 125, 126' en 127, elk voor 1 rantsoen
bloem, brood of gebak;
128 ^voor 250 gram havermout.
129 voor 250 gram gort;
130 voor 100 gram vermicelli of maïzena;'
131, 132, 133 en 134, elk voor 100 gram kaas,
terwijl in dit tijdvak op de bonnen D en E
rijst (voor kinderen tot en met 3 jaar) 250
gram rijst kan worden gekocht.
In aansluiting op het bóvehstaande wordt
nog het 'volgende bekend gemaakt:
AARDAPPELEN.
Voor aardappelen is aangewezen bon 38a
van de nieuw uitgereikte aardappetkaarten,
welke récht geeft op het koopen van 13/, kg.
Aangezien volwassenen twee kaarten 'ont
vingen, blijft-het wekelijks beschikbare rant
soen voor. deze personen 3kg.
Kinderen van een leeftijd tot en met
3 jaar, kregen één kaart, zoodat deze
thans wekelijks 13/ kg, krijgen, in
plaats van votftbeen 3V2 kg p. twee
weken, terwijl het rantsoen van per
sonen van 14 tot en met 20 jaar nu
van 3V2 kg. op 51/ kg. per weel^is
gebracht
BLOEM, BROOD, GEBAK.
Voor het tyoopen van tarwebloem zijn de
bonnen 124 tot en met 127 van de „bonkaart
algemeen" aangewezen, welke elk op 70
gram (een Rantsoen) bloem of 100 gram
brood, dan wel op een rantsoen gebak recht
geven. Deze wijziging brengt geen verande
ring der rantsoenen te weeg, daar voorheen,
van elk nummer twee bonnen bestonden,
welke dus op de Jielft van de op de nieuwe
bonnen verkrijgbare hoeveelheid recht 'ge
ven. Daar de kleine bonnen van de brood
kaart thans recht geven op een half rantsoen
bloem, gebak of brood, heeft men toch nog de
beschikking over een voldoende aantal bon
nen voor het koopen van een half rantsoen
tarwebloem, brood of gebak.
RIJST.
"^Voorts zijn van de papkaart voor kinderen
de bonnen „D rijst" en „E rijst" aangewe
zen, weike elk recht geven op het koopen
van 250 gram rijst, rijstemeel, rijstebloem of
kindermeel (dus geen rijstgries). In verband
hiermee is er geen ha vermoutbon van deze
papkaart geldig verklaard. De havermout-
bonnen van de papkaarten dienen bewaard
te worden.
KAAS.
Voor het koopen van kaas zijn eveneens
bonnen van de „bonkaart algemeen" aange
wezen.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de
bloembonnen en kaasbonnen, welke nog niet
zijn aangewezen, zorgvuldig dienen te wor
den bewaard.
Ten slotte is het aantal artikelen, verkrijg
baar op de bonnen, aangewezen voor het
koopen van gort, voorlooirig uitgebreid met
rijstgries en aardappel tapioca, van welke
artikelen eveneens 250 gram per bon ver
krijgbaar is gesteld.
Geruchten over koppeling.
New York, 2 October (D.N.B.):
Naar United Press uit Londen meldt, heeft
de conservatieve afgevaardigde Levis den
minister van financiën uitgenoodigd een ver
klaring af te leggen omtrent geruchten, als
zou een overeenkomst met de Amerikaansehe
regeering zijn gesloten tot koppeling van het
pond aan den dollar. De Amerikanen zijn
weliswaar, aldus de afgevaardigde, inhe-
krómpen gevers, maar toch Veer op zakrn uit
en daarom moet Engeland te zijner tijd ge
heel de vrije hand hebben.
Volgens United Press antwoordde de regee
ring ontkennend. Op de volgende vraag, of in
deze kwestie reeds overeenstemming is be
reikt, weigerde zij het. antwoord met de mo
tiveering, dat onjuiste, uitleggingen te duch
ten *ijn.
