DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
DE SMER0E WERKT
TOESTAND IN HET
VERRE OOSTEN
BEDENKELIJK
VOORSTEDEN VAN LENINGRAD
ZWAAR BESCHADIGD
Goederenvervoer
langs den weg
Zware brand
te Enkhuizen
Roosevelt ontvangt
Kerenski
Verduisteren
19.05 uur
DE LUCHTAANVAL OP
ROTTERDAM
,Van uitstel komt afstel"
>08
■.UT
Wo,
weg
tni
Hoofdredacteur: J. KEESMAN, Schagen.
DINSDAG 7 OCTOBER 1941. 86e Jaargang. No.
Ddgave der KV. Uitg.-Mif. „Rolland» Noorderkwartier*
D« 100 mater was bij de Zondag in het Olympisch Stadion ia Amsterdam ga-
hoeden sportwedstrijden, welke door de Duitse ha Dtenstpost tn opdracht van den
Rijkscommissaris dr. Sayss hnqoart weren georganiseerd, zeer spannend door de
deelname ven de twee snelste blanke sprinters ter wereld, Scheuring en Osendarp.
Scheuring wist op de 100 meter te winnen in 10,5 seconden, op borstfongte
gevolgd door Osendarp, die den «elfden HJd maakte. Derde werd Ziel in ski, vierde
MeHerowicz, vijfde Sonntag en zesde Bóneke (Polygoon-Zeijlemakerf
Gevaar voor omliggende
den is groot
gebie-
Nadat de vulkaan Smeroe in den afgeloo-
pen nacht zeven nieuwe kraters heeft ge
vormd, bestaat volgens de meening. van
de Nederlandsch-Indische geologen voor
de omliggende gebieden groot gevaar. De la
vastroom. die 'n lengte van 800 meter heeft
bereikt, loopt in een stroom van 1^ km.
breedte langs de helling van den berg naar
beneden.
De inlanders zijn van meening, dat door
een geweldige uitbarsting van den Smeroe
Java eens in twee helften zal worden gesple
ten. Deze inlanders weigeren om deel te ne
men aan het bestrijden van de boschbran-
den, die door de gloeiende lavamassa worden
veroorzaakt, daar zij bevreesd zijn, dat de
goden, die de vuurspuwende kraters van den
4000 m. hoogen vulkaan bewonen, daardoor
zouden worden beleedigd.
De autoriteiten maken zich vooral bezorgd
over het feit, dat de lavastroom een aantal
dammen heeft opgeworpen, waardoor bij
grooten regenval omvangrijke slikstroomen
zouden kunnen worden gevormd, die zich
dan over Oost-Java zouden uitstorten en den
oogst en de dorpen zouden vernietigen.-
Agressieve handelingen' van En
geland en Amerika beproeven Ja
pan zwaar.
Tokio, 8 October (D.NjB.)t
De Kokoemln Sjimboen schrijft fn een
hoofdartikel, dat de EngelschAmerikaan-
iche conferenties te Manilla moeten worden
beschouwd als een „ernstig bedreiging van
het streven naar een Oost-Aziatische sfeer
van welstand." Japan kan niet onverschillig
Wijven ten aanzien van deze conferenties, die
Mnnen die sfeer gehouden worden. De bé-
iprekingen hebben ten doel in militair, poli
tiek en economisch opzicht druk op Japan
te oefenen en het te bedreigen. De toestand
a het Verre Oosten is op een hoogst precair
«int gekomen, doordat Engeland en de Ver-
enigde Staten onophoudelijk agressieve han-
and delingen verrichten. De Vereenigde Staten
ofn de vertegenwoordigers van Engeland in
hét Verre Oosten geworden en Wachten de
leiding op zich te nemen. Door het zenden
tan militaire deskundigen en andere advi-
•eurs hebben zij onlangs in Tsjoenking de
leiding gekregen.
Britsch offensief
tegen Libye 1
pleitrede van BrttScb generaal
Jn Iibyê kan men de gelegenheid vin
den den Duitschers slug te leveren," schrijft
de militaire medewerker van Reuter, gene
raal Sfr Hubert Gough, volgens een artiked
tó de „Frankfurter Zeitung".
Het ontlastingsoffensief voor de Sowjet-
Unie schijnt die verantwoordelijke personen
te Londen erg te hinderen, zoo zegt men in
toonaangevende kringen te Berlijn. Het" zou
voor de hand liggen Britsohe troepen naar
de Sowjet-Unie te sturen of in het Westen
self een offensief te beginnen, maar hoewel
Churchill van deze twee mogelijkheden
rroote voordeelen verwacht, lijkt hem op 't
oogeniblik althans, het rüico te groot
De Romeinsche correspondenten van
eenige Duitsche bladen hebben de laatste
degen horhaaldielijk gewezen op den gelief
den Engelschen droom „Italië uit den oor-
lrg te slaan" en tot een afzonderlijken vre
de te dwingen. Hieruit blijkt volgens deze
correspondenten hoe slecht de^ Engelschen
den binnenlandschen toestand in Italië ken
nen. Een aanval op Libyë vereenigt voor
Churchill dte hoop op een overwinning op
Italië en voor de oog en van Stalin
door het optreden tegéh de Duitsche. troe
Pen een ontlasting voor de Sowjets.
In Berlijn is men van oordeel, dat een
offensief in Libye tot mislukken is ge
doemd. Men wijst er op. dat de Duitsche en
Italiaansche troepen niet slechter zijn uitge
rust dan In Juni. toen zij aan de aanvallen
•Ier Engelschen het hoofd hebben weten te
Weden.
Dc 6°|o verhooging v.tn.
zee- en landmacht
Alleen voor mobUtsatleslachtof-
fers '14—'18.
VGravenhage, 6 Oct. Naar aanleiding
ven het vijfde uitvoeringsbesluit van het
hoofd van het afwikkelingsbureau van het
departement van defensie nopens maatrege
len ten aanzien van de bezoldiging en ver
zorging van militair en burgerlijk personeel
der voormalige Nederlandsche Zee- en Land
macht, verzoekt het afwikkelingsbureau ons
t«r voorkoming van onnoodige correspon
dentie mede te deelen, dat de in dit besluit
genoemde tijdelijke verhooging van zes pro
cent, uitsluitend ziet op mobilisatie-slfCcht-
offers uit de jaren 1914—1918 (wet van 3
D*c. 1831, staatsblad 489).
VERWOESTING VAN CHARKOV ZWARE
SLAG VOOR DE BOLSJEWISTEN.
HET STATION, BELANGRIJK
SPOORWEGKNOOPPUNT VER
LOREN.
Berlijn. 6 Oct. (D.N.B.) Volgens me-
dedeelingen van gevangengenomen Bolsje
wistische soldaten zijn die voorsteden van
Leningrad reeds zwaar b^pohadigd. Veel fa
brieken en bedrijven zijn volkomen afge
brand. Een fabriek waarin ruim 30.000
werklieden bezig waren met de vervaardi
ging van tanks, werd tot op de grondvesten
verwoest
~De ijzeren ring der Duitschers en dier Fin-
sche bondgenooten maakt, naar het D.N.B.
van militaire zijde verneemt, elke uitvals-
poging onmogelijk en hun artillerie be
stookt in samenimerking met het luchtwa-
Pen de instellingen., welke voor de oorlog
voering van belang zijn. Daar komen nog
bij de moeilijkheden der verzorging, welke
er reeds toe hebben geleid, dat de rant
soenen voor de bewoners van Leningrad
venmindlerd zijn. Het mag kort of lang
duren, de positie van Leningrad is in ieder
geval hopeloos.
Berlijn, 6 Oct (D.N.B.) In aansluiting
op het weermachtbericht verneemt het
D.N.B. van militaire zijde: In Charkow, dat
opnieuw ,het doel van een zwaren lucht
aanval is geweest, komen alle grondstoffen
uit Kriwoi Rog, uit de mangaanertslagen
van Nikopol, uit het Donetz-kolenbekken en
uit de ijzerindustrie van het gebied van
Dnjepr en Donetz samen. De industrie te
Charkof maakt dus vooral machines, ter-
Daitschland strijdt voor Europa
Landing van Sovjetstrijd
krachten verijdeld
Hoofdkwartier van den Führer, 6
Oct. (D.N.B.): Het opperbevel der Duit
sche weermacht deelt mede:
De aanvalsoperaties in hetOosten
hebben gisteren nieuwe successen ge
bracht Ten westen van Leningrad is
een.door het vuur van alle forten van
Kroonstad en scheeps- en kustartillerie
gesteunde landingspoging van sterke
Sowjetstrijdkrachten door vastberaden
optreden der tot afweer gereed zijnde
Duitsche troepen, volkomen afgeslagen.
Tegelijkertijd stortten de felle aanvallen
ineeen, waarmede het omsingelingsfront
van binnen uit moest worden verbro
ken. De vijand leed zware, bloedige ver
liezen. Gelande troependeelen werden
in de pan gehakt of gevangen geno
men. Verscheidene volle schepen wer
den tot zinken gebracht, 22 tanks, on
der welke zeven zeer zware, werden ver
nield.
Gevechtsvliegtuigen hebben in den
nacht van 5 op 6 October met goed ge
volg een haven aan de zee van Azof
gebombardeerd-, benevens een belang
rijk verkeersknooppunt ten westen van
Moskou en miltaire installaties in Le
ningrad.
In den strijd tegen Groot-Brittan je
hebben gevechtsvliegtuigen overdag op
400 k.m. ten westen van Brest een koop
vaardijschip van 2.500 brt. tot zinken
gebracht en voor den oorlog belangrijke
installaties op de Shetlandeilanden ge
bombardeerd. In den ,af£eloopen nacht
zijn luchtaanvalfen gericht op haven§
in Zuidoost Engeland.
In Noord-Afrika hebben Duitsche
duikbommenwerpers in den nacht van
4 op 5 October voltreffers geplaatst pp
de stad en de haven van Tobroek. Een
andere luchtaanval was' gericht op de
reede van Suez.
Vluchten van den vijand naar het
rijksgebied zijn overdag noch des
nachts voorgekomen.
wijl ten zuidoosten der stad een groote trac-
torenfabriek. is gevestigd, Deze maakte tot
nu toe de Sowjet pantserwagens. Het weg
vallen dezer fabriek beteekent dus, dat de
Sowjet weermacht geen nieuwe pantserwa-^
gene meer ontvangt voor die, welke verlo
ren gingen, tenminste niet uit de naaste om
geving en dat deze thans per spoor moeten
worden aangevoerd, maar dit verkeersmid
del wordt ook in sterke mate door onze
luchtmacht verstoord. Verdet hebben de
Sowjets blijkbaar gemend door landing van
sterke strijdkrachten ten oosten van Peters
hof de omsingeling van Leningrad te kun
nen ontlasten. Zij hebben zich vergist., toen
zij dachten, dat Peterhof, op 29 Km. ten wes
ten van Leningrad gelegen, slechts door
zwakke Duitsche troepenmachten bezet zou
zijn. Bij hun landingsroging, die door het
vuur van alle forten te Kroonstad werd on
dersteund, moesten zij al zeer spoedig con-
stateeren, dat de Duitsche weermacht ook
hier haar meerderheid bewees. Vele overvol
le schepen werden tot zinken gebracht en 22
gepantserde gevechtswagens, waaronder ze
ven van 52 ton, werden vernietigd.
De verwoesting van het spoorwegstation,
van Charkof .is voor de bolsjewisten een
zware slag. Charkof is een belangrijk spoor-
wegkmooppunt, waarop acht lijnen samenko
men. Een der drie lijnen die Moskou met
het Zuiden verbinden, loopt over Charkof,
een andere loopt van hier over Brjansk naar
Leningrad, en naar het Zuiden is Charkof
zoowel met het Donetzbekken als met het
reeds veroverde értsgebied van Kriwoi-rog
verbonden. Zoowel uit militair-technisch
oogpunt als uit het oogpunt van de econo
mische oorlogvoering moet het verdwijnen
van dSt station dus als een gevoelig verlies
voor de bolsjewistische leiding beschouwd
worden.
Britsch-Russische druk
op Afghanistan
Overval verwacht.
Ankara, 6 October (D.N.B.):
Volgens berichten uit I£aboel wordt de
druk van Engelschen en Sowjets op de
*Afghaansche regeering grootftv De zooge
naamde „gevaarlijke werkzaamheid" van
burgers, der spilmogendheden dient daarbij
weer tot voorwendsel.
In politieke kringen hier gelooft men, dat
een overval op Afghanistan gelijk aan dien
op Iran, verwacht kan worden. De Turksche
omroep maakt melding' van een gemeen
schappelijke Sowjet-Engelsche nota aan de
Afghaansche regeering, waarin bezwaren
worden gemaakt tegen aanwezigheid van
Duitschers in Afghanistan, en legt er den
nadruk op, dat de nota gelijkt op die, welke
vroeger aan Iran werd overhandigd.
De Turksche omroep heeft nader gemeld,
dat de SowjetEngelsche nota, die zich
keert tegen de aanwezigheid van Duitschers
en Italianen in Afghanistan, door de Af
ghaansche regeering bestudeerd wordt. De
voor beantwoording gestelde termijn is nog
niet verstreken.
Troepenconcentraties.
Volgens een bericht aan de„Gazetta del
Popoio" zijn groote troepenconcentraties aan
de grens van Indië en Beloetsjistan gerap
porteerd.
Vijand vernietigd - Stad bezet -
Burgers in nood!
Steunt de Nederlandsche ambulan*
ce van het Oostfront, Koninginne
gracht 22, Giro 87600 's Graven-
hage.
's-Gravenhage, 6 October. Omtrent het
goederenvervoer langs den weg bericht men
ons nader:
In de staatscourant is het uitvoeringsbe
sluit van den secretaris-generaal van het
departement van waterstaat gepubliceerd,
houdende de regeling van het goederenver
voer langs den weg (autobevrachtingsbe-
sluit 2).
Dit besluit vervangt het autobevrachtings-
besluit I, dat op 13 Januari j.L in werking is
getreden en dat herziening behoefde op
grond van de ervaringen sinds 13 Januari
met den autolbevrachtingsdienst (A.B.D.),
opgedaan en op grond van de op 1 October
ingetreden sterke vermindering van de be
schikbare hoeveelheid motorbrandstof. Om
laatstgenoemde reden en gelet op de zorg
wekkende bandenposifie van Nederland, was
het onvermijdelijk het goederenvervoer langs
den weg aan strenge voorschriften te onder
werpen.
Het hierboven genoemde autobevrachtings-
besluit II berust op de volgende beginselen:
le. Het goederenvervoer langs den weg zal
in zijn geheelen omvang aan de leiding en
het toezicht van den A.B.D. zijn onderwor
pen.
Deze leiding zal zich in enkele gevallen
bepalen tot het controleeren van de uit te
voeren ritten, in andere gevallen zal de
A.B.D. op ruimere schaal dan voorheen zijn
bemiddeling verleenen bij het tot stand bren
gen van vervoeren.
Aan de zuivere controle van den A.BD.
willen in beginsel worden onderworpen de
vaste lijn- en bodediensten en de afhaal- en
besteldiensten, voor zoover deze stukgoed
vervoeren, de plaatselijke vervoeren, voor
zoover hiervoor nog toestemming zal worden
Verleend om deze per motorvoertuig te be
werkstelligen, het eigen vervoer, voor zoover
nog vergunning voor het vervoer van eigen
goederen wordt afgegeven.
Voor al het overige vervoer zal de A.B.D.
zijn bemiddeling verleenen, d.w.z. dat geen
rit per motorvoertuig plaats heeft, zonder
dat de A.B.D. hiervoor zijn toestemming heeft
gegeven.
2e. Een noodwendig gevolg van het voren
staande is, dat in den vervolge de verladers
hun lading aan den A.B.D. zullen moeten
aanbieden. Geschiedt dit niet, dan zal de
lading niet voor vervoer in aanmerking kun
nen worden gebracht.
3e. De tot heden in het autobevrachtings-
besluit I van de bemiddeling uitgesloten
transporten, zooals vervoeren over korten af
stand, veevervoer, melkvervoer, vervoer van
ver&che visch en veilingvervoer zijn thans
ook aan de bemiddeling van den A.B.D. on
derworpen-
Cementfabriek verwoest.
Door tot nóg toe onbekende oorzaak is
brand uitgebroken in het geheel van hout
opgetrokken gebouw van de Enkhuizer Be-
tonindustrie aan de Oosterhaven aldaar, in
welk bedrijf ongeveer veertig personen werk
zaam zijn. Het vuur greep zeer snel om zich
hëfen en er kon niet worden voorkomen, dat
het bedrijf, dat den laatsten tijd op volle toe
ren werkte, geheel in vlammen is opgegaan.
Slechts de machinekamer is intact gebleven
en ook het kantoorlokaal, dat aan de andere
zijde is gelegen, kon worden behouden. Me
de door de gunstige windrichting kon de
brandweer, welke met groot materiaal was
uitgerukt, voorkomen, dat het vuur zich aan
de belendende perceelen mededeelde; de
brand zou anders een veel grooteren omvang
hebben kunnen aannemen. Te een uur was
het gebouw vrijwel geheel uitgebrand. Naar
wij vernemen, wordt de schade door verze
kering gedekt.
De in 1917 verdreven ex-Russische
minister-president.
Lissabon, 6 Oct (D.N.B.-) Het persbu
reau Americana meldt uit New York <xm
trent een herleving van de „nooit geheel
verbroken betrekkingen tusschen het depar
tement van buitenlandsche zaken te Was
hington en de kringen der Russiche emi
granten". dat de ernstige verzwakking van
het bewind van Stalin .de aandacht van de
•officieele kringen heeft gevestigd op de
kwestie der voortzetting van het verzet na
een ineenstorting van het bolsjewisme.
Met het oog op de weinig pro-bolsjewisti
sche stemming onder het Amerikaansche
volk heeft Roosevelt zich reeds eenige we
ken geleden ingeschakeld in de voorberei
dende maatregelen van het departement
van buitenlandsche zaken en den door de
bolsjewisten in 1917 verdreven vroegeren
Russischcn minister-president Kerenski ont"
vangen.
Welingelichte kringen hebben tot dusver
steeds geweigerd zich er over uit te laten,
of Kerenski den president heeft overtuigd.
Het staat echter vast. dat onder de bekende
Russische emigranten wordt uitgekeken
naar geschikte personen. Reeds worden' met
eenigen hunner -besprekingen gevoerd over
de vorming van een nationale Russische re
geering ingeval van een vrijwillig of ge
dwongen aftreden, van Stalin.
In de Russische emigrant enk ring en van
Amerika heerscht een stemming. welke
hierop neerkomt, dat de door de Amerir
kaansche regeering geboden gelegenheid
om naar Rusland terug te keeren in ieder
geval moet worden aangegrepen.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
7.52 uur
Heden deel der slachtoffers be
graven.
Heden zal een deel der slachtoffers van
den Britschen luchtaanslag op Rotterdam op
Vrijdag j.1. o.a. de acht dooden uit het oude
lieden-gesticht teY aarde worden besteld. De
-gevolmachtigde van den rijkscommissaris
voor de stad Rotterdam, praesident dr Voel-
kers, hoopt hierbij tegenwoordig te zijn.
Het aantal slachtoffers beloopt thans 119
dooden, ruim 200 zwaar en ongeveer 350
licht gewonden; ook deze cijfers zijn niet
definitief. Vele zwaargewonden verkeeren in
levensgevaar; het aantal lichtgewonden ia
vermoedelijk grooter dan het aantal geregi
streerde gevallen.
De eerste hulpverleening in noodgevallen
geschiedt thans niet meer door Winterhulp
Nederland, doch door den Nederlandsdhen-
'Volksdienst, die deze taak van Winterhulp-
Nederland heeft overgenomen.
VRACHTAUTO DOOR TREIN
GEGREPEN
Chauffeur om het leven gekomen*
Groningen, 6 October. Hedenmorgen;
om 10.20 uur is een leege vrachtauto komen
de uit Groningen op den, bewaakten over*
weg aan de Heemskerkslaan, daar de over-
\\£g niet gesloten was, gegrepen door een
leegen werkliedentrein, komende van het
Noorderstation te Groningen met bestera
ming voor het hoofdstafion. De auto werd
totaal vernield. In de cabine bevond zich de
37-jarige, gehuwde chauffeur, J. Sluiter, wo-
nende in de Radijsstraat alhier.
Onmiddellijk waren doctoren en politie
autoriteiten aanwezig. Het slachtoffer, dat
verschillende zware verwondingen had op-.
geloopen, werd naar het Diaconèssenhuis
vervoerd, waar hij in den loop van den
middag is overleden.
Tengevolge van de botsing is de tweede
wagon van den uit zes wagons bestaanden
trein ontspoord, terwijl de locomotief, die in
de rails bleef, aan de voorzijde zwaar be-
schadigd werd. Met het opruimingswerk is
oimaiddellijk begonnen.
Een streng onderzoek naar de schuldvraag
zal door de spoorwegautoriteiten worden in*
gesteld. De seinhuiswachter, die blijkbaar
even te laat de spoorwegboomen heeft neer
gelaten hetgeen op een afstand van 300
M. geschiedt is door het gebeurde totaal
van streek.
Dr. Colin Ross tijdens zijn belangwekkende
rede voor de Nederlandsch-Duilfcche Cultuur
gemeenschap, afdeeling Amsterdam, In het
Koloniaal Museum, over het onderwerp: Der
Eurasiatlsche Steppenkontinent von Dschen-
gis Khan bis Stalin.
(Foto Stapf).
Hoe dikwijls niet wordt dit spreekwoord
werkelijkheid? En Hoe dikwijls hebt U uit
gesteld uw bijdrage voor de Ned. ambulan
ce te storten, hoewel u zich stellig voorge
nomen had dezen menschlievenden arbeid
te steunen? Toch zoudt u niet willen, dat, als
straks de ambulance uitrijdt, gij nifct hebt
bijgedragen aan de totstandkoming daarvan.
Stel daarom niet meer uit en voorkom daar
mede, dat van uitstel afstel komt.
Stort vandaag nog uw bijdrage op girore
kening
Nederlandsche ambulance,
Koninginnegracht 22, 's-Gra ven hage.
