N*. 28.
Zondag 8 Januari.
A0. 1888.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Iets over Haksel.
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per S maanden
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verliooging der porto's.
Advertentiên vóór 10 uur op den dag der uitgave.
Prijs der Advertenlièn
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANG-EVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
Van oudsher worden peulvruchten- en graan-
stroo, soms ook het hooi tot haksel gesneden.
Men doet het om verschillende redenen
de een wil met die ruwe voedingstoffen zoo
zuinig mogelijk omgaan en voorkomen dat er
van gemorst wordt en het voer onder de
voeten raakt; een ander tracht, in sommige
jaren, het vee op die wijze tot meerder ver
bruik van stroo over te halen; boonenstroo
is in elk geval te hard; gesneden, kunnen
stroo en hooi beter vermengd worden met
gesneden wortelgewassen; met meel, schroot
en jzemelen, met haver enz. Wil men het
ruw voeder kooken, stoomen, broeien of laten
gisten dan moet het vooraf worden gesneden,
en zoo voorts.
Doet men het niet met een der hier opge
somde bedoelingen, dan snijde men granen-
stroo en hooi ook maar liever niet, want het
geeft nog al moeite, terwijl, op de keper
beschouwd het nuttig effect van het voeder
er toch niet grooter om is; gesneden voeder
wordt gemakkelijker en vlugger gegeten, meer
niet.
Haksel voor de paarden wordt natuurlijk
korter gesneden dan haksel voor het vee,
maar moet toch niet zoo kort gesneden wor
den als sedert de invoering der hakselsnijders
op enkele boerderijen gedaan wordt; in vroeger
dagen schimpte de boer op zijn luie arbeiders,
die het paardenhaksel te grof sneden, maar
dit is geen reden om nu in een ander uiterste
te vallen; „hoe fijner hoe beter" gaat voor het
paardenhaksel geenszins op.
Men snijde voor de paarden haverstroo en
hooi op 1 Va tot 2 Va cM.; boonen- en winter-
graanstroo op VU tot 1 Va cM.
Te kort gesneden haksel bv. op 5 tot 7 mM.
wordt wellicht spoediger, maar stellig minder
degelijk verteerd, wat er voedzaams in zit
wordt er minder volledig door de spijsvertee-
ringswerktuigen uitgetrokken.
't Wordt vooreerst al minder nadrukkelijk
gekauwd. Erger nog is het wanneer zulk
uiterst fijn haksel bovendien met schroot of
meel vermengd en nat is.
Wanneer meel of schroot bij het haksel
gevoegd wordt, moet dit juist grof en niet fijn
gesneden wezen.
Paardenhaksel te fijn gesneden wordt niet
genoeg gekauwd en met te weinig speeksel
vermengd: het zure maagsap heeft minder
vat op slecht gekauwd haksel, de paardenmaag
is betrekkelijk zeer kleinwordt zeer fijn
haksel niet behoorlijk gekauwd en met spoed
gegeten dan blijft het slechts eon kort poosje
aan de inwerking van het maagsap blootge
steld, en dringt in den dundarm door of ver
oorzaakt maagoverladingzeer fijn haksel
prikkelt de slijmliuid van maag en darmen
niet; blijft in den blinddarm zitten, geeft aan
leiding tot koliek der ergste soort (stroo-
koliek).
De maag van het paard is zelfs te klein
om het voeder van één maaltijd te kunnen
bevatten; bv. 5 pond CU kgr.) hooi, goed ge
kauwd, waarbij wel 20 pond speeksel komen,
vormen eene weeke massa die bijna toereikend
is om de maag 3maal vol te stoppen: hieruit
volgt dat het genoten voedsel reeds voor
moet opgeruimd zijn eer die maaltijd afgeloo-
pen is: vlug eten komt derhalve niet te pas.
De constructie van de maag van het paard
maakt begrijpelijk waarom het herhaaldelijk
moet worden gevoederd, en meer dan onze
andere huisdieren op geconcentreerd voeder is
aangewezen en waarom het glad verkeerd is
de paarden na den maaltijd te laten drinken,
en zoo voorts.
Goed beschouwd dus, is het nuttig effect
van het gesneden stroo voor dit zelf niet
grooter, maar het nuttig effect van de granen
en ander krachtvoeder dat er bij gegeven
wordt, wordt grooter omdat de paarden ge
noodzaakt zijn het mengsel (haksel f graan)
langzamer en drukker te kauwen. Er gaat.
nogal haver verloren wanneer ze niet vooraf
met haksel vermengd wordt.
P.D.A.C.
TEXEL, 7 Januari 1888.
De Bevolking te Texel was op 31 Dec. 1886:
3155 Man'lijk en 3130 Vrouw'lijke, totaal 6285
vermeerderde in 1887 door geboorte
met 76 M. en 64 Y. totaal 140
waaronder 2 tweelinggeboorte 1M. 3Y.
vermeerderde door ingekomen in de
gem. met 49 M. en 59 Y. totaal 108
248
verminderde door overlijden met 69 M.
en 30 V. totaal 99levenloos aan
gegeven 2 M. 1 V.; verminderde door
vertrek uit de gemeente met 179 M.
en 145 Y. totaal 324
423
De bevolking verminderde alzoo met 175
Totaal der Bevolking op 31 Dec. 1887 6110
Er werden 36 Huwelijken gesloten,
als30 tussclien jongmans en jongedochters
5 weduwnaars en
1 weduwen.
Eene herhaling van het programma der
Gymnastiekuitvoering op Maandag 26 Dec. jl.,
had Donderdagavond plaats in het lokaal „de
Yergulde Kikkert", tegen verminderde éntrée.
Hoewel het te verwachten was, dat ten
gevolge van de lage entrée, de te ontvangen
som voor dien avond niet groot zoude zijn,
werd toch nog een bedrag van f20,25 besomd.
Naar wij vernemen komt de ontvangst ten
goede San de Alg. Bewaarschool.
Oosterend, 6 Jan. 1888. Nabij Oosterend
had Woensdag 11. het volgende ongeluk plaats:
De jeugd van Zevenhuizen, gesteund door
ouderen, vermaakte zich met den zoogenaam-
den „rondselpaal."
Zoo'n speeltuig is aldus samengesteld:
Men zet een' stevigen paal rechtop in den
grond en bevestigt hieraan in horizontale
richting een' langen stok en wel zoodanig,
dat de stok om den paal kan draaien. Aan
dezen stok wordt nu een lang touw, dat met
'teene einde aan eene slede is vastgemaakt,
verbonden, en hiermede is het werktuig klaar.
(Men begrijpt natuurlijk, dat het alleen ge
bruikt kan worden, wanneer er sneeuw op
het veld ligt.) Draait men nu den stok om
den paal, dan beschrijft de slede met zeer
snelle beweging een grooten cirkel. Op de
slede nemen nu de liefhebbers bij beurten
plaats en zeker is het eene groote kunst om
op de slede te kunnen blijven zitten.
Nu wilde Woensdag de zoon van den heer
Kuiper zich van den paal verwijderen, toen
de slede met zulk eene vaart tegen hem aan
kwam, dat hij viel en met gebroken been
bleef liggen. Nauwelijks was het ongeluk
gebeurd of de „rondselpaal" werd opgeruimd.
Hieruit ziet men dus weer de bevestiging
van het spreekwoord: „Als hot kalf ver
dronken is, dempt men den put.".
Oudeschild, 6 Jan. Van het goede kan
men ook te veel hebben, zelfs al bestaat dat
goede in garnalen. De vangst was in de
laatste dagen al bijzonder overvloedig. Op
één dag werden zelfs 350 manden garnalen
aangebracht.
De markt in het buitenland werd dienten
gevolge overvoerd, zoodat de eigenaars dei-
kokerijen enorme sommen hebben verloren.
Dit heeft tengevolge gehad, dat de werk
zaamheden gestaakt moesten worden. Nu
ligt de geheele vloot werkeloos aan wal. Voor
meer dan honderd gezinnen is 't te hopen,
dat deze gedwongen rust van korten duur zij.
Ofschoon hier nagenoeg nog geen ijs in
zee is gezien, moet het op het vaarwater
naar Harlingen thans vol met zwaar ijs drij
ven. Eenige mosselschuiten konden daardoor
de haven van Harlingen niet bereiken en wa
ren genoodzaakt naar hier terug te keeren.
Door mist misleid geraakte woensdagmor
gen de schuit van Jan Bakker tegen de steen-
glooing aan. Zwaar lek werd het vaartuig op
een nabijzijnde zandbank, de roode hond, gezet.
Gelukkig werden de opvarenden spoedig gered.
Donderdagmorgen is het gelukt liet vaartuig weer
af te brengen, waarna het dadelijk op de helling
is gebracht.
De jeugdige Prinses Wilhelmina heeft met
Nieuwjaar te 's Hage haar eersten kerkgang ge
daan. H. M. de Koningin had in de Kloosterkerk
haar jeugdige dochter aan haar zijde; op dit feit
werd door den voorganger Ds. KDottnerus in zijn
preek gewezen.
In Friesland heeft het tot nu toe nog wei
nig gevroren; wordt er in de andere provinciën
al schaatsen gereden en is daar de scheepvaart
gestremd Hier heeft de vorst nog weinig te be-
teekenen gehad. De vaarwaters zijn steeds open
gebleven en op de slooten ligt slechts een dunne
laag ijs en nog wel sneeuwijs.
Sommige weerkenners voorspellen een zach-
ten winter tot groote teleurstelling van de vele
liefhebbers van schaatsenrijden en van de belang
stellenden in de vele hardrijderijen, welken dezen
winter allerwege in Friesland waren aangekondigd.
TEXELSCHE COURANT.
^KÊÊÊÊKaBmaÊÊiÊmmmKmmÊÊÊmÊmammmaÊtmmmmÊBÊiÊmBBamaÊÊÊmam^Êm^mmtÊimmÊÊm
