N°. 1022.
Donderdag 10 Juni.
A0. 1897.
Nieuws» en
Advertentieblad.
Binnenland.
OFFICIEEL EEPEELTE.
Politieke rede van Jr. Schaepman.
-
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden
Voor dik Bobo SO Cts. - Fransper pest door ga-
heal Nbmrlanb it Cta. - Naar AwraraA en andore
landen met verheuging der parte'*.
Advertenties vóór ld nnr op den dag der uitgave.
Prijs der Advertentiin
Van 1 tot S regel* 10 Cts. Iedere regel meer 6 Cta.
ftreste lettere en Vignetten werden naar plaatsruimte
berekend. Bew$*nnmmer* 3 Cte. per nnmmer.
ABONNEMENTEN en ABVERTENTIÊN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELB A ©E ROOIJ, Parkstraat, Burg op Tb rat
KIESWET.
De BURGEMEESTER van TEXEL,
Gezien de artikels 57, 58 en 154 der Kieswet,
luidende
Art. 57.
Het hoofd of de bestuurder van een bedryf of
eene ondeinemir g, waarin mannelijke personeD,
die den leeftijd van vijf-en-twintig jaren hebben
bereikt, arbeid verrichten in fabrieken en werk
plaatsen, is verplicht te zorgen, dat ieder van die
personen, die bevoegd is tot de keuze mede te
werken, gedurende ten minste twee achtereenvol
gende uren tusschen acht uren des voormiddaga
en vjjf uren des namiddags daartoe gelegenheid
vinde.
Art. 58
Het hoofd of de bestuurder in het voorgaande
artikel bedoeld, is verplicht te zorgen, dat in zijne
fabriek of werkplaats, op eene plaats, waar arbeid
wordt verricht, gedurende twee werkdagen vóór
en op den tot stemming bepaalden tijd op eene
zichtbare wjjze is opgehangen eene door hem
onderteekende l(jst der uren, in het voorgaand
artikel bedoeld, vermeldende voor elk afzonderlijk
of groepsgewijze of voor allen gezamenlijk.
Op de woorden .arbeid" en .fabrieken en werk
plaatsen" is I der Arbeidswet toepasselijk.
Art. 154.
Overtreding van de art, 57 en 58 dezer wet
wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste
veertien dagen of geldboete van ten hoogste vijf
en zeventig gulden
Brengt -ter kennis van belanghebbenden, dat
exemplaren der in artikel 58 bedoelde Ijjst kosteloos
ter Gemeente-Secretarie verkrijgbaar z(jn.
Texel, 8 Juni 1897.
De Burgemeester voornoemd,
STRICK VAN LINSCHOTEN.
Hendrik Kannes en Catryn Epe Leen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
TEXEL brengen ter algemeene kennis het na
volgende hij hun ontvangen schrijven:
.Bestuurders, tevens Collatoren van het Hendrik
.Nannes en Catrtjn Epe Leen, te Bolsward, op
.Vrijdag 2 Juli 1897 aldaar zullende overgaan
.tot begeving volgens het bestaande reglement
.van een deel der inkomsten van het Leen, ten
.einde een jongeling uit het geslacht der stichters
.tot de Academische studie op te leiden, roepen
.daartoe de rechthebbenden op, die niet beneden
,de 12 jaar oud mogen z(jn en uit eigen middelen
»of die hunner ouders de kosten der studie niet
.kunDen bestrijden.
„Sollicitanten, die zich aan een vergelijkend
„examen zullen moeten onderwerpen, worden
„uitgenoodigd, zich schriftelijk aan te melden
vóór den 21 dezer bij den ontvanger des Leens,
^den Heer C. A. DARBENNE ANKRINGA, te
.Bolsward, met overlegging van hunne geboorte-
.acte, een bewijs van leering, afgegeven door
.het hoofd der school, waar zij onderwijs genieten
,en ook, wanneer dit gevorderd wordt, van het
.bewijs, dat zij uit het geslacht der stichters
"van het LeeD afstammen. Geen reis- of verblijf
kosten worden vergoed."
Texel, 8 Juni 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Strick van Linschoten, Burgemeester.
J. A. Wesstra, Secretaris.
In groote getale was men gisteravond opgegaan
naar het hotel Texel, ten einde den gevierden
redenaar dr. Schaepman te hooren. Reeds lang
van te voren waren velen in de zaal aanwezig,
blijkbaar omdat men vrees koesterde de zaal
geheel bezet te vinden en zonder zijn doel te
hebben bereikt te moeten huiswaarts keeren.
Die vrees echter bleek ongegrond, want wel
was de zaal, die bovendien met het oog op de
verwacht wordende groote opkomst, nog was
vergroot, zeer goed bezet, doch niet van dien
aard, dat er geen plaatsruimte meer beschik-
De heer Dito, president der kiesvereeniging
Eendracht, opende namens het bestuur der afdeeling
Texel de vergadering met een woord van welkom
aan den geachten spreker en de hoorders, waarin
hij tevens den wensch uitsprak, dat evenals van
de vergadering Maandagavond te Helder gehouden
waar de heer 3. was opgetreden voor 7 800
personen, ook van deze vergadering zou kunnen
worden gezegd, dat zij kalm en ordelijk was,
hetgeen niet kon worden gezegd van elke ver
gadering tegenwoordig in dit district gehouden.
De heer S. hierop het woord verkrijgende begint
met de mededeeling, dat hy uit beginsel en uit
ervaring is tegen vry debat.
Uit beginsel, omdat hjj duidelijk en klaar wil
vertellen, wat zyne gevoelens zyn, doch dat het
doel niet is anderen te bekeeren, of zicht3laten
bekeeren.
Uit ervaring, omdat vry debat leidt tot allerlei
dingen, die met het gesprokene in weinig of geen
verband staaD.
Uit dergelijke debatten komt gewoonlijk weinig
goeds doch veelal worden er dingen gezegd, die
beter waren niet te zyn genoemd.
Men beschouwe echter dit niet-geven van
debat niet als vreeze.
In de eerste plaats brengt spreker zijn dank
voor het vertrouwen in hem gesteld door hem
in dit dislrict candidaat te stelleD, door welke
omstandigheid by er toe woidt gebracht ook
kennis te maken met dit deel van ons land, dat
tot heden nog onbekend voor hem was.
Het was voor hem een groote onverdiende eer,
zegt spreker, dat men hem had uitverkoren als
de drager hunner beginselen. De candidaat is
toch die persoon, in wiens beginselen men vol
komen vertrouwen stelt.
Dat is een eer en wat ook de uitslag moge
zyn, ik biyf u er steeds dankbaar voor.
Spreker wenscht thans enkele woorden te wyden
aan den algemeenen toestand van ons land, om
te vertellen, waar het thans om gaat. Men
verwachtte echter geen breade uiteenzetting van
alles. Er is reeds zoo veel over dat onderwerp
gesproken, dat men begint te verlangen naar het
einde van de woorden en het begin der daden.
Spreker zal dus in korte trekken mededeelen,
wat zyne meening is omtrent den algemeenen
toestand op staatkundig gebied
Door de nieuwe thans in werking getreden
kieswet is naar schatting het aantal kiezers in
ons land ongeveer verdubbeld.
Spreker brengt hierop in herinnering het kies-
wetontwerp-Tak, dat niet tot wet werd verheven
en waarna later de thans geldende wet werd
aangenomen.
De vraag is thans in welke richting gedurende
de eerste jaren de staat zal worden geregeerd.
Een stryd is ontstaan van richting tegeD richting
en thans was ook voor spreker het oogenblik
gekomen, waarop hy naar zyn kracht en vermogen
heeft mede te werken, om het Nederl. Staats
bestuur in die richting te sturen, welke door hem
het beste en heilrykste wordt geacht.
Spreker was voorstander van het kieswet-
ontwerp Tak en had zonder nu bepaald onvoor-
waardeiyk bewonderaar te zyn van de thans
geldende wet, ook de totstandkoming daarvan
helpen bevorderen, omdat z. i. het noodig was
dat er een dergeiyke wet werd ingediend.
Trouw aan zyne beginselen wordt door spreker
thans beweerd, dat het tyd wordt, dat er eene
andere richting wordt ingeslagen in onze staat
kunde, dan tot heden is gevolgd.
Dit wordt niet alleen aan hem, doch ook aan
zyn vrienden ten kwade geduid.
Men beschouwt ons streven tot hetverkrygen
van eene meerderheid als majesteitschennis, maar,
vraagt spr., waarom tracht dan de lib. party de
meerderheid te verkrygen Is het in een vry
grondwettig geregeerd land dan ongeoorloofd, dat
eene party doet, wat de andere party reeds jaren
lang heeft gedaan Zyn wy er dan toe voor
beschikt, steeds in de minderheid te biyven
Het heeft den schyn alsof het staatsbestuur steeds
in ons land in handen der lib. party moet zyn
en zou het nu zoo verkeerd zyn, indien ook de
andere party eens dat werk overnam en de lib.
party eenige rust werd gegund
De lib. woord en penvoerders houden ons
steeds voor en ze beginnen het steeds meer
openhartig te zeggen, zegt spr., dat wy eigeniyk
onbekwaam zyn om te regeeren en wyzen ons
dan op het weinige door de Christelyke party
gedaan in de jaren 1888-'92.
Maar, vraagt de spr., heeft de lib. party dan
zooveel gedaan? In 1878 was die party op 't
toppunt van haar grootheid en kracht, zy bezat
toen in de beide kamers byna deel van het
aantal stemmen en wat heeft ze toen met dien
macht gedaan? Zy werd aangevoerd door den
man, wien door mede- en tegenstander hulde
wordt gebracht, door Kappeyne. Wat heeft men
tot stand gebracht? De verknipping der kies-
distrikten. Die kiestabel heeft echter de liberale
party niet kunnen redden. Deze daad is met
met gunstigen uitslag bekroond. Verder werd
nog gewyzlgd de wet op het lager ondeiwys.
In den boezem der lib. party is oneenigheid
ontstaan, een stryd tusschen deleden onderling.
En nu, wat hebben wy gedaan in 1888? zegt
spreker.
Wy hebben éan goed ding gedaan en éen fout
begaan.
Een goed ding was het, dat wy met de hulp
van sommige liberalen een einde hebben gemaakt
aan den schoolstryd. Een fout, dat men op de
aanblazing van enkele liberalen is gaan werken
voor algemeenen dienstplicht, waardoor men vele
vrienden van zich heeft vervreemd, zonder van
de andere zyde daarvoor schadeloos te worden
gesteld. Wie meer omtrent deze fout wenscht
te weten, leze het artikel daaromtrent, voorko
mende in het nummer van zaterdag j.l. van de
antirevolutionaire .Nederlander.
Nu leidt de lib. party uit allerlei dingen af,
dat de rechterzyde niet kan regeeren* Volgens
die party vindt men daar geen hout, waarvan
men ministers snydt en vindt men dit alleen in
liberale bosschen.
Wie geeft nu aan de lib party het recht, om
in dit geval als keurmeester op te treden? Wie
geeft aan de redacties der groote bladen het
recht daarover een oordeel te vellen
Zoolang het niet bewezen is, dat wy onze
eigen zaken niet kunnen sturen, dienen wy ook
onzen eigen weg te volgen.
Het geldt hier de richting, waarin gedurende
de eerstvolgende jaren de staat zal worden ge
regeerd. De richting is afhankeiyk van het
beginsel der regeering,
Zal dit Christeiyk zyn of liberaal
Er zyn er, die beweren, dat er geen bepaald
verschil is en in vele gevallen is dit dan ook
niet steeds even duideiyk merkbaar, toch is het
over het geheel zeer goed op te merken welke
richting de regeering is toegedaan.
Er zyn 2 partyen, die van het Christendom
en die van menschenvergoding. Christelyke en
liberale staatkunde. Spreker vergeiykt de eerste
by een schip dat zich kan richten naar een op
een steenrots gebouwde vuurtoren en de andere
by een vaartuig, dat op de baren ronddobbert,
zonder zulk een zekeren gids.
In byzonderheden af te dalen, omtrent hetgeen
hun party wil, acht spreker thans onnoodig en
voor zichzelf minder aangenaam, daar zulks
reeds zoo dikwerf werd gedaan en hy dit dus
als vry goed bekend acht. Alleen omtrent zich
zelf als candidaat in dit district wenscht hy nog
een mededeeling te doen.
Hy is geen voorstander van protectie en ge
looft, dat er betere middelen zyn te vinden, om
de nooden van het volk op te heffeD.
Ergens heeft men echter beweerd, dat hy op
dit punt reeds uitgestudeerd was, deze bewering
wordt echter niet door spr. beaamd.
Beloven doe ik u niets, zegt spr. ten slotte,
wat baat het al beloofde ik. u 6 havens, wel wil
ik, ook al mocht ik niet voor dit district worden
gekozen, medehelpen tot bevordering van den
bloei en welvaart van Texel.
De heer Dito hierop weder het woord opvat
tende, brengt namens het bestuur en naar hy
vertrouwt mede namens alle aanwezigen dank
aan den geachten spreker voor diens schoone
rede en weinige belofteD, terwyi hy tevens zyn
daDk brengt voor de stilte, welke er gedurende
de rede had geheerscht
In den loop zyner rede en ook na afloop er
van werd de heer S. herhaaldeiyk toegejuicht.
TEXEL, 9 Juni 1897.
Tot groot genoegen van de vele liefhebbers
van muziek, was het weder op geen der beide
Pinksterdagen van dien aard, dat daarom de
muziekuitvoeringen van het gezelschap Trinitas
op den len en dat van het Fanfarecorps op
den 2en dag niet kon doorgaan.
Zoowel voor de uitvoering van Trinitas als
voor die van het Fanfarecorps, was men van
heinde en verre toegestroomd, in het volle
vertrouwen, en zeker terecht, waarlijk iets
goeds te zullen hooren. Verschillende nummers
werden ten beste gegeven en moge misschien
het eene nummer meer in den smaak zijn
gevallen van sommige der toehoorders dan het
andere, over het algemeen was men hoogst
voldaan en keerde men huiswaarts dankbaar
TEXELSCHE COURANT.
