N°. 1409. Donderdag 14 Maart. A5. 1901 Nieuws- en Advertentieblad. Binnenland. Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. Advertentiën vóór 10 uur op den dag der uitgave ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel TEXEL, 9 Maart 1901. Maandag j.l. hield het departement Texr' der MaatschappijTot nut van het algemei weder eene buitengewone vergadering, de eerste in het jaar 1901. In de zaal waren bereids tal van zeer duidelijke kaarten op gehangen, die al terstond bij het binnentreaeu deden zien, welk onderwerp de spreker dien avond zou behandelen. Deze, de althans bij name, zeer bekende heer Mr. H. Smeenge uit Amsterdam, lid der 2e Kamer, begon, na het inleidend woord van den Voorzitter, met te wijzen op de groote beteekonis, welke „De droogmaking der Zuiderzeehet onder werp zijner rede, heeft en eerlang nog meer zal hebben onder de groote vragen van den dag. Spreker is van meening dat eene be handeling dezer zaak in het Nut zeer gepast is, dewijl de eyentueele droogmaking der Zuiderzee vooral aan hen ten goede zal komen, wier verstandelijke, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling de Maatschappij tot Nut van het Algemeen van hare stichting ai het meest op het oog heeft gehad. Doch als het getij verloopt, moet men de bakens verzettener zijn andere behoeften, dan in 1784, toen de Maatschappij ontstond. De mindere man vraagt thans om werk, om daardoor voor do zijnen te kunnen zorgen, en, bij het ten uitvoer brengen der plannen van de droogmaking, zal er tal van jaren werk voor velen zijn. Twee vragen stelt spreker zich, en hij wil trachten die bevredigend te beantwoorden Vooreerst waarom zou men die groote water plas in ons land willen droogmaken en ten tweedeIs daar het maatschappelijk belang bij betrokken, ja of neen Dat men de zee niet wil dempen, zooals sommigen nog meenen, maar dat men den bodem aan de oppervlakte wil brengen, met het doel om dien in cultuur te brengen, spreekt als van zelf. Op eene kaart werd aangetoond, dat de Zuiderzee er niet altijd is geweest. Ze is door den invloed der Noordzee ontstaan en zou zeker nog veel grooter zijn geworden, wanneer de menschen de werking der natuur niet hadden beperkt door het aanleggen van dijken. Wel werd het land daardoor beschermd, maar het onderhoud van die dijken kost schatten van geld, en de wensch om aan het betalen daarvan te ontkomen, deed de ge dachte aan de droogmaking der zee ontstaan De gulden tijd van onzen landbouw bracht ook het zijne daartoe bij, alsook het gebrek aan zoet water, daar waar men het land wilde verbeteren. Het bestaan der Zuiderzee verhindert in ons land de ontginning van den woesten bodem. Die ontginning moet te allen tijde mogelijk worden en dat zal, wanneer men door de droogmaking dier zee bij N. W. wind geen last van en bij O. wind geen gebrek aan het zeewater aldaar heeft. De heer Smeenge besprak nu achtereen volgens de verschillende plans, welke tot droogmaking der Zuiderzee waren ontworpen, b.v. het verstrekkend plan van den ingenieur Van Diggelen van 1848, dat van den heer Beyerinck van 1870, dat van den heer Buma van 1878 en 1879 en eindelijk dat waaraan onze tegenwoordige minister Lely zooveel heeft gewerkt. Dat het laatstgenoemde plan nog niet nader aan de uitvoering kwam is alleen daaraan te wijten, dat er in onzen tijd voor zoo verschillende doeleinden geld wordt gevraagd. Toch is het werk voldoende voor bereid. Men wil van Wieringen tot Piaam een dijk leggen, die 30 K.M. of 6 uren lang is. Deze dijk, waarover men een spoor- en een straatweg leggen wil, zal 30 mill, gulden kosten en kan pas na 9 jaar werken gereed zijn. Vyf groepen, elk van zes sluizen zullen de verbinding vormen van de Zuiderzee by Wieringen met IJselmeer, den naam van het I overgebleven binnenwater na de droogmaking. Daarna wil men vier groote stukken land, op de kaart duidelijk aangegeven, inpolderen, waardoor, na aftrek van land voor kanalen, tochten, enz. 216000 H.A. verkoopbaar land zal aangewonnen worden. Dit werk zal in omstreeks 33 jaren kunnen worden volbracht én in zijn geheel 200 millioen gulden kosten. Dit is een belangrijke som, doch ze is te betalen, wanneer men bedenkt, dat er in de laatste 36 jaren 360 millioen gulden aan allerlei werken is uitgegeven. Dat is 10 millioen per jaar, terwijl de droogmaking 6 millioen per jaar zou eischen. En wat een groot aantal menschen, doorgaans polder werkers genoemd, zouden daardoor jaren achtereen werk vinden. Ook later zullen bij de bewerking der gronden tal van handen noodig zijn, terwijl in allerlei fabieken door het maken van machines, enz. nog vele anderen meer werk zullen vinden. Het droog maken der Zuiderzee is een maatschappelijk belang, waarover ieder wel mag nadenken. Spreker dankt voor de groote aandacht, waarmede hij bij het houden van zijne rede is gevolgd, zelfs door de dames, en zegt het op prijs te stellen, dat zoovelen waren opge komen om bij de bespreking van een maat schappelijk vraagstuk tegenwoordig te zijn. Het Nut had langer geduurd, dan gewoonlijk, doch 't was aan de aanwezigen te zien, dat ze den vurigen en opgt-wekten spreker met genoegen en belangstelling hadden gevolgd. Het woord van dank, en het tot weerziens, dat de Voorzitter hem bracht was dan ook ten volle verdiend. Op de gewone wijze werd de vergadering gesloten. De afdeeling „Texelvan het N. O. G. zal op Zaterdag a.s. des voorm. lu'/s uur eene vergadering houden in het café „Den Burg". Hierbij zal door den heer C. A de Braai ingeleid worden het onderwerp „Herhalings- onderwijs". Verder zal eene bespreking ge houden worden voor „Plattelandsorganisatie", terwijl de heer J. de Jongh eene letterkundige bijdrage zal geven. Was het, dank zij de ondernemingsgeest van den heer Flens, ons vroeger reeds meer malen mogelijk waarlijk uitstekende decla mators enz. op ons eiland zelf te hooren en hunne gaven te bewonderen, Zaterdag zal weder, dank zij het streven van genoemden he9r, om iets bijzonders en waarlijk goeds op het gebied der kunst te doen leveren, alhier een toooneelvoorstelling worden gege ven door acteurs van elders, wier optreden op verschillende plaatsen in ons land zeer gunstig werd beoordeeld, zoodat ook alhier ongetwijfeld den beminnaars van de kunst een avondje van kunstgenot wacht. De ver schillende beoordeelingen omtrent dat optre den elders, voorkomende in de groote en kleine bladen, alle over te nemen zou te veel plaatsruimte vergen en is o. i ook minder noodig Uit alle blijkt ten duidelijkste dat het gezelschap Delmonte waarlijk iets goeds kan leveren en ook levert. Is het oordeel over de opvoering algemeen gunstig, ook over de stukken, die alhier Zaterdag voor het voetlicht zullen worden gebracht, is het oordeel zeer gunstig. Uit de vele beoordeelingen omtrent spel en stukken nemen we over hetgeen over een optreden van het gezelschap Delmonte wordt geschreven door de redactie van de Apeldoorsche Courant, n.l. „Galeotto" geeft veel te leeren, het grijpt in de ziel, het geeft op indrukwekkende wijze te zien hoe helsch machtig de laster is en hoe daaronder de braafste menschen kunnen bezwijken, maar ook hoe het gif der laster op velerlei wijze door woord, gebaar, teeken, lach, enz. wordt verspreid, hoe wjj byna allen zonder uitzondering daaraan meedoen, zonder de vreeselijke gevolgen er van angst vallig te wikken en te wegen. Alle lof aan de spelers, inzonderheid aan Mevr. S. de Jong—Cohen en de heerenMon- tezinos en Delmonte; hun taak was zwaar en moeilijk doch zij vervulden die met mee sterschap. „Kapitein Cardillac", blijspel van Jean Val- jean, was een goed slot van den avondwij zagen daarin de hoofdpersonen uit „Galeotto" in vrij wat aangenamer en vriendelijker licht, niet zagen wij hen bevlekt door het giftig speeksel van den laster, maar verheerlijkt door het heiligen vuur in den mensch, door geestdrift, vriendschap en liefde." Met aandrang meenen we ieder liefhebber van de kunst te mogen aanraden Zaterdag avond naar Hotel „Texel" op te gaan vol vertrouwen, dat mea zich zijn tocht daarheen niet zal behoeven te beklagen en tevens als bewijs van waardeering van de pogingen van den heer Flens, om de gelegenheid te geven op het gebied van kunst alhier weer iets goeds te genieten. Waal, 12 Maart. Dat het, zoodra de maand Maart in het land is, te laat in den tijd wordt, om nog „een avondjete geven, onder vonden de Heeren Niessink met zijne licht beelden en Har tog met zijne voordracht over „de Transvaal." Beide avonden toch was het aantal bezoe kers niet groot: toch wist de heer N. zijnen toehoorders eenige aangename uren te bezor gen, en gelukte het den heer H. allen, die opgekomen waren, te boeien met zijne lezing over toestanden, door hem zelf bijgewoond en beleefd. De wintervermakelijkheden zijn nu zeker wel geëindigd, vele menschen zijn reeds aan den arbeid getogen op het land of in den tuin. De Cocksdorp, 11 Maart. In eene gisteren gehouden vergadering van den Kerkeraad der Nederd. Herv. gemeente alhier werd opnieuw besloten, dat het kiescollege zal hebben te beslissen over het beroepen van predikanten en het benoemen van ouderlingen en diakenen. Alle opgekomen manslidmaten hadden voor het kiescollege gestemd. De lezing, j.l. Vrijdag door den heer Hartog van Vlieland gehouden, was niet best bezocht. Het verhandelde viel wel in den smaak. De heer Barends opende en sloot de vergadering. Oudesohild, 12 Maart. Voor eenige dagen kwam een vlootje hoogaartsen uit Zeeland naar de Zuid-Westkust, om daar te zoeken naar mosselzaad, hetwelk men gewoon is jaarlijks bij groote hoeveelheden bij de Noord- zee-eilanden en op de mosselbanken der Zuiderzee in te zamelen. Het onderzoek nabij de Hors en het Horntje ingosteld, schijnt zoodanig te zyn geweest, dat de vaartuigjes al spoedig weer zijn vertrokken. De eerste verzending van garnalen en alikruiken, die door middel van de nieuwe handelsbank zal verkocht worden, heeft heden plaats gehad. In de gister gehouden vergadering der Tweede Kamer werd o. a. met 47 tegen 44 stemmen aangenomen een amendement— Van Gilsen om 81/, maand in de wet op te nemen als maximum, met de bevoegdheid dien tijd tot 12 maanden te verlengen voor wie nog niet genoeg bekwaamd blijkt. Hier na werd het aldus gewijzigde regeeringsar- tikel aangenomen. De minister van Oorlog, de heer Eland, vroeg hierop schorsing der beraadslagingen. Naar men verneemt is de Minister voor nemens om, na intrekking der aanhangige legerwetten, zijne portefeuille ter beschikking te stellen van Hare Majesteit. Algemeen is men van oordeel, dat het Kamervotum aan het ministerie in zjjn geheel geen aanleiding zal geven tot aftreden: TEXETSCHE COURANT. Abonnementsprijs per 8 maanden Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere landen met verhooging der porto's. Prijs der Advertentièn Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts. Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1901 | | pagina 1