N°. 2010. Donderdag 20 December 1906. 20ste Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Bericht
Binnenland.
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond.
Advertentiën vóór 10 uur op den dag der nitgave.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel.
De uitgeuers uan de Texelsche Courant
berichten, dat uithoofde de a.s. feestdagen,
(Kerstmis) dit jaar inuallen op Dinsdag en
Woensdag, Woensdagauond a.s. geen Courant
wordt uitgegeuen
dat in de daaropuolgende week de Courant,
die anders Woensdagsaoond uerschijnt, twee
dagen uroeger zal worden uitgegeuen. alzoo
Maandag, den Oudejaarsdag.
In dat nummer zal weder, als uorige jaren,
gelegenheid bestaan tot het opnemen uan de
gewone NIEUWJAARSGROETEN a 20 Cts.
Beleefd wordt uerzocht, met het oog op
den beperkten tijd tot het gereedmaken uan
dat nummer, eene VROEGTIJDIGE inzending
uan dergelijke en andere aduertentiën.
DE UITGEVERS.
JACHT.
De Burgemeester van Texel brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat is aangeplakt de
navolgende bekendmaking.
De Commissaris der Koningin in de provincie
Noord-Holland,
Gezien het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie d.d. 5 dezer no. 22;
Gelet op art. 11 der „Jagtwet"
Brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
in Noordbolland:
a. de jacht op klein wild, met uitzondering
van die op houtsnippen, zal worden gesloten
op Maandag 31 December 1906, met zonson
dergang
b. de jacht op grof wild zal worden gesloten
op Donderdag 31 Januari 1907, met zonson
dergang
dat alzoo, op grond van het bepaalde bij het
eerste lid van art. 27 der aangehaalde wet, het
verkoopeD, te koop uitstallen en vervoeren van
het hicrbodoelde klein wild uiterlijk tot en met
14 Januari 1907 en van grof wild uiterlijk tot
en met 14 Februari 1907 zal mogen plaats
hebben.
En zal deze in het Provinciaal Blad worden
geplaatst en voorts in elke gemeente van Noord-
Holland worden aangeplakt.
Haarlem, 12 December 1906.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
VAN TIENHOVEN.
Texel, den 18 December 1906.
De Burgemeester voornoemd,
HIDDING.
Dec. 10 Dec.
TEXEL, 19 DECEMBER 1906.
Yoor het bouwen van twee arbeiders
woningen in den Prins-Hendrikpolder was
minste inschrijver de heer P. J. Zoetelief
alhier, voor f 1800. Er waren elf inschrij-
viDgsbiljetten ingeleverd.
Leden, begunstigers en donateurs van
de afd. Texel der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen worden er aan herinnerd, dat
heden (Woensd. 19 Dec.) eene buitengewone
vergadering zal plaats hebben in „de Ver
gulde Kikkert." Als spreker zal optreden
de heer A. Wagemaker, arts, met eene
lezing, die door lichtbeelden zal worden opge
helderd. Wij hopen, dat velen naar het
vergaderlokaal zullen opgaan.
Oosterend, 18 Dec. Bij de Gereformeerde
Kerk, alhier, is tot ouderling gekozen de
heer P. Kuiper, ter vervanging van den heer
B. Roozendaal en tot diaken de heer G. de
Vries inplaats van den heer J. Daalder Jbz.
Door visschers zijn alhier bij de strand
vonderij aangebracht ongeveer 150 battings.
Oogenschijnlijk heeft dit hout niet lang in
zee rondgedreven.
De blazerschuit T. X. 34, eigenaar F.
Dekker is in de vorige week losgeslagen en
naar den Frieschen wal gestormd. Het
vaartuig is wrak geworden.
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhoogiDg der porto's.
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Cts.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
Het cerslc nieuws dat de blader, ons bij den aanvang
der voorbije weck brachten, betrof het begin van het
einde der ingewikkelde rechtzaak tegen de beide on
eerlijke bankdirecteuren de Montigny en de Geer.
Wel bracht de telegraaf ons nog des avonds te voren
't bericht omtrent den eisoh van het O.M. zoodat ook
wij het in ons vorig overzicht nog even koudon ver
melden, maar do bijzonderheden van het requisitoir, do
gronden waarop deze eisch steunde werden eerst den
volgenden morgen bekend, toen de groote bladen deze
brachten. Geen wonder, dnt met meer dan gewone
belangstelling door ons die betrekkelijk ver wonen van
do plaats waar de vierssckaar gespannen wordt over de
beide beklaagden, de krant met het uitvoerig verslag
ontvouwd werd en onze gedachten zich eonigen tijd
conconlreordon om de beide schuldigen en hun gerucht
makende zaak.
Evenmin wonder, dnt in do eerste dagen der achter
liggende weck de eisch van hot O. M. het onderwerp
van veler gesprek was. Want in geheel ons land is
mot belangstelling de loop dezer strafzaak gevolgd en
overal werd met oonige spanning hot oogenblik ver
wacht dat het schuldig over do beide malverseorders
zou worden uitgesproken.
Ilot feit dnt zulke groote sommen zijn verdonkromaand
en dat zulks is geschied door mannen, dio door afkomst
en ontwikkeling zooveel hooger up den maatsckappe-
lijken ladder stonden dan wij alledaagsche mensebjes
en niet het minst de omstandigheid dat zoovelen finan
cieel bij de zaak betrokken zijn, maakt die algemeene
belangstelling begrijpelijk.
Het O.M. heeft het schuldig uitgesproken, de beide
beklaagden hebben zich niet op hun onschuld beroepen
de verdedigers hebben niet betwist dat een gerechte
straf moet opgelegd worden al meenden zij dat hun
cliënten recht hadden op goedertierenheid en er is
geen twijfel aan of ook de rechtbank zal het //Wij
hebben u schuldig bevonden// laten hooren.
Nog enkele dagen en deze geruchtmakende zaak
behoort weer tot het verledene. Voor ons menscben
altkans, die bij de geregelde en snelle opvolging der
gebeurtenissen geen tijd hebben ons lang bij eene te
bepalen al is die dan ook nog zoo opzienwekkend.
Binnen enkele dagen reeds zal onze aandacht van de
Amsterdamscbe rechtbank verplaatst worden naar die
te Rotterdam welke zich reeds gereed maakt ter be
handeling van de strafzaak tegen een anderen hypo
theekbankdirecteur, Bland van den Berg, die zoo
roekeloos met de gelden der Zuid-Hollandsche Hypo
theekbank omgesprongen heeft naar het schijnt.
Maar lang daarna, als onze aandacht zich alweer
bepalen moet bij andere gebeurtenissen, zullen in de
eenzaamheid hunner cel, gebogen onder den last der
schande en het zelfverwijt neerzitten de beide mannen
die zich lieten verblinden door den glans van het goud,
dat hun ten val werd. En als de nachtstormen beuken
tegen de dikke gevangenismuren en hun op doen
schrikken uit den onrustigen sluimer, zal daarin voor
hen wellicht een triumpheerend gejuich zijn van den
geldduivel die overwon, of een snerpende klacht van
bitter verwijt.
En een paar achtenswaardige families zullen lang
nog gebukt gaan onder de list der schande die een
paar leden daarvan door hun wandaden daarop deden
neerkomen en het tweetal eens bloeiende en krachtige
instellingen zullen jaren lang nog te worstelen hebben
tegen de gevolgen van een roekelooze jacht naar goud.
Een andere nog ernstiger zaak, werd in de afgeloopen
week door de Groninger rechtbank behandelfl. Een
jong meisje, in den bloei van haar leven, de 19-jarige
Jantje van der Veen, hoorde daar levenslange gevan
genisstraf tegen zich eischen, wegens vergiftiging van
haar patroon en diens echtgenoote, de neer en mej.
Huisman te Grauwedijk.
De beklaagde wordt ons beschreven als een niet
onaardige verschijning, die voor haar ontzettende mis
daad, graag het leven onbezorgd opnam, maar ook als
iemand met een hart van steen en een dichtgeschroefd
geweteD. Alle edele gevoelens schijnen haar vreemd
te zijn. Dat bewijst niet alleen haar ontzettende daad,
die ze naar het schijnt uit wraakzucht pleegde, maar
vooral uit haar ijzigwekkende kalmte en de weergalooze
onverschilligheid door haar tijdens het verhoor aan den
dag gelegd. Niet de minste deernis met haar slacht
offers, niet een blijk van medelijden, met de schreiende
familieleden, niet één vleugje berouw viel bij haar op
te merken. Waar het talrijke publiek bewogen werd
toen de in rouw gedompelde bloedverwanten met tranen
hun verklaringen aflegden, bleef zij onbewogen. Zelfs
toen het O.M. den vreeselijken eisch tegen haar deed
hooren, bleef haar houding onveranderd.
Wat hiervan te zeggen. Er zijn er die in beklaagde
een zieke zien maar als men let op de wijze waarop
zij de vragen tot haar gericht, beantwoorde en haar
listige voorstelling dat ze Huisman en vrouw niet had
willen dooden, doch alleen ziek maken, rijst de vraag
of ze niet volkomen verantwoordelijk gesteld kan
worden voor haar ontzettend misdrijf.
De Groninger rechtbank zal over deze vraag te be
slissen hebben.
Men herinnert zich het drieste optreden van den nieu
wen chef der Koloniale afdeeling in den Duitschen Rijks
dag, dat zoowel buiten als binnen de grenzen van het rijk
opzien wekte. Hij wenschte niet te bukken voor de eischen
van de machtige Centrumpartijmaar viel met geweld den
leider Roeren aan. Zijn houding werd door den Rijkskan
selier Von Bulow goedgekeurd en men fluisterde dat in
dat alles Keizer Wilhelm achter de schermen zat, die
meende dat het met de macht van het Centrum maar eens
uit moest zijn. Want de keizer was al lang niet meer met
de Centrumpartij ingenomen scdort deze zijn vlootplan-
ncn in den Rijksdag deed vallen en ook in andere opzich
ten hem den voet dwars zette. De Regeering, die, wilde
ze haar voorstellen veilig achten, steeds op deze machtige
partij moest stennon, had al veel te lang aan haar leiband
geloopen, vond de Keizer. Althans zoo zeide//men//en
het stoute optreden van Dernburg werd toegeschreven
aan den invloed van 's Keizers inzichten.
lntusschen, 't Centrum, sterk in de wetenschap van z'n
kracht, besloot den nieuwon directeur eens aan 't verstand
te brengen dat het zich niet ongestraft beleedigen liet.
Dernburg had een aanvullingsbegrooting ingediend voor
Z.W.Afrika. Hij vroeg GO miljoen en S26S inan troepen
om aan den opstand in de kolonie voorgoed een einde te
maken. Neen, zeiden de Centrummannen, zooveol staan
we niet toe, go kunt hot wel met minder doen en toen
Dernburg van besnoeiing niet wilde weten, zorgden ze er
voor dat do bcgrooting door de begrootingscommissie
verworpen werd.
Dat was een slecht voorteeken voor den nieuwen chef.
Met spanning word nu afgewacht wat de Rijksdag zou
zeggen. Donderdag kwam daar de begrooting aan de orde.
En hoe nader die aag kwam, hoe meor de politieke hemel
betrok. De RegeeriDg wist niet wat de Vrijzinnigen zou
den doen, terwijl op de Duitsche volkspartij die het devies
voert //geen man en geen cent// en 'n 80 stemmen uit
brengt, niet viel te hopen.
Donderdag kwam de uitbarsting. Nadat eerst een be
middelingsvoorstel der Vrijzinnigen was verworpen, werd
het doodvonnis over de begrooting van Dernburg en diens
plannen voltrokken, trots de verklaring van den Rijks
kanselier dat daarmee ook het vonnis voor den Rijksdag
geveld zou zijn.
't Slot is geworden, dat de Keizer den Rijksdag op
staanden voet heeft ontbonden; 'n bewijs dat Wilhelm
't beleid van Von Bulow en Dernburg goedkeurt.
't Heeft in de Rijksdagzitting en in geheel Duitschland
intusschen heel wat beroering gebracht.
Voor Erankrijk was de voorbije week eene van bijzon
dere beteekenis. Woensdag den 12 dezer, was de dag
gekomen waarop de Scheidrngswet in werking trad.
Zooals men weet heeft de wet inplaats de zelfstandig
heid der kerken te erkennen en haar de kerkelijke
gebouwen in eigendom over te geven, deze afhankelijk
gemaakt van een soort zelfstandige vereenigingen voor
de materieele belangen. De paus wilde de geestelijke
zelfstandigheid der kerk niet prijs geven en bracht liever
de materieele belangen ten offer. De Fransche regeering
naastte toen de gebouwen en liet de inventaris der ker
kelijke goederen opmaken, wat hier en daar niet zonder
verzet plaats had. De katholieken konden in de gebouwen
blijven vergaderen, mits voldaan werd aan de wet van '81,
welke o.m. de publieke vergaderingen regelt. Ook daarin
wenschte de paus niet te treden en het gevolg is geworden
dat de regeering thans de wet in alle gestrengheid ten
uitvoer legt. De nuntius Montagnini werd gearresteerd
en over de grenzen gezet, kardinaal Richard, de aarts
bisschop van Parijs, zal zijn paleis moeten verlaten, de
kerken zullen gesloten en de geestelijken uit hunne
woningen worden gezet.
De Regeering schijnt onverzettelijk en de katholieken
krijgen een harden dobber. Het spant er en met bezorgd
heid moet men zich afvragen hoe alles zal afloopen.
Eindelijk heeft John Buil dan eens uitvoering gegeven
aan de bepaling van het tractaat van Vereeniging, waarbij
aan Transvaal zelfregeering werd beloofd, 't Heeft dan
ook lang genoeg geduurd. Woensdag is het Koninklijk
besluit bekend gemaakt en daaruit blijkt dat Transvaal zal
krijgen een wetgevenden raad van 15 leden te benoemen
door den gouverneur, en een Huis van Afgevaardigden,
bestaande uit 69 door de bevolking te kiezen leden.
'tKon. Besluit bepaalt verder aat de Engelsche en
Hollandsche taal beide bij de besprekingen zullen mogen
worden gebezigd. Yerder zijn er enkele beperkende bepa
lingen gemaakt, o.a. dat de gouverneur aan de goedkeu
ring der Engelsche regeering zal moeten onderwerpen de
wetsontwerpen, waarbij personen van niet-Europeesehe
afkomst onderworpen worden aan bijzondere beperkingen.
Bij dit besluit was gevoegd een gelukwensch van
den Koning, waarbij de hoop werd uitgesproken, dat
de zelfregeering het land tot geluk mocht zijn.
Nu onwaarschijnlijk is dat niet. waar Transvaal thans
zijn eigen zaken regelen en besturen mag.
Moge het land, dat na den roemvollen, doch nood-
lottigen, oorlog weinig welvaart kende, onder een
wakker bestuur spoedig tot bloei terugkeeren.
