Binnenland.
dat hij geheel ten gronde gaat, tenzij de
Eegeering ingrijpt. En dit laatste willen
de benarde boeren nu en om de Eegeering
te noodzaken, hebben ze een groote bewe
ging op touw gezet om het betalen van
belasting te weigeren. Die beweging is
algemeen en uitte zich hier en daar nogal
vrij ruw tengevolge waarvan opstootjes
ontstonden, die met de scherpte des zwaards
gekeerd moesten worden. Inmiddels "nebben
de manifestanten gedaan gekregen, dat de
regeering een wetsontwerp toezegde om
hun lot te verbeteren.
't Eigenaardige in deze geschiedenis in-
tusschen is, dat de manifesteerende wijn
bouwers slaag krijgen met de twijgen van
den boom, die ze zelf geplant hebben. Zij
toch zijn het zelf die met de wijnverval-
schingen zijn begonnen, toen voor eenige
jaren de wijnoogst door de druifluis ver
woest werd. Toen tengevolge daarvan
geen wijn genoeg geproduceerd kon worden
legde men zich toe op het maken van
kunstwijn. Nu is de druifluis wel verdwe
nen, doch de wijn ver valschers zijn gebleven
en door hun minderwaardige producten
overvleugelen ze de natuurbouwers op de
markt. En de laatsten schreeuwen nu moord
en brand over slechte practijken, die ze
zelf mee in het leven geroepen hebben.
De oplossing der Iersche kwestie lijkt
nog niet zoo dichtbij als eerst vermoed
werd. Niet doordat de tegenstanders van
home rule alles op haren en snaren zetten
om de Iersche wet van Birrel te doen
vallen, maar juist doordat de Ieren de wet
zelf niet willen. In de afgeloopen week
kwam te Dublin de Iersche conventie bijeen
onder leiding van het parlementslid Eed-
moud en deze vond het ingediende ontwerp
maar lapwerk. Eedmoud trok er hevig
tegen te velde en 't gevolg was dat de
conventie verklaarde de wet niet te willen.
De Ieren willen meer dan Birrel hun wil
geven, maar ze kennen zeker niet het
Hollandschc* spreekwoord„Beter een half
ei dan een leege dop" en het lijkt niet
onwaarschijnlijk dat straks op hen het
andere spreekwoord van toepassing zal zijn
n.l. „Die het onderste uit de kan wil
hebben, enz.
TEXEL, 29 MEI 1907.
Zondagmorgen nam de WelEerw. Heer
Ds. Schroder, pred. bij de Herv. Gem.
te den Burg, beroepen naar de Herv.
Gem. te Haarlo, afscheid van zijne ge
meente alhier.
Z Eerw. sprak naar aanleiding van
Joh 20, vers 19, laatste gedeelte.
Velen waren opgegaan om het af
scheidswoord van den scheidenden leeraar
aan te hooren. Aan het einde der gods
dienstoefening werd Z Eerw. door den
consulent ds. Visser, pred. hij de Herv.
gem. te den Hoorn toegesproken; terwijl
op diens vei zoek den scheidenden leeraar
door de gemeente Psalm 121 vers 4
werd toegezongen.
Ingetrokken.
Naar ons wordt medegedeeld heeft de
heer J. S. Dijt, dijkgraaf van de 30 gem.
polders op Texel, zijn verzoek om ont
slag uit die betrekking weder ingetrokken.
Aandrang van hoogerhand zou hierop
van grooten invloed zijn geweest.
Landbouwvergadering.
Zaterdagavond werd door de afd. Texel
van de Holl. M. v. Landbouw eene ver
gadering gehouden in het Hotel de Zwaan,
welke door 26 leden werd bijgewoond.
Na opening der verg. werden de no
tulen gelezen en goedgekeurd.
De ingekomen stukken waren niet van
groot aanbelang, alleen vermelden wij er
van een schrijven van den heer P. C.
Eoorn dat deze niet op het voorstel van
het bestuur, inzake de stationneering
van den hengst wenschte integaan.
De hengst is nu gestationneerd-by den
heer P. Jb. Kikkert, in de Weezenboet.
Nog werd de mededeeling gedaan dat
de heer Roeloffs is gekozen als vice-Voorz.
Omtrent het houden eener Rammen-
keuring werd besloten die te doen plaats
hebben de laatste Woensdag in Augustus.
Als keurmeesters werden aangewezen
de heeren A. Eelman Az., C. A. Keijser
en H. Hin; als plaatsvervangers de heeren
R. Keijser Johz., Jac. Keijser Az. Joh.
Roeper Jbz. en Jac. J. Bakker.
Medegedeeld werd dat eene Stieren
keuring zal worden gehouden op 10 Juni.
In zake het inzenden van vee op de
I .tern, tentoonstelling te 's Gravenhage,
waarvan de aangifte vóór 1 Juni moet
geschieden, werd besloten dat zullen
worden ingezonden Schapen, geboren in
1904, 1905 en 1906: 4 partijtjes van 4
stuks; Lammeren 3 partijtjes van 4 stuks
en 4 Ramlammeren.
Eene vóórkeuring van het ter inzending
aangebodene zal plaats hebben in Juli
of Augustus. De inzending geschiedt
ten name en voor rekening van de af-
deeling.
Het onderwerp propaganda-making in
zake het verzoek om de alg verg. in 1908
te houden, te Texel te doen plaats hebben,
kwam alsnu aan de orde.
Yan de firma Langeveld de Rooij was
een schrijven ingekomen om voor het
maken van propaganda gebruik te maken
van de door haar uitgegeven „Kaart van
Texel," waardoor volgens h. i. eene bij
uitstek uitnemende propaganda zou wor
den gemaakt. In verband hiermede en
uit belangstelling in de onderhavige zaak,
werd door do firma aangeboden de helft
van de voor dit doel benoodigde kaarten
kosteloos aan de afdeeling te verstrekken
terwijl op de overige benoodigde eene
belangrijke reductie wordt toegestaan.
Yan de afdeeling Eierland was bericht
ingekomen dat zij gaarne met onze afd.
zal samenwerken in zake het gewenschte
doel.
Verder werd voorlezing gedaan van
een concept-ontwerp voor eene circulaire
aan de afdeelingen toe te zenden, met
verzoek om het door deze afd. gedaan
verzoek te steunen.
Nog werd gelezen een schrijven van
B. en W. dezer gemeente, waarin werd
gemeld de beschikking van den Raad
tot het verleenen van eene subsidie van
f 200, voor het maken van propaganda.
De Voorz. lichtte hierop toe dat het
bestuur had besloten hiervan voorhands
geen gebruik te maken, doch het maken
van propaganda zoo mogelijk uit eigen
middelen te willen doen. Uit de verder
verstrekte inlichtingen bleek ons dat het
niet de bedoeling was geweest van het
bestuur der afd. om steun te vragen
voor het maken van propaganda, doch
wel om toezegging van steun bijaldien
de alg. verg. in 1908 te Texel zal worden
gehouden. (Dit lijkt ons aldus wel zoo
gezond toe.)
In zake het propaganda maken werd
besloten 'gebruik te maken van het aan
bod van de firma LaDgeveld de Rooij.
Aan de afdeelingen en verdere invloed
hebbenden zal een „Kaart van Texel"
worden toegezonden, met begeleidende
circulaire, waarin een en ander over
Texel wordt gezegd en waarin steun
wordt gevraagd in zake het door de
afdeeling gedaan verzoek.
Nog werd besloten om voor hetzelfde
doel naar een 5-tal fotografische opnamen
Ansichtkaarten to doen vervaardigen.
Daarvoor werden aangegeven de „Ada"
bij kalme zee; afvaart van de verzending
van lammeren; gezicht van af de hoogte;
idem op de lammerenmarkt; idem van
af Fonteijns Nol.
Verder viel er niet te verhandelen en
werd de vergadering met een woord
van dank door den Yoorz. gesloten.
De tweede Lammerenmarkt.
Als naar gewoonlijk was de aanvoer
op den tweeden marktdag ook dit jaar
weder grooter dan die op den eersten.
Dank het goede inzicht om de Hollebol
als bij markt interichten en de Parkstraat
zooveel mogelijk vrij te houden, ge
schiedde het ter markt brengen van het
vee veel vlugger dan den vorigen markt
dag. Dit bleek zeer duidelijk, want
niettegenstaande den grooteren aanvoer
was te 9 uur alle3 present en de markt
geheel vrij van voertuigen, hetwelk on
tegenzeggelijk een groot gemak was
voor verkoopers, koopers en verdere be
langstellenden. In de Parkstraat geen
tot vervelens toe wachten, opstopping,
elkaar in de wielen rijden en gevaar
voor ongelukken. Ja, ja, aldoende leert
men wel.
Het op de Hollebol geplaatste vee
werd door de kooplieden volstrekt niet
voorbij gezien en bedong niet minder
goede prijzeo. Dat is alreeds een groote
geruststelling.
Over het algemeen werden er goede
prijzen besteed en was de handel vlug.
Voor een enkel partijtje werd 18 Gulden
besteed, doch prijzen van f 16 was geen
zeldzaamheid.
Met genoegen merkten wij op dat bet
Park den gêheelen dag voor bezoekers
open stond. Dat was goed gezien.
Aangevoerd werden 9006 lammeren,
8 koeien, 3 kalveren, 34 schrammen,
34 biggen.
Prijzen waren: lammeren f 12 a 18;
koeien f 150 a 223; kalveren f 14 a 16,50;
schrammen f 16 a 22,50; biggen f 10 a
f 12. Flinke handel.
Eerste Steenlegging.
Maandagmiddag te half drie had de
eerste steenlegging plaats van de hier
gebouwd wordende Aërogeengasfabriek.
Voor deze aangelegenheid waren velen
naar het bedoelde terrein gekomen; de
steenlegging zou geschieden door het
zoontje van Dr. Wagemaker.
Vooraf werd door den heer Van dei-
Zee de volgende toespraak gehouden
Hierop werd de eerste steen gelegd
door Abr. Wagemaker, van welke ge
beurtenis eene photographische opname
werd gedaan.
Daarna vervolgde de heer Van der
Zee aldus
De heer Wagemaker sprak daarna
epn woord van dank tot den heer Van
der Zee voor de welwillende woorden
door deze ten opzichte van zijn zoontje
gesproken; op het overige door den
heer Van der Zee gesprokene zal spr.
terugkomen bij gelegenheid van de ope
ning der gasfabriek.
De plechtigheid was hiermede afgeloopen.
Van 24 tot en met 28 Mei zijn
van hier verzonden 1792 lammeren, 70
koeien, 8 kalveren, 1 paard, 42 varkens.
Waal, 28 Mei. Onze vroegere plaats
genoot, de heer B. J. de Jongh, thans
onderwijzer te Haarlemmermeer, staat
op de voordracht voor Hoofd der 2de
openbare school in de gemeente Mijdrecht
(Utrecht.)
Oosterend, 28 Mei. Heel het dorp was
Zaterdagavond bij aankomst van de deli-
gence in odeurlucht gehuld. Een meisje
zou voor den deligence-rijder een groote
flesch odeur aan een der winkels be
zorgen, doch liet haar op de straatsteenen
vallen. De heerlijke geur verspreidde
zich naar alle zijden, en vele kinderen
waren spoedig aanwezig, om het vocht
met zakdoeken en schorten op te doopen.
Zelfs het zand werd tusschen de straat
steenen weggepeuterd, om het in doosjes
te kunnen bewaren.
Het ongeluk was stellig een schadepost
voor den vervoerder; niettemin hebben
velen het liefelijke er van genoten, wat
bij ongelukken niet dikwijls gebeurt.
De meeste garnalenvisschers hebben
de netten thuigebracht. Wel was de
vangst in de vorig9 week nog ruim,
maar de markt was zoo laag, dat men
er niet meer voor kon werken; de meeste
visschers trekken nu weer naar de
Noordzee.
De garnalenvangst heeft in het nu bijna
afgeloopen saizoen geen bevredigende
uitkomsten gegeven.
Vlieland. Tot predikant dezer ge
meente is beroepen de heer J. H.Oterdoorn
Candidaat t. d. H. Dienst te Bellingwolde.
Nieuwe aardappelen.
Uit Opperdoes wordt gemeld dat reeds
Zaterdag de eerste nieuwe aardappelen
van den kouden grond zijn verzonden.
Het openen van do afslagmarkt kan nu
binnen enkele dagen worden verwacht.
Een goede tijd.
Men schrijft uit Meppel:
Eene levendigheid en drukte als zich
thans hier in den omtrek in do varkens
fokkerij en handel voordoet, heeft men
in geen jaren gekend. En de oorzaak
van dat alles? Niets anders dan de uit
voer naar Frankrijk en al heeft men
reeds meermalen gelezen, dat dit niet
van langen duur zou zyn. ons werd van
bevoegde zijde medegedeeld, dat hiervoor
in den eersten tijd nog niet behoeft te
worden gevreesd. Vooral in de afgeloopen
week was de verzending weer enorm,
bedragende niet minder dan 140 vette
varkens en ongeveer 700 jonge biggen.
Boeren met 10 a 20 drachtige varkens
zijn dan ook geen zeldzaamheid.
—o—o—o—
Dames en Heeren
Wij zijn hier tesaam gekomen om naar een al
oud Nederlandsch gebruik getuigen te zijn van
een eenvoudige plechtigheid, nl. dc cerste-sleen-
legging van een gebouw.
Iedere eerste-sieenlegging van welk gebouw ook,
zij 't van een woonhuis, zij 't van een gesticht
voor een liefdadig doeleind, zij 't van een gebouw
voor wetenschappelijk doeleind', dan wel van een
gebouw voor industrieel gebruik, heeft haarafzon-
derlijke oorzaak en haar eigen beteckenis, waarom
en waarvoor die ceremonie plaats vindt. Zoo aan
stonds, als de eerste steen van de te den Burg te
verrijzen Aerogeengasfabriek in de toekomst die
nende voor licht, warmte en krachtvoortbrenging,
gelegd zal zijn door Abraham Wagemaker,zoon
van Dr. A. Wagemaker. wensch ik in korte
woorden uiteen te zetten de beteekenis, die naar
mijn bescheiden oordeel gerustelijk en zonder
overdrijving aan deze eenvoudige plechtigheid
voor Texel mag en kan gehecht worden.
En thans, tot die ceremonie overgaande, ver
zoek ik D, jongeling Abraham Wagemaker, uit
handen van den bouwmeester, architect, den heer
C. Smit, van Zuid-Scharwoude, den troffel aan te
nemen en naar diens aanwijzing hecht, sterk en
vast den eersten steen te leggen van de Aero
geengasfabriek te den Burg.
Nu de eerste steen van dit gebouw gelegd is
en weldra, voor een ieder zichtbaar, een gedenk
steen zal worder. geplaatst, waarin gehouwen is,
dat deze plechtigheid den 27sten Mei 1907 plaats
vond en door Abraham Wagemaker volbracht werd,
zij 't mij vergund beknopt uiteen te zetten de
beteekenis en de waarde, die mijn persoon aan
deze eenvoudige plechtigheid voor Texel hecht.
En dan zou ik allereerst aan allen die hier van
deze plechtigheid getuigen zijn geweest, de vragen
willen stellen of op het eiland dat zij bewonen,
ooit eene zaak van belang zoo snel baar beslag
heeft gekregen als de totstaddkoming van een
betere verlichting voor den Burg en naar wij
vertrouwen ook spoedig voor de overige dorpen
van Texel; of ooit op uw eiland zoo eendrachtig
en met zulk een bekwamen spoed door den Raad
van de Gemeente Texel een besluit genomen werd
om het particulier initiatief in deze zaak genomen,
krachtdadig te steunen.
Een eeresaluut zij daarvoor in de allereerste
plaats gebracht aan den Raad dezer Gemeente en
een tweede saluut aan de mannen, inwoners van
den Burg, die met zooveel kracht, eneme en
zelfvertrouwen hun rug onder deze zaak durfden
te zetten.
Dames en heeren, wat in groote gemeenten in
het oog der burgerij als een iets van weinig
beteekenis beschouwd wordt, datzelfde iets,
zelfs nog in bescheidener vorm, kan in het oog
der burgerij van eene kleine gemeente beteeke-
nisvol zijn. En van dat standpunt uit beschouw
ik voor Texel het verrijzen van een Aerogeengas
fabriek, dienende voor licht, warmte en kracht
voortbrenging; en als dat zoo is, wordt als vanzelf
de waarde aangegeven van de symbolische betee
kenis der ceremonie, waarvan wij zooeven getuigen
waren. Niet om die gasfabriek zelve, alsof dat
zulk een beteekenisvol feit zou zijn, maar zeventig
voud meer van beteekenis is het feit dat daarmee
de Raad der Gemeente Texel, geruggesteund door
een krachtig initiatief van slechts enkele ingeze
tenen een weg betreden heeft, die voor de toekomst
nog grootere verwachtingen zal doen koesteren van
dat college en dat vertrouwen niet beschamende,
het particulier initiatief krachti» zal doen ontwik
kelen en de vonk van dat neilig vuur waarin
voor ieder te lezen kan staan «ik kan, ik wil, ik
zal« hoe langer des te helderder zal doen schit
teren tot heil der inwoners van Texel, zoowel in
dagen van voorspoed als in dagen van economische
tegenspoed. Door de totstandkoming van deze
eenvoudige zaak isjuist om de wijze waarop zij
tol stand kwam—de stier op de rechte plaats bjj
de horens gevat d.w.z. dat daarmee op Texel het
gevoel ontwaakt is van «self help/' en gebroken
is met het stelsel om altijd de kat van buiten af
uit den boom te zien komen, zonder eerst zelf tot
in het alleruiterste de hand aan den ploeg te
hebben geslagen.
Als zoodanig noem ik de plechtigheid van heden
eene zaak van groote beteekenis en als naar die
wijze en op dien weg krachtig wordt voortgegaan,
zal 't in de naaste toekomst ook niet ontbreken
aan moreclen en matericelen steun van buiten
om noodigo verbeteringen te doen aanbrengen,
dan wel nieuwe industrieele ondernemingen in
het leven te roepen; zij 't dat die steun dan komt
van Provincie of Rijk, dan wel dat finanticelc
instellingen van buitenaf hun kapitaal in industri
eele ondernemingen op het eiland zullen steken.
Maar er is nog meer waarom do plechtigheid
van heden een feest van beteckenis is.
Wanneer het initiatief der burgerij zich blijft
ontwikkelen, wanneer do Rand der Gemeente
Texel voort zal bly ven gaan met wijs overleg dat
particulier initiatief te steunen, zal ook de behoefte
geboren worden tot meerdere ontwikkeling op elk
gebied en niet het minst op wetenschappelijk
landbouwkundig gebied; en vooral dit laatste zal
in den zwaren economischen strijd die in de ge-
heele wereld gestreden wordt en jaar in jaar uit
met scherper wapens gevoerd wordt, de rijkste
vruchten voor Texel in de toekomst afwerpen.
Met dio wetenschappelijke ontwikkeling op elk
gebied zal men in dagen van voorspoed een oog
in het zeil houden voor dc dagen van tegenspoed
en zal men de economische bakens verzet hebben
voordal het getij aan het verloopen wil gaan.
Maar voor dat alles is behalve particulier initi
atief ook noodig steunen vanen vertrouwen
in dc mannen, die niet alleen reeds
toonden te kennen, maar ook te
kunnen; is noodig //afschudding van die klein
zielige bedillerij en venijnige achterklap//, van
dat alles beter te willen weten zonder ooit een
bewijs te hebben gegeven van beter te kunnen;
«van dat het groote voorbij zien en vallen over
strootjes//; van dat niet vragen «wat kan hij//,
«wat vermag hij//, «wat bracht hij reeds tot stand//,
maar naar wat hij is, wat er op hem te zeggen
is, wat zijn vader was, wat zijn grootvader deed
en nog zooveel meer.
En hiermee, dames en heeren, heb ik geschetst
de beteekenis, die ik zoo gairne aan deze plech
tigheid gehecht zag.
En thans tot slot nog een enkel woord tot U,
jongeling Abraham Wagemaker, eerste steenlegger
van dit gebouw, zoon van dr. A. Wagemaker,
moget ge in gezondheid flink en feim opgroeien,
moget ge U ontwikkelen door wetenschap en wel
tot een man waarop uw mede-eilandbewoners eens
met trots zullen neerzien en moget gij alsjonge-
ling en later als man steeds met zelfvoldoening
staren op het gedenksteentje dat aan dit gebouw
geplaatst zal worden en zal blijven herinneren
aan de plechtigheid van heden, dan voorzeker
zullen ook Uwe ouders met vreugde zich blijven
herinneren den dag van 27 Mei 1907, het oogon-
blik van heden.
Ik heb gezegd.
