N°. 2252,
Donderdag 29 April 1909.
22ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden-
Noor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 nur op den dag der nitgave
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
BESLISSING
over verzoeken om verbetering der
vastgestelde kiezerslijst.
Be Burgemeester der Gemeente Texel
breDgt hiermede ter openbare kennis,
dat op de secretarie der Gemeente voor
een ieder ter inzage is nedergelegd en
in afschrift, tegen betaling der kosten
verkrijgbaar gesteld de beslissing van
het Gemeentebestuur, dd. 24 April 1909
over de verzoeken om verbetering der
vastgestelde kiezerslijst, ingediend door
Simon Keijzer te Oosterend en Willem
Smit Wzn. te den Burg.
Texel, den 26 April 1909.
De Burgemeester voornoemd,
MDDINGH.
VOLKSWEERBAARHEID.
De Burgemeester der gemeente Texel
brengt ter openbare kennis, dat de
schietoefeningen tot verhooging van 's
Landweerkracht in deze gemeente zullen
worden gehouden in het lokaal van de
Algemeene Bewaarschool te den Burg
en wel des Zondags van 11 uurvoorm.
tot 1 uur nam. aanvangende op Zondag
2 Mei a.s.
Texel, den 27 April 1909.
De Burgemeester voornoemd,
EIDDINGH.
17-24 April.
Al onze politieke partijen komen zoo
langzamerhand met hun verkiezingspro
grams gereed. Die van de Liberale Unie
en van den S. D. A. P. werden reeds eerder
definitief vastgesteld en in de afgeloopen
week heeft ook de Anti Revolutionaire partij
het program overeenkomstig het reeds
vroeger ook door ons vermeldde ontwerp
aangenomen. Te Utrecht werd Donderdag
de Deputatenvergadering gehouden, die door
een 1600 tal afgevaardigden van aange
sloten kiesvereenigingen werd bijgewoond.
Door den oud-minister Dr. A, Kuyper werd
de gebruikelijke redevoering gehouden, die
dit jaar nogal lang en met het oog op de
komende verkiezingen niet minder belang
rijk was. De leider der anti-revolutionairen
bleek zeer optimistisch gestemd ten opzichte
van den uitslag der komende kamerver
kiezingen en we gelooven dat die stemming
gedeeld wordt door heel zjjn partij. De
eenheid der rechterzijde immers is voor de
komende periode weer verzekerd en de
linkerzijde doet daartegenover geen samen
werking bij de stembus verwachten. Om
met de uiterste linkerzijde te beginnen, de
sociaal-democraten willen niet eens met
de „burgerpartijen" overleg plegen, terwijl
de vrijzinnig-democraten het met de Unie
Liberalen niet kunnen vinden omtrent het
vraagstuk der ouderdomsverzekering. Zooals
men weet sprak de Liberale Unie zich uit
voor het beginsel van Staatspensioneering,
terwijl de partij van prof. Treub met het
oog op de groote kosten staatspensioen on
mogelijk acht en derhalve wil aansturen
op verplichte verzekering met steun van
den Staat. Wat de drie genoemde partijen
echter wel wenschen dat is aansturen op
algemeen kiesrecht.
Behalve de verkiezingsprogrammas der
boven vei melde partijen is thans ook een
ontwerp-verklaring verschenen van den
Bond der Vrije Liberalen en daaruit blijkt
dat deze Bond voornemens is in geen enkel
opzicht onder één leuze, met de andere
linkerpartijen ter stembus op te trekken,
zoodat naar we verwachten bij de komende
verkiezingen van eenige samenwerking bij
links, die gunstige resultaten zou kunnen
beloven, geen sprake zal zijn. Gelet op
deze omstandigheden is het derhalve be
grijpelijk dat op de Deputatenvergadering
zoo'n enthusiastische stemming heerschte
als waarvan in de berichten melding wordt
gemaakt. Weliswaar zal een deel der
geestdrift mede gewekt zijn door de aan
wezigheid en het bezielende woord van
„den grooten leider" maar ook de stembus
kans-berekening zal het hare er toe hebben
bijgedragen dat de „mannenbroeders" zoo
opgetogen hun vergadering hielden.
Zooals boven gezegd, is thans ook het
ontwerp-verkiezingsprogram van de Vrije
Liberalen verschenen en waar we tot nog
toe onze lezers steeds op de hoogte hebben
gehouden met hetgeen de andere partijen
voor de komende verkiezingen op den voor
grond hebben gebracht, willen we hier ook
opnemen de „verklaring" van de Vrije
Liberalen. Met het oog op de aanstaande
verkiezingen zal als tenminste de al
gemeene vergadering hetontwerp goedkeurt
de bond der Vrije Liberalen zijn oordeel
uitspreken over de hierna te noemen onder
werpen van politiek beleid
I. Herziening van de Grondwet.
Een grondwetsherziening uitsluitend of
in hoofdzaak ten doel hebbende de invoe
ring van algemeen kiesrecht mogelijk te
maken begeeren wij niet. Gewenscht
achten wij eene herziening van wijdere strek
king, die beoogt aan de Eerste Kamer, op
andere wjjze dan de Tweede Kamer gekozen
een grooteren invloed op de wetgeving dun
haar thans toekomt te verzekeren, en die
evenredige vertegenwoordiging, alsmede het
kiesrecht voor vrouwen mogelijk maakl.
Daarbij kan dan tevens de mogelijkheid
worden geopend tot uitbreiding van het
kiesrecht voor de Tweede Kamer, in den zin
van ons beginselprogram.
II. Herziening van de Ongevallenwet.
Herziening van Je Ongevallenwet is
noodig om de bestaande regeling van hare
aan den dag gekomen gebreken te zuiveren.
Door een doelmatiger organisatie zullen
de lasten, die de tegenwooidige regeling
legt op de schatkist en op allen, die bij de
nijverheid betrokken zjjn, minder drukkend
moeten worden gemaakt. In meerdere
mate moet worden gestreefd naar voorko
ming van ongevallen door het belang der
werkgevers daarbij te vergrooten.
De aansprakelijkheid van het bedrijf voor
do geldelijke gevolgen van ongevallen moet
ook voor de overige takken van volkswel
vaart wettelijk worden vastgesteld.
III. Ziekteverzekering.
Eene regeling van het Ziekteverzeke-
ringswezen zal zich bij de herziening der
ongevallenverzekering hebben aan te slui
ten, ten einde te voorzien in de ongevallen
behandeling gedurende de eerste maanden.
Voor het overige zal zij moeten gericht
zijn op de bevordering van algemeene
vrijwilligedeelneming van minvermogenden
in Ziekenfondsen, die, belangeloos, gehouden
door den staat gesteund worden en onder
diens toezicht staan.
IV. Zorg voor den ouden dag.
Voorziening in de nooden van den ouden
dag worde bevorderd door een stelsel van
vrywillige verzekering met steun van
Staatswege.
Als overgangsmaatregel zullun aan on-
vermogenden boven een te bepalen leef
tijd uitkeeringen kunnen gedaan worden
zonder storting hunnerzijds.
V. Herziening der Armenwet.
Eene herziene armenwet, die meer ver
band brengt tusschen de uitoefening der
armenzorg door particuliere-, kerkelijke-
en overheids-instellingen, moet bovenbe
doelde sociale voorzieningen aanvullen.
VI. Kosten der sociale maatregelen.
De staatsuitgaven voor de sociale maat
regelen zullen grootendeels door nieuwe
belastingheffing moeten worden gedekt.
Het beginsel van belasting naar draagkracht
zal daarbij in het oog gehouden moeten
worden. Een zoodanige verhooging van
het tarief van invoerrechten als ons vrij
handelsstelsel in gevaar zou brengen moet
worden afgewezen.
VII. Rechtswezen.
Invoering van administratieve recht
spraak en herziening van het burgerlijk
procesrecht zijn noodig, om aan een ieder
de deugdelijke middelen tot handhaving
van zijn recht te verschaffen.
Met de invoering der Militaire Straf- en
Tuchtwetten mag niet langer worden ge
wacht.
VIII. Onderwijs.
Nieuwe eischen van staatssubsidie aan
het bijzonder lager onderwijs moeten, in
afwachting van de gevolgen der Lager-
onderwijswet 1905, niet ingewilligd worden.
Zooals de lezer ziet stelt de Bond niet
minder dan een 8-tal onderwerpen op den
voorgrond. De actueelste zijn daarvan
ongetwijfeld de Grondwetsherziening en de
Ouderdomsverzekering en zooals uit 't
bovenstaande blijkt verschillen de oud
liberalen nog iets omtrent deze onderwerpen
van gedachte met de andere partijen der
linkerzijde.
Zaterdag 1 Mei zal te Utrecht de jaar-
lijksche vergadering can den Bond worden
gehouden en dan zal nader omtrent het
ontwerp worden beslist.
—o—o—o—
De Duitsche Rijksdag heeft de vacantie
weder achter den rug en zal zich du weer
bezig hebben te houden met de plannen
vaD Von Bulow omtrent de hervorming
der financiën van het rijk, de plannen die
reeds zooveel stof hebben opgejaagd. We
behoeven hier niet in herinnering te brengen
alles wat er tusschen de bioc-partijen om
de financieele plannen al te doen is geweest.
De conservatieven zijn het lang niet met
hun vrijzinnige bloc-broeders over een en
ander eens en meermalen leek het of een
bloc-crisis vlak voor de deur stond. Een
geluk voor den kanselier in dat alles was
intussehen dat do partijen van het bloc
alle doordrongen zijn van het diepe besef
dat de hervorming der financiën een onaf
wijsbare eiscii is al is meD het er on
derling nog zoo oneens over op welke wijze
de 500 miljoen die er jaarlijks meer moeten
wezen gevonden dienen te worden.
't Schijnt echter dat de kanselier er ein
delijk in geslaagd is een weg te vinden die
hein tot zijn doel zal brengen. Hjj heeft
de nalatingsbelasting vervangen door een
belasting op de erfdeelen en wil voorts
door het heffen van een directe verbruiks
belasting op bier tabak en koffie het ont
brekende aanvullen. Wel rijst nog de vraag
of de vrijzinnigen met dit laatste genoegen
zullen nemen maar de kans bestaat daartoe
wel en in elk goval zijn de conservatieven
nu bereid tot medewerking nu de gehate
belasting op de nalatenschappen, die volgens
hen te zeer zou ingrijpen in ieders per
soonlijk leven, van de baan is. Alleen de
agrariërs willen er nog niet van weten,
doch als de andere bloc-partijen maar
medewerken kan Von Bulow de hulp der
landjonkers wel missen.
Bij de ontvangst van een aantal afge
vaardigden van verschillende Bondsstaten
heeft de kanselier in de afgeloopen week
zijn meening omtrent de gewijzigde plannen
uiteengezet en er nog eens met de noodige
klem op gewezen dat het geld er moet
komen en de Rijksdag nog in deze zitting
tot de financieele hervormingen zal moeten
besluiten.
—o—o—o
In Hongarije staat een ministrieele crisis
voor de deur, die waarschijnlijk als deze
regelen onder de oogen der lezers komen
reeds een feit zal zijn geworden. Deze
crisis zou stellig reeds eerder uitgebroken
zijn als de ernstige Balkanverwikkeling
waarin Oostenrijk - Hongarije betrokken
waren haar niet hadden tegengehouden.
Bij het groote algemeene gevaar, dat meer
dan eens ernstig dreigde, werd de onder
linge verdeeldheid voor een wijle op zij
gezet en de geschilpunten werden tijdelijk
vergeten. Nu evenwel het algemeene ge
vaar voorbij is komen de geschilpunten
opnieuw met kracht naar voren treden.
Hongarije hééft in zijn Kamer een groote
meerderheid, die aangesloten is bij de
onafhankelijkheidspartij en er naar streeft
Hongarije zelfstandig te maken. Zoo is
b.v. al lang getwist over de commandotaal
bij het leger waaromtrent de Oostenrijksche
ministerraad streng aan zijn eischen vast
houdt. Behalve deze taalkwestie is er ook
nog de bankkwestie. De meerderheid der
Hongaarsche Kamer wenscht een zelfstan
dige Hongaarsche bank en ook de minister
van financiën Kussoth wil hetzelfde. De
meerderheid van het ministerie wilde er
eerst niet veel van weten en wenschte de
band met de Oostenrijksche bank niet te
verbreken, waardoor in het Kabinet on-
eenigheid ontstond, maar tenslotte werd
overeengekomen op een meer zelfstandige
bank bij de Kroon aan te dringen. Keizer
Franz Joseph scheen eerst niet ongenegen,
maar de Rijksraad verwierp het denkbeeld
geheel en zoo zat er voor den Keizer-
Koning niets anders op dan het Hongaar
sche ministerie mede te deelen, dat de
instelling van een Hongaarsche bank niet
plaats kan hebben, 't Spreekt vanzelf dat
nu het Hongaarsche kabinet wel het bijltje
er bij neer moet leggen, tenzij op 't
allerlaatst nog een compromis mocht worden
gevonden. Veel hoop bestaat daarvoor
echter niet en het feit dat Keizer Franz
Joseph reeds omtrent de hangende kwestie
met graaf Andrassy besprekingen heeft
gehouden, doet vermoeden, dat een nieuw
Kabinet in de maak is. We zullen er
spoedig wel meer van hooren.
—o—o—o—
De verwachting dat de Jong-Turken na
de zoo plotselinge omwenteling die in
Konstantinope] met behulp der troepen
werd in 't leven geroepen, zich in den
nieuwen toestand zouden schikken is niet
bewaarheid geworden, 't Is gebleken dat
de Jong-Turken grooter aanhang hebben
in het Turksche rijk dan men eerst wel
vermoedde en met verrassende vlugheid
wisten de leiders der hervormingspartij in
Saloniki en Adrianopel een aanzienlijke
hun goedgezinde troepenmacht bijeen te
brengen, die zich onmiddelijk op weg begaf
naar de hoofdstad om het verloren gezag
der Jong-Turken te herstellen. Gelukkig
is het niet tot een botsing gekomen tusschen
de troepen die de vaan des opstands ont-
TEXELSCHE COURANT
