N°„ 2306.
Donderdag 4 November 1909.
238te Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland»
J2clccfd verzoek.
Dit blad verschijnt Woensdag:- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 uur op den dag der uitgave
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Bukg op Texel.
Van week tof week.
23—30 October.
Het verslag van het behandelde in de
afdeelingen der Tweede Kamer over de z.g.
„lintjeskwestie" is in de afgeloopen week
verschenen, 't Is een uitvoerig stuk, waar
van we den inhoud hier niet kunnen op
nemen. Toch willen we even melding
maken van het resultaat dezer besprekin
gen. Tenslotte werden aan de regeering
de volgende inlichtingen gevraagd
lo. Welke zijn de regels, welke bij het
verleenen van decoraties van ingezetenen
plegen gevolgd te worden? Van welke
autoriteiten worden daarbij informaties ge
vraagd Is bij de decoratie van den heer
R. Lehmann de gebruikelijke weg gevolgd?
Gaarne zou men de ter zake daarvan uit
gebrachte ambtelijke adviezen aan de
Kamer overgelegd zien.
2o. Welke regels gelden ten aanzien
van de vraag, tot het ressort van welken
Minister de voordracht tot toekenning eener
decoratie behoort
3o. Komt het meer voor en acht de
regeering het oorbaar, dat door een minister
de weg wordt aangewezen, door het volgen
waarvan iemand aanspraak zal kunnen
maken op een ridderorde?
4o. Acht de Regeering het in overeen
stemming met goede politieke zeden, dat
een Minister geld aanneemt voor een partij
kas en op de in de verklaringen van dr.
Kuyper vermelde wjjze over Regeeringsaan-
gelegenheden correspondentie voert met
iemand, die geenerlei officieele positie
bezit?
5o. In verband met de verklaring van
dr. Kuyper, dat de heer E. A. Lehmann
niet op eene lijst betreffende het verleenen
van decoraties kon geplaatst zijn, omdat
zoodanige lijst door het kabinet dat aftrad
niet „gearresteerd" was, werd verder de
vraag gesteld, of vóór dat aftreden eene
voorloopige lijst werd opgemaakt en zoo
ja, of de naam van genoemden persoon
daarop voorkwam.
Tot zoover de gevraagde inlichtingen
waarop de regeering wel nader zal ant
woorden. 't Is waarschijnlijk het begin
van de openbare behandeling der „lintjes-
kwestie" in ons Lagerhuis.
—o—o—o—
De legerkwestie heeft de drie laatste
Belgische ministeries heel wat hoofdbrekens
gekost en 't begint er op het oogenblik
zeer naar te lijken, dat het huidige kabinet
als slachtoffer van het militaire vraagstuk
vallen zal.
Er zijn n.l. onder de Kamermeerderheid
twee partijen. De uiterste rechterzijde
wenscht beslist het remplaqantenstelsel
vast te houden wat minister Ilellebaut
echter niet wil en waarin hij gesteund
wordt door de meer vooruitstrevende groepen
der rechterzijde.
Nu had do minister-president naar h\j
meende een regeling gevonden, dio beide
partjjen zou kunnen bevredigen. In de
kamerzitting van j.l. Zaterdag deelde hij
mede op welke wjjze hij een compromis
tot stand dacht te brengen, doch de uiter
ste rechterzijde was lang niet voldaan. Zü
meende dat minister Schollaert nog veel
te voel de zijde van Hellebaut gekozen had,
waarom zü dan ook weigorden op het
accoord in te gaan.
Als gevolg van een en ander zou naar
luid der berichten minister Schollaert be
sloten hebben binnenkort af to treden en
waarschünlijk zou zijn voorbeeld door meer
loden van hot kabinet gevolgd worden.
Toch wonscht minister Schollaert nog
corst af te wachten wat do rechterzijde
voornemens is te doon. De uitspraak
daaromtrent mag nog wel niet vandaag
of morgen, maar toch binnen een niet
al te langen tijd tegemoet worden gezien.
Mogelijk dat het intusschen nog wel ge
lukken zal de rechterzpde en de Regee
ring met elkaar te verzoenen. Evenwel,
dan zal de rechterzijde wel het loodje
moeten leggen want Minister Schollaert
verklaarde dezer dagen op een feestmaal
tijd die te Leuven gehouden werd ter
gelegenheid van de jubileumfeesten der
Katholieke Regeering, eerder zijn porte
feuille te zullen nederleggen dan de leger-
wetten van zijn ambtgenoot van Oorlog
in den steek te laten.
We zullen het eens afwachten
o—o—o—
In Saksen en Baden heeft in de afge^
loopen week de verkiezing plaats gehad
voor den Landdag. Met veel belangstelling
werd den uitslag tegemoet gezien. In de
eerste plaats omdat deze verkiezing plaats
had in Saksen onder de bepalingen van een
nieuw kiesstelsel en in d6 tweede plaats
omdat verwacht werd dat de jongste belas
tinghervorming niet zonder invloed zou
zijn geweest op de kiezers.
Voorheen gold in Saksen het drieklassen
kiesreeht, dat een alles behalve ideale
regeling moest heeten behalve dan voor
de conservatieve partijen die er steeds door
in de meerderheid konden blij ven. De
bevolking kwam evenwel tegen het zeer
willekeurige stelsel in verzet wat tengevolge
had dat de regeering tot een nieuw stelsel
besloot, mede om daardoor de bevolking
tevreden te stellen en het van de sociaal
democratie terug te houden. Er kwam een
meervoudig kiesrecht. Ieder werd kiezer
die den leeftijd van 25 jaar had bereikt,
doch ieder kreeg niet denzelfden invloed.
De meeste moesten zich met één stem
tevreden stellen, zij die wat meer inkomen
hadden kregen twee stemmen en naarmate
de maatschappelijke welstand grooter was
van den kiezer kreeg deze er nog één of
twee bij. Vier stemmen was het grootste
aantal dat iemand mocht uitbrengen.
Onder het oude kiesstelsel was het in
1907 aan de bloc-partijen gelukt de soci
alisten te verslaan, zoodat in den Landdag
maar eén „roode" meer zitting had. De
jongste verkiezing heeft hem echter flink
gezelschap bezorgd, want er zijn reeds bij
eerste stemming 16 sociaal-democraten ge
kozen, terwijl in een groot aantal districten
partijgenooten van dezen in herstemming
komen en goede kansen hebben. Van de
conservatieve candidaten werden er maar
14 gekozen, benevens 4 nationaal-liberalen.
Het is met de heerschappij van de agrarisch
conservatieve partüen in Saksen gedaan en
een krasser verandering in d6 politieke
constellatie is zelden voorgekomen.
Is deze uitslag te wijten aan de nieuwe
kiesregeling? Waarschijnlijk is dit niet.
Het meervoudig kiesrecht is op zich zelf
nog in het voordeel der conservatieven.
Deze zouden onder normale omstandig
heden ook veel meer succes gehad hebben.
Doch de omstandigheden zyn thans verre
van normaal, 't Blauw-zwarte Rijksdagblok
heeft het land nieuwe belastingen bezorgd,
die algemeen ontevredenheid hebben ge
wekt. En de uitslag der verkiezing in
Saksen en Baden kan als een klinkend ant
woord beschouwd worden op de wetgeving
op belasting gebied door de conservatieven
met hulp van het centrum tot stand ge
bracht. De uitslag is een afkeurend votum
van het volk tegen het conservatisme
gericht. Er ligt tevens een profetie in
voor de tijd die komende is. De politiek
der Pruisische jonkers heeft het volk in
de armen van de sociaal-democratie ge
dreven. Overal is de ontevredenheid groot
in het rijk, iedtren dag herinneren de
verhoogde prijzen van koffie, thee, tabak,
sigaren enz. aan het werk van het con-
serservatisme en de sociaal-democraten, die
men de eer niet onthouden kan dat ze
uitstekend in troebel water weten te
visscben, kunnen met een verheugd hart
den komenden tü'd tegemoet gaan. Hun
succes is gewaarborgd.
o—o—o—
Het bezoek van den Czaar aan den Koning
van Italië heeft plaats gehad. Na een
lango reis over land, waarbij rousachtige
veiligheidsmaatregelen waren genomen
kwam „Vadertje" Zaterdagavond ter bestem
der plaatse aan om met een drievoudige
omarming door zijn Koninklijken Gastheer
ontvangen te worden. Zooals gebruikelijk
is bij dergelijke vorstensamenkomsten was
er ook voor een feestmaal gezorgd waarbij
de noodige toespraken werden gehouden.
Eerst sprak de Koning van Italië vriende
lijke woorden tot zijn gast en daarna voerde
de Czaar op dezelfde wijze en in denzelfden
vriendelijken toon het woord, waarna er
op elkanders welzijn, vriendschap etcetera
eenige glazen geledigd werden.
De groote bladen hebben over een en
ander uitvoerige verslagen gebracht. Waar
over ze evenwel enkel gissingen konden
maken, dat was over hetgeen er door de
beide vorsten met hun ministers binnen
kamers besproken werd. Want dat er door
hen verschillende zaken behandeld zijn
staat wel vast. In officieele kringen wordt
met nadruk beweerd, dat in de ontmoeting
niets anders moet worden gezien dan een
toenadering tusschen twee volkeren, die
gelijke belangen hebben en beide den
status quo en den Europeeschen vrede
wenschen te handhaven. Dit bezoek zou
volstrekt niets veranderen aan den Driebond
6n allerminst ligt aan deze ontmoeting ten
grondslag den wensch om een tegenwicht
tegen het Drievoudig verbond te scheppen.
Men heeft echter al wel geleerd door de
ervaring op dergelijke officieele beschou
wingen niet al te veel te steunen. En zoo
vinden deze thans ook niet allerwege geloof.
Dat de Czaar veel goeds in den zin heeft
wil men in Oostenrijk alvast niet gelooven
gezien het feit dat deze zijn reisroute zóó
koos dat hij geen voet op Oostenrijksch
gebied behoefde te zetten.
Er zal nog wel heel wat over dit vorsten-
bezoek gepraat en geschreven worden,
zonder dat er over de bedoelingen ook
maar iets zekers te zeggen valt. Mogelijk
dat het later wel blijkt wat het eigenlijke
doel' is geweest.
—o—o—o—
Zooals we reeds vroeger mededeelden
regeert in Griekenland feitelijk de militaire
bond, nadat het ministerie Rhallés voor de
bedreigingen der sabeldragers op den loop
is gegaan. In de voorbije week nu zijn
ook de zeeofficieren zich beginnen te roeren.
Ze stelden aan de regeering een aantal
eischen zonden een ultimatum en de
regeering deed op staanden voet toezegging
aan huD wenschen tegemoet te komen.
Een der marine officieren evenwel die
schijnbaar het succes der laatste dagen
naar het hoofd is geslagen en vlaste op
baantje van minister van marine ging met
een aantal torpedobooten op Salamis af en
bezette het arsenaal. Hij zond ook een
ultimatum maar dat ging de regeering dan
toch te ver. De oproerkraaier die lang
niet de sympathie zijner mede officieren
had, werd gesommeerd zich te onderwerpen.
Inplaats van dit te doen voerde hij een
heusch gevecht met de regeeringstroepen,
waarin hij evenwel het onderspit moest
delven. Naar luid der Jaatste berichten
is de avonturier gevangen genomen,
—o—o—o—
Japan is in de afgeloopen week in rouw
gestort. Een zijner grootste mannen is in
Charbin door de hand van een sluipmoor
denaar gevallen. We bedoelen graaf Ito
die zich van een armen dorpsjongen wist
te ontwikkelen tot een staatsman van uit
nemendheid, wiens naam genoemd wordt
onder die der beste zonen des lands.
Graaf Ito is gevallen als een offer van
de taak, die hij zich ten plicht gesteld
hadzijn vaderland groot te maken. Maar
ook als een zoenoffer voor de zonden die
Japan ten opzichte van het vordrukte en
gekluisterde Korea bedreef. Japan heeft
Korea tot een wingewest vernederd en
zijn ijzeren vuist rust zwaar op de verarmde
bevolking. Af en toe slaat de vlam dei-
haat die er laait in het hart der Koreanen
naar buiten een opstand breekt uit,
doch met geen ander gevolg dan dat de
overheerscher Japan bloedige wraak neemt,
de hand die opgeheven wordt_ tegon zijn
„gezag" afkapt, de stem die zich verheft
tegen zijn tyrannie versmoort in bloed.
Graaf Ito,"de Bismarck van het Japansche
rijk was nu twee jaren lang resident-
generaal, stadhouder van Korea en al kan
het niet ontkend worden dat hij minder
wreed, minder onrechtvaardig was dan die
vóór hem den Japanschen geesel zweepten
over den Koreanen, toch huldigde ook hij
het stelsel „onderwerpen of sterven" en
was ook tegen hem de haat der onderdrukten
groot.
Hij heeft zijn taak niet kunnen volbren
gen. Een Koreaan schoot hem bij zijn
aankomst te Charbin dood.
De moordenaar werd gegrepen, en zal
wel zijn fanatieke daad met den dood
moeten betalen. En Japan zal aan Korea
een nieuwen generaal-resident zenden die
de zaak op den ouden voet zal voortzetten.
Japan heeft een zijner grootste staats
lieden verloren en Korea heeft er niet bij
gewonnen. Mogelijk dat de vuist des
heerschers nog zwaarder op het Koreaan-
sche volk zal neerkomen dan reeds het
geval was. Tenzij de Japansche regeering
de wijze spreuk van den Prediker mocht
leeren begrijpen dat gerechtigheid een volk
verhoogt en de zonde ook de zonde der
tyrannie en verdrukking een schandvlek
der natie is. Maarwe hebben daarop
weinig hoop. Inzonderheid als we letten
op hetgeen onze „Christelijke" staten op
het gebied van Koloniaal bezit te aan
schouwen geven.
TEXEL, 3 NOVEMBER 1909.
Zondagavond in Hotel Texel.
Het auditorium op Zondagavond in het
„Hotel Texel," bij de voordrachtenavond
door den heer Groen, van Alkmaar, ge
geven, bestond voor het overgroote deel
uit jongelui, voor wien de ernst en de
zorg van het leven nog niet zoo zwaar
wichtig zijn. De declemator hield daar
gewis rekening mede, want zijn voor
drachten waren zoodanig, dat ze meer
malen tot gullen lach aanleiding gaven.
Dat de bezoekers zich dus goed hebben
geamuseerd is uit het bovenstaande wel
afteleiden. Voor den heer G. is zulks
zeker groote voldoening.
Na afloop maakten de danslustigen
gebruik van de gelegenheid om een dansje
te maken, wat van een gezelschap als
hier bijeen was, was te verwachten.
Velen toch gaan heen om een dansje te
maken en een vroolijke avond te hebben.
Het zij hun gegund als 'tin goede ge
zindheid gaat.
Rederijkerskamer d. I.
De Rederijkerskamer „Uitspanning door
Inspanning" alhier, denkt in de tweede
helft van deze maand weder voor het
voetlicht te komen, naar ons wordt
medegedeeld.
Zulks doet ons genoegen, want de
vrees was reeds eenigszins ontstaan dat
door het heengaan van enkele werkende
leden het voor de aanblijvende leden wat
moeielijk zou zijn geworden een uitvoe
ringsavond te organiseeren zooals wij
dat vau de Kamer gewoon zijn.
Of eene aanwinst van nieuwe krachten
wellicht der Kamer mocht ten deel
vallen, is ons niet bekend, doch indachtig
aan de mooie avonden welke U. d. I. in
het vorig winterseizoen hare kunstlie
vende leden bereidde, verheugen we er
ons over dat dit genoegen ook weder
in den komenden winter ons te wachten
staat.
Met enkele dagen zullen de donateurs-
kaarten weder worden aangeboden, naar
zich verluidt; wij wenschen dat meer
deren nog dau vroeger van hunne belang
stelling zullen doen blijken, door zich
als donateur te laten inschrijven.
U. d. I. is die belangstelling ten volle
waardig, want hetgeen zij geeft, is leer
zaam en goed en de leden kwijten zich
op uitnemende wijze van hunne op zich
genomen taak.
TEXELSCHE COURANT.
Aangezien de ueranderde dienst der
posterij (iwinterdienst) het menschelijk doet
zijn om uoor onze abonnee's buiten Texel
de Courant 's middags te 1 uur op den dag
der uitgaue ter post te bezorgen, uerzoeken
wij aduerteerders beleefd hunne aduerten-
tien zoo uroeg mogelijk, liefst daags te
uoren, aan ons bureau te bezorgen.
Onze corr. op de dorpen gelieue hieruan
teuens nota te nemen. Pe Uitg.