N°. 2340,
Donderdag 3 Maart 1910,
23ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van tv eek tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per S maanden.
Voor de Berg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 uur op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer fi Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
Jaarljjksche toelating van nieuwe leer
lingen op de O. L. Scholen.
De burgemeester van Texel brengt
ter kennis van» belanghebbenden, dat op
1 April a. s. leerlingen tot de O. L.
Scholen in de Gemeente kunnen worden
toegelaten, die op dien datum den leeftijd
van jaren en zes maanden hebben be
reikt, waartoe men zich vóór 25 Maart
a. s. moet aanmelden bij de betrokken
hoofden der scholen onder overlegging
van het vaccinatie beioijs.
De leerlingen, die tot de school met
uitgebreid leerplan te Den Burg wenschen
toegelaten te worden moeten op 1 April
a.s. het vijfde of een hooger leerjaar
van eene school voor gewoon lager
onderwijs met vrucht hebben doorloopen,
hetgeen zal moeten blijken door over
legging van een desbetreffende verklaring
van het hoofd der lagere school waar
de leerling onderwijs genoot.
Texel den 24 Febr. 1910.
De Burgemeester voornoemd,
HIDDINGH.
19-20 Febr.
Er zouden minstens eenige kolommen
vol te schrijven zijn over hetgeen we wel
haast „het feit van den dag" zouden
mogen noemen, over de kwestie Dr Kuyper-
Van Heeckeren en de nasleep daarvan.
Minstens eenige kolommen, doch zonder
dat de lezer daarin nu eens iets nieuws
te hooren kreeg. We zouden ons al moe
ten bepalen tot het afschrijven van een
aantal veronderstellingen, meeningen, voor
spellingen etc., die in de laatste dagen in
verschillende partijorganen en andere bla
den tot ons kwamen. Edoch het nieuws
waar haast iedereen belangstellend naar
uitziet, bracht tot nog toe geen enkel blad,
n.l. een afdoend antwoord op de vraag:
„hoe zit de kwestie nu eigenlijk. Baron
van Heeckeren heeft gesproken en wat hjj
medegedeeld heeft was een ernstige bc-
beschuldiging tegen Dr. Kuyper, die wel
is waar in de Ned. weerlegd is, maar
waarover de persoon in kwestie zelf zwijgen
bleef tot nog toe. Indien er eenig misver
stand in h6t spel ware geweest ons dunkt
dat zou thans toch alweer opgehelderd zijn
door Dr. Kuyper zelf. Van tweeën één, öf
Baron van Heeckeren öf Dr. Kuyper heeft
onwaarheid gesproken, zoo zal menigeen
moeten redeneeren.
o—o o
Een andere „kwestie", die in den laat-
sten tijd voortdurend warm gehouden
wordt, vroeg ook in de afgeloopen week
weder onze aandacht. We bedoelen de
reeds veelbesproken „neutraliteits kwestie"
door den Bond van Ned.Onderwijzers onlangs
op het tapijt gebracht.
'tls al zoo ver gekomen, dat thans ook
de autoriteiten zich met de kwestie gaan
bezighouden, Zoo werd door het gemeente
bestuur van Rotterdam een aanschrijving
aan de onderwijzers in die gemeente ge
richt waarin o.m. gezegd werd dat een
neutraliteit als de B. V. N. O. voorstaat niet
door de wet gekend en niet door B. en W.
in de school zullen worden geduld eD
waarbij tevens een waarschuwing was
gericht tot de onderwijzers die dergelijke
„noutraliteits-opvattingen" huldigen.
Zooals te verwachten was heeft de Rotter-
damsche circulaire heel wat opschudding
teweeggebracht in de Rotterdamsche on
derwijzers kringen en daarbuiten. Tal van
artikels werden er door de bladen aan
gewijd en zelfs werd do kwestie in den
raad van Rotterdam in den breede bespro
ken naar aauleiding van een desbetreffende
interpellatie van den eooiaal-democraat
Spiekman. Donderdagavond werd er tot mid
dernacht over gedebatteerd en heden Zater
dagavond werden de debatten voortgezet.
Rottordam is niet de eenige gemeonte
waarin de kwestie door de autoriteiten
behandeld wordt. Ook in den Leidschen
gemeenteraad zal ze een punt van bespre
king uitmaken. Door een der leden, den
anti-revolutionair Pera, is een motie inge
diend, waarin B. en W. uitgenoodigd worden
tegen het streven der bondsonderwijzers
stelling te nemen.
B. en W. van 's Gravenhage hebben
zich eveneens reeds met de zaak bezig
gehouden en aan de onderwijzers een cir
culaire gericht waarin opgenomen is de
motie, door den raad in Nov. j.l. aangenomen
waarin deze als zijn oordeel uitsprak, dat
het ziugen van nationale liederen niet kan
beschouwd worden als schending der neu
traliteit op de openbare school, dat integen
deel tot de christelijke en maatschappelijke
deugden, waartoe volgens art. 35 der On
derwijswet, de kinderen moeten worden op
geleid, zeker behoort eerbied voor het gezag
en dus ook eerbied voor het hoofd van den
Staat en waarinde raad tevens de wensche-
ijkheid uitsprak dat op de openbare scholen
in die gemeente bij voorkomende gelegen
heden die eerbied zal worden aangekweekt,
—o—o—o—
Van de buitenlandsche aangelegenheden
der afgeloopen week, was de opening
d.w. z. de officieele opening van het Engel-
sche Lagerhuis wel het voornaamste.
Maandag heeft koning Eduard op de ge
bruikelijke wijze met de noodige praal en
plechtigheid, het parlement geopend en de
„Troonrede" voorgelezen. Zelden is met
meer spanning een Koninklijke boodschap
tegemoet gezien als thans. Geen wonder,
want hoe meer de dag der officieele
parlementsopening naderde hoe meer zich
moeilijkheden voor de regeering opstapelden
doordat de Engelsche arbeiderspartij en de
Iersche nationalisten met eischen kwamen,
die voor de regeering niet zoo heel aan
genaam schenen te zijn. Er liepen dan
ook reeds voor dat de inhoud der Troon
rede bekend was, geruchten, waarin een
nieuwe crisis voorspeld werd.
Doch bepalen we ons eerst tot de „Troon
rede", waarvan we de belangrijkste bijzon
derheden even wenschen te releveeren.
Deze betreffen natuurlijk inzonderheid
de plannen der regeering en met name
die omtrent de begrooting en het Hooger-
huis. Omtrent de begrooting dan zeide de
Koning, dat deze binnen den voorgeschreven
tijd ingediend zal worden en opgesteld is
met het uiterste streven naar zuinig
heid, maar dat de eischen voor de verde
diging ter zee het noodzakelijk gemaakt
hebben om den post voor de marine aan
merkelijk te verhoogen. Uit deze mededee-
ling blijkt dal het gebom van Bulfour en
de zijnen op den grooten trom der Duitsche
invasievrees ook op de regeering eenigen
indruk heeft gemaakt.
Omtrent de Hoogerhuiskwestie bracht de
Troonrede de mededeeling, dat voorstellen
ingediend zullen worden om de betrekkingen
tusschen het llooger- en het Lagerhuis
zoodanig te regelen dat aan het Lagerhuis
het onverdeelde gezag over de financien en
zijn voorrang in de algemeens wetgeving
verzekerd is. Deze voorstellen moeten,
naar de meening van 's Kcnings raadslieden
er toe leiden, dat het hoogerhuis zoo wordt
samengesteld en met zoodanige macht
wordt bekleed dat het ten aanzien dei-
voorgestelde wetgevende maatregelen on
partijdig, en met behoorlijke waarborgen,
voor uitstel, het recht van initiatief en
revisie zal uitoefenen.
't Is niet te ontkennen dat deze laatste
clausule allerminst duidelijk is, doch ver
moedelijk is er in het persbericht de een
of andere onjuistheid geslopen.
Maandagmiddag bij de behandeling van
het adres van antwoord hoeft Asquith
gelegenheid gehad de politiek der regeering
in den breede uiteen te zetten en daarbij
te verduidelijken dat het de bedoeling van
het Kabinet was vóór do behandeling der
begrooting het Lagerhuis gelegenheid te
geven zich in een motie over het veto van
het Hoogerhuis uit te spreken, welke motie
dan later in een wet zou worden belichaamd.
Wat de begrooting betreft, deelde d6 eerste
minister mede, dat deze slechts in eenige
betrekkelijk onbelangrijke opzichten zou
worden gewijzigd en dat het Lagerhuis
zou worden verzocht een terugwerkende
bekrachtiging te geven, aan wat reeds
gedaan was en opnieuw de belastingen
in te voeren welke toegestaan zijn door
het vorige Lagerhuis en de voorzieningen
van de oude begrooting inzake schatting
van land etc. goed te keureD. Asquith
eindigde met de uitdrukkelijke verklaring,
dat de regeering staat of valt met de
begrooting en met het besluit, ten aanzien
van het Hoogerhuis te nemen, daar zij
beiden beschouwt als de onafscheidelijke
deelen harer politiek en zij haar bestaan
afhankelijk moet stellen van de aanneming
dier twee zaken door het lagerhuis. Deze
laatste verklaring verwekte op de banken
der ministerieelen luide toejuiching.
TEXEL, 2 MAART 1910.
Vereeniging; voor Vrouwenkiesrecht.
Zaterdagavond gaf de afdeeling „Texel"
van de vereeniging voor vrouwenkies
recht haar eerste propagandaavond. De
zaal van het hotel de „Lindeboom" was
goed bezet, zoodat de opkomst bevredi
gend genoemd kon worden.
Bij de opening beschreef de voorzitster
Mevr. Yan 't Hof, hoe deze afdeeling,
door bemiddeling van de Heldersche af
deeling ontstaan, met een 10 tal leden
was opgericht, dat zich nu tot 27 had
uitgebreid. Na een hartelijk welkomst
woord aan de vergadering (waaronder
ook eeDige leden van de Heldersche
afdeeling) en de spreekster, verkreeg
Mej. Weeveringh het woord.
Op duidelijke en eenvoudige wijze,
vertelde deze hoe in de laatste jaren
het streven naar het verkrijgen van
kiesrecht voor de vrouw was toegenomen.
Hoewel reeds vroeger door mannen als
Pericles en Erasmus de wenschelijkheid
was betoogd, dat de vrouw niet overal
zou worden buiten gelaten, werd ze
toch stelselmatig uit alles geweerd. Van
haar jeugd afaan werd ze opgevoed voor
huiselijke bezigheden, waardoor de ge
legenheid zich op ander gebied te ont
wikkelen haar wordt onthouden. Toen
evenwel door machinale arbeid, het
spinnewiel in den hoek geraakte, naai
en breiwerk', minder tijd vroeg, begon
de vrouw haar geest en werkkracht in
wijder kring te gebruiken. Daardoor
kwam ze in aanraking met de wetten
en tot de ontdekking dat bijna alle
artikelen waarin over de vrouw werd
gesproken haar tegenwerkten. Kwam
zoo de vrouw tot de kennis der wet,
de zoogenaamde sociale wetten dei-
laatste jaren, begonnen zich op haar
terrein te bewegen. Wie zou b. v. in
een woningwet beter een oordeel kunnen
vellen dan zij wier werkkring voor het
grootste gedeelte in die woning is, haar
oordeel kan op dit punt niet anders dan
in het belang van allen zijn. In de
opvoeding der kinderen, die nu door
verplicht onderwijs en welhaast, wanneer
ook het bewaarschoolonderwijs bij de
wet wordt bepaald, bijna geheel dooi
de wet geregeld wordt, komt toch zeker
ook de vrouw als moeder wel eenig
recht vaD mee te oordeelen toe. De
getrouwde vrouw, die toch als moeder
haar plaats in de maatschappij wel
waardig is, heeft juist in de wetgeving
de laagste plaats. Ze is bijv. verplicht,
wanneer haar man verkwistend is, met
haar laatste centen ook al is het haar
eigen vermogen of eigen verdiend geld,
de schulden van haar man te betalen,
terwijl in het tegenovergestelde geval
de man door het plaatsen van een
advertentie kan weigeren iets te betalen
van 't geen zij koopt. Dat door misbruik
maken hiervan dikwijls droeve toestan
den ontstaan is genoeg bekend. Het is
niet alleen een eisch van billijkheid,
maar tevens een maatregel die tot
algemeen welzijn zou kunnen strekken,
ais de nu ongebruikte helft der ondervin
ding die voorhanden is, de maatschappij
ten goede komt. Met een opwekking de
hand aan den ploeg te slaan om de
zegen van een meer rechtvaardige wet
geving te verkrijgen besloot spreekster
haar rede, die met groote aandacht
gevolgd was en met een welverdiend
applaus werd beloond.
Hierna kreeg Mej. Keijser het woord.
Op voortreffelijke wijze droeg deze drie
propagandistische verzen voor, die allen
in gespannen aandacht werden aange
hoord en een welverdiend applaus van
de toehoorders verwierven.
Nog volgde als extra nummer de
voordracht „Het leed der anti's" op
aardige wijze voorgedragen door een heer
en dame van elders, die veel bijval
verwierven.
Gedurende de pauze traden 7 dames
als leden tot de afdeeling toe.
In de pauze die nu volgde was gelegen
heid zich aan te melden voor het debat;
hiervan werd geen gebruik gemaakt.
Na de pauze werd door Mevr. Van't Hof
de vraag gedaan Waarom de man wel
een advertentie kan plaatsen en de
vrouw niet? Hoe schroomlijk onrecht
vaardig dit ook schijnt antwoordde de
spreekster, is dat toch het geval.
De vrouw wordt verondersteld de
stilzwijgende toestemming van haar man
te hebben uitgaven voor het huishouden
te doen. Door openlijke weigering van
betaling kan hij haar dat recht ontnemen.
Maar de vrouw die bij haar huwelijk
over niets meer de vrije beschikking
heeft (ook huwelijksvoorwaarden geven
geen voldoenden waarborg) volgens de
wet. moet, daar alles haar man behoort,
zoolang betalen voor hem als zij geld
heeft, ze is dus vrij openlijk te weigeren
het geeft haar toch niet. En toch blijkt
het dikwijls dat de vrouwen goed
overweg kunnen met het regelen en
ordenen, ook van flnancieele aangelegen
heden.
Wat voor tentoonstelling er ook ge
houden is, altijd was die te laat klaar
en moest er na afloop geld, dikwijls
veel geld bij. De tentoonstelling voor
vrouwenarbeid in 1898 gehouden, was
op tijd klaar en van de overgeschoten
gelden is te Den Haag de nu nog bloeiende
„Nationale vereeniging vrouwenarbeid"
opgericht. Dit was werk door vrouwen
geregeld en tot stand gebracht. Nog
enkele voorbeelden, bewijzen dat daar
waar gelijk werk door mannen en vrou
wen was verricht., dat der vrouwen
financieel altijd een beter einde opleverde.
Bet is als in een huishouden, waar de
moeder ontbreekt, het kost verbazend
veel en toch gaat het niet goed. Zoo
is het ook in het staatshuishouden noodig
dat de vrouw van advies dient en mede-
helpt orde te scheppen. Met een op
wekking over het gehoorde eens na te
denken en dan lid der Ver. v. V. te
worden eindigde de [spreekster, waarop
ze door de vergadering met flink applaus
werd beloond.
Nog kwam Mej. 'Keijser aan de beurt,
en behaalde veel succes met het op
scboone wijze voordragen van het lied
„Bach te Dresden". De mooie inhoud
en voordracht vielen in den smaak van
het publiek. Vervolgeus werd door de
leden der vereeniging het strijdlied ge
zongen en daarna werd op verzoek
nogmaals „Het lied der anti's" voorge
dragen, wat opnieuw veel bijval ver
wierf.
In haar sluitingswoord dankte Mevr.
Van 't Hof voor het leerrijke en schoone
door de dames Weeveringh en Keijser
geschonken ook de anderen die mede
gewerkt hadden tot welslagen van dezen
avond ontvingen een woord van dank.
Na een flinke ODwekking mee te helpen
strijden werd de bijeenkomst half elf
gesloten.
TEXELSCHE COURANT.