m 2348.
Donderdag 31 Maart 1910.
23ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
in en land.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per S maanden.
Voor he Burg 30 Cta. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 nur op den dag der nitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE R 0 0 IJ, Parkstraat, Bueg op Texel.
19—26 Maart.
In de afgeloopen week zijn we weder
een staatscommissie rijker geworden n.l.
de Staatscommissie voor de Grondwets
herziening. Hoewel reeds in September
van het vorige jaar, in de Troonrede,
aangekondigd, is de samenstelling van de
Commissie thans eerst een feit ge
worden. Maar zooiets gaat bij ons nu
eenmaal niet in een drafje en de van
bijzondere zorg getuigende samenstelling
der commissie verzacht haar lange uit
blijven. In hoofdzaak bestaat ze uit Ka
merleden, slechts een 3-tal van de 19 leden
heeft geen zitting in het parlement, n.l.
een commissaris der Koningin en twee
Staatsraden. In dit opzicht onderscheidt
zij zich nog al van haar voorgangster, de
Staatscommissie, die in 1905 door het
kabinet de Meester ingesteld werd en
waarin naast 6 niet parlementaire leden
slechts één kamerlid zitting had.
Deze Staatscommissie kwam reeds eenige
weken nadat ze aangekondigd was tot
stand en werkte zelf ook nogal vlug,
zoodat reeds na ruim één jaar haar rapport
het licht zag. Zoo vlug zal het met deze
nieuwe commissie wel niet gaan; in de
eerste plaats is haar leden aantal veel
grooter dan dat van haar voorgangster
en in 't algemeen staat vast, dat groote
commissies niet zoo vlug werken als
kleinere en in de tweede plaats is de
bevoegdheid der thans ingestelde commis
sies ruim6r gesteld dan die der vorige.
Immers b(j de vervulling harer taak zal
zij alleen rekening hebben te houden met
de vraag „welke wijzigingen in de Grond
wet behooren te worden aangebracht".
Haar mandaat is derhalve zoo vrij mogelijk.
Een reden dat de commissie waarschijnlijk
niet zoo heel vlug zal werken is te zoeken
in het feit, dat in de commissie alle poli
tieke kleuren vertegenwoordigd zjjn, dat
in haar de uitersten der politiek elkander
ontmoeten, 't Is daardoor t6 verwachten
dat het onderwerp van alle kanten zal
worden bekeken en waar bovendien ieder
lid ook nog het recht heeft zijn eigen
ideên in een rapport te belichamen, daar
ligt de veronderstelling voor de hand dat
we nog wel eerst een paar malen onze
Paascheieren zullen eten voordat de resul
taten van den arbeid der commissie open
baar worden.
—o—o—o—
Het onderwerp „openbaar onderwijs" heeft
ook in de afgeloopen week weder om onze
aandacht gevraagd. Allereerst door de
groote meeting die te Amsterdam gehouden
werd, de z.g. neutraliteitsmeeting van den
Bond van Nederlandsche onderwijzers in
de groote schouwburgzaal van het Paleis
voor Volksvlijt en in „Plancius" en waarop
door den voorzitter van den bond, den heer
Ossendorp en andere bondsmannen het
woord werd gevoerd. Ten slotte werd een
motie aangenomen in den geest van het
manifest door den Bond op ruime schaal
verspreid. De vergaderingen die zeer druk
bezocht waren hadden een kalm verloop
behalve dat in het Paleis aan het slot
eenige herrie ontstond doordat enkele aan
wezigen debat wilden voeren over de inge
diende motie, hetgeen de voorzitter niet
wilde toestaan. Gezien de talrijke opkomst
en het groot aantal vereenigingen, dat zich
op deze neutraliteitsmeeting had laten ver
tegenwoordigen, kan dunkt ons het bestuur
van den Bond tevreden zijn.
Of daarmee echter de strijd geëindigd
is gelooven we niet, ook al leed de oppo-
Bitieaanvoerder tegen de neutraliteit van
den B. v. N. O. de heer J. B. Meerkerk in de
afgeloopen week een zwaar echèc. Zooals
gemeld werd j.l. Vrijdag de aangekondigde
vergadering gehouden van de voorstanders
eoner „Volksschool" zooals de heer Meerkerk
die wenscht on waartoe^hjj allen die hem
hun sympathie met z(jn streven hadden
betuigd, had uitgenoodigd.
Edoch.... de voorstanders lieten den
voorsteller leelijk in zijn homd staan. Er
waren slechts een 30 tal personen ter ver
gadering opgekomen van wio maar 7
medestandors van d6n heer M. bleken te
z(jn. Do vergadering viel dan ook zoo goed
als in het water en do motie die de heer
M. in zijn zak had werd wel voorgelezen,
doch een besluit daarover werd niet ge
nomen. De heer M. zal nu allen die hem
instemming met zjjn optreden betuigden
in de gelegenheid stellen zich schriftelijk
over de motie uit te spreken. We vreezen
evenwel dat de „Meerkerk-beweging" ten
einde is.
o—o—o—
In Engeland bljjven de politieke aange
legenheden nog steeds de publieke aandacht
beheerschen. Hoe meer de dag nadert dat
het parlement de beslissing zal moeten
nemen over de door de regeeiing ingediende
middelenwet hoe grooter de spanning wordt
in het land. Immers het is nog altijd
onzeker wat de houding der Iersche natio
nalisten zal zijn. De vorige week na de
rede van Redmond was men in Regeerings-
kringen niet zeer optimistisch gestemd,
doch in de afgeloopen week is de stemming
zeer verbeterd. De Regeering toch heeft
haar voorstellen inzake het vetorecht van
het Hoogerhuis ingediend en deze zijn
nogal gunstig door de linkerpartijen ont
vangen. Volledigheidshalve laten we hier
de voorstellen (moties) der regeering volgen.
Ze luiden
lo. Het is wenschelijk dat beperkt wordt
de macht van het Hoogerhuis om een
financieele wet te verwerpen, of te amen-
deeren een dergelijke wettelijke beperking
mag echter niet leiden tot vermindering
of wijziging der bestaande rechten en pri
vilegiën van het Lagerhuis.
2o. Het is wenschelijk, dat de machts
bevoegdheid van het Hoogerhuis, ten op
zichte van niet ünancieele wetten door eeD
wet in zooverre beperkt wordt, dat een
niet-financieele wet, die door het Lagerhuis
in drie opeenvolgende lezingen aangenomen
en naar het Hoogerhuis verzonden is, uiter
lijk een maand voor het einde der zitting
zonder toestemming van het Hoogerhuis
door Koninklijke bekrachtiging W6t zal
worden, mits gebleken is, dat twee jaar
zijn verloopen sinds den dag, waarop de
wet voor het eerst bij het Lagerhuis werd
ingediend en den dag, waarop het Lagerhuis
haar voor de derde maal aannam.
3o. Het is wenschelijk den duur der
zittingsperiode van het parlement tot vijf
jaar te beperken.
De liberalen hebben zich zeer gunstig
over deze voorstellen uitgelaten en ook de
Ieren schijnen zich er mee te zullen ver
eenigen en om de aanneming mogelijk te
maken de middelenwet te zullen steunen.
De verwachtingen zjjn dus hoopvoller ge
stemd, dan een week geleden.
Ten slotte vermelden we nog even, dat
het Hoogerhuis met vrij groote meerderheid
de voorstellen van Rosebery heeft aange
nomen tot hervorming van dit Huis. Mis
schien heeft de gedachte, door de aanneming
erger te kunnen voorkomen, medegewerkt
dat de Lords zoo gemakkelijk het erfelijk
karakter van het Hoogerhuis prijs gegeven
hebben.
—o—o—o—
Terwijl het publiek in Frankrijk „smullen"
kon van den welvoorzienen disch die het
Duez-schandaal biedt, had men zich in
Italië bezig te houden met een nieuwe
kabinetscrisis. Alweer?— vraagt men haast
ongeloovig en 't antwoord moet bevestigend
zijn.
Alweer heeft een Italiaansch kabinet er
het bijltje bij neergelegd. Pas in December
aanvaardde Sonnino de ministerieele erfenis
van zijn voorganger Giolitti. Nu dat was
het erfenisje wel. Niet alleen eischte de
schatkist dringend versterking en baarden
de spoorwegaangelegenhodon groote zorg,
maar bovendien stond men voor een be
slissing over de in Juli van het vorig jaar
verdaagde scheep vaart- en marineontwerpen.
De overeenkomsten met de stoomboot
maatschappijen loopen met 1 Juli af, doch
over de vernieuwing der contracten kan
men het in de kamer volstrekt niet epns
worden. Giolittie kon de kwestie niet'tot
een goed einde brengen en werd door de
ongunstige ontvangst van zijn nogal
vooruitstrevende belastingwetten in de
gelegenheid gestold het scheepvaartkarwei
over te laten aan Sonnino, de knappe ge
leerde staatsman, maar niet de handige
politicus. Zijn pogingen om de zaak tct
een goed einde te brengen zijn mislukt
en daar hij zich een nederlaag in de
kamer wilde besparen, trok hij zich vrij
willig uit het strijdperk terug. De Koning
heeft de ontslagaanvrage nog in beraad
gehouden. Of de crisis zoo spoedig zal zyn
opgelost mag worden betwijfeld. De oppo
sitie die Sonnino ten val brengt wil al even
min als hij de regeeringstaak aanvaarden.
o—o—o
Terwijl de Balkanvorsten op reis zijn
om zooals men het doet voorkomen nieuwe
waarborgen voor den vrede te scheppen,
komt het, trouwens niet geheel onver
wachte, bericht dat de diplomatieke be
trekkingen tusschen Oostenrijk-Hongarije
en Rusland weder hersteld zijn. Dat wil
evenwel niet zeggen, dat voor de toekomst
afspraken gemaakt zijn tusscheA de re
geeringen van beide landen omtrent de
Balkanaangelegenheden en de buitenland-
sche politiek, doch alleen dat de diploma
tieke spanning, die nogal ernstig bleek te
zijn b. v. uit de afwezigheid van een Rus-
sischen gezant te Weenen en in het
niet verschijnen van een afgezant van het
Russische hof op het 60-jarig regeerings-
jubileum van keizer Frans Jozef, een
einde is gekomen. Aangezien een derge
lijke gespannen verhouding zoo licht tot
ernstige^ conflikten kan leiden, daar is de
„Ausgleich" van niet geringe beteekenis
en met vreugde te begroeten. In cle Bal
kanaangelegenheden zal de handhaving
van den status quo vooropstaan en zal
zoo mogelijk over ieder voorval afzonderlijk
overleg gepleegd worden. Zooals gebruike
lijk is heeft het bij de afkondiging der
overeenkomst aan weerszijden niet ontbro
ken aan een aantal roerende vredesbe-
tuigingen.
Waar ook de toenadering tusschen beide
regeeringen met ingenomenheid moge zijn
vernomen, niet in Servië, vooral nu ze
juist valt in den tijd van het bezoek van
koning Peter te St. Petersburg. Die ont
stemming in Servië is te begrijpen. Men
is Bosnië nog niet vergeten en had ge
hoopt op een wraakneming later, met
steun van Rusland, Nu Rusland zich met
Oostenrijk gaat verzoenen is de hoop op
een dergelijke wraakneming, als Servië
bedoelde, vervlogen.
Ook in Turkije schijnt men niet bijster
ingenomen met de toenadering tusschen
Rusland en Oostenrijk. Begrijpelijkerwijze
denkt men ook daar niet heel gunstig
over de Donau regeering.
TEXEL, 30 MAART 1910.
De uitvoering van IJ. d. I.
Een bevredigend bezoek viel ten deel
aan de uitvoering op Maandagavond in
liet Hotel Texel, door de Rederijkers
kamer U. d. I.
Opgevoerd zou worden naar reeds
vroeger door ons vermeld S. of Z., too-
neelspel in 5 bedrijven door Justus van
Maurik. Wij herhalen wat wij reeds
eerder hebben gezegd, dat deze penne-
vrucht van den gevierdeD schrijver, ook
nog voor onzen tijd geldend is het stuk
heeft eene goede moraal en trekt door
zijn aardige tooneelen ten zeerste aan.
Naar onze meening verdient het de
voorkeur boven vele bombastische too-
neelproducten van den tegenwoordigen
tijd. De keuze was dus zeker gelukkig
en de opvoering viel blijkbaar wel in
den smaak van hen die dezen avond
waren opgekomen.
Wij zouden het hierbij kunnen lateD.
Voor die tegenwoordig waren behoeven
wij niet verder uit te wijden, terwijl zij
die afwezig bleven aan een resumé van
het voorgestelde toch niet zooveel zouden
hebben, het mogelijk hen niet eens zal
intresseeren.
Toch willen wij hieraan nog iets toe- j,
voegen en dan doen wij ditmaal zulks
naar aanleiding van de opmerking van
een der werkende leden„lever eens jj
critiek". Bedoeld werd natuurlijk geen
vitterij, doch opbouwende critiek.
Schoorvoetend gaan wij hiertoe over,
ons bewust, dat zelfs opbouwende critiek
als betweterij zou kunnen worden aan
gemerkt, iets wat verre van ons is.
Doch ter zake
De voorstelling begon wel wat te
veel na den aangekondigden tijd en wij
vroegen ons zelf af of daaraan wellicht
was toe te schrijven dat vooral het
eerste bedrijf wat al te vlug werd afge
speeld, als het ware om den verloren
tijd te herwinnen. Het gevolg hiervan
was dat veel pittige, snedige gezegden
meermalen voor den hoorder verloren
gingen, ten schade van het stuk. Radheid
van tong is voor sommige rollen zeker
niet altijd te vermijden, doch men be
denke dat die radheid allicht medebrengt
een minder duidelijk of wel een zacht
spreken, hetgeen van het effect van het
gesprokene veel doet verloren gaan.
Het langzaam spreken brengt mede een
duidelijk spreken en daarop dient wel
de aandacht te worden gevestigd bij de
studie, omdat dit een eerste eisch is
voor een goed weergeven. Een goed
kennen van de rol leidt er toe dat de
speler(ster) zich, onbeangst om een flater
te maken, geheel en onverdeeld kan
wijden aan hetgeen hij (zij) moet voor
stellen men is dan rustig en op zijn
gemak; moge dit voortdurend worden
bedacht doch ook, moge er nauwkeurig
op worden gelet dat de juiste nadruk
op de goede woorden wordt gelegd.
Bij de volgende bedrijven werd zulks
alreeds veel beter, in het derde bedrijf
was goede actie waar te nemen en
werd zulks ook verder vrijwel volgehou
den. Ook de tooneelschikking, zoo moeilijk
op een klein tooneel, doch mede een
grooten eisch, werd vrij goed bedacht.
Aan costuum en grimeering was groote
zorg besteed.
De uitbeelding der verschillende rollen
laten wij achterwege.
Het trof echter onze opmerkzaamheid
dat de opvoering van dit tooneelspel
aan meest jongere krachten was toever
trouwd. Nu is zulks wellicht goed gezien,
omdat ook jonge krachten gelegenheid
moeten vinden zich te ontplooien, maar
toch, bij een tooneelspel als S. of Z.,
hebben wij noode gemist een oudere
kracht wier spel den jongeren zoozeer
tot leering had kunnen zijn.
't Was ons over het geheel genomen
een aangenamen avond en wij uiten
gaarne den wensch dat U. d. I. steeds
krachtiger, door ij verige studie, nog veel
malen zulke goede stukken voor het
voetlicht zal brengen.
Bootdienst.
Wij herinneren onzen lezers er aan,
dat met 1 April weder aanvangt de
late dienst van de boot.
Met dien datum zal de boot varen
van Texel
4.15; 6.40; 11,— 2.50; 6.-.
Van Helder
5.15; 9,80; 12,154,15; 7,30.
Des Zondags vaart de boot inplaats
van 9,30 te 10,20 van Helder.
In verband met dezen dienst kan met
dien datum ook des avonds weder een
latere postdienst worden verwacht.
Een jubileum.
Naar ons werd medegedeeld zal de
beer W. L. Bakker te Oosterend, den
16 April het feit mogen herdenken dat
hij vóór 25 jaren geleden als brieven
gaarder aldaar werd aangesteld.
Cocksdorp.
De heer P. Dros Johz. van hier deed
met goed gevolg eind-examen voor
machinist leerling ter koopvaardij aan de
Zeevaartschool te West-Terschelling.
COURANT.
