N°. 2351.
Zondag 10 April 1910,
23ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
van en naar Texel.
Bi'O oen land
BOOT- EN SPOORDIENST
ttit iilad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 10 nar op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bi) de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBubg op Texel.
aansluiting gevende
BOOT van TEXEL
Dagel. 4,15 6,40; 11,-; 2,50; 6,-
TREIN van HELDER:
6,26; 7,51; 9,18; 12,33; 4,20; 7,32.
Aankomst Trein Helder. Vertrek Boot.
TREIN te HELDER
8,47*; 11,40; 3,11; 6,53
Zondags 9,50.
BOOT van HELDER:
Dagelijks 5.15; 9,30; 12,15; 4,15 7,30
Zondags 5.15; 10.20; 12,15; 4,15 7,30
Men lette er wel op dat de met
een aangeteekende treinen des Zondags
niet rijden.
Voor de uren van de boot geldt de
gewone tijd, evenzoo voor die der treinen;
Men raadplege verder de door ons
verstrekte Boot- en Spoordienst, gratis
aan ons bureau verkrijgbaar.
SCHIETOEFENINGEN.
Burgemeester en Wethouders van
Texel maken bekend, dat de schietoefe
ningen op de baan bij „Neeitjes Nol"
dit jaar zullen worden gehouden van
11 April e k. tot ultimo September d.a.v.
Texel den 4 April 1910.
Burgemeester en Wethouders vnd.
HIDDINGH.
De Secretaris RUIBING.
Kohier van den Hoofdelijken ontslag.
Burgemeester en Wethouders dei-
Gemeente Texel maken bekend,dat een
afschrift van het primitief kohier van
den Hoofdelijken omslag voor het dienst
jaar 1910, gedurende vijf maandeD, van
den 8e April J910 tot en met den 7e
September 1910, ter Gemeentesecretarie
voor een ieder ter lezing ligt.
Texel, den 7 April 1910.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
De Burgemeester, HIDDINGH.
De Secretaris, RUIBING.
Over »Nitragin«.
TEXEL, 9 APRIL 1910.
Verfraaiing; van den Hurg.
Door wijlen don heer F. Keijser, oud
wethouder alhier, wei d aan de Gemeente
gelegateerd een bedrag van'f3000, welk
bedrag moet worden aangewend tot
verfraaiing van den Burg.
't Is zeker wel eeu eenige gift voor
zulk een doel voor onze Gemeente, en
't mag getuigen van de belangstelling
van den erflater voor zijne woonplaats,
ook ten opzichte van de verfraaiing,
waarvoor hij een extra fondsje heeft
noodig geacht.
Door den raad onzer gemeente werd
dat legaat aanvaard en de aanwending
er van berust, zooal niet bij den Raad,
vermoedelijk bij B. en W., die ten deze
wellicht in overleg met den Raad zullen
beslissen wat voor de beschikbare gelden
zal worden gedaan.
Zoo heel gemakkelijk zal deze zaak
echter nog niet zijn op te lossen, 't Kan
hier wel mee gaan als op menig gebied;
„men zou wel iets wenschen te doen
als de middelen er maar voor waren",
en als de middelen er dan zijn dan weet
men toch niet hoe ze aan te wenden
dan is het bedrag te beteekeneDd om
daarvoor peuterwerk te doen, of te
gering om aan groote plannen uitvoering
te geven en zoo blijft men maar weifelen
en zit men per slot van rekeniDg nog
met de goedgeefsehheid van den milden
gever in den broei, wantmen kan
het geld maar eenmaal uitgeven en zal
ongaarne het zoo direct voor eenig
doel besteden op gevaar af dat later
zou kmmen blijken dat het voor een
ander doel aangewend, beter tot zijn
bestemming zou zijn gekomen.
't Wil ons voorkomen dat de uitvoer
ders vaD deze wilsbeschikking zoowat
in dit geval verkeeren, want hebben wij
eene uitlating goed verstaan, dan nemen
B. en W. ten deze eene afwachtende
houding aan of wellicht van uit de bur
gerij eene wensch zal worden kenbaar
gemaakt.
Zulks is van B. en W. zeker goed
gezien en getuigt van groote voorzich
tigheid, omdat het ook hier wel zal
gelden „dat de beste stuurlui aan den
wal staaD," en wanneer die stuurlui nu
een woordje mogen meepraten in welke
richting het scheepje moet worden ge
stuurd dan loopt men niet zoo groot
gevaar dat naderhand zal worden gezegd:
,,'t had zoo moeten zijn." —Dat zulks
evenwel later niet zal worden gedaan
zouden we daarom nog niet durven
zeggen, 't Is nu eenmaal gewoonte bij
sommigen om anderer zaken te bedillen,
zonder dat men zelf zich eenige moeite
getroost, om met daad of woord den
gewenschten koers aan te wijzen.
Wij staan alzoo nu voor het geval
dat uit de burgerij een stem wordt
verwacht om B. en W. in deze van
advies te dienen en het is de Yereeniging
voor Vreemdelingenverkeer welke zich
voorstelt eene vergadering te beleggen
om ten deze tot de meest gewenschte
voorstellen te komen.
Wanneer die vergadering wordt uit
geschreven dan verwachten wij dat velen
van de gelegenheid gebruik zullen
maken om hun licht te doen schijnen.
Onvoorbereid is zulks nu niet, men kan
van te voren rijpelijk overwegen wat
in deze gewenscht zoude zijn, men kan
alreeds met verschillende personen daar
over spreken, om zoo, voldoende toebe
reid, op de te wachten vergadering zijn
ideën kenbaar te maken. Doch doe men
dit dan ook, niet door een grapje zich er af
te maken of overdreven eischen te stel
len, doch door eenig wel overdacht plan
aan de hand te doen. Belangstellenden
denken er over na.
Wij hoorden reeds een paar ideën,
n.l. een wandelweg met wat daar bij
behoort om den Burg, ook aan de
Zuid-zijde, hetwelk natuurlijk een grooter
bedrag zon eischen, doch gewenscht en
uitvoerbaar zou zijn wanneer meerderen
de portemonaie daarvoor openden, öf
eene verfraaiing van het park, door het
verwijderen van wat geboomte en het
daarvoor aanleggen van bloemperken.
Beide ideën zouden wellicht tot genoe
gen zijn voor de ingezetenen en een
attractie voor den vreemdeling die hier
een bezoek brengt. Een mooi perk bij
de entree van het dorp wordt door
anderen weder genoemd.
Oosterend, 8 April.
Men legt zich hier in den laatsten
tijd meer en meer toe op het fokken
van kippen en eeDden, en op de eieren-
productie. Velschillende hoenderparken
en eendonhokken kan men in de nabij
heid van dit dorp vinden. Ook is er
een fokkerij van raskonijnen terwijl de
bloembollenteelt zich meer en meer uit
breidt, wat tegenwoordig duidelijk blijkt
uit de vele gele narcisvelden.
Waal, 7 April.
De heer Jb. Raven, vroeger alhier
woonachtig, thans onderwijzer te 's Gra-
venhage, deed Zaterdag j.l. te Amster
dam met goed gevolg examen voor
onderwijzer in slöjd (handenarbeid) en
wel voor karton- en kleiarbeid.
De Oock-sdorp, 8 April.
Op de hofstede „Labora" van den heer
L. J. Timmermans brak in den afge-
loopen nacht brand uit in een klamp
hooi. Door het kleppen der brandklok
werden de bewoners van De Cocksdorp
met den brand in kennis gesteld.
De spuitgasten trokken gedeeltelijk
naar het terrein van den brand, en voor
een ander deel naar het spuithuis. Daar
er geen paarden verschenen om de
spuit te rijden, moest men hier nagenoeg
anderhalf uur wachten. Eindelijk kwa
men twee paarden van „Labora", die
de spuit ter bestemder plaatse brachten.
Eén klamp hooi ging geheel verloren,
terwijl een tweede, die ook door de
vlammen was aangetast behouden bleef.
De brandhaken deden ook dienst.
Vlieland.
De groote vallei, bij ieder Vlielander
van oudsher bekend als „het tweede
land" is dezen winter door het Staats-
boschbeheer in ontgiDniDg genomen. Het
diep omspitten van den hier en daar
heuvelachtigen bodem heeft velen ge
ïnteresseerd, wat zou dat worden in de
duinen, een lupineveld, een toekomstig
woud Nieuwsgierige en belangstellende
eilanders hebben een antwoord gekregen
op hunne vragen. Sinds eenige dagen
toch kan men eiken dag het plaDten
van dennen van nabij aanschouwen, het
zal dus een bosch worden daarginds. Bij
honderden aangevoerd uit de kweekerij
bij het Posthuis, worden ze hier over
geplant-, heel kleine aan weerszijden van
den badweg, op het golvende terrein
langs de duinen grootere sparretjes.
Dat men eiken dag dat mooie ont
ginningswerk kan volgen en straks zich
verheugen gaat in den voorspoedigen
groei van het geplante boomgewas, zal
wel ruimschoots het gemis van die
enkele plekjes, waar men niet meer
vrij doorloopen kan, vergoeden.
In 1601 meer vooruitstrevend dan
in 1910.
In het werk van dr. Schotel: De open
bare eeredienst der Ned. Herv. kerk,
leest men op blz. 359: „De Synode te
Wesel (1568) wenschte wel, dat ook
bejaarde vrouwen van beproefde vroom
heid tot diaconessen werden gekozen.
Het is mij echter niet gebleken, dat zij
in de Hervormde kerk immer toegelaten
zijn, ofschoon vele noodzakelijke werk
zaamheden beter door vrouwelijke per
sonen konden verricht worden."
Id verband met deze woorden deelt
ds. F. A. Visser, predikant te den Hoorn
op Texei, in de Kerkelijke Courant mede,
dat aldaar, blijkens de notulen van den
kerkeraad, welke beginnen anno 1604,
wel langs kerkelijken weg eene diakones
werd gekozen.
In het notulenboek staat o.a.: „Anno
1604 den 30 Maij is verkiezinge des
Kerkenraets geschiet ende is tot ou-
derlingb vercoren Dirk Corneliszoon ende
tot. diaken Cornelis Jansz. Schoolmr.
ende tot diaconisse Ael Albertsd." In
1607 is Ael Joest tot „dyaccenysse"
gekozen; in 1612 Marretien Petters.
In bet begin der zeventiende eeuw
waren de kerkeraadsleden in den Hoorn
op Texel in dit opzicht dus vooruitstre
vender dan de meeste lidmaten der
Herv. kerk van het begin der 20e eeuw.
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per S maanden.
Voor re Buiig 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
O
Nitragin is geen stikstofmest. Het is zelfs geen
mest. Vervangt Nitragin dan geen stikstofmest,
zoals de rcklamo ons de laatste tijd tracht te
leren? Als men lang redeneert, ja, dan bestaat
in sommige gevallen de mogelikheid, maarzeker
nooit op de wijze, die do omngowijde zich stellig
beeft voorgesteld.
Laat ik in 't kort oven trachten de zaak te
verklaren.
Zoa's de meeste landbouwers nu aj zo lang
zamerhand weten, hebben de z.g.n. vlinderbloe
mige gewassen, (d.z. alle klavers, luzerne, allo
bonen en erlen, wikken, sorradella, lupinen en
nog enige van minder belang) bet vermogen zich
de stikstof uit de lucht eigen te maken en zelfs
nog belangrijke hoeveelheden van deze duro en
onontbccrliKC plantenvoedingsstof in bun wortel-
resten neer te leggen, waarvan dan nog een
volgend gewas prolitercn kan.
Minder algemeen bekend hoewel natuurlik
geen geheim voor bon, dio gercgold een land-
bouwtydschrift bijhouden en zekerlik niet voor
hen, die deze winter een mijner kursusscn volgden,
is het feit, dat deze bemaebtiging der luchtstikstof
door do vlinderbloemigen (ook wel Lcguminosen
genoemd) plaats heeft mot behulp van con be
paald soort bakteriën, dlo aan de wortels van
gemelde gewassen knolvormige opzwellingen doen
ontstaan, waarin ze leven en waarin ze do door
bon vcrzameldo stikstof in gebonden vorm op
stapelen en waaruit dan de vlinderbloemige plant
zjjn slikstofvoedscl verkrijgt.
In ruil daarvoor gebruiken do bakteriën be-
paaldo stoffen uit het lichaam der plant. Ze
redden hot dus met een dichte portomonnaie on
helpen elkaar ongeveer als de lamino en de
blinde uit bet bekende verhaaltje.
Wanneer dus een vlinderbloemig gewas gedu
rende zijn groei maar ruim voldoende beschikking
beeft over fosforzuur, kali en kalk en waar
dit niet het geval is verwijs ik naar de apoteek
van de kunstmesthandelaar daar kan zo'n gewas
een uitstekende oogst leveren, aangezien bet de
ontbrekende stikstof van zijn vrienden, de stik-
stofverzamelendc bakteriën, verkrijgt.
Ieder zal nu begrijpen, dat het zeer dom is,
aan een vlinderbloemig gewas een stikstofboudende
mest (stalmestchili, zwavelzure ammoniak e.d.)
te geven, of 't moest zijn in de aanvang van de
groei op heel slechte grond een beetje chili om
bet gewas over de z.g n. hongerperiode, d.w.z.
de tijd, dat de bakteriën zich nog niet voldoende
in 't jonge en beperkte wortelstelsel gevestigd
hebben, been te helpen. Bewaar die meststoffen
maar liever voor de arme stakkers, die bun
stikstof uitsluitend uit de bodem moeten verkrijgen!
Nu is 't geval natuurlik niet ondenkbaar, dat
in een bepaalde grond de stikstofverzamelende
bakteriën niet of in zeer onvoldoende hoeveel
heden voorkomen. Deze dienen er dan gebracht
te worden: men moet zo'n grond a.b.w. met die
bakteriën besmetten, of m.a w. men moet die
grond enten. Dit kan op verschillende manieren
geschieden' Heel eenvoudig door het uitstrooien
van eenige karren grond van een stuk land,
waar bet te verbouwen vlinderbloemig gewas
reeds eens welig beeft gegroeid.
In beginsel nog eenvoudiger maken de bakte-
riologen hc.t ons. De wetenschap is er n.l. in
geslaagd bepaalde bakteriënsoorten van andere te
kunnen afzonderen en in daartoe geschikte
voedingsstoffen tot reinkultures op te kweken.
Zo ook kan men in flessen afleveren zulke
massakultures vau de verschillende soorten (vari
ëteiten) van de stikstofverzamelende bakterien.
Zo koopt men bijv. een reinkultuur met klaver-
bakterien, waarmee men dan op een of andere
wijze de grond kan besmetten.
Een soort van reinkultuur is nu ons Nitraginl
Er zijn er ook andere met nog mooiere namen.
Een fles Nitragin is dus geen fles erge krach
tige stikstofmest, zooals vele menen.
Toch kunnen we ons de vraag stellen: Is bet
nodig en winstgevend, onze bouwgrond, die met
Vlinderbloemige bezaaid zal worden, met Nitragin
of een ander reinkultuur te besmetten?
Veel verwachting beb ik er niet van, o.a. om
de volgende redenen, die ik ter beperking van
plaatsruimte niet nader zal uiteenzetten:
lo. De vlinderbloemigen groeien bier over 't
algemeen best, zodat de bijpassende bakterien in
voldoende mate in den grond schijnen voor te
komen.
2o. Van serradella en lupinen heb ik bier wel
eens het tegendeel horen beweren, doch daar
waren andere oorzaken even waarsebijnlik als
bakteriengebrek-
3o. De ervaringen met reinkulturen wettigen
de vraag: KomeD de goede bakterien er werkelik
in ruime mate in voor en zullen die bakterien
in de grond ook voldoende werkzaam zijn?
Intusseben is er alles voor te zeggen in' t klein
enkele proeven te nemen. Landbouwers, die nog
erten, bonen, klavers of een ander vlinderbloemig
gewas gaan zaaien en or iets voor voelen om
onder mijn beheer en leiding een gedeelte van
een perseel ter kennismaking en vergelijking te
enten, worden daarom verzocht mij zo spoedig
mogelik daarvan bericht te doen.
We kunnen dan deze herfst eens beoordelen,
of de Nitragin en andere reinkultures werkelik
de drukte verdienen, die er van gemaakt wordt.
Zuid-Eierland 5 April 1910.
H. VISSER.
