N°, 2371. Zondag 19 Juni 1910. 238te Jaargang Nieuws- en Advertentieblad. nnenland. Uit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond Abonnementsprijs per 3 maanden. Voor de Burg 30 Cts. Franco per post door ge heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere landen met verhooging der porto's. Advertentiën vóór 10 uur op den dag der uitgave Prijs der Advertentién. Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer. ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LAME VELD DE R O O IJ, Parkstraat, Bubg op Texel. EEN SOCIAAL VRAAGSTUK- Op het 62e Nederlandsche Landhuishoud- kundig Congres te Zevenbergen gehouden van 13—16 Juni 1910 was door den heer Hora Siccama van de Harkstede aan de commissie ter behandeling opgegeven het volgende vraagpunt: Verdient het zonder meer aanbeveling 9aan den landarbeider grond te verstrek ken om daarop het Landbouwers- of „Tuindersbedrijf uit te oefenen? of is dit slechts onder bepaalde omstandig- heden en bepaalde voorwaarden geivenscht? De heer C. Nobel te Schagen, die het verzoek ontving mede dit punt te willen in leiden, heeft daarover prseadvies uitgebracht waarvan wij de kennisname wel mogen aan bevelen aan allen die belangstellen in dit sociale vraagstuk. Het zou te veel van onze plaatsruimte in beslag nemen om dit prae-advies in zijn geheel over te nemen, wij bepalen ons dus slechts tot aanhaling van het volgende Om nu den landarbeider in staat te stellen zijne arbeidskracht zooveel mogelijk productief te maken, behoort de gelegen heid te allen tijde voor hem open te staan om grond in eigen beheer te verkrijgen als hij dit ernstig uienscht en in staat is zijne daaruit ontstaande uerplichtingen na te komen. Als de arbeider grond in eigen gebruik wenscht te bezitten, toont hij daarmede de overtuiging te bezitten, dat hij daardoor voor zich en zijn gezin meer welvaart zal kunnen verkrijgen dan hem alleen door het werken bij anderen mogelijk is. Dat wil nog niet altijd zeggen, dat zijn loon in geld en producten hooger zal zijn. De ondervinding leert zelfs, dat een arbeider in eigen bedrijf desnoods bereid is zich met een geringere belooning voor zijn arbeid tevreden te stellen, dan wanneer hij voor een ander werkt. De onafhankelijkheid, die hjj en zijn gezin in eigen bedrijf genieten, vormt een deel van hunne welvaart, en wordt door hem als een voldoende ver goeding voor deze loonderving beschouwd. Door een langeren arbeidsduur en een meer intensieve arbeidsverrichting zien zij dan in den regel nog wel kans, het inkomen tot het normale, of zelfs tot een hooger bedrag op te voeren. De verstrekking van grond kan op twee erlei wjjze geschieden. Men kan hem in de gelegenheid stellen geheel zelfstandig het landbouwers- of tuindersbedrijf te gaan uitoefenen, zoodat hij ophoudt landarbeider te zijn, en men kan hem, terwjjl hij landarbeider blijft, een stuk grond verschaffen om daarop in zijn vrijen tijd producten te verbouwen. In het laatste geval blijft in den regel zijn loon als arbeider zijn voornaamste bron van inkomsten, terwijl het bebouwen van het eigen stuk grond voornamelijk dient voor het telen van eigen levensbehoeften. Het geval is echter ook denkbaar, dat de arbeider er voordeel in ziet, arbeider te blijven, doch daarnaast zooveel eigen grond te hebben dat deze, behalve voor de teelt van eig6n levensbehoeften, ook nog een hoeveelheid producten voor verkoop kan opleveren. Hij zal er dan natuurlijk meer tijd aan moeten besteden en dus ook meer vrijen tijd moeten hebben, tenzij misschien de leden van zjjn gezin een groot deel van den arbeid kunnen verrichten. Het is naar mijne meening zeer verkeerd den arbeider een lapje eigen grond of een eigen bedrijf te onthouden, uit de overwe ging dat hij met zijn gezin daardoor in welvaart achteruit zal gaan. Men kan zich in die meening immers vergissen en be hoort hem daarom volkomen vrij te laten zelf zjjne belangen te beoordeelen en zelf te beslissen of het hebben van een eigen bedrijf dan wel hot verrichten van loon arbeid het meest bevorderlijk is voor zijn welvaart, en of hy door het bebouwen van een eigen stuk grond in zijn vrijen tijd zijn inkomen zal kunnen vergrooten of zijn leven veraangenamen. Mocht ineu van meeuing zijn, dat een arbeider vaak onbezonnen handelt, dat hij zich wel eens wat al to gemakkelijk door de schijnbare voordeelen van een eigen be drijf laat verlokken om een vast weekloon daarvoor op te offeren en dat hij met de verlieskansen te weinig rekening houdt, dan zal men moeten trachten hem door overreding, voorlichting en onderwijs tot een juister inzicht te brengen, doch in geen geval zal men hem belemmeringen in den weg mogen leggen om in volle vrijheid over eigen welzijn te oordeelen en t.e beschikken. Wanneer men van oordeel is, dat hij de opbrengsten en onkosten van een eigen bedrijf niet voldoende kan berekenen, dan trachtte men hem daarbij te helpen door van bestaande bedrijven de volledige re kening over een aantal jaren publiek te maken. Men lichte dus den arbeider zooveel mo gelijk voor, zoodat hij in staat is volledig te begrijpen, waartoe hij zich verbindt, wanneer hij voor eigen rekening grond gaat exploiteerenen welke belooning hij voor zijn arbeid te verwachten heeft in ruil voor het vaste loon, dat hij prijs geeft. Doch men late hem overigens geheel vrij in de keuze, dat zal zijn verantwoordelijkheids gevoel vergrooteD, zijn energie prikkelen, en zijn tevredenheid verzekeren. En wanneer de mogelijkheid bestaat hem door land- of tuinbouwonderwijs zoodanig te ontwikkelen, dat hij daardoor in staat wordt gesteld een eigen bedrijf te beginnen dan zal dit niet worden nagelaten. De overweging, dat daardoor arbeids krachten aan de grootere bedrijven ont trokken worden, zal in geen geval gewicht in de scbaal mogen Jeggen. Als aan de arbeiders de gelegenheid wordt gegeven een eigen bedrijf te beginnen dan houden wjj binnenkort geen arbeids krachten meer over en dan kunnen wij onze boerderij wel aan kant doen. Menige boer, die zoo redeneert en het met leede oogen aanziet, wanneer propaganda wordt gemaakt voor net verschaffen vaD bedrijven aan arbeiders. Die redeneering houdt evenwel geen steek. Zoolang er arbeiders noodig zijn, zullen er arbeiders blijven, want als zij inderdaad niet gemist kunnen worden, zal men hen zooveel loon aanbieden, dat zij daardoor van het ondernemen van een eigen bedrijf afzien". Hierbij zullen wij het laten. Na deze inleiding, want zoo kan men het boven staande wel noemen, volgt eene uitvoerige uiteenzetting op welke wijze het beoogde doel zal kunnen worden bereikt, omtrent de rechten en verplichtingen van den pachter, en al hetgene in deze te doen door Gemeente of eenige daarvoor in het leven te roepen commissie. Daarvan een uittreksel te geven zou toch onvolledig blijven en daarom willen wij belangstellenden aanraden kennis te maken met het door den heer Nobel in druk belangrijk verstrekte prae-advies, het welk als volgt besluit: Het verdient aanbeveling voor de landarbeiders in de streek, waar zij reeds geruimen tijd gewoond hebben, de gelegen heid open te stellen om een stuk grond of een bedrijf in eigen beheer te verkrijgen. De verstrekking behoort te geschieden aan ieder, die dit wenscht en niet ongeschikt geoordeeld wordt om op eigen beenen te staan, doch wordt beëindigd als de be trokkene zijne verplichtingen niet behoor lijk nakomt. De gemeente is voor deze verstrekking van giond het aangewezen iicbaam en moet, als zij nalatig blijft, door een plaat selijke vereeniging hiertoe kunnen worden genoodzaakt. De grond mag door de gemeente niet worden verkocht, maar moet aan de be langhebbenden worden verpacht. De pachttermijn moet laDg zijn, de pacht som moet wisselen met de marktprijzen en bij h6t aangaan der pacht op een recht vaardige manier worden vastgesteld, zoo dat het bedrag daarvan niet hooger wordt genomen dan de pacht, die gemiddeld voor de reeds bestaande bedrijven wordt betaald of noodzakelijk is om de onvermijdelijke kosten te dekken. Bij het eindigen dor pacht moet de pachter het recht hebben op vergoeding voor aangebrachte verbeteringen, terwijl de gemeente de pacht moet kunnen doen eindigen b\j gebleken wanbeheer of ver- waarloozing. TEXEL, 18 JUNI 1910. Verkiezing. De Donderdag 16 dezer gehouden stemming voor twee leden van de Prov. Staten had ten uitslag dat gekozen werden de heeren Dikkers en Bok, resp. met 2159 en 2032 stemmen; de heer Korver bekwam 659, Staalman 1287 en Wijs 656 stemmen. Herstemming is alzoo niet noodig. Per bulletin deelden wij dezen uitslag aan onze geabonneer- den op Texel mede. Het Badseizoen. De reeds vroegtijdig ingetreden zomer zal voor de badplaatsen ongetwijfeld van groote beteekenis zijn; Ook Texel, met name de Koog, zal daarvan een goed aandeel bekomen naar het zich laat aanzien. De aanvrage om plaats in het Badhotel Prinses Juli- f ana is naar wij vernemen zoo groot, dat nu reeds voor een deel van den zomer alle kamers zijn verhuurd Diet alleen, doch ook is de beschikbare ruimte ia het dorp door den heer Flens gehuurd ea zal dus ook het dorp dezen zomer gestoffeerd zijn met badgasten. Het laat zich aanzien dat gedurende eenige weken eiken dag zestig gasten dagelijks aan de welvoorziene tafels in het Hotel den inwendigen mensch zullen bevredigen. Een zeer groote verbetering wordt door den heer Flens aangebracht door het maken van een steenen looppad vanaf het dorp langs het Badhotel tot aan het strand. Door de badgasten alsook door andere bezoekers aan het strand, zal deze verbetering zeker op hoogen prijs worden gesteld. Zij 't den ondernemer ten voordeele. Het Fanfarecorps. Het Texelsch Fanfarecorps zal Zondag 26 dezer wederom aan een wedstrijd deelnemen, ditmaal te Wijk aan Zee. Met veel ambitie hebben de werkende leden zich geoefend en zeker zal wel iedereen het corps een goed succes toe- wenschen. Zijn wij wel onderricht dan zal het corps voor den terugtocht des avonds „De Dageraad" afhuren waardoor het mogelijk zal zijn met de trein te 12.45 des avonds te Helder aankoraeDd nog naar Texel te vertrekken. Voor hen die dezen wedstrijd willen bijwonen of eens een langen dag aan den vasten wal zouden willen doorbren gen, is dit een mooie gelegenheid om van te profiteeren. Kostelooze waarschuwing1. Laten wij belanghebbenden er aan mogen herinneren dat vóór Juli de Grondbelasting en de belasting op het personeel voor de helft moeten zijn aan gezuiverd. Een ieder wachte zich voor schade. Oosterend17 Juni. Verg. Vrouwenkiesrecht. D6 vergadering van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecnt, hier op Woensdagavond j. 1. gehouden in „Het Wapen van Amster dam", was zeer goed bezocht. Na opening door de Presidente, Mevr. van 't Hof, werd de vergadering verder geleid door Mej. Langeveld, Vice Presidente der afdeeling Mevr. van 'tHof behandelde nu het on derwerp: „Waarom vragen svij, vrouwen, het kiesrecht?" Na den wensoh uitgespioken te hebben, dat do kiem van het rechtvaardigheids gevoel voor en door de vrouwen meer en meer zal groeien, opdat men mag komen tot een nieuwe dageraid voorde verdrukte sekse, werden ontwikkeld de strijd en de beweging voor vrouwenkiesrecht, het eenige middel, om tot verbeterde toestanden te komen. Niet spoedig moet men moedeloos worden, omdat de weg der evolutie steeds lang is. Doch de strijd is er een, die niet meer verloren kan worden. Er zijn er nog velen, die niet mede strijden, doch dit zal anders worden. Er zijn nog vrouwen, die zich heerscheres in eigen huis gevoelen, doch ze zijn dit niet werkelijk, omdat de gehuwde vrouw bij haar trouwen onmondig geworden is. Dan mag ze niet meer ge tuigen, geen executrice zijn, geen legaten aanvaarden. Dan heeft ze geen beschikking meer over eigen middelen. Is dat de plaats der vrouw? Is dat recht? Zij mag niets zonder toestemming van den man. Zonder kiesrecht geen verbetering. De mannen kiezen mannen, die hunne belangen voor staan. Die niet vertegenwoordigd zijn, worden niet gerekend Op de belangen der vrouwen wordt niet gelet. Daarom vragen wij om het kiesbiljet. Die vraag is geboren uit den drang der tijden, en wordt gedaan door vrouwen uit alle partijen en richtin gen. De vrouw wil verbetering van de slechte en eenzijdige huwelijkswetten, meerdere rechten voor hare kinderen. De vrouwen hebben belang hij de be lastingwetten, bij de militiewet, bij de ar beidswet, bij het woningvraagstuk, bij de rechtspleging, bij de leerplichtwet enz. Er is geen wet, waarbij de vrouw niet even veel belang heeft, als de man. "Waarom mag zij dan niet medehelpen tot het maken van goede wetten. Wij eischen het kiesrecht,, omdat wij weten en gevoelen, dat het algemeen belang er door gediend wordt. Gewezen werd op andere landen, als N. Zeeland, Finland, Zweden, Noorwegen, e.a. waar men reeds vrouwenkiesrecht heeft en gevraagd„Moeten de Nederlmdsche vrouwen achterstaan bij die allen Waarom dan gedraald. Gij mannen, waarom wilt gij niet medewerken tot verkrijging van recht voor uwe vrouw, voor uwe moeder? Vrouwen en mannen van Oosterend Wij roepen u toetreedt toe tot de vereeniging voor Vrouwenkiesrecht." Een luid applaus volgde op deze, met overtuiging uitgesproken duidelijke lezing. Jammer, dat het siraatlawaai nu en dan stoornis gaf. In de pauze traden 12 nieuwe leden toe. Verder zongen Mej.D. Keijser en de hr. Franssen„Het lied der Anti's", terwijl Mej. Gr. Keijser declameerde „Twee zielen", „Het sprookje van den stroom" „Der vrouwen Moed" en „De tijd wil strijd", waarna nog door allen gezongen werd „Vrouwenstrijdzang". De heer Lunter accompagneerde en gaf meerdere piano- nummers. Een en ander voldeed bijzonder en maakte dat de aanwezigen een rnooien avond doorleefden. De Vice-Presidente sloot met dank aan allen en met de beste wenschen voor de Vereeniging. Oudeschild, 16 Juni. Met 3 veebooten werden hedenmorgen 204S lammeren naar de Leidschemarkt vervoerd. Hedenmiddag werd in de Zeven Provinciën aanbesteding gehouden van het bouwen van een pakhuisje voor re kening van de T. E. S. O. Ingekomen waren 6 inschrijvingsbil jetten en wel: G. Groot Helder f S97. A. Krijn en f 8S3. A. Blom Oudeschild f645. Ju. Veen f639. Gabrs de Wijn 1479,90. Vlieland. Het Nederl. tjalkschip Neerlandia, kapitein Hekeman, van Wilhelm-burg naar Deventer bestemd, geraakte wegens dikken mist, in aanvaring met het Duitsche stoomschip Alfred, in de Noord zee nabij het lichtschip Terschellinger- bank. De Neerlandia kwam hier binnen met beschadigd s hip en gescheurd grootzeil, de Alfred kon zonder schade do reis vervolgen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1910 | | pagina 1