Nö. 2408.
Donderdag 27 October 1910.
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor de Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nur op den dag der uitgave
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANÖEVELD DE ROOLJ, ParkstraatBurg op Texel.
15—23 Oct.
De Tweede Kamer heeft met haar open
baren arbeid in de afgeloopen week een
aanvang gemaakt maar recht gelukkig was
het b6gin niet. Inzonderheid niet voor den
minister van oorlog, den heer Cool, die
een aantal kleine wetsontwerpen had inge
diend maar een harden strijd te voeren
had om er een deel van in veilige haven
te brengen. Er werd een vrij scherp debat
gevoerd waarbij niet alleen de linkerzijde
in de oppositie was, maar ook een deel
der rechterzijde onder aanvoering van den
anti-revolutionairen kapitein Duymaer van
Twist. Door de mannen der rechterzijde
werd den rechtschen minister derhalve het
leven moeilijk gemaakt en werden deze
eenige nederlagen bezorgd door het verwer
pen van eenige door hem ingediende
wetsontwerpen. Verschillende bladen die
de houding van den heer Van Twist en
diens volgelingen bespraken, spraken er
hun verwondering over uit en vroegen of
dit misschien het begin was van het einde
van 's heeren Cool's ministrieele loopbaan.
Zooals men weet heeft de heer Cool wel
zitting in het rechtsche Kabinet doch kan
men hem moeilijk bij de rechterzijde in-
deelen.
Na den minister van oorlog kreeg de
landbouwminister, de heer Talma een
beurt. De kamer nam de Bakkerswet in
behandeling, een wet die ten doel heeft
alle nacht- en Zondagsarbeid in brood
bakkerijen onmogelijk te maken. Niet in
koek-, banket- en beschuitbakkerijen, doch
alleen in die waarin brood gebakken worden.
Gedurende 8 uren van den nacht tusschen
8 uur 's avonds en 6 uur 's morgens mag
niet gewerkt worden. Het kan dus verboden
worden van 8 tot 4, van 9 tot 5 of van
10 tot 6. De beslissing daarover is aan den
bakkersraad. Er is voor den Zaterdag even
wel een uitzondering gemaakt n.l. doordat
dan 2 uur vroeger dan bepaald is met
het werk mag worden aangevangen. Be
halve deze zfin er voor de drukke tijden
in het bedrijf nog voor hoogstens 13 dagen
in het jaar uitzonderingen toegestaan. Voor
het ontwerp in behandeling kwam zijn er
door belanghebbenden tal van bezwaren
tegen aangevoerd, die thans weerklank
vinden in de Kamer. De wet zal ongetwijfeld
aan een ernstige misstand in onze samen
leving een einde kuniien maken en daarom
is het te hopen dat de Kamer haar aanneemt.
Waarschijnlijk zal dat ook wel het geval
worden als minister Talma bereid is enkele
wijzigingen in het ontwerp aan te brengen.
In hoeverre hij daartoe bereid is valt op
het oogenblik dat wij dit schrijven nog
niet te zeggen. Als deze regels onder de
oogen der lezers komen zeker wel.
Dan zal ook iets naders bekend zyn
omtrent het 40-miljoen ontwerp, waarover
in do Kamer dezer dagen opnieuw harde
woorden zijn gewisseld. Zooals men weet
weigert de regeering publiceering van het
rapport inzake onze defensie. Er zyn nu
twee moties ingediend om de openbaar
making te verkrijgen en deze zullen a.s.
Woensdag worden behandeld, 't zal ons
benieuwen wat 6r van komt.
—o o—o—
Na het eeuwfeest der Berljjnsche hooge-
school is bet 100-jarig jubileum gevolgd
van de Berlijnsche krijgsacademie en zooals
te begrijpen is kon op deze „Jubelfeier"
de „oberste Kriegsherr" niet ontbreken. De
Keizer zette door zyn aanwezigheid het
feest den noodigen luister by. Hy was
daarbjj vergezeld van zijn zonen.
Ook spreekt het wel vanzelf dat Keizer
Wilhelm, die toch al gaarne redevoert, nu
het een instelling gold die de genegenheid
van zijn hart bezit niet achterwege kon
blijven het een en ander op het ie6st te
zoggen.
Tegen 12 uur verschenen do hooge
gasten ter plaatse om door den directeur
der krijgsschool verwelkomt te worden en
om zich daarna door het met bloemen rijk
versierde „Treppenhaus" waar de wacht
posten in historische uniformen gestoken,
voor hem het geweer presonteerden, naar
de aula te begevon. Hier hield de Keizer
een redevoering waarover we niet in bizon
derheden kunnen trodon doch waarin ge.
wezen werd, dat de geest die de krijgs
academie heeft gemaakt tot wat ze geworden
is, een geest van nauwgezette plichtsbe
trachting was, vol onvoorwaardelijke toe
wijding aan de strenge eischen van het
soldatenberoep. Zoodoende is de academie
naar 's Keizers meening een burcht van
de krijgswetenschappen geworden, ver
buiten de grenzen van het Duit sche vader
land als een toonbeeld aangezien.
Ook wijdde de Keizer een woord van
aandenken aan de kameraden die van de
academie in 1860, 1866 en 1870/71 ten
velde zijn getrokken en op het slagveld
hun leven ten offer hebben gebracht voor
het vaderland.
Van de jubileumsgebeurtenissen vermel
den we nog dat de standbeelden van Koning
Frederik Willem III die de krijgsacademie
stichtte in 1810 en van Generaal Von
Scharnhorst, die voor de inrichting van
het onderwijs zorgde, met bloemen werden
versierd.
Een groote feestmaaltijd besloot de plech
tigheid.
—o—o—o—
De Fransche spoorwegstaking die in de
voorbije week zooveel van zich spreken
deed behoort gelukkig tot het verleden,
't Is er mee gegaan als verwacht mocht
worden. Dank zy het energiek optreden
der regeering is ze voor het syndicaat een
groot échec geworden.
De „algemeene" staking werd wel afge
kondigd, doch was geen oogenblik algemeen.
Al ging de dienst op de spoorwegen de
eerste dagen ook met groote bezwaren
gepaard en was het verkeer op een paar
lijnen een oogenblik geheel in de war, het
duurde maar kort en al spoedig kon het
verkeer weer vrij geregeld plaats hebben.
Reeds in de eerste beschouwing die W6
onmiddellijk na het uitbreken van de staking
gaven wezen we er op dat de vakvereeni-
ging de regeering met krachtige maat
regelen tegenover zich zag. Dat is in alle
opzichten juist gebleken. Briand wasvoor-
bereid en hij die nog maar enkele jaren
geleden zich zoo gaarne aan het hoofd van
een stakingsbeweging plaatste, aarzelde
thans geen oogenblik de strengste middelen
tot tegenweer te nemen o. a. door het in
militairen dienst roepen der stakers en door
het gevangen zetten der leiders van de
beweging. Daarover zullen in de eerst
komende Kamerzittingen stellig harde noten
worden gekraakt, maar Briand deed zijn
plicht, door de belangen van het algemeen
hooger te stellen dan die van een aantal
spoorwegmannen, hoe ernstig hun grieven
dan ook mochten zyn. Trouwens de regee
ring ontkent dat deze grieven de oorzaak-
der staking waren, maar was van meening
dat hier enkel een revolutionaire beweging
gold.
Met gestrengheid trad Briand tegen de
beweging op en zelfs was hij alleen bereid
voor de stakers onderhandelingen met de
directies der maatschappijen aan te knoopen
als deze niet langer in verzet bleven tegen
de militaire wet en de stakingsleiders die
wegens dienstweigering ontslagen werden
door de werklieden losgelaten werden.
Ook het houden van een betooging verbood
hij.
Doch niet alleen de regeering hadden de
leiders der beweging tegenover zich, doch
ook een groot deel der arbeiders, van wie
naar we reeds meldden slechts 1/i deel bij
het syndicaat aangesloten zijn. Wel hebben
blijkbaar ook tal van niet-aangeslotenen
aan de staking meegedaan, waarschijnlijk
uit vrees voor de stakers, doch ook een
groot deel is getrouw gebleven en bleef
aan den arbeid.
De staking behoort gelukkig tot het ver
leden, doch ze heeft intusschen reeds aau
duizenden meer of minder groote schade
berokkend en haar gevolgeu zullen zich
stellig nog wel in menig ambtenaarsgezin
straks doen gevoelen.
'tls nu maar te hopen dat de leiders
iets geleerd mogen hebben. Een staking te
proolameercn, die millioenen onschuldigen
schade berokkent eu de veiligheid in gevaar
brengt is moeielyk te verdedigen eu kan
misschien alleen als een daad van wanhoop
aangemerkt vergoeilijkt worden. We kunnen
niet uitmaken of or voor de werklieden
werkelyk geen andere weg meer was dan
dien zoo gevaarlijken weg der algemeene
werkstaking, ofschoon dit wel betwijfelt
moet worden. Indien het alleen geschiedde
om een kwestie van vereenigingsrecht uit
te vechten is de kwalificatie van werkeloos
heid hier niet misplaatst.
Intusschen ook de regeering zal iets
geleerd hebben. Dat de werklieden der drie
particuliere maatschappijen ernstige grieven
hadden, moest haar bekend zijn en dat ze
tegenover de directies dezer maatschappijen
wel wat aarzelend is opgetreden valt af te
keuren. Misschien dat ze nu wat strenger
tegen deze zal optreden. Althans de ver
zekering door Briand gegeven dat het loon
verhoogd zal worden doet zooiets verwach
ten.
Zooals we boven reeds terloops opmerkten
is de kwestie feitelijk nog niet geheel van
de baan. Ze zal stellig in de Kamer aan
de orde komen en Briand heeft nog heel
wat voor de boeg. Maar, men weet het,
zijn redenaarstalent liet hem nog nimmer
in den steek.
o o—o
't Is niet onmogelijk dat de voor de stakers
ongunstige afloop der Fransche staking
gunstige gevolgen zal hebben voor. Italië.
Zooals we reeds voorlang meldden feston d
tot nog toe in Italië groot gevaar dat de
spoorwegbeambten vroeg of laat het voor
beeld hunner Fransche collega's zouden
volgen, wanneer de regeering in Italië
heeft men Staatsexploitatie ten minste
niet op de haar voorgelegde eischen inging.
Ook bestaat er een overeenkomst tusschen
de vakvereenigingen van spoorwegpersoneel
en die der post- en telegrafiebeambten om
bij een eventueele staking gemeenschap
pelijk op te treden.
De toon in de vakbladen werd in den
laatsten tijd ernstig dreigend en het spoedig
uitbreken van een staking werd meer of
minder pertinent aangekondigd.
In verband nu met deze dreigende houding
heeft de minister van handel een onderhoud
gehad met het bestuur van de Italiaansche
spoorwegarbeiders, teneinde mondeling over
de eischen en grieven van het personeel
ingelicht te woiden.
Het onderhoud duurde volle drie uur en
daarbij werden alle punten van het vroeger
reeds ingediende adres der spoorwegmannen
breedvoerig toegelicht en besproken.
Zooals we destijds reeds mededeelden
hebben de werklieden de regeering een
aantal maatregelen aan de hand gegeven
waardoor zooveel op den dienst kan worden
bezuinigd, dat degevraagdeloonsverhoogirig
zonder bezwaar toegestaan kan worden.
Ook deze maatregelen werden besproken.
Hef resultaat was dat dc minister bij de
heropening der Kamer in 't laatst dei-
volgende maand een wetsontwerp zal in
dienen tot verbetering van het lot der
spoorwegbeambten.
't Is te hopen dat de wapenstilstand die
daardoor gesloten is gevolgd mag worden
door een vredesovereenkomst. Mogelijk dat
de Fransche gebeurtenissen daartoe wel
iets kunnen bijdragen.
TEXEL, 26
De Markt.
Oct. 1910.
De aanvoer ter markt wordt minder,
rundvee is vrijwel hoofdzaak, evenzoo
jonge krulstaarten. De prijzen blijven
er echter nog al aan, zeker tot bevredi
ging van verkoopers.
Niettegenstaande het koude schrale
weer blijft het marktbezoek zich hand
haven en wordt er nog al eens een
extra uurtje bij aangeknoopt, vermoe
delijk wel om zich bij voorbaat reeds
schadeloos te stellen voor den stillen
tijd van marktbezoek welke den komen
den winter in uitzicht stelt.
Bioscope 1 oorstclling.
Wij vestigen de aandacht onzer lezers
op de in dit nummer en ook bij groote
biljetten aangekondigde Bioscope-voorstel
lingen welke Zaterdag en Zondag a.s.
gegeven zullen worden in de concertzaal
van Hotel Texel.
Enkele nummers daarvoor opgegeven,
zijnde gebeurtenissen van jongen datum,
mogen ten bewijs zijn dat veel nieuws
kan worden verwacht.
Bioscopevoorstellingen trekken hier
steeds een goed bezoek en 't is zeker
niet gewaagd om ook voor deze gelegen
heid tot bezoek aan te sporen, omdat
er reden bestaat te verwachten dat veel
moois zal worden vertoond. Moge door
goed bezoek de ondernemer van dit
amusement voor moeite en kosten
ruimschoots schadeloos worden gesteld.
Oosterend, 25 Oct.
De huishoudelijke vergadering van de
afd. Oosterend v.d. Nederl. Prot. bond,
jl. Zaterdag gehouden, was al zeer slecht
bezocht. Behalve het Bestuur waren
slechts drie leden aanwezig.
Aan de orde waren de gewone werk
zaamheden, die geen nader vermelding
behoeven.
De heer S. Wuis, die thans te Helder
woont, had bedankt als lid van het
Bestuur. In zijn plaats werd gekozen
de heer C. Duinker, met het lot tegen
den heer P. Zuidewind. De heer Duinker
heeft de benoeming aangenomen.
Medegedeeld werd, dat ds. Onnekes,
van Helder, as. Zondag voor de afd.
zal optreden.
Nadat nog enkele namen genoteerd
waren van predikanten, die men wenscht
uit te noodigen, werd de vergadering
gesloten.
Vlieland.
In hotel Meijer werd 20 October de
jaarvergadering van Vlielands Volks
bibliotheek gehouden. De belangstelling
der leden bleek in de huishoudelijke
aangelegenheden der vereeniging ditmaal
al zeer gering te zijn, slechts 7 waren
tegenwoordig. De heer Schaafsma had
kennis gegeven dat hij als voorzitter
en als lid bedankte.
De. vice-voorz., de heer Gr. Bruijn,
opende alzoo do vergadering.
De notulen der laatste vergadering
werden door den heer J. Molenaar ge
lezen en door de aanwezigen goedgekeurd
waarna financieel verslag werd uitge
bracht over het afgeloopen jaar. De
outvang3ten bedroegen f 145 825, de
uitgaven f50.665, saldo 94,66. De heeren
Dekker en Wels bevonden de rekening
in orde.
De bibliothecaris, de heer G-. Donia,
deelde mede dat 67 lezers van de biblio
theek gebruik maakten en in het
tijdvak October 1909 October 1910
2582 boeken werden geruild. Besloten
werd eene som uit te trekken voor den
aankoop van nieuwe boeken voor de
bibliotheek.
De verkiezingen voor de periodieke
aftredende bestuursleden konden niet
plaats hebben door de geringe opkomst
der leden. Besloten werd daarvoor een
nieuwe vergadering te beleggen in de
hoop, dat er dan meer belangstelling
mocht zijn. Ook zal dan worden ber aad-
slaagd over de kwestie, hoe in de gegev en
omstandigheden 4 lezingavonden tot N ut
en Genoegen kunnen worden georgani
seerd.
De vise-president sloot daarna de
vergadering.
De spraak terug.
Een stomme landlooper, die met een
briefje in de hand, waarop zijn ongeluk
vermeld staat, Twente afreist, stal nabij
Diepenheim een mand. De eigenaar zette
hem achterna en haalde hem te Goor in
Om zijn vervolger in den waan te
brengen, dat hij zich in den peisoon
vergiste, wierp de „stomme" het briefje
weg en begon een praatje.
De politie zal nu het verdere ouder-
zeek leiden.
TEXELSCHE COURANT
