Advertêntiën.
INGEZONDEN STUKKEN.
Vergadering H. M. v. L., afd. Texel.
"Wij waren verhinderd de vergadering
bovengenoemd bij te wonen, welwillend
werd ons het volgende medegedeeld
De uitgaven over 1910 bedroegen (met
inbegrip van het nadeelig saldo over 1909
groot f 191,12) de som van f 597,81®
de ontvangsten 429,—
Voordeelig saldo thans f 168,316
Na uitvoerige discussie is besloten in
Augustus van dit jaar een rammen-
keuring te houden, en alsdan een punten-
stelsel in te voeren.
Een voorstel tot het houden van een
Yeulenkeuring werd aangehouden tot de
Mei-vergadering.
In zijn slotwoord bracht de Yoorz.
hulde aan de nagedachtenis van wijlen
den heer P. Boon Pz. als oud-lid en
grondlegger van de Texelsche lammeren-
markten.
Oudeschild, 14 Febr.
Gisteravond had in de Zeven Provin
ciën de jaarvergadering van de vereeni-
ging „Dorpsbelang" plaats.
Voorgeschreven in Januari, werd zij
door verschillende omstandigheden pas
heden gehouden. De opkomst was, zooals
gewoonlijk allertreurigst te noemen. Na
opening door den voorzitter en na voor
lezing en goedkeuring der DOtulen van
de laatstgehouden algemeene vergadering
doet de penningmeester rekening en
verantwoording over het afgeloopen
boekjaar. Uit diens uitgebreid en Dauw-
keurig verslag bleek, dat de vereeniging
thans met een tekort van 1 164,55 had
te kampeD, tengevolge van de uitdieping
van de Nieuwe- of Schildsloot. Zij hoopt
dit echter binnen betrekkelijk korten
tijd weder te boven te zijn. Alle stukken
en bescheiden, op de rekening betrek
king hebbende, werden nagezien en in
orde bevonden, zoodat de rekening goed
gekeurd en de penningmeester met
dankzegging voor zijn richtig beheer
gedechargeerd werd Bij de daarop vol
gende verkiezing van 2 commissarissen
in plaats van de heeren J. Schellinger,
die moest aftredeD, maar niet terstond
herkiesbaar was, en Jb. Wz. Hillenius,
die bedankt had, werden bij eerste
stemming gekozen de heeren J. P. Dros
en P. de Waard, die, ter vergadering
tegenwoordig, de benoeming aanvaardden.
Breedvoerig werd, daarna gesproken
over de wenschelijkheid van het verkrij
gen van rechtspersoonlijkheid, mot het
oog om in mogelijke botsingen met
pachter en anderen in rechten te kunnen
optreden. Besloten werd, ze zoo spoedig
mogelijk aan te vragen. Op voorstel van
het bestuur, welk voorstel door den
voorz. uitvoerig werd toegelicht, werd
besloten, dat de vereeniging zich in bet
vervolg ook met de behartiging van
andere dorpsbelangen zal bezighouden.
Als zoodanig werdeD genoemd, betere
straatverlichting, betere afvoer van het
vuile water, het aanleggen van een
rij weg achter hetOudeschild, woningbouw
enz. In den breede werd het een en
ander besproken.
Te ODgeveer 9V5 uur eindigden de
discussies en sloot de voorzitter deze
vrij belangrijke vergadering.
Waarom is vruchtwisseling onmisbaar.
Wat is er noodig om dat te kunnen
toepassen en iets over Texelsch bodem.
rten-
voor VIER achtereenvolgende plaatsingen
in de Texelsche Courant in eens opge
geven, worden slechts driemaal in
rekening gebracht.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Vruchtwisseling ia een middel om den bodem
vruchtbaar te maken en te honden. Tarwe, bijv.
zal beter groeien in erwten-, klaver- of aardappel-
stoppel, dan in haver-, gerat- of roggestoppel en
wat is daar nu de oorzaak van, dat de eene plant
veel beter na deze of die en slechter na een
andere groeit.
Hiervoor zijn verschillende redenen. Granen
bijv. hebben vezelige wortelen en zoeken hun
voedsel uit den bovengrond Klavers, boonen en
koolzaad hebben een pennewortel, die dii per in
den grond dringt en het voedsel dieper naait
Bieten en mangeïwortels bezitten een pennewortel
met kleine takjes en haartjes, die ineen kleinen
omtrek hun voedsel zoeken en daarom een goed
bemesten bodem vragen; Vlas heeft een wortel
die door den gebeelen bodem dringt en daarom
met minder voedsel tevreden isom dat alles is
vruchtwisseling noodzakelijk, want de planten
laten na den oogst een verschillende hoeveelheid
wortels achter, bijv roode klaver laat 4 maal
zooveel organische stof, 9 maal zooveel stikstof,
6 maal zooveel phosphorzuur en 8 maal zooveel
kali in den grond achter dan gerst. Bovendien
brengt de klaver de stikstof, phosphorzuur en kali
als bet ware uit den ondergrond naar den boven
grond, dat kost geen centen, daarom is een
klaverstoppel voor een graanplant een besten
bodem, ook voor vlas. Hu kan ieder zien dat met
wisselbouw den bodem beter wordt, wnnt de
graangewassen komen met hun wortels niet in
den ondergrond en kunnen bet voedsel dat daar
in zit er niet uithalen, daarom mag het ecne
graangewas nooit in het andere gezaaid worden.
Misschien zullen er zijn die beweren, dat vrucht
wisseling niet noodig is, omdat men de verbruikte
stoffen door het gewas uit den bodem gehaald,
aan kan vullen met verschillende kunstmeststoffen,
maar die bewering noem ik belachelijk en niet
verstandig, want dat is alleen volgens theorie.
Als men bijv. 4 of 5 maal een graangewas op
hetzelfde land verbouwt, dan blijft al het voedsel
in den ondergrond zitten, want graangewas komt
met de wortels daar niet in, waarom toch wordt
de opbrengst van een graangewas dat dikwijls
achtereen op hetzelfde land geteeld wordt elk jaar
minder, ook nog volgens een theoretische bemes
ting? De oorzaak daarvan is ziekte, dat met geen
kunstmest te verhelpen is, maar wel met vrucht
wisseling, neen, achter eeu graangewas et n vrucht
die het voedsel uit den ondergrond naai den
bovengrond brengt en dat kost geen centen, dat
is practiscli. Want als er van A tot Z gebouwd
wordt volgens theorie, dat zal niemand volhouden
neen, uit de theorie de noodige lijnen genomen
en die practisch toe te passen, daarin ligt in het
landbouwbedrijf alles opgesloten, daarvoor dient
men ook eenige kennis en ondervinding te hebben
want vele voordeelen kan men uit de vrucht-
wisseling trekken met wat ondervinding.
Ook nemen de planten het voedsel verschillend
op, de eene plant heeft meer kali, de andere meer
phosphorzuur, de andere meer stikstof noodig,
waar tegenover staat, dat dit door kunstmest
oogenschijnlijk wordt verholpen. Doch dit is maar
schijnbaar, want de eene plant neemt de stikstof
in den vorm van amoniak, de andere liever in
den verm van salpeterzuur. Daarom groeit koolzaad
zoo goed op een versche stalbemesting, wijl daarin
veel amoniak zit, wat koolzaad graag heeft. Vlas
echter heeft liever salpeterzuui, daarom mag vlas
niet na veische stalbemesting gezaaid worden,
maar liever twee of driejaar later. De peulvruchten
nemen de stikstof uit de lucht, daarom verbouwe
men die in een grond arm aan stikstof, bijv. na
een graangewas. Bovendien heeft de vrucht
wisseling nog andere voordeelen, betere vernieling
vah het onkruid.
Kweeken van graan immer op hetzelfde land,
doet den bodem vervuilen, daarom wissele men
af met hakvruchten, enz. Ook krijgt men een
betere verdeeling der werkzaamhedenwordt
steeds betzelfde gewas geteeld, dan moet alles op
denzelfden tijd gezaaid en gemaaid worden, wat
zeer schadelijk zou zijn, en bet allervoornaamste
is, dat men met wisselbouw het voortwoekeren
van plantenziekten tegen gaat. Als men bijv.
bieten op hetzelfde land verbouwt, wordt den
bo. em bietenmoei en de bieten willen en kunnen
niet meer groeien, dat is met geen kunstmest te
verhelpenneen, de oorzaak daarvan is het
bietenaaltje, dat bij voortdurende bietencultuur
kan voortwoekeren. Om dat nu tegen te gaan,
wat is daarvoor noodig? hoe kan men nu dat
bietenaaltje verdelgen Dat kan op een gcedkoope
manier gebeuren dan wordt er op zoo'n stuk
land tarwe of wat anders gezaaid, van die vrucht
kan dat bietenaaltje niet leven cn moet sterven.
Hetzelfde kan ook gezegd worden van de brand
in bet vlas en ook van de klaverkanker. Al de
voordeelen hier in dit schrijven omtrent de
vruchtwisseling mogen niet weggeredeneerd wor
den. Hiermede deuk ik geDoeg medegedeeld te
hebben, waarom vruchtwisseling noodig is.
Om nude wisselbouw in het landbouwbedrijf te
kunnen toepassen, wat is er dan in de eersle
plaats daarvoor noodig? Dan moet men hebben
goede communicatiemiddelen, om met alles gemak
kelijk en goedkoop te kunnen wegkomen, en
daarvoor is in een landbouwstreek (als er geen
spoorlijn gelegd kan worden), het beste een
kanaal. Wellicht zullen er wezen die zeggen neen
een tram is beter. Ziehier mijne mccning, een
tram voor de landbouw acht ik eenigszins goed
als er rechtstreeksche aansluiting aan een spoorlijn
is, maar dal kan op Texel niet, daar zouden de
goederen van den tram in 't schip moeten, dus
tweemaal laden en lossen en ook tweemaal vracht
voor den kooper of afzender, hetwelk schadelijk
is en steeds blijft, ook gebeurt het meermalen
dat goederen per tram verzonden aan de haven
komen dat het schip is vertrokken, dan moeten
die goederen weer in een loods gesjouwd worden
dat kost weergeld. Met het vervoer op een kanaal
is dat allemaal zoo niet, de schipper komt met
zijn schip waar u hem hebben wil, de goederen
kunnen zoo in 't schip geladen worden en zonder
oponthoud rechtstreekseh naar de plaats van
bestemming ecbracht worden, dat transport gaat
veel gemakkelijker, goedkooper en vlugger en
daar is het toeh maar om te doen. Ook kan een
kanaal voor bet uitwateren van groot nut wezen.
Dos Texelaars zorg voor een kanaal, uwe gronden
zullen er in waarde enorm mede stijgen,Texel is
toch zoo'n mooi eiland, waarvan iets moois te
maken is op landbouwgebied, voor geen moeilijk
heden ol geldelijke offers teruggedeinst om een
kanaal te krijgen en als dan het kanaal er eenige
jaren is cn men komt dan met de boot van den
Helder naar Üudeschild en de boot is dan met
mist of slecht weder een tien minuten in vertraging
te Oudeschild, dan kan ik mij al verbeelden in
de toekomst te hooren toeroepenIs de tram al
vertrokken? hiermede wil ik zeggen, als er een
kanaal is, dat dan na eenige jaren een tram wel
zal volgen.
Nu nog iets over Texelsch bodem.
Mijn bedoeling met dit schrijven is dat elke
Texeiscbe boer ook bij de schapenfokkerij bouwen
moet, dat moet beiden gedaan worden, de bodem
van Texel vraagt dat. Hoe gemakkelijk zou dat
werken, als van een gedeelte weiland, bouwland
gemaakt werd als dat perceel dan een jaar of
acht bebouwd was kon het weer dicht gelegd
worden en dan weer een nieuw gedeelte van
weiland voor bouwerij gereed makenminder
schapen behoeft men daar niet. voor te houden,
een beetje meer kunstmest op 't. overige weiland
zal de opbrengst van gras veel grooter maken.
Verleden zomer heb ik op 'teiland Texel
gekocht 21 Hectaren vlas, dat vlas was best
gegrocit en bij navraag hoeveel kunstmest, er op
dat vlaslarid gebruikt was werd mij medegedeeld
van 200 K.G. ammoniaksuperphosphaat, per U.A
Een perceel was er bij van de Hofstede Groningen
daar niets bij gedaan was cn toch best vlas, wat
mij verwonderde. Ook de oogst die ik heb zien
groeien, was weinig of geen kunstmest bij en de
stand van dat gowas was goed to noemen. Als ik
nu een vergelijking neem inct de kunstmest die
bij ons in Axel gebruikt wordt, dan durf ik
beweren, dat Texelsch bodem vruchtbaar is, want
als wij bij ons in Axel die metnode van kunst
mest gebruiken toepassen zooals op Texel gedaan
wordt, dan hadden wij geen vruchten Ik zal eens
een staatje geven, wat een Axelsche boer opzijn
land gebruiken muet om een voordeelige oogst te
kunnen winnen, ik zal opgeven voor hoeveel
waarde in guldens per Hectare voor elk gewas
afzonderlijk gebruikt wordt
Bieten per Hectare 90 gulden
tarwe 45 n
gerst 40 n
haver n n 45
vlas n ii 70 ii
aardappels// n 75 <i
erwten, boonen, klavers, weiland per HA. 25 gld.
Het gebeurt soms dat tarwe of gerst in erwten-
s oppel met stalmest bemest gezaaid worden, in
dat geval wordt er niet zooveel kunstmest gebruikt
op die twee gewassen. De erwten, boonen en
klavers hebben ook niet zooveel noodig omdat die
gewassen hun stikstof uit de lucht opnemen en
dat ook weer gedeeltelijk in den grond vastleggen
hetgeen dan weer ten goede komt voor de graan
gewassen die er in gezaaid worden, maar op onze
gronden zijn de erwten ook nog dankbaar voor
een beetje chilisalpetcr. De waarde van de kunst
mest hier van elk gewas aangetoond is middel
matig genomen, daar zijn bij ons boeren die nog
meer en ook minder gebruiken al naar de om
standigheden van de vruchtbaarheid van 'tland,
doch een Axelsche boer met een hofstede van 50
H.A. bouwland gebruikt gemiddeld elk jaar voor
ongeveer 3000 gulden aan kunstmeststoffen.
Wellicht zal de lezer denken, kan dat nu niet
minder; mijn antwoord daarop is neen. Ziehier
eens een vergelijking met bieten genomen, hetgeen
ook van toepassing is voor de andere gewassen.
A. zaait per H.A. voor 90 gld. kunstmest op bieten.
B. ii n n n 60 u ii n ii
C. ii tr n n 40 ii n u n
Dat is nu op drie manieren genomen. Als nu
de grond van vruchtbaarheid eener is, dan zal A
met een bemesting van 90 gulden per H.A.
40.000 K.G. bieten oogsten. B. met een begjesting
van 60 gulden per H.A., 34000 K.G. bieten
oogsten en C. met eeu bemesting van 40 gulden
per H.A. 29000 K.G. oogsten. De bieten zal ik
uu nemen aan de prijs van 12 gld. de lOOti K.G.
A maakt dan 12 maal 40,000 is f480,per HA.
B 12 u 34,000 -408,n
C ii n 12 n 29,000 - 34S,—
Volgens onze metbode wordt op 50 Hectaren
bouwland 15 H.A. met bieten gezaaid, dus zal
A. op 15 Hectaren bieten meer maken dan B.
1080,en meer dan C. 1980,nu heeft A. aan
kunstmest meer gebruikt dan C. 750,gulden
op de 15 H.A., maar heeft f1980,meer getrok
ken, dus dan van 1980 750 afgetrokken, dan kan
A. als zuivere winst meer in zijn zak stoppen dan
C. 1230 gulden. Ook de vergelijking genomen
van A. met B. zal A. ook nogal wat meer op zak
stoppen en dat komt gemakkelijk -binnen, daar
kunnen weer al wat rekeningen mede betaald
worden en ook nog een echte Havana sigaar van
gerookt worden, de werkzaamheden blijven de
zelfde, een mensch is evengoed in de weer voor
een slechte oogst, dan voor een goede, maar dat
is niet hetzelfde met het onkruid, in een goede
oogst kan het onkruid niet groeien, maar in een
slechte oogst groeit het weelderig. Want als de
vrucht niet groeit, dan groeit het onkruid, nu
kunt u gemakkelijk zien dat een volledige bemes
ting het voordeeligst en goedkoopst is. Misschien
zal er bij het lezen van dit stukje wel beweerd
worden, het papier is geduldig en daar kunt u op
zetten wat u wil, neen waarde lezer, dit is zoo
maar niet uit de lucht gegrepen, waarlijk niet,
het is de ondervinding die hier spreekt en dat
is de beste leermeester. Als het land op Texel
dezelfde bewerking en kunstmest als hier in Axel
ontvangt, dan zal de opbrengst van de Texelsche
grond niet minder wezen dan in 't land van
Axel, ook moet met het gebruiken van kunstmest
verstandig gewerkt worden, want anders wordt
er meer schade dan voordeel gedaan, en dat zou
erg wezen, dan had u een slechte oogst en was
uw geld ook kwijt, maar een verstandige boer
weet wel hoe dat ingepikt moet worden, want
al doende leert men
Dus Texelaars haalt toch uit den grond, wat er
uit te halen is, waarom langer gewacht, tot. er
andere menschen kornen die dat voor u zullen
doen, want dat is onvermijdelijk, als u het niet
doet, dan zullen het andere doen, wanrom de
gewoonten van vader, grool vader en overgrootvader
na doen, als de tijd het anders vraagt. Wat zult
u het toch ook onzin noemen, als een boer een
koe hebben wil, die elke dag 25 liters melk geeft
en die man heeft zoo een koe gevonden en gekocht
en bij hem op de stal gezet, maar als die man
nu 12 liters melk uit de koe getrokken heeften
daarmede tevreden, de rest, 13 liters, in de koe
zitten laat, w it schiet die man er dan mede op of
hij een goede koe heeft, als hij er toch niet uit
haalt wat er uit te halen is, dan is toch niet de
schuld aan de koe, dat er zoo weinig melk van
komt, maar aan den boer zelf, de schuld omdat
hij hem niet beter uitgemolken heeft, en dan
zult u met mij toch moeten zeggen, wat is die
handelwijs van dien man toch verkeerd.
Misschien heb ik met dit schrijven niet al te
groote blijken gegeven van taal er. stij 1 ken nis,
maar ik boop dat de lezer dat over het hoofd zal
willen zien, want het is maar geschreven door een
Zceuwscbcn boerenzoon, die gewoonlijk in bun
jeugd te weinig onderwijs ontvangen, om zich
duidelijk te kunnen uitdrukken, want bij ons
worden de jongens vroeg aari 't werk gezetmaar
ik vind het altijd mooi dal een boer doet wat
een boer past, en tevens hoop ik, dat dit stukje
toch wel zal kunnen en willen begrepen worden.
U, mijnheer de Redacteur mijnen beleefden
dank voor de verleende plaatsruimte.
Noem ik mij Uw dw. dnr,
DIRK VAN HOEVE Ez.,
Februari 1911. Axel.
I'urmercnd, 14 Febr. Aangevoerd:
312 Randeren waaronder:
133 vette koeien 68 ii 80 Cfc. per KG,
17_ Gelde koeien f 150 a 220
>0 Melkkoeien f 190 a 300.
5 stieren.
58 vette kalveren f 1,a f 1 20 p. Kg.
771 Nuchtere kalveren f 12a 1 28
420 Schapen f 17 h 124,
867 Lammeren t 17,a I 24,
293 vette varkens 1 0,50 a 1 0,54 per Kg.;
39 magere varkens 1 18 a 1 28,—;
234 biggen f 8 a I 13
kipeieren f 4.10 a f 4.75 per 100;
Amsterdam, 6 Febr. Aangevoerd
307 Runderen, le kwal. 79 a 83 ct. j
2e kwal. 74 a 78 ct
3e kwal. 66 a 72 ct. g,
130 Molk- en. Kalfkoeien 1 145 a t 290,
88 Nuchtere Kalveren f 10,I 15,
890 Vette Varkens 50 a 52 ets.
HERVORMDE GEMEENTE.
Woensdag 15 Februari.
Cocksdorp, 's Avonds 7 uur ds. Boeke.
Den Hoorn, 's Avonds 7 uur Bijbellezing.
Donderdag 16 Februari.
Waal, s Avonds 7 uur Bijbellezing.
Oosterend, 's Avonds 7 uur Bijbellezing.
GEREFORMEERDE KERK.
Oosterend, 's Avonds 7 uur ds. Dagevos.
HERVORMDE GEMEENTE.
Zondag 19 Februari 1911.
Burg. Vm. 10 uur ds. Kijne.
Koog, Vm. 10 uur ds. Van der Waa.
Oudeschild. Voorin. 10 uur Ds. Visser
Den Hoorn. Nam. 2 uur ds. Visser.
Dankzegging.
Oosterend. Vm, 10 uur ds. van Grasstek.
CoclcsdorpVm. 10 uur ds. Boeke.
GEREFORMEERDE KERK.
Oosterend. Vm. half 10 ds. Dagevos.
Nam. half 3 ds. Dagevos,
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Oosterend, Vm. 10 uur ds. Kuperus.
Burg, 'sAv. half 7 ds. Kuperus.
Den HoornVm. 10 uur ds. Bussemaker.
Geboren JOHANNES SIMON,
zoon van J. A. HILLEN
en G. KOORN.
Den Burg 13 Febr. 1911.
Na een langdurig, doch geduldig
lijden, overleed beden zacht en kalrn,
in haar Heer ea Heiland, onze ge
liefde Moeder en Behuwdmoeder,
JANSJE OUENDAG,
Wed. van Jan Gonggrijp,
in den ouderdom van ruim 64 jaren,
H. KooGER-Gonggrijp) ,p
D. Kooger. rexel
C. Ouendag-Gonggrijp.
M. H. Ouendag.
G. Gonggrijp,
Harlingen, 13 Februari 1911.
De zaak wordt op deuzclfden voet
voortgezet.
Wij hebben liet bovenstaande geen plaats willen
weigeren, doch merken op dal ilcrgclijke uitge
breide slakken, in een klein blad wel wat veel
plaatsruimte vragen. Verder willen wij evenlucele
inzenders van slakken er op wijzen dat voor copij
eener courant het papier sleede op édne zijde moet
worden beschreven. Uiig.)
lledeu overleed te Driebergen, ouze
inuig geliefde Grootvader, de hoor
K. TESSELHOFF Sr.
in ilea ouderdom van bijna 84 jaren.
Het loven was hom Cristus,
Het sterven bom gewin.
Ds. C. v. d. Y AA.
II. M. v.d. WAA.
De Waal, 13 Februari 1911.
Bij deze betuigen wij onzen hartelijken
dank aan allen die bewijzen van deelneming
hebben gegeven gedurende do ziekte en
het overlijden van onze gelielde Moeder
Behuwd- en Grootmoeder,
TRIJNTJE KALIS,
Wed. G. Houtwipper,
en in 't bijzonder aan onze geachte buren
dragers en kleedoplegstcrs, die zoo wel
willend zijn geweest aan onze lieve Moeder
do laatste eer te bewijzen.
Uit all er naam,
A. HOUT WIPPER,
Den Burg, 15 Febr. 1911,