N°. 2452.
Donderdag 30 Maart 1911.
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Bio oenland
Van week tot week.
Uit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor de Berg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
linden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer Ct#
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
A B O N N E ME NTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGtEVELD D E ROOU, ParkstraatBübs op Texel.
18—85 Maart.
De voorbije week kan op 't gebied van
wetgeving een zeer belangrijke worden
genoemd. De Kamer behandelde n. 1. het
wetsontwerp tot wijziging der Arbeidswet,
waaraan alle zittingen waarbij twee
avondvergaderingen in de afgeloopen
week gewijd werden en waarby belangrijke
beslissingen werden genomen. De bedoeling
der behandelde wetswijzigingen is hoofd
zakelijk om den arbeid van vrouwen en
jeugdige personen in fabrieken, werkplaat
sen en de andere ondernemingen, die onder
de bepalingen der wet vallen beter dan tot
nog toe te reglementeeren. Een gevolg
daarvan zal o. m. zijn dat straks kinderen
beneden 14 jaren in de bedrijven geen arbeid
mogen verrichten, en dat de leeftijdsgrens
voor jeugdige personen van 16 op 18 jaar
wordt gesteld. Het landbouw- en veeteelt
bedrijf is uitgesloten, doch de Kamer besloot
wel de veenderijen in de wet op te nemen,
zoodat ook voor den veenarbeid de beper
kende bepalingen gelden.
Lang en breed is door de Kamer gedebat
teerd over een amendement van den heer
Aalberse e. a. bepalende dat voortaan in
de fabrieken, werkplaatsec etc. geen
gehuwde vrouwen meer werkzaam mogen
zijn. Dit zoo ingrijpende amendement, dat
door de heeren Schaper,de Savornin Lohman
en minister Talma, krachtig bestreden werd,
kon geen meerderheid halen. Met 39 tegen
30 stemmen werd het verworpen. De
gehuwde vrouw zal dus niet uit de fabriek,
werkplaats en veenderij verbannen worden.
Aangenomen werd evenwel een amende
ment van de sociaal-democraten, bepalende
dat gehuwde vrouwen en de vrouwen die
een huishouding te verzorgen hebben des
Zaterdags niet langer Jan tot 1 uur 's namid
dags in de fabriek mogen werken en even
eens een ander amendement, waardoor de
minister gemachtigd werd om voor alle of
sommige bedrijven den vrijen Zaterdag
middag by bestuursmaatregel in te voeren.
Ook werd een amendement der sociaal
democraten aangenomen, waardoor in 't
vervolg jeugdige personen in de glasblaze
rijen geen nachtarbeid mogen verrichten,
benevens een amendement van den heer
Wijkerslooth om aan den lOurendag voor
vrouwen en jeugdige personen een SSurige
werkweek te verbinden Deze amendementen
waren alle door minister Talma bestreden
zoodat de Donderdagavondzitting waarin
de beslissingen vielen er nu juist geen
fortuinlijke voor hem was.
De Kamer bracht Vrijdag de behandeling
der. Arbeidswet ten einde en ging daarna
eenige dagen tot 5 April a. s. - met
vacantie. Dan zal allereerst de eindstemming
over het ODtwerp Arbeidswet aan de
orde worden gesteld. Het lot van het ont
werp is niet onzekerwe verwachten dat
het met een flinke meerderheid aange
nomen zal worden.
De Engelsche bladen hebben zich in de
laatste dagen nog steeds bezig gehouden
met de redevoering die door minister Sir
Edward Grey de vorige week ter gelegen
heid van het Marinedebat uitgesproken werd.
Deze rede waarin het abritage denkbeeld
ten grondslag lag heeft blykbaarin breede
kringen in Engeland weerklank gevonden
en het ontbreekt Grey waarlijk niet aan
sympathiebetuigingen. Bijna alle bladen van
schier elke richting brengen zc bijna iederen
dag onder de oogen hunner lezers. Ook is
men begonnen een beweging op touw te
zetten om het arbitrage-denkbeeld flink te
propagoeren. Voorop staan daarbij de kerk
genootschappen te Londen, die een paar
reusachtige meetings voorbereiden. Of dezo
met zooveel vuur begonnen beweging tot
practische resultaten zal leiden moet afge
wacht worden doch te wensohen is dit
alleszins.
Ook in de Vereenigde Staten hebben de
woorden van Grey instemming gevonden
al zjjn er ook enkele an i-Engeli ch gezinde
bladen die al bij voorbaat zich togon een
nauwere aansluiting tuaschen Engeland en
dt Unie verklann. Tcch is hit niei on-
nlogeiyk, dat deze nauwere aanfluiting tot
stand zal komen. Naar gameid wordt houdt
men zich aan het departement van buiten-
lundsche zaken te Washington reeds bezig
met het gereedmaken van een ontwerp-
tractaat met medewerking van den Britschcn
ambassadeur. Men hoopt dit ontwerp verdrag
waarbij alle geschillen die er tusschen
Engeland en de Unie mochten ontstaan
aan arbitrage zullen worden onderworpen,
nog in de aansiaar.de buitengewone zitting
van het congres aan de orde te kunnen
stellen.
Zijn deze berichten juist dan staat het
begin van de uitvoering van het mooie
denkbeeld derhalve binnenkort voor de
deur. Dat echter binnen afzienbaren tijd
een eind gemaakt zal zijn am de zorg
wekkende krijgstoerustingen mag evenwel
niet verwacht worden. Immers men weet
nog niet eens of andere regeeringen ook
tot een overeenkomst te bewegen zullen
zijn. Een vriendelijk artikeltje van de offi-
cieuse Duitsche pers bv. zegt op zich zelf
nog zoo weinig. Van socialistische zijde zal
in den Rijksdag biunenkort een voorstel
tot beperking der krijgstoerustingen aan de
orde gesteld worden en men behoèft zich
helaas nog niet met de hoop te vleieD, dat
er ook maar iets van terecht zal komen.
Evenmin als in Oostenrijk onlangs het
geval was. De regeeringen meenen het nog
niet zonder een belangrijke versterking
van leger en vloot te kunnen stellen.
Dat neemt echter niet weg, dat het met
veidwiunen van het arbitrage denkbeeld op
den duur vruchten zal kunen afwerpen,
—o—o—o—
Het Fransche Kamerlid Malvy, dat zooals
men weet door zijn interpellatie Briand ten
val en Monis op het regeeringskussen
bracht, is door laatstgenoemde het onder
ministerschap van justitie toegestopt. Voor
wat hoort immers wat. Dat onder minister
schap was wel een nieuw ambt maar omdat
het niet best ging den weinig nog gepres
teerd hebbenden Malvy in de rij der mi
nisters op te nemen, moet er maar een
uitweg gezocht worden. Over diens benoe
ming is in de bladen iniusschen al heel
wat te doen geweest. Men heeft zich
kostelijk met het geval vermaakt, ten koste
van den nieuwbakken titularis natuurlijk.
Schier door alle bladen is de draak met
hem gestoken. En niet minder met de
verregaande dankbaarheid van minister
president Monis. Het gevolg is daarvan
geworden dat men nu iu Frankrijk spreekt
van een „kweste-Malvy" en dat in de
Kamei er al een interpellatie over gehouden
is. Monis verdedigde zijn keuze met hand
en tand en stelde zelfs de kwestie van
vertrouwen. Met groote meerderheid nam
toen de Kamer een motie van vertrouwen
aan.
De Fransche regeering ligt al sedert
eenigen tijd overhoop met de wijngaarde
niers in net Zuiden. Trouwens niet voor
de eerste maal. 't Gaat met de wijnoogst
in de laatste jaren niet geheel naar wensc'a,
mede ook een gevolg van geknoei door
minder soliede fabrikanten en wijnverval-
schers. De regeering heeft daartegen dan
ook maatregelen genomen. De wijngaarde
niers in het Aube departement nu, hebbeu
van de regeering ook maatregelen gevraagd
doch kregen een nul op hun request. Het
gevolg daarvan is geworden dat de wijn
gaardeniers een stelselmatig verzet geor
ganiseerd hebben, die allereerst bestaat in
de weigering om belasting te betalen en
verder in het en bloc optreden van de ge
meentebesturen. Daarbjj worden dan nog
groote betoogingen georganiseerd. In de
meeste dorpen is het geheele bedrijf stop
gezet en heeft men op de gemeentehuizen
de vlag halfstok geheschen met krip om
woeld. In enkele gemeenten trokken de
de burgers in optocht naar het marktplein
om daar alle belastingaanslagen ten vure
te doemen.
Ook in het Marnedepartement liet zich
do agitatie gevoelen. De regeering laat nu
een onderzoek naar de toestanden instellen.
o—o
De polit ek heef: in Ita iö eeu luelijko
streef uitgi hnald. Zcoals men weet herdenkt
men op het schiereiland he: gouden feest
van Italië'3 eenhe.d, doch in de feest
vreugde heeft zich in de afgeloopen week
oon sohrillo wanklank laten hooron. Men
is er n 1. plotseling voor een ministrieele
crisis komen te staan.
De kiesrechtkwestie is daarvan de oorzaak
geweest. Het Kabinet Luzzatti diende in 't
laatst van het vorige jaar een wetsontwerp
tot herziening van het kiesrecht en dat
ontwerp was in behandeling bij een com
missie, die een rapport aan de Kamer moet
overleggen. Teneinde nu tegemoet te komen
aan de eischen der gematigde partijen nam
de commissie een voorstel aan het rapport
niet in te dienen voor het einde van de
zittingsperiode der huidige Kamer. Daarvan
zijn de radicalen en socialisten evenwel
niet gediend, omdat zij willen dat de nieuwe
Kamer nog gekozen zal kunnen wo den
onder de bepalingen der nieuwe wet en
tevens omdat zij vreesden dat ze met een
truc der commissie te doen hadden om
het ontwerp van de baan te krijgen. Ze
stelden daarom in de Zaterdag jl. gehouden
zitting voor een datum vast te stellen waar
op het rapport der commissie moest worden
ingediend en wel uiterlijk binnen twee
maanden. De regeering evenwel wenschte
deze motie niet te aanvaarden doch even
min het voornemen van de commissie goed
te keureD. Luzzatti wenschte half en half
toezegging te geven dat de kieswetwijziging
nog in de Kamer haar beslag zou krijgen.
Evenwel de Kamer besloot met groote
meerderheid, 265 tegen 70 stemmen, aan
de commissie haar zin te geven. Daar nu
de radicalen niet de regeering gesteund
hadden meenden de radicale ministers van
openbare werken en onderwijs het bijltje
er bij neer te moeten leggen, waarop ook
de andere ministers besloten hun porte
feuilles ter beschikking van den Koning
te stellen.Daar inzonderheid de oud minister
Giolitti de man was die de motie er
doordreef is men van oordeel dat hij door
den Koning als opvolger van Luzzatti aan
gewezen zal worden.
TEXEL, 29 Maart 1911.
Uitvoering U. d. I.
Zondagavond gaf de Rederijkerskamer
U. d. I. hare laatste voorstelling voor
het seizoen.
Voor ditmaal was de keuze gevallen
op een tooneelspel, en wel dat van
Mendes da Costa„Zijn Model".
Met goede verwachting zijn wij dien
avond opgegaan naar Hotel Texel, en
laat ons maar terstond zeggen dat wy
Diet zijn teleurgesteld.
.,Zijn Model" is een stuk dat groote
eischen stelt aan de resp. vertooners.
Liefde voor de kunst staat daarin boven
aan en wordt zoo sterk uitgebeeld dat
zelfs eene dame uit de meer gegoeden
stand zich aanbiedt als model voor een
schilder te posoareu, niet slechts om
daardoor de kunst te dienen, alsook om
den kunstenaar de gelegenheid te bieden
zijn talent te ontplooien.
Verschillende omstaudigheden zijn
evenwel oorzaak er van dat dit goede
voornemen niet tot uitvoering geraakt.
De opoffering van d9 edele vrouw
blijft echter hierbij niet, doch uit zich
later door afstand te doen van een geluk
hetwelk haar deel kan zijn, om dat geluk
eeno andere vrouw deelachtig te doen
worden. Dit is de intrige, de hoofd
inhoud van het meergenoemd tooneel-
spel.
Het stuk eisebt van alle medespe
lenden groote zorg, doch inzonderheid
van enkele vertooners, waarom het ge
heel als 't ware draait. En daarvoor
hebbeq wij gaarne een woord van lof.
Met groote toewijding werd het stuk
weerg9geven en met niet minder groote
aandacht werd de uil beelding gevolgd.
Wij zullen geen namen noe nen, de ver
tooners zouden dit zeh'e wellicht
niet verlangen niet iedere rol leent er
zich toe om de blondere aandacht
te trekken, doch gaarne getuigen wij
dat het geheel ons uitmuntend heeft
voldaan, dat menige passage uitnemend
schoon was.
Of allen hebben genoten? Over den
smaak valt niet te twisten. Sommigen
geven meer de voorkeur aan een blijspel,
weder anderen komen slechts om het
bal, voor hen is het tooneel bijzaak.
Zij die echter tooneelliefhebbers zijn en
er wellicht wel eens iets aan hebben
gedaan, hebben zeker odgetwijfeld een
hoogst aangenamen avond in Hotel
Texel doorgebracht. Namens hen brengen
wij de Kamer gaarne een woord van
dank voor den mooien avond van Zondag.
Ter geschikter tijd was de voorstelling
afgeloopen en konden de danslustigen
profiteeren van het bal, dat nog menig
uurtje in beslag Dam.
Openbare Vergadering 27 Maart.
Naar bekend is werd een openbare
vergad-ring uitgeschreven tegen Maan
dagavond jl. in het Hotel Texel, waar
als spreker zou optreden Ds. Nobel, van
Geertruidenberg, propagandist der Vrijz.
Hervormden.
Die vergadering was vrij goed bezocht,
zeker ruim 100 personen waren aan
wezig, zoowel dames als heeren, ook
van andere dorpen.
De heer Pisart opende de bijeenkomst
met een welkom aan allen, inzonderheid
aan de van de overige dorpen opgekomen
personen, aan den spreker voor dien avond
Ds. Nobel, en de met hem gekomen
predikanten Ds. Onnekes en Ds. Poort
van Helder.
Ds. Poort sprak daarna een kort woord
om ds. Nobel bij de verg. in te leiden,
die zou spreken over de vrijzinnige be
ginselen; verder maakte spr. duidelijk
dat deze bijeenkomst uitgaat van de
„Vereeüiging voor de belangen van de
vrijz. godsdienstigen" en het doel van
deze bijeenkomst is, om ook hier een
dergelijke vereeniging in het leven te
roepen. Daarna verkreeg ds. Nobel het
woord.
Een volledig verslag te geven van
hetgeen door -dezen spr. werd gezegd,
achten wij ondoenlijk en zou ook zeker
te veel van onze ruimte in beslag nemen.
Het was niet wat men kan noemen een
lezing of een rede, doch meer een causerie
verduidelijkt door vele ervaringen door
spr. in zijn ambtsbediening opgedaan,
aan welke causerie spr. nagenoeg een
paar uur wijdde.
De spr. trachtte duidelijk te maken
het onderscheid tusschen de 2 groepen,
de orthodoxen en de vrijzinnigen tot de
Ned. Herv. Kerk behoorende, een kerk
genootschap waartoe nog steeds 50 pCt.
van het Nederlandsche volk behoort. De
eene groep beweert volgens spr. cfe
waarheid te hebben; cfe ware leer; de
andere groep zegt er is één waarheid,
die ons dagelijks wordt geopenbaard. Dat
meeDingsverschil hetwelk zich ook open
baart in het bestuur der Herv. Kerk,
in classis en synode, belet meenings-
eenheid, als gevolg waarvan verdraag
zaamheid op den achtergrond blijft; het
welk door spr. met tal van voorbeelden
wordt aangetoond.
Over de orthodoxe groep, wijdde spr.
verder niet uit, doch het zondenregister
der vrijzinnigen werd nogal bloot gelegd
en aan haar adres werd menige scherpe
opmerking gericht over hare laksheid
waar zij moet pal staan, voor hare be
ginselen. Er wordt geklaagd over de
onverschilligheid der vrijzinnigen voor
haar beginselen, zegt spr., en die klacht
is niet ten onrechte. Het gevolg hiervan
is dat de vrijzinnige partij steeds meer
en meer wordt verdrongen weldra geheel
uit de kerk gedrongen zal zijn. Er
gaat over ons land een zwarte golf, zegt
TEXELSCHE COURANT.
—o—o—o—
—o—o—o—
