N°. 2480.
Donderdag 6 Juli 1911.
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Bin n en land
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden-
Noor de Borg 30 Cis. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
unden met verliooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Bubg op Texel.
24 Juni—1 Juli.
De Kamer is nogniet met vacantie kunnen
gaan ofschoon' ze in de laatste dagen in
een wel wat erge vacantie-stemming ver
keerde. Het heeft er zelfs eenige malen
erg gespookt, zoodat ze meer op een
Poolschen landdag dan op een Nederland-
sche Volksvertegenwoordiging geleek. Gis
ter, Vrijdag, was een bij uitstek rumoerige
dag. Behandeld werden eenige voorstellen
de regeling van den arbeid betreffende. De
heer Brummelkamp wenschte dadelijk nog
de Bakkerswet te behandelen, doch kreeg
zijn zin niet. De Kamer verwierp het
voorstel. Later op den dag kwam de heer
de heer de Stuers de regeering kapittelen
over de wijze van aanschaffing van een
paar gekleurde iamen die ons land aan
het Vredespaleis ten geschenke zal geven.
Hij kwam zelfs met een motie van afkeu
ring, doch toen er gestemd was bleken er
maar rnim 40 leden aanwezig te zijn. De
vergadering was niet voltallig en de voor
zitter verdaagde de zitting tot Woensdag,
niettegenstaande het bezoek dat president
Fallieres dan aan ons land zal brengen.
Dit alles had plaats onder vreeselijk veel
rumoer. De Kamer leek meer op een bende
dan op een deftig college.
Het grootste deel van de week heeft de
Kamer nog zoek gebracht met de behan
deling der vraagpunten betreffende de
ziektewet. Het resultaat der besprekingen
is ten slotte geweest dat vraagpunt één
aangenomen, vraagpunt twee ingetrokken
en vraagpunt drie verworpen werd.
Het voorspel der verzekeringsdebatten is
daarmee achter den rug. Wanneer evenwel
het eigenlijke spel aan zal vangen is nog
moeilijk te zeggen.
—o—o—o—
Onder voorzitterschap van het Tweede
Kamerlid mr. H. Tydeman werd Zaterdag
de algemeene vergadering gehouden van
den Bond van Vrjje Liberalen. De voorzitter
hield ter opening van de vergadering een
rede, waarin een overzicht werd gegeven
over hetgeen er in politiek en parlementair
opzicht in het afgeloopen jaar voorviel, in
zoover de vrij-liberalen daarbij geïntres-
seerd waren geweest. Het heeft de vrij
liberalen niet aan scherpen strijd ontbroken,
maar mr. Tydeman achtte dat een bemoe
digend verschijnsel. Als mr. Troelstra de
vrij-liberalen zijn grootste vijanden noemt
dan mogen deze deze uitspraak aanvaarden
als een lofspraak en een erkenning van
hunne principieele bestrijding van het
socialisme.
In het vervolg zjjner redevoering wees
mr. Tydeman er op dat thans meer dan
ooit de liberale opvattingen naar voren
moeten worden gebracht, omdat er geen
tijd was sedert 1848, waarin ze zoo be
dreigd werden als tegenwoordig. Aanvan
kelijk aldus de spreker scheen het
ministerie-Heemskerk een verzoenende po
litiek te wenschen en bevrediging te willen
schenken aan hen die meer invloed van
den godsdienst op het maatschappelijk
leven, in school en huis wenschten; thans
wordt het duidelijk dat men een christelijk
economisch stelsel tegenover het liberalisme
wil plaatsen. De spreker laakte het in de
regeering en de regeeringsmeerderheid, dat
men den weg uitgaat waarop men bezig
is de vrijheid aan te randen, het leven,
de zeden, do gebruiken, de bedrijven, de
administratie van bovenaf te regelen, de
waarde van het individu te miskennen en
eigen verantwoordelijkheid uit te blusschen.
Uitvoerig oefende de spreker critiekuitop
het doen en laten van regeering en Kamer
meerderheid. We kunnen daarover echter
niet verder in bijzonderheden tieden en
vermelden alleen nog dat de spreker ein
digde met de aansporing tot de vrij liberalen
om pal te staan in den strijd voor het
liberale beginsel.
Van hetgeen verder op de vergadering
behandeld werd moet allereerst genoemd
worden het rapport van de commissie tot
instelling van een onderzoek naar de wer
king van het Belgische stelsel van ouder
domsvoorziening. We hebben voor eenige
weken de conclusies vau dit rapport mede
gedeeld, die kort samengevat hierop neer
komen, dat hot Belgische stelsel mits
eenigszins gewijzigd ook voor ons land
geschikt werd geacht. Lang en breed werd
over het onderwerp van gedachten gewis
seld waarvan het resultaat was, dat be
sloten werd de kwestie nader te bestu-
deeren en op de volgende algemeene ver
gadering opnieuw aan de orde te stellen.
Vervolgens kwam de kiesrechtkwestie
aan de orde. Door de afdeeling Amsterdam
was een motie dienaangaande voorgesteld
waarin met het oog op het streven der
Liberale Unie tot het vormen van een
vrijzinnige coalitie, ten einde onder de
leuze van algemeen kiesrecht de verkie
zingen in 1913 tegemoet te gaan, verzocht
was de kiesrechtkwestie in de algemeene
vergadering aan de or,de te stellen. Dit
verzoek werd toegestaan. Uitvoerig werd
er over de kwestie van gedachten gewisseld,
terwijl het resultaat was dat aangenomen
werd de volgende motie:
„De algemeene vergadering van den
Bond van Vrije Liberalen, gehouden te
Utrecht den 24 Juni 1911, spreekt als haar
gevoelen uit:
lo dat voorstellen tot vervanging van
de bestaande kiesrechtregeling door een
niet-attributieve regeling met uitsluitingen
waarvan de omvang in het beginselpro
gram van den Bond is aangeduid, niet be
hoeven te worden afgewezen
dat bij Grondwetsherziening het streven
van den Bond gericht moet blijven op
versterking van den invloed der Eerste
Kamer op de wetgeving en op al hetgeen
overigens kan strekken tot vermeerdering
der waarborgen voor de, als eerste eisch
van Staatsbeleid, door den Bond steeds op
den voorgrond geplaatste onpartijdige be
hartiging der onderscheidene volksbelangen
naar mate van hunne beteekenis voor de
gemeenschap
2o dat een gezamenlijke stembusactie
van de vrijzinnige groepen onder de leuze
Grondwetsherziening om te komen tot in
voering van algemeen kiesrecht, niet tot
verbetering van den politieken toestand
zal leiden en derhalve geen aanbeveveling
verdient.
Voordat deze motie aangenomen werd
was verworpen een andere motie om de
kwestie te verdagen en eveneens een motie
bedoelende om de woorden op versterking
van den invloed der Eerste Kamer in de
eerste motie weg te laten.
Nadat vervolgens nog de rekening en
verantwoording van den penningmeester
goedgekeurd waren ging de algemeene
vergadering over in een met gesloten deuren
We kunnen ons beknopt verslag besluiten
met de opmerking dat de vrij-liberalen er
blijkens de aangenomen motie niet aan
denken deel uit ie maken van een vrij
zinnig blok als gewenscht wordt.
—o oo—
De Pruisische Landdag heeft gedaan werk
gekregen, althans voorloopig. Eerder dan
men verwacht had, eigenlijk vrijwel geheel
onverwacht. De kiesrechtkwestie was er in
de laatste dagen aau de orde en gaf aan
leiding tot haast hopelooze debatten. Het
Pruisisch kiesstelsel is, zooals men weel,
lang niet een ideaal stelsel. Von Bulow
noemde het zelfs reeds in zijn tijd het
slechtste van alle kiesstelsels in Europa.
In het nu geeindigde zittingsjaar kwam de
Pruisische regeering met een „verbeterde"
kieswet op de proppeD, doch deze gaf tot
zoo'n verward debat en zooveel tegenstand
aanleiding dat op een goeden dag het ont
werp maar weer ingetrokken werd. Sedert
is er af en toe in den Landdag meer of
minder scherp over de kwestie gedebatteerd.
Zoo ook in de afgeloopen week en daarbjj
hadden de vrijzinnigen het de regeering
en haar meerderheid zeer lastig gemaakt.
Waarschijnlijk heeft een en ander de
regeering maar doen besluiten om de heeren
naar huis te zenden. De mededeeling van
den president Donderdag dat 's avonds de
zitting gesloten zou worden kwam voor
de vrijzinnigen vrijwel onverwacht. Midden
in een fel debat over een voorstel tot ver
daging der beraadslagingen tot Vrijdag
kwam de voorzitter Von Kröoher verklaren
dat verder debat onnoodig was, omdat bij
juist een briefje van Von Bethmann Holweg
gekregen had, meldende dat de Landdag
naar huis kon gaan.
Dat er over de kwestie druk in de bladen
geschreven wordt en de vrijzinuigen alles
behalve gesticht zijn over deze „nieuwe
gewelddaad" der regeering ligt voor de hand.
—o—o—o
Het Engelsche Hoogerhuis heeft in de
laatste dagen blijk gegeven, den strijd met
de regeering niet te vreezen. De behandeling
der Vetowet is thans in vollen gang en
verschillende amendementen die door de
lords voorgesteld waren maakten reeds een
punt van bespreking uit. De regeering van
haar kant geeft echter niets toe. Meer dan
eens heeft ze reeds vroeger de verklaring
afgelegd dat ze zich van de drukte der
lords niets zal aantrekken en geenszins zal
toestaan dat deze veranderingen in het
Vetoontwerp aanbrengen. Doch de leden
van het Hoogerhuis schijnen zich daaraan
niet te zullen storen. Althans een belangrijk
amendement, dat de regeering onaanneme
lijk had genoemd, werd met groote meer
derheid van stemmen aangenomen. En het
zal wel niet bij dat eene amendement
blijven. Zoo wordt het steeds duidelijker
dat de Lords voornemens zijn den strijd
tegen regeering en Lagerhuis tot den einde
voort te zetten.
Toch zijn er nog die voorspellen dat ze
ten slotte als de regeering op het punt
staat om den Koning in de zaak te mengen
bakzeil zullen halen. Wat intusschen de
plannen der regeeriug zijn voor 't geval het
Hoogerhuis zich blijft verzetten, is nog
moeielijk te zeggen. De viaag treedt meer
en meer op den voorgrond nu de Lords
hardnekkigen in hun verzet en vond ook
in het Lagerhuis reeds uiting. Minister
Asquith wenschte evenwel voorloopig niets
los te laten.
—o—o—o—
De Fransche Kabinetscrisis heeft, zooals
men weet, maar kort geduurd. In de afge
loopen week heeft de nieuwe minister
president zijn Kabinet reeds aan de Kamer
kunnen voorstellen. Bij die gelegenheid
werd ook de gebruikelijke regeeringsver-
klaring afgelegd. Deze bracht weinig bij
zonders en vestigde alleen den indruk dat
de iegeering zich zal aansluiten bij de
gematigd vooruitstrevende partijen. Na de
regeeringsverklaring kwamen de inter
pellaties aan de orde. In antwoord daarop
verklaarde minister-president Calleaux dat
de regeering van plan is werkelijk te
regeeren, zich zoowel van revolutie als
reactie verre te houden, het land orde en
hervormingen te schenken en de onder
handelingen met de spoorwegmaatschap
pijen over de weder-in-dienststelling der
ontslagen cheminots voort te zetten.
Na toejuichingen der republikeinen werd
een motie van vertrouwen in de regeering
aangenomen.
—o—o—o—
Niet alleen Frankrijk, ook Oostenrijk
kreeg in de afgeloopen week een nieuw
Kabinet. Dat was reeds voorzien, want het
resultaat der jongste verkiezingen voor den
Rijksraad was weioig hoopvol voor de
regeering. Bovendien kwam voor haar nog
de moeilijkheid dat de christelijk-socialen
die de regeering steeds zoo flink steunden
na hun nederlaag bij de stembus besloten
tot een onafhankelijke politiek. De positie
van het Kabinet-Bienerth was daardoor
onhoudbaar geworden en ontslagname
volgde.
Als opvolger van Bienerth is opgetreden
baron Von Gautsch, een Z6er gematigd man,
van wien men de verwachting koestert,
dat het hem zal gelukken den strijd tus-
schen de Duitschers en Tsjechen te be
slechten en de parlementaire machine weer
op gang te brengen.
TEXEL, 5 Juli 1911.
De afgeloopen week.
De kermisweek is voorbij en daarmede
het jaarlijksch wederkeerend volksfeest
„kermis'" genaamd. Van de kermis valt
niet zooveel te zeggen, 't was zioals we
dat gewoon zij n wellicht nog iets soberder.
De kermisgei st. ,ag er ook niet zoo dik
op, een paar avonden was het x\r
druk, doch overigens bleef het v„
stilletjes, 'tls niet te verwondereu, de
gelegenheden om uit te gaan vermenig
vuldigen zich voortdurend de fiets, het
vervoermiddel in onze dagen, biedt
menige gelegenheid om te profiteeren
van gepaste uitstapjes, welke een hooger
genot bieden doch hoe het zij, de beurs
lijdt onder dat alles en niet onwaar
schijnlijk is het dat daaronder ook de
kermis lijdt. Dat die ruil nog niet zoo
kwaad is, wordt door menigeen toe
stemmend beantwoord.
Zij die van de kermis eenig voordeel
verwachtten, zullen over die meerdere
onthouding zich zeker niet zoo verheugen;
toch zullen ook zij nog wel eenige zaken
hebben gedaan het is nog steeds de
gewoonte dat op de kermis iets moet
worden gekocht, en zoo ging het ook
weder dit jaarartikelen welke bij de
hier gevestigde neringdoenden in goede
kwaliteit zijn te bekomen, daarnaar wordt
niet omgezien, op de kermis wordt zoo
iets gekocht, dat is nu eenmaal de
traditie. En die traditie zal zich nog
lang blijven handhaven.
Van de geboden gelegenheid tot het
bezoeken van tooneelvoorstellingen werd
nogal gebruik gemaakt; wij willen wen
schen dat de ondernemers er van
tevreden zullen zijn geweest, evenzoo
die van het theatre, hetwelk op het
kermisplein een standplaats vond. De
bezoekers van een en ander waren niet
altijd even eensdenkend over hetgeen
hun werd geboden, doch dat kan even
zoo goed aan de bezoekers als aan de
vertooners hebben gehouden.
De kermisweek is voorbij en daarmede
de kermis; de rust en goed9 orde in de
huisgezinnen, die groot gevaar liep in
het ongereede te geraken, zal weder in
goede banen komen We komen tot rust.
Moge bij allen de gedachte aan de afge
loopen week een aangename herinnering
achter laten.
De vliegdemonstratie.
Ook Texel heeft kunDen profiteeren
van het zeldzaam schouwspel hoe de
mensch zich door de lucht beweegt. Op
initiatief van eenige ingezetenen werd
ook hier eene vliegdemonstratie voorbe
reid. Jammer genoeg deed het weer
zich voor deze prestaties niet zoo gun
stig kennen, da wind verijdelde menige
voorgenomen vlucht.
Zaterdagavond had de eerste vliegtocht
plaats door den aviateur Darioli; 't was
een vlucht van nog geen 5 minuten,
doch 'twas voor hen, die zulks nimmer
hadden gezien een indrukwekkend ver
schijnsel. Statig steeg de groote vogel
op, majesteus zweefde zij door het lucht
ruim, beschreef een grooten kring en
daalde daarna weder op dezelfde plaats
van waar ze was opgestegen. Eenig
mooi, was de algemeene uitspraak van
hen die deze vertooning mochten zien,
en men moet eerbied hebben voor de
vindingrijkheid van 's menschen geest,
die zuike dingen mogelijk maakt.
Ia het overzicht van ons nummer
vau Donderdag 29 Juni, waarnaar wij
verwijzen, wijdt onze overzichtschrijver
eeu artikeltje aan de aviatiek in het
algemeen, en nu we hier daarvan een
proefje hebben gezien, en ods blijkt
welke moeilijkheden nog zijn te over
winnen, is het ons duidelijk dat de
vliegkunst nog op de onderste sport van
de ladder der volmaking staat.
Maandagavond werd weder een kleine
vlucht gemaakt, die niet minder be
wondering wekte; bij de daling op den
grond echter beliep het vliegtuig eenige
averij.
De commissie die in deze het initiatief
nam, was wel wat ontstemd c. t do
vliegeniers hunne vlucht door den ster
ken wind moesten uitstellen, en dat
i niet zooveel malen werd gevlogen ais
TEXELSCHE COURANT.