m 2518,
Donderdag 16 November 1911.
25s'Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
B
ionenland.
Van week tof week
Uit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dek Bürg 30 Cts. Franco per post door ge-
beel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 3 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uiig. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel
4—12 Nov.
Onder leiding van deD heer H. Snijders
uit Middelburg werd Zaterdag en Zondag
te Zutfen de algemeene vergadering ge
houden van den Vrijzinnig Democratischen
Bond. Deze vergadering was om tweeërlei
oorzaak niet zonder belang, eerstens omdat
er op ter sprake kwam de vraag of de
vrijzinnig democraten niet met de liberalen
onder één vaan zouden kunnen worden
geschaard en in de tweede plaats omdat
de Bond zijn standpunt inzake de ouder-
doms- en invaliditeitsverzorging te bepalen
had.
Wat het eerste betreft herinnert de lezer
zich wellicht nog, hoe niet lang geleden
van liberale zijde de wenschelykheid be
toogd werd dat de vrijzinnig democraten
weder terugkeeren tot de liberale partij,
waarvan zij zich 10 jaar geleden afge
scheiden hebben. En ook hoe dat denkbeeld
bij de leideis der vrijz. democraten geen
gewillig oor vond. Wel heeft de Bond zich
nu niet over deze zaak uitgesproken, toch
mag uit de rede van den voorzitter en uit
de instemming waarmede deze ontvangen
werd, afgeleid worden, dat van een terug
keer tot het liberale kamp voorloopig nog
wel geen sprake zal zjjn. De voorzitter
achtte het oogenblik daarvoor thans Dog
niet geschikt. Van terugkeer tot de Liberale
Unie zal nu geen sprake kunnen zijn.
Vele leden van den Bond zijn nimmer lid
der Unie geweest en bij de overgroote
meerderheid van de overigen zal weinig
genegenheid bestaan, den naam van „libe
raal" zonder meer, weder als uitdrukking
voor haar politieke overtuiging aan te
nemen. Ofschoon het niet meer de vraag
is of de Liberale Unie voor algemeen
kiesrecht is dat staat wel vast maar
wel is het de vraag of zjj bij de eerstvolgende
verkiezingen voor de Tweede Kamer van
alle door haar gestelde candidaten zal
vragen: instemming met dat programpunt
en met de urgentie van grondwetsherziening
die het zal moeten verwezenlijken.
Samenwerking tusschen beide partijen bij
de e. k. verkiezingen achtte de spreker zeer
wel mogelijk, doch de basis zal moeten zijn
de wensch om ten spoedigste door middel
van Grondwetsherziening te komen tot
algemeen kiesrecht mits goed omschre
ven wat daaronder moet worden verstaan
en tot evenredige vertegenwoordiging.
Wanneer de Liberale Unie bereid mocht
zijn bovenbedoelde instemming te vragen
aan „haar candidaten, dan zal een vrucht
bare principieele samenwerking, ook met
behoud van ieders zelfstandigheid mogelijk
zijn.
Men mag aannemen dat deze opvatting
van d6n voorzitter door den Bond gedeeld
wordt. Of de Liberale Unie op die voor
waarden samenwerking bij de stembus zal
willen, dient afgewacht te worden.
Het tweede belangrijke onderwerp dat
onder de aandacht der algemeene vergade
ring werd gebracht, betrof, zooals we boven
reeds opmerkten, de kwestie der ouderdoms-
en invaliditeitsverzekering. Over deze
kwestie werd den geheclen tweeden dag
gedebatteerd. We kunnen, over de ver
schillende besprekingen en voorstellen hier
niet in bijzonderheden treden, doch ver
melden alloen de resultaten ervan. Do
groote vraag die hierbij ter beslissing aan
do vergadering voorgelegd werd, was wel
of do Bond zich zou uitspreken voor het
beginsel van Staatspensionnoering of ovor
hot beginsel van verplichte verzekering met
hulp van don Staat. Laat ons al dadelijk
zeggen dat de aanhangers der Staatspeusio-
neering in de minderheid bleven. Na lang
durige besprekingen werd aangenomen een
motie ingediend door de afdeeling Amster
dam, nadat deze op verschillende plaatsen
gewijzigd was en die daarna als volgt
luidde
„Ouderdomsverzekering en invaliditeits
verzekering behoeven niet gelijktijdig ge
regeld te wordeD.
Bij de regeling der ouderdomsverzorging
behoort er tegen gewaakt te worden, dat
z|j niet de invaliditeitsverzekering en de
andere takken van sociale verzekering in
gevaar brenge, door voor zich alle gelden
op te eischen, die de Staat voor deze doel
einden kan beschikbaar stellen.
Wanneer beide verzekeringen niet gelijk
tijdig worden geregeld, behoort in overeen
stemming met de heerschende volksover
tuiging de ouderdomsverzorging allereerst
te worden geregeld.
Bij de ouderdomsverzekering zal een
bijdrage kunnen worden gevorderd van hen
die boven een door de wet te bepalen
minimum aan loon verdienen."
Besloten werd de inzake de verzekerings
kwestie nog restende punten in April of
Mei van het volgende jaar een algemeene
vergadering tc houden.
Vermelden we nog dat de Bond thans
56 afdeelingen telt met 4514 leden en dat
tot leden van het Hoofdbestuur gekozen
werden de heeren J. Mussert te Amsterdam,
mr. G. van Drooge te Dordrecht, J. H.
Bregonje te Haarlem en F. Bartelink te
Maastricht.
o—o o
Met enkele woorden is reeds door ons
melding gemaakt van de eindelijke tot
standkoming der overeenkomst tuschen
Frankrijk en Duitschland inzake Marokko
gesloten. Het zal thans aan de goedkeuring
van de mogendheden die de Algeciras akte
onderteekend hebben worden onderworpen.
Daarna zal het ook in het Fransche parle
ment ingediend worden naar de meening
van den kanselier heeft het Duitsche met
de heele overeenkomst niets te maken.
Een meening waarover in de'Duitsche pers
al heel wat harde noten gekraakt zijn.
Voor zoover uit do gepubliceerde beslist
opgemaakt kan worden krijgt Frankrijk wat
het verlangdehet beheer over Marokko.
Frankrijk heeft geen ander doel gehad, het
wilde naast zich in Marokko geen tweede
groote mogendheid dulden en is daarom
thans tevreden. Het kan Marokko thans
geheel onder zijn invloed nemen.
Duitschland heeft bereikt, dat het naast
de verzekering, dat Marokko geopend zal
blijven voor de mededinging van alle natiën,
een stuk krijgt van het Fransche Congo-
gebied, langs de grens van zijn kolonie
Kamerum.
Nu zou men meenen dat do Marokko-
kwestie thans tot het verledene behoort,
doch dat is niet geheeljuist. Wantin het
Fransche parlement zoowel als in den
Duitschen Rijksdag zal er nog wel menig
woordje over gezegd worden. Vooral in
den Rijksdag, omdat, zooals we reeds mede
deelden, de kwestie den val van den
minister van koloniën, Von Lindequist,
tengevolge heeft gehad en tevens omdat
de meeningen over de waarde van het
nieuwe gebied zeer uiteenloopen. Een
deel der Duitseho pers is lang niet tevreden
en stopt het niet onder stoelen en banken
dat het van meening is, dat de Fransche
diplomaten den Duitschen in deze kwestie
de baas geweest zijn. Von Bethmann
Holweg en Von Kidorlen Wachter krijgen
hc6l wat te hooren.
Zooals gezegd loopen de meeniugen over
de waarde „des Deutsches Neulandes" zeer
uiteen. Sommigen noemen het een door
roofbouw uitgebuit gebied, dat zoo goed
als ontvolkt is en waar de gevreesde slaap
ziekte zijn slachtoffers maakt; anderen
daarentegen noemen het een vruchtbaar,
gezond land, dat de Duitsche kolonisatie
in alle opzichten waard is.
Het beste zal wel zijn te gelooven dat
de waarheid in het midden ligt, te meer
waar het groote gebied vier maal
zoo groot als het Koninkrijk Beieren
noch zoo weinig bezocht en beschreven is,
dat het moeielijk is een juist oordeel uit
te spreken. De gouverneur-generaal van
Fransch-Congo, vatte in 1906 toen van
een overeenkomst nog geen sprake was
zijn oordeel over het gebied aldus samen
Het land is waterrijk, met groote wouden
bedekt en vruchtbaar. Een prachtige
plantengroei wordt er gevonden naast an
dere natuurrijk dommen, De bevolking is er
echter onrustig en roofzuchtig en een deel
behoort nog onder de menscheneters
gerangschikt te worden.
Minister Von Lindequist die thans afge
treden is, schat de waarde van het nieuwe
gebied klaarblijkelijk niet zoo heel hoog.
Hij heeft het ronduit gezegd dat hij het
als een „für Deutschland geringwertigen
Gebietszuwachs" beschouwde. Hij meende
dan ook geen enkele verantwoordelijkheid
in dezen te kunnen dragen en treedt liever
af. De Keizer was daarover niet best te
spreken, zoodat hij Von Lindequist niet
eens in afscheidsaudientie ontvangen heeft.
Dat wijst er wel op dat de overeenkomst
zijn goedkeuring heeft en de positie van
den kanselier zeer vast is.
Intusschen heeft de Rijksdag den kanselier
het vuur na aan de schenen gelegd. De
besprekingen over de Marokko politiek der
regeering, Donderdag aangevangen bezorg
den Von Bethmann Holweg stellig geen
aangename uren. Wel heeft hij in een
lange rede de voordeelen van de overeen
komst trachten aan te toonen, doch veel
succes had hij niet. Zijn politieke vrienden
toonden zich allesbehalve gesticht. De
woordvoerders van het Centrum, de con
servatieven en nationaal liberalen verweten
de regeering op heftige wijze, dat ze tegen
over Frankrijk blijken van groote zwakheid
had gegeven.
En nu deed zich het eigenaardige feit
voor, dat zij die anders de politieke tegen
standers van den Rijkskauselier waren
dezen thans tegen zijn eigen vrienden in
bescherming moesten nemen. Zelfs Bebel,
de leider der sociaal-democraten, wees de
oorlogszuchtige aanvallers der regeering
terecht.
De Rijkskanselier heeft dat zelf ook
gedaan, Vrijdag, en in zeer krachtige taal
en op een wijze die zijn zwakke positie
stellig ten goede zal zijn gekomen.
Op het oogenblik dat we dit schrijven is
de behandeling der Maiokkokwestie nog
niet geheel afgedaan.
—o—o-o—
In hetEngelsche parlement beeft Miuistcr
president Asquith Donderdag het een en
ander gezegd over de buitenlandschepolitiek
van Engeland. Veel nieuws had Asquith
evenwel niet tc vertellen, zelfs niet over
de kwesties die in den laatsten tijd zoozeer
om de aandacht vragen. Wat b. v. den
opstand in China betrof merkte hjj op
Engeland geeu reden had tusschenbe'
komen. En wat de oorlog tusschen Turk
en Italië aangaat, daarin kon de regeering
niet bemiddelenu optreden omdat de beidq
oorlogvoerende partijen zoozeer in meening
verschillen.
Ook over de Marokko-overeenkomst voerde
Asquith het woord. Hij noemde deze een
gelukkige oplossing, die tot verheuging
moest strekken en die de beide regeeringen
alle eer aan deed. Meteen nam Asquith
daarbij de gelegenheid te baat om de
Duitsche pers die het steeds voorgesteld
had, alsof Engeland achter de coulissen ge
speeld had, onder handen te nemen. De En-
gelschepolitiek was zoo zuiveralsgoud. Hm!
—o—o—o—
De Engelsche bladen hebben het druk
over Balfour, den leider der oppositie in
het Lagerhuis, tot heden aanvoerder der
Unionisten. Deze Staatsman die in Engelands
parlementaire geschiedenis meer dan eens
een groote rol heeft gespeeld schijnt van
plan het parlementaire leven vaarwel te
zeggen. Althans als leider der Unionisten
zal hij niet meer optreden. De oorzaak heeft
gelegen in den slechten gezondheidstoestand
van Balfour, doch in werkelijkheid zal zijn
zeer verzwakte positie in zijn partij wel
den doorslag hebben gegeven. In 1903 is
Austen Chamberlain opgetreden met de
protectie eischen waarvan Balfour aan
vankelijk niets wilde weten, maar die hij
langzamerhand dan toch maar mee over
genomen heeft.
Zijn gemat igd optreden tegen deregeeriDg
heeft echter geen genade kunnen vinden
in de ooge n der jongere torries en deze
hebben hem deswege het leven nog al
moeilijk gemaakt in den laatsten tijd.
Daarbij komt dan zijn ziekelijke toestand.
En zoo heeft de oude strijder dan strijdens-
moede besloten uit het parlementaire strijd
gewoel te treden.
TEXEL, 15 Nov. 1911.
Re Markt.
De aanvoer ter mtrkt van Dinsdag
(Scheimarkt) bepaalde zich iu hoofdzaak
tot rundvee en biggen. Het mooie weder
zoomede de deze dag plaats gehad heb
bende verkiezing was zeker wel een
reden tot goed bezoek aan dezen laatsten
weekmarkt.
Uitslag verkiezing.
Gisteren had de verkieziüg plaats van
twee Hoofdingelanden voor de 30 ge
meenschappelijke plders alhier.
Uitgebracht werden 410 stemmen.
Hiervan bekwamen de heeren
Jb. Kikkert PPz. 228 stemmen.
P. H. Koning Sz. 378
Joh. Keijser Dz. 177
Gekozen werden alzoo de heeren Kik
kert en Koning.
Waal 13 November.
Zaterdag 11 Nov. herdacht het gezel
schap „Nut en Genoegen" den dag,
waarop het vóór 20 jaar was opgericht.
In de vriendelijke en net versierde
zaal van den heer W. Duinker waren
vele leden met hunne dames opgekomen
om het 20 jarig feest mede te vieren.
De Voorz. de heer J. de Jongh, liet
in zijn openingswoord de revue passee-
ren alles, wat in di9 20 jaar in het. Nut
was voorgevallenvan de oprichters
was spr. de eenige, die gedurende al
die jaren bestuurslid was geweest en
die als Voorz. al het wel en wee had
meegemaakt. Niet minder dan 40 maal
was spr. opgetredeu met eeno lezing en
bijdragm, maar weldra toch zal hij op
houder lid van het bestuur te ziju.
Op voordracht van h t bestuur waren
de h.h. de Jongh, J. Daalder Dz. eu IJ.
Kopa 'n benoem 1 tot eere-leden der
Vereeuiging. Do heer de Jongh dankte
TEXELSCHE COURAIT,
