N°. 2601, Donderdag 5 September 1912. 25ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Y&n en naar Texel.
Binnenland.
BOOT- EN SPOORDIENST
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag1- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dbm Borg 30 Cts. Franco per post door ge-
be Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'inden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer fi Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTlEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANOEVELD DER 00 IJ, Parkstraat, Burg op Tex el.
aansluiting gevende
Van Texel. Van Helder.
Afvaart Boot 4.15. Vertrek trein 6.28
n n 6.30. 7.45
11.15. u 12.45
2.50. 4.10
6.00. a 7.30
Aank. trein Helder.Vertrek boot 5.15
8.39*
12.01
3.26
9.30
12.30
4.15
6.56 7.30
Des Zondags komt de eerste trein
niet te 8.39 doch te 9.42 te Helder aan.
In verband hiermede vaart de boot des
Zondags niet te 9.30, doch te 10.20 van
Helder naar Texel.
84—31 Augustas.
We mogen ons weekoverzicht dezen keer
zeker wel aanvangen met er aan te her
inneren dat de verjaardag van onze Vorstin
ook dit jaar in den lande niet onopgemerkt
voorbij gegaan is zooals de traditioneele
term luidt. In de hoofdsteden van ons land
en ook in tal van andere steden en dorpen
is het feit op feestelijke wijze herdacht dat
onze Landsvrouwe haar 32en geboortedag
mocht vieren. En by de vele uitgesproken
gelukwenschen die Haar op den feestdag
bereikten, mogen stellig nog meer stille
wenschen gevoegd worden die oprezen in
menig hart, dat warm klopt voor Oranje.
De verjaring onzer Vorstin was al de
belangrijkste gebeurtenis van de afgeloopen
week, voor zoover ons land betreft. We
zijn nog niet door den komkommertijd heen,
al zal het wel niet zoo lang meer duren
of het politieke en parlementaire leven
begint weer te ontwaken. We schrijven
weer een r in de maand als deze regels
onder de oogen der lezers komen en de
gewichtige derde Dinsdag van September,
waarop het parlementaire bedrijf weer aan
den gang gebracht wordt, nadert met
rassche schreden.
De vraag in hoeverre die derde Dinsdag
een roode Dinsdag zal worden is nogal in
de afgeloopen week in de pers besproken.
Een deel der bladen vindt de weigering
van den Haagschen burgemeester niet ge
lukkig een ander deel wel. Zoo gaat het
doorgaans, 't Staat intusschen wel vast dat
de kiesrechtvoorstanders op den derden
Dinsdag niet in den Haag zullen ontbroken.
Gelukkig mag echter goede hoop gekoesterd
worden dat het nog wel los zal loopen.
De leiders der kiesrechtbeweging hebben
wel hun geestverwanten tot een betooging
opgeroepen, doch deze zal plaats hebben
na de Kameropening. Verwacht mag dus
worden, dat de bedreiging om de Kon. stoet
dienstbaar aan de betooging te maken, niet
zal uitgevoerd worden. En dat mag een
verstandig besluit genoemd worden, naar
onze besoheiden meening,
o—o—o—
De z. g. Vlaamsche beweging i3 in den
laatsten tyd weder aan de orde van den
dag. Het streven der Vlamingen, de stryd
voor hun taal, die zoo dicht de onze nadert,
het steeds sterker wordend verzet tegen de
overheersching van het Fransch wordt in
de laatste jaren met groote belangstelling
gevolgd. Niet het minst in ons land waar
mon de Vlaamsche schrijvers gaarne leest
en het toenemen van den invloed van het
Vlaamsch in Noord-Belgenland met ge
noegen opmerkt.
De laatste tijd is een goede tijd geweest
voor de Vlaamsche beweging. De Vlamingen
hadden hun Conscience-feesten waaraan de
aanwezigheid van het Koninklijk Echtpaar
grooten luister bijzette. Zelden of nooit
nog was de gelegenheid zoo schoon om de
Vlaamsche wenschen luide te doen hooren.
Dat er dan ook aangedrongen werd op
meerder rechten voor het Vlaamsch,
ligt voor de hand. De gelegenheid om
Koning en regeering voor zich te winnen
was nu zoo schoon.
In de afgeloopen week werd te Antwerpen
het Ned. Taal- en Letterkundig Congres
gehouden zoodat de Scheldestad opnieuw
het middelpunt was van een demonstratie
voor de Vlaamsche beweging. De Vla
mingen, die in de laatste jaren al heel
wat hunner wenschen ingewilligd zien,
vragen thans een eigen universiteit. België
heeft vier universiteiten, twee van Staat,
te Gent en te Luik, en twee.bijzondere, te
Brussel en Leuven. De Vlamingen nu
willen dat aan de universiteit te Gent alleeD
in het Vlaamsch onderwezen zal worden.
Tot nog toe scheen de regeering daarvoor
niet te vinden te zijn, doch het verzet
wordt steeds geringer, zoodat de hoop
der Vlamingen rijst. De regeering vindt
haar grootste sterkten in het Noorden waar
het katholicisme grooten invloed heeft. De
bevolking houdt zich er meer met den
landbouw bezig terwijl het zuiden de plaats
voor de industrie is, wat voldoende zegt.
De Walen dan, die zich tot nog toe niet
erg druk maakten over de Vlaamsche
beweging, zjjn in den laatsten tyd wakker
geworden en het verzet tegen de wenschen
der Vlamingen is zeer toegenomen. Er
wordt zelfs reeds beweerd dat de Walen
thans de verdrukte party vormen en onder
dezen is zelfs reeds een beweging ontstaan
om eene administratieve scheiding te
bewerkstellingen tusschen noord en zuid.
Toen do Koning onlangs te Antwerpen
was, heeft hij het noodig geacht op het
gevaarlijke van dat streven de aandacht te
vestigen. België's onafhankelijkheid zou
er door in gevaar gebracht worden. De
Walen gaan intusschen maar voort met
hun klachten. Een hunner, het socialistisch
Kamerlid Destrée van Charleroi heeft uit
gevonden, dat de regeeiing de Vlamingen
zoo ter wille is omdat Z6 in het noorden
het sterkst is. De beste baantjes zyn voor
de Vlamingen zegt Destrée, die een langen
open brief, gericht aan den koning gepubli
ceerd heeft vol jeremiades over het lot des
verdrukten dat de Walen hebben te dragen.
De Vlamingen kunnen wel tevreden zijn.
—o—o—o—
Er is in Marokko in de laatste dagen
hevig gevochten. Marokesj de oude Sultan-
stad bevindt zich in handen van den
kroonpretendent El Heiba. Een 5-tal
Fransche ambtenaren was daar op hun
post gebleven. Na gezorgd te hebben dat
de andere Europeanen bijtyds uit de
bedreigde stad wegkwamen bleef hen zelf
geen tyd over zich in veiligheid te stellen.
Ze werden door de troepen van El Heiba
gevangen genomen.
Liautey, de Fransche bevelhebber in
Marokko stond door dit geval voor een
moeilijke keuzemoest by de landgenooten
aan hun lot overlaten of hen met geweld
trachten te redden? Intusschen heeft
Liautey zonder een aanval op Marokesj te
doen zyn dool waarschijnlyk bereikt door
een krachtig optreden, Hij viel een deel
van het leger van den pretendent dat
vooruitgeschoven was, aan, sloeg dit uiteen
en op de vlucht.
El Heiba heeft dadelijk daarop plechtig
beloofd dat hij de 5 ambtenaren ongedeerd
zal laten trekkeD.
Daarmee is echter de strijd in Marokko
niet geëindigd. El Heiba blijft Marokesj
bezet houden en daardoor blijft de toestand
voor de Franschen voortdurend een gevaar
lijke. Temeer nog daar ook vanuit het
noorden gevaar dreigt. Daar schijnen een
tweetal roghi's de bevolking opgeroepen te
hebben voor den heiligen oorlog. Het is
zeer waarschijnlijk, dat de roghi's samen
werken met den pretendent El Heiba en
met dezen een aanval op Fez voorbereiden.
In Frankrijk begint men den toestand
dan ook donker in te zien en wordt er met
kracht aangedrongen bij de regeering om
meer troepen uit te zenden. Het Fransche
leger in Marokko telt ongeveer 40,000 man
maar tegenover de zooveel sterkere met
doodsverachting strijdende stammen is dat
aantal klein genoeg. Er worden dan ook
in der haast een tweetal legercorpsen voor
Marokko uitgerust.
Frankrijk beleeft nog niet veel genoegen
van zijn nieuwe kolonie.
—o—o—o—
De lezer zal zich herinneren hoe er een
6-tal jaren geleden een ernstige revolutie
uitbrak op de Russische vloot, di6 ter
nauwernood bedwongen kon worden. Op
'de bekende Russische wijze werden de
raddraaiers gestraft. De galg en knoet
deden druk dienst, en verbanning naar
Siberië was al een van de lichtste straffen.
De vloot werd van alle revolutionaire
smetten gezuiverd en de toen op de schepen
dienende manschappen werden zoo goed
als alle ontslagen.
En thans, zes jaren later, schijnt opnieuw
de revolutiekoorts uitgebroken te wezen
onder de manschappen der vloot. Eenige
dagen geleden werd een samenzwering
ontdekt op de schepen van do Zwarte
Zee vloot. En bijna gelyktijdig bleek ook
een deel der Oostzeevloot onder revolutio
nairen invloed te staan. Naar gebleken
moet zyn was een groote beweging gaande.
Het jaar 1912 zou benut worden om een
grooten slag voor te bereiden en zoo
mogelyk de geheele bemanning der vloot
over te halen, waarna dan in 1913 een
aanval op de hoofdstad zou worden onder
nomen. Petersburg zou vanuit Kroonstad
met kanonvuur bewerkt worden, daarna
zou een bestorming volgen om er ten slotte
de republiek uit te roepen en de republi-
keinsche regeering in te stellen.
Het complot moet reeds aan het licht
zijn gekomen in de dagen dat de Fransche
minister-president Poincarré zijn bezoek
aan Rusland bracht. Achteraf beschouwt
is het nu ook verklaarbaar, waarom door
de muziek nooit de „Marseillaise", het lied
der vrijheid, gespeeld werd. Dadelijk na
het vertrek van Poincarré werd te Kroon
stad den staat van beleg afgekondigd en
werd een groot aantal schepelingen gevan
gen genomen. Of met dergelijke middelen
ten slotte de rust op de vloot hersteld zal
worden, staat wel te bezien. Door de
noodige hervormingen in te voeren zou de
regeering wellicht meer bereiken. Het
revolutionaire vuur zal zoo blijvon door-
smeulen om den een of andere dag op
nieuw uit te breken.
—o—o—o—
Do toestand in Turkije schijnt in de
afgeloopen week ietwat verbeterd te zijn, al
valt er nog volstrekt geen peil op te trekken.
Door de eischen der Albaneezen in te
willigen schijnt de regeering bereikt te
hebben dat deze meerendeels naar hun
haardsteden teruggekeerd zijn. Alleen hier
en daar zwerven nog wat troepen rond en
inzonderheid langs de grenzen zijn de
Arnauten nog bedrijvig. In dat laatste
ligt echter een groot gevaar voor de rust
op den Balkan. De gevechten aan de grens
van Montenegro duurden in de afgeloopen
week nog steeds voort. Eén oogenblik
leek d6 toestand critiek. Gemeld werd,
dat de koning van Montenegro zijn geheele
leger gemobiliseerd had. De mogendheden
hebben echter aam koning Nicita te verstaan
gegeven, dat ze een gewapend optreden
tegen Turkije niet zouden toelaten.
Ook aan de Bulgaarsche grens werd
gevochten en schijnen de Turksche troepen
nogal woest opgetreden te zijn. Tengevolge
daarvan heerschte er in Bulgarije groote
opwinding en riep men luide om den oorlog.
Het Macedonisch Congres dat te Sofia
bijeenkwam legde de verklaring af dat alle
Bulgaren den oorlog wenschte, om daardoor
het Macedonische vraagstuk tot oplossing
te brengen. Koning Ferdinand schijnt
echter verstandiger te zijn dan zijn onder
danen. Hij weet maar al te goed wat er
aan een oorlog vastzit, vooral nu de mogend
heden op alle mogelijke wijze deze trachten
te voorkomen.
Dan nog dreigde oorlogsgevaar van de
zijde van Servië, ook al als een gevolg van
grens incidenten. In Belgrado werden
groote betoogingen gehouden ten gunste
van een oorlogsverklaring.
Zoo ziet men, dat de mogendheden
handen vol werk hebben om de vrede te
handhaven. Ze schijnen echter eensgezind
te zijn en van plan om de status quo op
den Balkan te handhavén.
Ook waren in de afgeloopen week weder
een aantal berichten, die er op wijzen dat
er naar vrede gestreefd wordt tusschen
Turkije en Italië. Er hebben thans in
Zwitserland oflficieuse onderhandelingen
plaats, die heel goed heeten te staan, 'tls
te hopen dat de oplossing van het
moeilijke conflict gevonden wordt.
TEXEL, 4 September 1912.
Van de feestelijkheden.
Regen regen regen Mis geraden 1
met uitzondering van een paar uur
Zondagmiddag en dat juist gedurende de
eindritten van de ringstekerij, zijn de
feestelijkheden begunstigd door goed
weer, en dat zegt wat in de tijden die
we thans doorleven.
Het heeft geld geregend, hooren we
zeggen, en zijn we goed ingelicht, dan
kunnen we dat volmondig toestemmen,
we dienen er echter aan toe te voegen,
„op enkele plaatsen" en dan dient in
de eerste plaats genoemd de Vergulde
Kikkert, het stroomde er geld.
Het doel, dat de commissie zich gesteld
heeft, is bereikt en de kassen van
Texels Belang en de afd. Witte Kruis
varen er wel bij.
Bijna zonder uitzondering is de zaal
meer dan bezet geweest, gedragen werd
men somwijlen van de eene tent naar
de andere, „te vol", en al organiseerde
het bestuur reeds Zaterdag ook pseudo-
voorstellingen in de voorzaal om de
menschenstroom af te leiden, waar ook
de Zangvereeniging „Eigen Oefening"
Zondagmiddag herhaaldelijk optrad, de
zalen bleven meer dan vol, zoodat Zondag
zelfs op order van het hoofd van politie
de verkoop van kaartjes gestaakt moest
worden, tot teleurstelling van velen,
TEXELSCHE COURANT.
O