N°„ 2611.
Donderdag 10 October 1912.
26ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge-
he Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l-.nden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 5 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firva LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Te x e l
KOHIER
van den Hoofdelijken Omslag.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel maken bekend, dat een
afschrift van het le aanvullingskohier
van den Hoofdelijken Omslag voor het
dienstjaar 1912, gedurende vijf maanden,
van den 7 October 1912 tot en met den
6en Maart 1913, ter Gemeentesecretarie
voor een ieder ter lezing ligt.
Texel, den 5 October 1912.
Burgem. en Weth. voornoemd,
De Burgemeester, GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
28 Sept.—5 Oct.
De Tweede Kamer heeft met rechts tegen
links besloten den 15 October een aanvaDg
te maken met de behandeling van de
Ouderdoms- en invaliditeitsverzekering. De
woordvoerders der linkerzijde hebben zich
tevergeefs uitgeput om de behandeling een
week later te doen aanvangen, omdat naar
hun meening de ontwerpen, waarop tot
15 Oct. nog amendementen ingediend
kunnen worden, nog niet voldoende onder
zocht zijn, waarom ze ook eerst de aan
hangige Ziektewet wilden afdoen. De
Kamermeerderheid besliste evenwel anders,
daarbfj het advies volgend onlangs reeds
door Dr. Kuyper gegeven.
Van verschillende zijden wordt betwijfeld
dat de Kamer met de behandeling van
deze ontwerpen gereed zal komen voor
Kerstmis. Zelfs of ze wel reeds op 15 Oct,
met haar sectiewerk in zooverre gereed
is, dat ze de openbare behandeling kan aan
vangen. Thans heefL ze de staatsbegrooting
onderhanden de Indische is in de
afdeelingen afgedaan de vorige week
en daarna zullen aan de orde komen het
ontwerp tot wijziging van de postspaarbank
de Woningwetten en het ontwerp-bakkers-
wet van mr. Aalberse. Doch ook al komt
de Kamer tegen 15 October met al die
werkzaamheden gereed, dan nog moet de
vraag gesteld worden of ze klaar is voor
het behandelen van de beide groote ont
werpen van minister Talma, die van zoo
ingrijpenden aard zijn. De behandeling
zal echter op genoemden datum een aan
vang dieDen te nemen en men behoeft niet te
vragen of ze de Kamer langen tijd zal
bezighouden. Niet alleen zijn de te behan
delen ontwerpen zeer omvangrijk, maar
ook is het aantal ingediende amendementen
reeds groot. Amendementen van ingrypendo
beteekenis dikwijls. En ook zullen wellicht
nog tal van meer of minder belangrijke
amendementen ingediend worden. Immers
de gelegenheid daartoe staat nog tot aan
den dag der behandeling open.
Naar het zich laat aanzien zal er veel
van de Kamer gevraagd worden. En ook
veel waarin de wenschen van linkerzijde
en rechterzijde volstrekt niet evenwijdig
loopen. Men zal dan ook strijd moeten
verwachten wellicht ook strijd over het
tempo waarin de behandeling van minister
Talma's ontwerpen zal plaats hebben. De
rechterzijde zal daarbij wel op het vlugge
tempo aansturen en 't is de vraag ot de
linkerzijde mee zal gaan daarin,
—O—o—O—
De Pruisische regeering heeft eindelijk
maatregelen genomen tegen de duurte der
levensmiddelen en den vleeschnood. Het
ging ook haast niet langer maar lijdelijk
toe te zien. En de aandrang door de
gemeentebesturen en de pers op de regeering
uitgeoefend werd met den dag sterker. De
rijkskanselier heeft daarom met de regee
ring geconfereerd on daarbij schijnt men
tot de overtuiging te zijn gekomen, dat
maatregelen noodigziju. Wat de regeering
enkele weken geleden nog ontkende moest
ze thans erkennen, u.l. dat de vleeschprijzen
bedenkelijk hoog zijn en dat do aanvoer
bodonkolijk to kort schiet. Er zullen dus
maatregelen genomen worden, al zullen ze
slechts hulpmiddelen betreffen. Inplaats
de veerechten op te heffen en de veeaanvoer
gemakkelijk te maken, besloot de regeering
alleen concessies te doen op het gebied van
vleeschinvoer. Een uitzondering werd
echter ten opzichte van Nederland
gemaakt, dat runderen zal mogen invoeren
en ten opzichte van Rusland dat zijn invoer
van varkens uitbreiden mag.
Hoewel een deel der pers niet geheel
voldaan is, worden deze regeeringsmaat-
regelen toch met instemming begroet. De
toestand zal er in elk geval door verbeteren,
—o—o—o—
Binnen enkele dagen zal het Engelsche
parlement weer bijeenkomen en dan zal al
dadelijk wellicht de groote strijd om Ierland
een aanvaDg nemen. Dan zal een voorstel
aan de orde komen om den tijd voor de
debatten en de stemmiDgen omtrent
de Home-Rule-Bill vast te stellen en verwacht
mag worden dat de oppositie zich daarbij
niet onbetuigd zal laten. Niet onwaar
schijnlijk dat ze door geoorloofde en onge
oorloofde middelen zal trachten te voorko
men, dat het wetsontwerp nog dezen winter
zijn beslag krijgt en naar het Hoogerhuis
zal worden verzonden. Daaraan is veel
gelegen, want slaagt de oppositie daarin
dan zal het gevolg worden dat Ierland de
begeerde zelfregeering van dit parlement
niet weer krijgt. De regeering en de
meerderheid van het Lagerhuis zal er dus
ook alles op zetten om voor einde 1915 als
het parlement ontbonden wordt, het ont
werp tot stand te brengen.
Het laat zich dus aanzien, dat er een
hevige strijd in het parlement gestreden zal
worden. En niet alleen daar doch ook
daarbuiten. De tegenstanders van Home
Rule in het noorden van Ierland het
protestantsch6 Ulster. schijnen voor
nemens te zijn zich met hand en tand te
verzetten tegen de invoering van de voor
genomen zelfregeering. Evenals in de dagen
van Gladstone maken de Orangisten zich
tot ernstig verzet gereed. Merkwaardige
dingen vielen dienaangaande reeds in de
afgeloopen week te melden, uit Belfast.
De leider der unionisten in Ulster, Sir
Edward Carson, de afgevaardigdeder
Dublin-universiteit voor het Lagerhuis
hield een veldtocht door Ulster tegen de
plannen der regeering en ter voorbereiding
van het teekenen eener plechtige ver
klaring, dat de Ulster-protestanten zich
nimmer zullen onderwerpen aan een Iersch
parlement en zich daartegen desnoods met
geweld van wapenen zullen verzetten. De
tocht van Carson was een ware zege
tocht. De bevolking was zeer geest
driftig en vlagde algemeen om openlijk
haar anti-regeerings gezindheid te toonen
Het werk lag overal stil en waar Carson
verscheeD stonden eerewachten gereed hem
te ontvangen en werd hij vol geestdrift
begroet. Het scheen wel alsof een koning
zijn intocht hield. Overal sprak Carson
de scharen toe om deze op te roepen tot
den strjjd tegen Home Rule. In Belfast,
het centrum van de beweging, werd hem
een vlag aangeboden die in 1690 door de
Ulstermannen aan prins Willem van OraDje
aangeboden werd en met die vlag in de
hand beloofde hij over het nationalistische
Ierland te zullen zegepralen of in den strijd
te zullen sneven. De onderteekening van
de bovengenoemde dreigende verklaring had
met groote plechtigheid plaats, nadat er
een godsdienstoefening vooraf gegaan was,
die in het stadhuis gehouden en die bijge
woond werd door 2500 mannen en vrouwen.
Er werd gepreekt over het woord van
Jesaja„Wij hebben eeö sterke stad, God
stelt heil tot muren en verschansingen",
en over een tekst uit Efezen, luidende
.Doet aan de geheele wapenrusting Gods,
opdat gij kunt staan tegen de listige om
leidingen des duivels." Daarna teekende
Carsou eerst de verklaring, door duizenden
gevolgd, onder een geestdriftige opwindiog.
Bij zjjn vertrek uit de stad werden
's avonds op de heuvels overal vuren ont
stoken. Voor de afreis sprak hij de scharen
nog eens too waarbij hy opnieuw verklaarde
voor geweld niet terug te zullen schrikken.
Zoo werdeu in de afgeloopen week de
gemoederen in Ulster opgezweept. Dat alles
voorspelt niot veel goeds. Toch is niet to
verwachten dat de regeering voor de be
dreigingen zwichten zal. Ulster is trouwens
een klein deel van Ierland en de groote
meerderheid van het Iersche volk wenscht
even vurig Home Rule als de Ulstermannen
daartegen gekant zijn. Toch lijkt de
de toestand niet zonder gevaar.
—o—o-o—
In Spaüje zijn de spoorwegambtenaren
in staking en het- gaat hard tegen hard.
Nadat in het voorjaar een spoorwegstaking
op touw gezet werd, die op niets uitliep,
is opnieuw het werk neergelegd en hier
en daar kwam het reeds tot bloedige op
stootjes. Vooral in Catalonië is de toestand
ernstig en inzonderheid in Barcelona kwam
het tot daden van geweld. Het verkeer
was een oogenblik geheel verbroken,
meerdere déraillementen werden door de
stakers veroorzaakt waardoor zich maar
weinigen op reis durven begeven en waar
door ook de handel groote schade onder
vindt. Op sommige stations bleven wagens
vol vee staan en omdat er niet voor de
dieren gezorgd kon worden stierven heele
zendingeD. In verschillende centra lijdt de
bevolking onder dat alles zeer omdat het
gebrek aan levensmiddelen voortdurend
nijpender wordt. De gouverneur van
Barcelona heeft daarom reeds groote hoe
veelheden meel oDder de bevolking moeten
uitdeelen.
Niettegenstaande de directie bereid zijn
concessies te doen blijven de stakers in
hun houding volharden. De regeeriDg heeft
intusschen maatregelen genomen om de
orde te herstellen. Er zullen 20000
militairen onder de wapeDS geroepen worden.
In Rusland hebben de verkiezingen plaats
gehad voor de Rijksdoema. Het was voor
de vierde maal, dat de Russische kiezers
geroepen werden de afgevaardigden voor de
Doema te kiezen. Dat de Russische regee-
niDg niet veel eerbied voor den volkswil
heeft is voldoende uit de geschiedenis van
de vorige Doema's bekend. Telkens als
zekere groepen, die het met de regeeriDgs-
maatregelen niet eens waren, teveel iuyloed
kregen in het parlement, werd dat een
voudig ontbondenofzoodanig bemoeilijkt dat
ontbinding volgen moest. En telkens wist
de regeering dan door het kiezerscorps te
„zuiveren" het zoo te sturen, dat ze ten
slotte een Doema kreeg, die niet al te
lastig was. Over de derde had de regeering
dan ook niet veel te klageD, die was
tamelijk „mak" en de regeering had er
een voldoende meerderheid om te doen
wat ze goed vond.
Met de vierde, die thans gekozen is, zal
dat wel niet minder het geval wezen.
Rusland krijgt thans n.l. een Pope-Doema,
d.w.z. dat de geestelijkheid er ver de
overhand in zullen hebben. Mogelijk wel
op aandrang der regeering heeft de Heilige
Synode zich druk met de verkiezingen
bemoeid. Deze vormde bijzondere kies-
comite's en organiseerde de geestelijken
voor den stembusstrijd. Strijd daarvan
kan eigenlijk moeilijk worden gesproken,
waDt er was niet veel belangstelling van
het Russische volk. De regeeriDg werkte
de kiezers ook al weinig in do hand. De
kiezersbijeenkomsten voor de kleine grond
bezitters waren zoo geregeld, dat deze op
een werkdag gehouden moesten worden in
de hoofdstad van het district. En waar de
meeste boeren tijd nog geld hebben om een
dag to verliezen en de dikwijls verre reis
naar de hoofdstad te ondernemen, was het
gevolgd dat in de klassen der klein grond
bezitters een onbeteekenend aantal kiezers
opkwamen om de kiesmannen aan te
wijzen. Wie 6chter weJ kwamen, dat
waren de geestelijken, die tijd hebben en
die dan ook in grooten getale gekozen
werden. En werden echter niet minder
dan 142 kiezersvergaderingen gehouden,
die door het wegblijven van de kiezers
geen keuze konden doen. Het resultaat is
geworden dat de 4e Russische Doema een
„Popen-Doeraa" wordt. Wol zyn nog niet
alle uitslagen bekend, doch van de 4453
kiesmannen die gekozen werden, zijn niet
minder dan 3412 of 80?/0 geestelijken.
De Russische regeeriug, die weinig
tegenspraak en ciitiek kan duldên, kan
over dit resultaat zeker tevreden zijn. Ze
zal nu wel een Doema krijgen waarmee ze
voor onaangenaamheden behoed wordt,
—o—o—o—
De toestand op den Balkan is in de
hoogste mate critiek. Dat was het oordeel
dat in de laatste dagen van verschillende
kanten gehoord werd. En inderdaad het
oogenblik scheen niet ver waarin de lont
in het kruit zou worden gestoken. En de
gevaarlijke toestand duurt nog voort. Al
de Balkanstaten hebben thans de mobilisatie
afgekondigd en Servië, Bulgarije, Grieken
land en Montenegro staan tot de tanden
gewapend tegenover Turkije dat ook op
alles voorbereid is. Het schijnt wel dat
de mobilisatie van de Turksche troepen in
het vilajet Adrianopel naar de regeering
mededeelde voor het houden van manoeu
vres de langgezochte aanleiding is ge
weest voor de andere Balkanstaten
om oorlogsmaatregelen te nemeD,
De Bulgaarsche regeering eischte dat
de Turksche troepen onmiddellijk uit
Adrianopel teruggetrokken zouden worden.
En toen aan die eisch niet voldaan werd
ging ze dadelijk over tot mobilisatie van
het leger. De Bulgaarsche cavalerie werd
in haast naar de grens gezonden om de
mobilisatie te dekkeD.
Bijna onmiddellijk werd het Bulgaarsche
voorbeeld gevolgd door Servië, Griekenland
en Montenegro. Overal werden de legers
gemobiliseerd en overal deed zich bij de
bevolking die wondere geestdrift gelden
die als een oorlogskoorts het volk aangrijpt
nog voor het beslissende woord gesprokenis.
Zoo was de toestand eensklaps ernstiger
dan ooit geworden. Het oogenblik scheeD
gekomen waarin de verbondene staten,
Servië, Bulgarije, Griekenland en Monte
negro, den lang voorbereiden en vurig
gewenschten aanval op de erfvijand, op
Turkije, te ondernemen. Die aanval zou
allang plaats hebben gehad indien de
mogendheden er niet waren. Met kracht
is door dezen gewaarschuwd tegen den
oorlog. Gaven ze al aan de Porte den raad
onmiddellijk de lang beloofde verbeteringen
in Macedonië in te voeren, aan de regee
ringen der andere Balkanstaten werd duide
lijk te verstaan gegeven, dat ze een gewapend
conflict niet zouden dulden.
En niettegenstaande dat schijnt alles er
op te wijzen dat de strijd zal losbranden.
Een strijd die niet alleen den Balkan in
lichte-laaie zal zetten doch ook een ernstig
gevaar zal kunnen worden voor de
Europeesche vrede. De mogendheden
spannen zich in het onheil te voorkomen.
Zal het hun mogen gelukken. Morgen of
overmorgen zal daarop het antwoord moeten
geven. Laat ons het beste hopen, al valt
niet te ontkennen dat de toestand uitermate
ernstig is.
TEXEL, 9 October 1912.
Over de smaak valt niet te twisten
is een zeer bekend gezegde, toch zal
niemand ons tegenspreken als wij beweren
dat de smaak van het publiek zich in
de laatste jaren verbazend gewijzigd heeft.
De sterk sprekende harde kleuren, die
vroeger gevraagd waren, zij mogeo een
kind nog boeien, de groote menschen,
de volwassenen wijzen ze beslist af, „te
speurig" zegt de volksmond.
Op allerlei gebied wordt met die ge
wijzigde smaak rekening gehouden,
behalve, zouden wij willen zeggen, een
kleine uitzondering voorbehouden, bij de
schilden van scheurkalenders.
Hoe bonter, hoe mooier is het in den
regel nog en al kunnen wij niet ont
kennen, dat daarbij ook wel eens fraaie
proeven van veelkleurendruk werden
geboden, het bonte bleef behouden.
Iets nieuws op dat gebied wordt thans
in den boekhandel Parkstraat aangeboden
en haasten wij ons er bij te zeggen,
voor billijken prijs.
Scheurkalenders van werkelijk artis
tieke uitvoering, aangenaam voor hetoog,
mot een gewoon dag blok, waarop op-
TE2ELSCHE COURANT.
—o—o—o—
