N°. 2708. Donderdag 18 September 1913. 278t0 Jaargang Nieuws- en Advertentieblad. Van week toi week Dit blad verscliijut Woensdag- en Zaterdagavond Advertentiëu vóór nnr op den dag der uitgave TEXELSCHE COURANT. Abonnementsprijs per S maanden. Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door go- tieel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andore 1 .nden met verliooging der porto's. Prys der Advcrtcnlièn. Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iodoro rogol moer 8 Ct. Groote lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 2 Cts. por nummer. ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangeuomon bij de üitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Tex e l. MILITIE. Onderzoek betreffende voorgeoefendheid. De Furgemeester der gemeente Texel maakt bekend, dat in de maand Novem ber a s. zal plaats hebben het onderzoek tot het verwerven van het bewijs be treffende het voldoen aan de eischen van voorgeoefendheid, bedoeld bij art. 70 der Müitiewet. Het bezit van dat bewijs geeft in geval van toewijzing aan de Infanterie, de Vesting-Artillerie of de Genietroepen aanspi aak op een twee maanden korteren eerste oefeningstijd. Bedoelde eischen zijn vastgesteld bij Koninklijk besluit van 17 Juni 1912, (Staatsblad No. 188) Inlichtingen om trent deze eischen zijn te verkrijgen ter Secretarie dezer gemeente. Heb onderzoek zal aanvangen op DINSDAG 11 NOVEMBER en, zoo noodig de twee volgende dagen worden voort gezet. H )t wordt gehouden in de vo'gende garnizoensplaatsen L reuwarden, Groningen, Assen, Kam pen, Deventer, Arnhem, Nijmegen, Does burg, Harderwijk, Ede, Utrecht, Amers- foor t, Amsterdam, Haarlem, Hoorn, Helder, Naarden, 's Gravenhage, Leiden, Delft, Gouda, Gorincbem, Vlissiogen, 'sBertogenbosch, Breda, Bergen-op-Zoom en Maastricht. Aan het onderzoek kunnen deelnemen de lotelingen die bestemd zijn om voor de lichting van het volgend jaar bij de m litie te worden ingelijfd. De lotelingen die aan het onderzoek winschen deel te nemen, moeten zich vnor 10 October a. s. aanmelden bij don Birgemeester der gemeente voor welke Z'j hebben geloot. Zij moeten bij de aanmelding opgeven in welke gemeente zij aan het onderzoek wenschen deel te nemen. Zij, die niet verblijf honden in de gemeente waar zij aan het onderzoek wenschen deel te nemen, moeten boven dien te kennen geven, of zij gedurende het onderzoek voor Rijksrekening lege ring en voeding wenschen te genieten. Aan de lotelingen die zich voor het onderzoek aanmelden, wordt, voor zoo veel zij ter inlijving bestemd zijn, latei- bericht gezonden van de plaats (locali- teit), waar en van het uur, waarop zij zich voor deelneming aan het onderzoek moeten vervoegen. Texel, den 15 September 1913. De Burgemeester voornoemd, J. S. DIJT, L -B. 13 Sept. In ons Insulinde, dat zich -- zooals Multatuli zoo schoon zeide om den evenaar slingert als een gordel van smaragd, is al sedert eenigen tijd een beweging gaande, die, hier te lande steeds meer de aaudacht komt vragen en bij de a. s. behandeling der begrooting in de Staten-Generaal stellig een punt van bespreking zal uitmaken. De Indische bladen staan in den laatsten tijd vol over deze beweging die zich onder den naam van „Sarikat Islam" komt aandienen en die zich richt tot de inlanders. 't Is niet gemakkelijk een juist begrip te krijgen van wat „Sarikat Islam" eigenlijk wil, zelfs op de redactiebureaux der Indische bladen weet rnen dat blijkbaar ook nog niet. "Waarschijnlijk mott de „Sarikat Islam" beschouwd worden te zijn een uiting van den geest van den nieuwen tijd, die de tot nog toe schier voortdroomende, volgzame en onderworpen Inlanders uit den langen slaap komt wakker schudden. Ieder, die de geschiedenis der Oostersche volken in den laatsten tijd bijhield, weet hoe ook ouder dezen overal de evolutie zich meer en meer baan breekt, hoe het streven om meer rechten en meer vrijheden steeds sterker wordt. Ook. in onze koloniën is dat het geval on men weet hoe de Nederlandsche regee- riug daarmee rekening houdt en hoe uit regeeringsoogpunt- Indië tegenwoordig heel anders beschouwd wordt dan een kwart eeuw geleden. Het streven van het moeder land om den inlander op te heffen uit den lagen staat waarin deze zich bevindt, een eiude te maken aan alle knevelarij en de inlandsche bevolking langzamerhand op te voeden tot een mondig volk, is er en vindt steeds meerder steun. De Sarikat Islam beweging schijnt ook zooiets te willen. Uit hetgeen de Indische bladen daaromtrent mededeelden en ook uit hetgeen op een S. I. meeting te Kali- woengoe daaromtrent gezegd werd, valt af te leióeD dat de Sarikat Islam beoogt de Mohammedaansche bevolking bewust te maken, de toestanden voor haar te ver beteren en het goede te zoeken in maat schappelijk en godsdienstig opzicht voor den inlander. Of de Indischo regeering echter de inlander niet rijp acht voor deze beweging, of dat ze daarin een gevaar ziet voor het Gezag we weten het niet. Wel echter, dat de regeering weigerde aan Sarikat Islam rechtspersoonlijkheid to ver- leenen, iets wat ze zeker niet zou gedaan hebben als ze in die nieuwe beweging geen gevaar zag. Waarschijnlijk een groot gevaar temeer waar door enkele personen getracht werd deze in revolutionaire richting te sturen. De Indische regeering heeft zich althans genoodzaakt gezien een drie tal personen, die een verkeerden geest onder de inlandsche bevolking trachtten aan te kweeken, onschadelijk te maken. Een twee tal ontwikkelde inlanders en de Nederlander Douwes Dekker, werden door de regeering wegens het uitgeven en verspreiden van minder gewenschte geschriften, gestraft met interneering. D. w. z. hun weid een plaats aaDgewezen die zij niet mochten verlaten. Zij hebben zich daaraan echter niet onder worpen en bevinden zich thans op weg naar Europa. Blijkbaar hebben deze drie becren zich willen opwerpen als horvormers, waarvoor ze in de Sarikat Islarn-beweging een geschikter steun vonden, doch de re geering is van dergelijke hervormers niet gediend. Zij redeneert blijkbaar als Huet, toen deze neerschreef dat geen politieke vrijheid in zichzelf een zegen is en alles afhangt van den staat van beschaving of wanbeschaving van het volk, hetgeen men met de weldaad wenscht te begiftigen. De beweging onder de Inlandsche bevol king heeft intusschen reeds een grooten omvang gekregen. En dat ze volstrekt niet als onschuldig kan worden aangemerkt, bleek nog dezer dagen uit hetgeen aan de groote bladen geseind werd, n.l. dat uit eenige plaatsen de Europeanen enCbineezen gevlucht waren uit vreea-voor de inlandsche bevolking. Ofschoon we thans nog niet kunnen oor- dcelen over den aard en het karakter van de Sarikat Islam-beweging, staat toch wel vast, dat ze de regeering zoowel hier als in Indië zelf, zorg baart. En tevens dat ze met nadruk wijst op de schoone roeping die Nederland ten opzichte van Indiê te vervullen heeft n. J. de opheffing van de miljoenen donkergekleurde onderdanen onzer Vorstin van het schoone land dat zoo rijk is aan do natuurlijke bronnen, die welvaart en voorspoed kunnen brengen. Het uitbuitingsysteem behoort gelukkig reeds lang tot het verleden en niet minder ook de tijd, waarin veronachtzaamd werd het streven van een volk, dat het licht van een nieuwen tijd rijzon zag. oo o— In Duitschlaud werden in de afgeloopcn week do groote legermanoeuvres gehouden, die door den Keizer en een aantal andere vorstelijke personen bijgewoond werden. Onder deze laatsten bevonden zich ook ,de KoDing en de Kroonprins van Griekenland. Bij de ontvangst van de Grieksche gasten heeft de Keizer aan Koning Constanten met eenige vleiende woorden de maarschalk staf van het Duitsche leger overhandigd. De Keizer meende, dat de Koning dezen staf verdiend had op de slagvelden van den Balkan. Waarop KoniDg Coostantijn met een vriendelijk woord dankte cn zich daarbij de verklaring ontvallen liet, dat do Griek-- sche overwinningen een gevolg waren van de opleiding die hij als militair in Duitsch- land gehad heeft. De Duitsche bladen waren met deze lofspraak zeer ingenomen. Zij zagen er tevens het bewijs in dat Griekenland nauwere aansluiting met Duitschland zocht. Daarentegen waren de Fransche bladen niet weinig uit hun humour. Zo keurden openlijk en sommigen zelfs op ongezouten wijze de woorden van den Griekschen koning af en ze meenden dat bij wol een beetje meer eerbied mocht hebben voor wat do Fransche militaire commissie van het Grieksche leger gemaakt heeft. De ver ontwaardiging in do republiek steeg zóó hoog, dat de Grieksche minister-president het zelfs noodig heeft geoordeeld om de gemoederen te kalmeeren door de verzeke- iing dat de koning niets kwaads bedoeld heeft voor de republiek. Mogelijk dat de kouiDg in 't vervolg wel wat nauwgezetter zijn woorden zal wegen. oo o— De Amerikaansche pers bemoeit zich in de laatste dagen druk met minister Bryan, Men weet, dut toen president Wilson bet Witte Huis te Washington betrok de heer Bryan de portefeuille van buitenlandsche zaken kreeg. Men weet ook, dat de heer Bryand een zeer democratisch man is. Was hij niet tot eenige malen do candidaat der democraten voor het Presidentschap Dat hij echter zijn democratie zoover zou doordrijven als hij thans doet, noen dat had men toch niet van hem verwacht. Wat minister Bryan thans uitvoert, viDdt men toch wel wat al te bar, zelfs in het land der onbegrensde mogelijkheden, waar men iets niet zoo heel gauw te bar vindt. Dezer dagen verschenen er m de groote Amerikaansche bladen aankondigingen, waarin ter koiiDis van het geachte publiek werd gebracht, dat de heer Bryan in een twaalftal steden zou optredeü alshet hoofd van een café-chantantgozelschap. Op die wijze tracht deze minister be langstelling te wekken voor een aantal Jezingen, die hij wenscht te houden over een serie paedagogische onderwerpen. H(j heéïïfllen troep kunstemakers geë/j%ageerd om met deze van stad tot stad te trekken of, zooals men dat in kunste naarskringen noemt een tournee te maken. Eeu zeer afwisselend programma heeft deze rnerkwaa-dige minister van zijn voor- stellingen laten pu'oliceeren. Hij zelf treedt het meest op den voorgrund. Een drietal j keoren verschijnt hij voor het voetlicht, begroet met bazuingeschal, om zyn denk beelden over de opvoodkundo en wat dies meer zij uiteen to zetten, terwjjl do andero leden van het gezelschap voor de rest zorgen. Een vioolvirtuoos tracht door z(ju ongeëvenaarde kunstprestaties het publiek in vervoering te brengen, een goochelaar poogt do monigte te voeron in hot geheim nisvolle land van droomen on mysteriën, een vroolijko Tirolertrocp zorgt voor „Sang und Klatig" en voorts treden er een aantal jongleurs, acrobaten en clowns op, terwijl tot de medewerkenden ook behoort een gracieuze danseres met een paar be koorlijke beenen. Bryan heeft aanspraak op eea vergoeding van i'600 per avond, de danseres ontvangt een zelfdo bedrag dank zij haar bokoorlijko beenen en de rest is voor de andero leden van de troep. De eerste voorstellingen hebben reeds plaats gehad en Bryan had een reusachtig succes. Duizenden wareD opgekomen om dit nieuwe schouwspel gade te slaan, 'tls dan ook waarlijk do moeite waard, oen voorstelling b(j te wonen, met een pro gramma waarop de naam van den minister van buitenlandschezakeu van de groote Unie schittert tu3scheu de artistennamen van acrobaten, goochelaars en meer vaD dat slag. Heel wat van de Amerikaansche bladen die anders lang niet voor eon kleintje ver vaard zijn, oordcelen dat do heer Bryan nu toch wel heel een eind ovar de schreef gaat en dat hij toch moer eerbied behoorde te hebben voor het hooge gewichtige ambt dat htj bekleedt. Doch Bryan telt zelfs het laatste argument Diet en zei Multatuli in zU n tijd: „Ik wil gelezen worden", de heer Bryan zegt„Ik wil gehoord worden" en „hoe meor reclame hoe beter". Ed boven dien h(j meent ook de opbrengst der lezingen niet te kunnen missen. —o—o—o— De opstand in China is bedwongen. Mol de overgave van Nanking aan de rogeerings- troepen gaven de opstandelingen hun laat ste versterking prijs. Joeansjikai heeft ge- tri umfeerd. Dit wil echter nog geenszins zeggen dat er nu een tijd van rust 6n vooruitgang voor de groote ChiDoescho republiek aangebroken is. De economische toestand is er al lang slecht en door den jongstun opstand nog minder geworden. Bovendien laat de toekomst van China op financieel gobied zich alles behalve roos kleurig aanzien. Een geregeld bestuur met een gc-regelJo belastingheffing zjju nog steeds niet ingevoerd kunnen worden. Do Staatsinkomsten staan nog lang niet in eeu goede verhouding tot de uitgaven. En vooral do laatste weken hebben, door de militaire maatregelen die tegen den opstand moesten worden genomen, weder groote offers van de schatkist geviaagd. Het zal nog geruimen tijd duren eer eon voldoend geregelde toestand geschapen is, die een gezonde ontwikkeling van de reusachtige republiek vooraf moet gaan. De moeilijkheden zijn echter nog lang niet ten einde. En op het oogeublik, dat we dit schrijven kan zelfs worden gezegd, dat ze grooter zijn dan in den laatsten tyd. Groot zijn thans de buitenlandsche moeilijk heden waarin China verkeert. Naar luid der biVichten hebben zich bij - de inname van Nanking ergerlijke tooneelen afgespeeld. De regeeringstroepen zijn aan bet plunderen geslagen. En dat niet alleen ze hebben ook een drietal Japanners dood geschoten, wat in Japan groote ontroering om niet te spreken van opwinding, heeft veroorzaakt. In Tokio had con groote volks-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1913 | | pagina 1