N®. 2715,
Zondag 12 October 1913.
278te Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Land- en Tuinbouwbrlevcn.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
Predikbeurten-
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door go-
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andore
l'inden met verkooging der porto's.
Advertentiën vóór 0 unr op den dag der uitgave
Prijs der Advertenliin.
Van 1 tot 5 rogols 30 Cts. Iedere rogel moor fi Ct.
Grooto loltors en Vignetten worden naar plaataruimlo
borokond. Bewijsnummers S Cts. por nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Te x e l
Teekenonder wijs.
De Burgemeester van Texel maakt
bekend, dat onder dezelfde voorwaarden
als vorige jaren gedurende de winter
maanden 1913/1914 in een der lokalen
van de O. L. School m. u. 1. te den Burg
des Zaterdags van 6 9 uur nam. een
TEEKENCURSUS
zal worden gehouden, aanvangende op
Zaterdag 1 November a. s.
Aanmelding tot deelneming moet voor
gemelden datum geschieden ten Raad-
huize.
Texel, den 7 October 1918.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
BEKENDMAKING.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel, brengen ter openbare
kennis, dat op 10 October 1913 bij hen
is ingekomen een verzoekschrift van
CORNELIS KOOIMAN van beroep
koopman en vrachtrijder, woaende te
Oosterend op Texel, om verlof tot den
verkoop van alcoholhoudenden drank,
anderen dan sterken drank, in de navol
gende localiteitde vóórgelagkamer van
het perceel, kadastraal bekend Gemeente
Texel, Sectie K, No. 1954-, plaatselijk
gemerkt wijk B, no. 167a, en gelegen aan
den Koogerweg aldaar.
Binnen twee weken na de dagteekening
dezer bekendmaking kan een ieder tegen
bet verleenen van dit verlof schriftelijk
bezwaren bij Burgemeester en Wethou
ders inbrengen.
Texel, den 10 October 1918.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. GAARLANDT.
XXII.
Enkele hoofdbegrippen uit de
voedingsleer.
Al mag op het gebied van de veevoeding
het laatste woord nog lang niet gezegd zijn,
toch hebben de onderzoekingen en theorieën
van den onlangs overleden Duitschen
professor O. Kellner ongetwijfeld de weten
schap en de practijk veel dichter bij elbaar
gebracht dan vroeger het geval was. Aan
de beschouwingen en berekeningen is een
zekere houvast gekomen, welke in alle
kringen blijkens de bijna zonder uitzonde
ring te constateeren navolging, op groote
waarde is geschat.
Ook de landbouwcouranten, -brochures,
e.d. hebben haar inhoud, voor zoover de
veevoedering hierbij betrokken was, met
de nieuwe begrippen van Kellner steeds
meer in overeenstemming gebracht, waarom
we het van genoegzaam belang achten in een
of meer van onze brieven de lezers met de
voornaamste zaken uit de tegenwoordige
voederberekenings op de hoogte te brengen.
Een volwassen dier, 't welk zich in goeden
staat bevindt, geen nuttigen arbeid verricht,
geen melk produceert, of drachtig is, kan
met de kleinste hoeveelheid voedsel toe,
welke bij zijn gewicht, zijn soort e.d. past.
Het toegediende voedsel n.l. moet alleen
maar aanvullen de verliezen, die door de
levenswerkzaamheid van de organen plaats
hebben, dus het dier slechts houden in den
toestand, waarin het is. Een dergelijk dier
ontvangt alleen onderhondsvoeder.
Zoodra echter op een of andere wijze het
dier iets produceert, bij v. een groeiend dier
dat a.h.w. zich zelf voortbrengt, een melk
gevend dier, een drachtig dier, een dier,
dat een zekere hoeveelheid nuttigen arbeid
verricht, of 't welk vetgemest wordt, moet
naast het onderhoudsvoer in het voedsel
zooveel voedende bestanddeelen voortkomen
als minstens voor die productie benoodig
zjjn. Het dier ontvangt dan productievoeder.
Aangezien productie de bedoeling is van
het houden van nutvee, is de juiste toe
diening van productievoer de geheele zaak
van de veevoederiDg. Doel moet altijd zyn
met zoo weinig mogelijk geldswaarde aan
productievoer een zoo groot mogelijke gelds
waarde aan dierlijke producten te winnen.
Nu is het in de voederingsleer eenigszins
als met de bemestingverschillende stoffen
zijn in verschillende verhouding voor alle
bijzondere gevallen benoodigd.
Het onderzoek heeft zich dan ook in de
eerste plaats met de vraag beziggehouden,
welke de werking der afzonderlijke be
standdeelen van het voeder ten opzichte
van lichaamsonderboud en productie was.
Gemakkelijk was dit zeer zeker niet op te
lossen. In de eerste plaats moet uitge
maakt worden, welke de voornaamste be
standdeelen van het voedsel zijn.
Hierover het volgendeElk voedermiddel
bevat een zekere hoeveelheid water, de
rest is de droge stof, welke in hoofdzaak
bestaat uit eiwit en eiwitachtige stoffen,
te zamen aangeduid als ruw eiwit, vet en
vetachtige stoffen, te zameu ruw vet ge-
heeten, stikstofvrjje exlractiessttoffen voor
namelijk bestaande uit zetmeel, suikers
en celstof, ruwvczel, zijnde de houtige
wanden van de plantencellen, en aschbe-
stauddeelen.
Het ruw eiwit laat zich splitsen in het
werkelijk eiwit en z.g.n. amidcn.
Deze verbindingen bevatten een zeker
gehalte aan stikstof. De rest der voeder-
bestanddeelen zijn alle stikstofvrije verbin
dingen. Hieruit laat zich direct afleiden, dat
eiwit in het lichaam slechts uit eiwit kan
ontstaan en aangezien nu in het lichaam
steeds ontleding van eiwit plaats heeft,
blijkende o.a. aan een altijd in de urine
voorkomend gehalte aan stikstof, moet het
voeder altijd eiwit bevatten.
Productievoeder eischt naar den aard en
de grootte van de productie steeds meer
eiwit dan onderhoudsvoer, omdat gewoonlijk
ook vele eiwit be vattende stoffen, als melk
en vleesch, worden voortgebracht.
In zooverre bekleedt derhalve het voeder
eiwit een geheel bijzondere plaats.
Ten opzichte echter van alle andere
funktien in het lichaam, n.l. wat betreft de
vetaanzetting en den dienst voor de
levering van lichaamswarmte en daarmede
van dierlijk arbeidsvermogen, kunnen alle
verteerbare voederbestanddeelen dienen,
behalve dan de aschbestanddeelen. Dat
echter de waarde p6r K.G. van de ver
schillende verbindingen met het oog hierop
zeer ongelijk i3, zal in den volgenden brief
blyken.
H. v. S.
TEXEL, 11 October 1913.
De Staatsbegrooting en liet Ilorntje.
Onder art. 53, (Staatsbegrooting 1914)
Zee- en oeverwerken Noordholland,
treffen wij het volgende aan
Voortzetting der verdediging van den
onclerzeeschen oever van de Rijkszeewering
aan het Eorntje te Texel." Ook in 1914
zal met de bezinking van den onder-
zeeschen oever van de Zuidoostpunt van
Texel, volgens het plan waaromtrent in
de Memorie van Toelichting der Staats
begrooting 1911 (bladz. 14) mededeeling
werd gedaan moeten worden voortgegaan.
Het is intusschen sedert gebleken dat
de afneming van den oever niet zoo snel
voortgaat als aanvankelijk werd aange
nomen, zoodat zelfs het op de begrooting
voor 1912 uitgetrokken bedrag voor be-
zinkingen aan het Horntje, ad. f 66,000
in verband met dien meer guDstigen
toestand voor een goed deel (bljjkens de
bijgevoegde staat van uitgaven over 1912,
werd gedurende dat jaar aan boven
bedoeld werk slechts f671,95 besteed,)
ODgebruikt bleek te kunnen blijven. Er
is daarom wel aanleiding om de uitvoering
van het plan, waarvoor aanvankelijk een
tijdvak van 10 jaar was gesteld, over
een grooter aantal jaren te verdoelen,
in verband waarmede op deze begrooting
voor den 4den termijn niet meer dan
f36,000 wordt aangevraagd.
O osterend, 10 Oct.
J. 1. Woensdag woei de vlag van den
watermolen in don polder Het Noorden.
De molenaar, de heer G. Dekker, her
dacht n.l. den dag, waarop hij voor 60
jaren tot molenaar in de Wieringorwaard
was aangesteld. Onmiddellijk na de droog
making van het Noorden was hy naar
hier gekomen, daar hij door het Bestuur
van de 30 polders tot molenaar was
benoemd. Al dien tijd heeft Dekker op
waardige wijze zyn plicht gedaan, niet
alleen als molenaar, maar ook als sluis-
meester voor Waal-en-Burg en Eierland,
terwijl hij tevens onbezoldigd Rijks-veld
wachter was. Thans is Dekker bijna 78
jaar oud en hij blijft zijn functie nog
dapper waarnemen. Recht op pensioen
heeft hij niet, doch als het werk hem te
zwaar wordt, zal men hem zeker niet
verlegen laten.
Onder veel blijken van belangstelling
heeft Dekker zijn jubileum gevierd. Ver
schillende autoriteiten, waaronder het
Hoofd der Gemeente kwamen hem geluk-
wenschen.
Moge het Dekker, die steeds aan zoo-
velen gastvrijheid verleend heeft, gegeven
worden, een gelukkigen en on bezorgden
ouden dag te hebben
Waal, 9 Oct.
Bij de afrekening van de festiviteiten
op 25 Sept. j.l. bleek, dat een bescheiden
batig saldo was overgebleven.
Op voorstel van een der aanwezigen
werd met groote meerderheid van stem
men besloten, het saldo te storten in
de kas van het plaatselijk Nut.
Oudeschild, 10 Oct.
Wat de oestervisscherij betreft, deze
is thans voor de visschers nog alles
behalve loonend. Niet alleen belet het
ruwe weer der laatste dagen het uitvaren,
maar ook de vangsten zijn van geen
beteekenis. In de vorige week hebben
zij 3 dagen gevischt en gemiddeld een
600 oesters (groot en klein) gevangen.
Was de hoop gevestigd op wulken, ook
dit loopt niet mee, wel zijn de prijzen
hoog f7 a f7,50 per ILL., maar de vangst
is gering.
Den Hoom, 10 Oct.
Vermoedelijk tengevolge van het zware
onweder datjin den nacht van Woensdag
op Donderdag boven ons eiland woedde,
is een veulen van den veehouder P.
Duinker in den P. H. Polder in de sloot
geraakt en verdronken.
Vlieland 8 October.
De gaffelschoener Johanna, kapt.
Westers, en de tjalk Voorwaarts, kapt.
Berk, beiden bestemd naar Holtenau,
zijn Zondag van hier uit naar zee ver
trokken. Op de Noordzee werden beide
schepen door Oostelijken storm overvallen
en keerden gisteren met schade aan de
zeilen terug en ankerden ter Vliereede.
Uit de Opr. Haarl. Cour.
Vossen.
In de Hoog-Soerensche bosschen houden
zich tegenwoordig veel vossen op. Een
der jachtopzieners van de Koningin ge
lukte het in veertien dagen er zes te
bemachtigen drie werden geschoten en
drie uitgegraven.
En dan te weten dat de boeren geen
bedrijfsbelasting betalen.
De papierbaan der coöperatieve fabriek
„De Toekomst" teScheemdermeer(Gron
die van aangekocht stroo carton maakt
en alzoo ook speculatief werkt, heeft over
het afgeloopen jaar aan de 95 aandeel
houders ieder een winst van f965 per
aandeel van f 1000 uitgekeerd, benevens
de voordeelen van het coöperatief ver
werken van eigen stroo.
Deze aandeelhouders, allen boeren,
behoeven geen cent bedryfsbelasting te
betalen. R. N.
Lijslermoord.
Tengevolge van den Oostenwind en
het meer herfstige weder zjjn Maandag
duizenden lijsters in de bosschen van
Gaasterland neergestreken en voor het
meerendeel terechtgekomen in de nog
talrijker strikken. Vele strikkers maakten
tegen 12 cent per stuk een extra hoog
dagloon. N. v. d. D.
Een mislukking.
De voor zes jaar begonnen bloembollen"
cultuur te Nisse, eerst veel belovend
ook uit eon oogpunt van werkverschaf
fing, is thans geëindigd. De bollenschuur
wordt verkocht voor afbraak.
(Middelb. Crt.)
In IJsland is een wet aangenomen
waarbij het verboden is, na het verbruik
van don thans nog voorhanden zijoden
voorraad, alcoholische dranken, van
welke soort ook, te verkoopen.
De vierkante stuiver.
De Rijks Munt is, volgens het „U. D.''
dezer dagen begonnen met den aanmaak
van den nieuwen vierkanten stuiver met
ronde hoeken. Over eenigen tijd zal deze
nieuwe munt in circulatie worden ge
bracht.
Burgerlijke Stand der Gemeente Texel.
Van 4 tbt en met 10 Oct. 1913,
GEBOREN: Vrouwtje, d. v. Gerrit Burger
en Antje Brans, Oosterend; Emma
Maria, d. v. Maarten Jan Voeger en
Anna Cornelia Veeger, Westermient;
Hendrik, z. v. Dirk Maas en Aafje Smit,
OngerenPieter Willem, z. v. Jacob
Zijm cn Johanna Bakker, den Burg;
Jan z. v. Arie Groet en Maria Sophia
Elisabeth Dekker, het Noorden.
Ondertrouwd en Getrouwd: Qeeae.
OVERLEDENAmelia do Jager, oud 66
jaar, echtgenoote van Willem Bakker,
Oosterend.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Gedeponeerd ten Raadhuize:
1 bruin lederen portemonnaie, inhoudende
eenig geld, gevonden te den Burg, 1 knip
mes, gevonden in Waalenburg, 2 ceintuurs
gevonden te de Cocksdorp en 1/i zak Mais,
gevcnden op don weg tusschen de Waal
en den Burg.
Zondag 13 October 1913.
HERVORMDE GEMEENTE.
Burg, Vm. 10 uur ds. Norel.
Koog, Nm. half drie ds. Norel.
Oudeschild Voorra. 10 uur ds. Buiskool.
Nm. 2 uur ds. Boeke.
Den Hoorn Vm. 10 uur ds. Visser.
Oosterend, Vm. 10 uur ds. van Grasstek.
Cocksdorp Vm. 10 uur ds. Boeke.
Hulpgebouw Zuid-Eierland
Geen dienst wegens vacaturebeurt.
GEREFORMEERDE KERK.
Oosterend Vm. halftien ds. Dagevos.
nam. 3 unr ds. Dagevos.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Waal, Vm. 10 uur ds. Kuperus.
Den Hoorn, Vm. 10 uur ds. Bussemaker.
NED. PROTESTANTENBOND.
Oosterend, Vm. 10 uur ds. A. C. deRegt.
van Alkmaar.
Woensdag 15 September 1913.
HERVORMDE GEMEENTE.
Burg, 's Avonds 7 uur Bijbellezing.
Hulpgebouw Zuid-En-rland
's Avonds 7 uur ds. Boeke.
TEXELSCHE COURANT.
