N°. 2720.
Donderdag 30 October 1913.
27stc Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Boeg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advcrtentiën vóór 9 unr op den dag der nitgave
Pryjs der Advertcntièn.
Van 1 tot 6 regels 30 Cts. Iodoro rogol moor 6 Ct.
Grooto letters en Vignetton wordon naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers S Cts. por nummor.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANQEVELD DE R O O IJ, Parkstraat, Burg op Tex el.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester der Gemeente Texel
Gelet op art. 41 der Gomeentewet
Brengt naar aanleiding daarvan, ter
kennis van de ingezetenen, dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Vrijdag den 31 October 1913,
des voormiddags te 10ys uur in de daarvoor
bestemde zaal ton Raad huize dezer Ge
meente.
Texel, den 27 Oct. 1913.
De Burgemeester van Texel,
GAARLANDT.
Onderwerpen ter behandeling:
18—25 Oct-
Het valt geenszins te ontkennen dat* de
positie van het nieuwe kabinet in vele vlei
opzichten geen prettige kan worden {.ve-
11 noemd. We hebben daarop reeds eerd er
gewezen. Bet bezit niet een voldoende
meerderheid in de Tweede Kamer, terwij l
de Eerste Kamer door haar rechtsche
meerderheid een voortdurend gevaar voor 't
nieuwe Kabinet blijft. Het lijdt geen
twijfel of het zal reeds dadelijk bij de
behandeling der begrootingen voor ernstige
moeielijkheden komen te staan. Wellicht
zal het met de Indische begrooting nog wel
losloopen, alhoewel ook. bij de behandeling
daarvan het een en and,er zal worden gezegd.
Uit het voorloopig -verslag valt dat wel af
te leiden. Inzonderheid de door den minister
te volgen gedragslijn ten opzichte van die
van den gouverneur-generaal zal wel nader
onder de oogen worden gezien. In de
afdeelingen heefV men den minister verzocht
de met den hee r Idenburg gevoerde corres
pondentie aan de Kamer over te leggen.
Ook is in he afdeelingen, blijkens het
verslag reeds heel wat gezegd over de
plannen van den marine-minister om voor
lndie een slagschip op stapel te zetten.
Werd ter a-anbeveling daarvan vooral aan
gevoerd de vrees voor de ontwikkeling van
Japan en China, de tegenstanders meenden
dat voor eenig gevaar van die zijde alsnog
niet valt te duchten. Het laat zich aanzien
dat de nainister van marine zich op veel
tegenstand kan voorbereiden. Dat blijkt
ook uit den strijd die in verschillende vrij-
zinnige bladen tegen do slagschip-plannen
gevoerd wordt. In zoover heeft Dr. Kuyper,
die in de „Standaard", zijn aandacht aan
de positie van het kabinet wjjdde, niet
geheel ongelijk als hy driestarde dat de
voorteekenen van den komenden strijd een
voor het kabinet ver van gunstig karakter
beginnen te vertoonen. Uit hetgeen hem
omtrent het afdeelingsonderzoek t9r oore
kwam leidt de schrijver af, dat de 16
socialistische Kamerleden er niet aan denken
het Kabinet inzake Oorlog en Marine te
steunen. Misschien zullen de rechtsche
groepen te bewegen zijn het Kabinet in
dezen tegen zijn eigen vrienden te steunen,
maar dan staat het van dat oogenblik af
aan vast dat het kabinet zijn leven rekt
bij de gratie der groepen van rechts.
Wil de regeering dat niet dan staat een
debacle voor de deur, doet ze het wel dan
is ze vleugellam, aldus concludeert Dr.
Kuyper. Intusscben dient, naar onze
bescheiden meening, nog eerst afgewacht
te worden of de sociaal-democraten niet
.eenige verantwoordelijkheid zullen gevoelen
jegens het kabinet, dat ten opzichte van het
kiesrechtvraagstuk een heel eind aan de
wenschen der S.D.A.P. tegemoet wil komen
Het valt echter geenszins te ontkennen
dat de toekomst voor de regeering zeer
onzeker is en haar positie daardoor alleszins
onaangenaam moet geacht worden.
Ook in financieel opzicht wandelt het
nieuwe kabinet niet op rozen. Daarvan
getuigt wel het luidsr het geraamde tekort
dat nog eenige miljoenen grooter zal worden
dan het geraamd is. Dit laatste als een
gevolg van het ouderdomspensioen. Het
aantal 70-jarigen, dat in de termen valt
voor het ontvangen van de ouderdomsrente
blijkt groot6r te zijn dan op grond van de
gegevens van prof. Kluyver, verwacht
mocht worden. Waarschijnlijk zal het
volgens een berekening van de „N. C."
verdriedubbeld worden, met het gevolg
dat de rentesom rond 8 miljoen zal bedragen.
Op de Staatsbegrooting is daarvoor een
bedrag uitgetrokken van f2,700,000. Dit
bedrag zal dan waarschijnlijk met meer
dan 5 millioen moeten worden vermeerderd
en het geraamde tekort op de bcgrootina
zal waarschijnlijk met een gelijk bedrag
stygen. De vooruitzichten voor de regeering
zijn in dat opzicht dus allesbehalve schit
terend.
De positie van de regeering schijnt door
dat alles inderdaad niet benijdenswaard.
Intusscben schijnen er thans pogingen t6
worden aangewend, om de concentratie
partijen tot grooter eenheid te brengen en
de regeering één krachtige liberale partij
in de Kamer te bezorgen waarop het zal
kunnen rekenen. In dien geest worden
er, naar luid der berichten, onderhande
lingen gevoerd tusschen de hoofdbesturen
der drie vrijzinnige partijen. Een concen
tratie-congres wordt wenschelijk geacht,
liefst nog dit jaar te houden, waaraan ge
delegeerden van alle drie partijen deelnemen
Op dat coDgres zouden dan voorstellen ter
tafel komen om een centrale commisie in
het leven te roepen, die de leiding der
zaken ter hand zal nemen, met eerbiediging
van de vrijheid der organisaties en die
voor alles de eenheid der partijen zal
trachten te bevorderen.
Mogelijk dat er binnenkort wel meer
omtrent deze eenheidsplannen te vermelden
valt,
—o—o-o—
Ieder zijn beurt. De Fransche bladen
hebben pas gelegenheid gehad opgetogen
artikelen te schrijven over de beteekenis
van de buitenlandsche uitstapjes van den
president der republiek, thans is de beurt
aan de Duitsche pers. De Keizer is in de
afgeloopen week op reis getogen naar
Oostenrijk en de Duitsche bladen raken
niet uitgepraat over de beteekeuis van dit
buitenlandsch uitstapje. De keizer richtte
allereerst zijD schreden naar het jachtslot
Konopisjt, in Bohemen, dat toebehoort aan
den Oostenrijksch-Hongaarschen troonop
volger. Daar werd hij door den aartshertog
Frans Ferdinand hartelijk ontvangen en kon
hij zich een paar dagen aan het jachtver
maak overgeven. De Duitsche bladen weten
echter met kleuren en fleuren te vertellen
dat het dezen keer niet allereerst om het
jachtvermaak te doen is. Ze spreken van
„den politischen Jagdbesuch" en verzekeren
dat er hoogstbelangrijke besprekingen
gaande zijn tusschen den keizer, den troon
opvolger en Keizer Frans Jozef die ten doel
hebben den Driebond steviger te maken,
of zooals de Duitsche pers het uitdrukt
beoogen de „vertiefung des Dreibundsge-
danken."
Ook de Oostenrjjksche pers laat zich in
dien geest uit over het uitstapje van don
Keizer en de „Wiener Reichspost* het
orgaan van den Oostenrjjkschen troonop
volger bosloot zelfs een artikel aan het
keizerlijk bezoek gewijd met do verzekering
dat hetgeen thans door keizer en troonop
volger opnieuw bozcgeld is spoedig nader
door het volk toegejuicht zal worden als
do keizer naar Weenen zal komon.
Na dit jachtuitstapje schynt dus nog
e6n officieel bezoek van den Duitschen
Keizer aan Oostenrijk op het programma
te staan. Eerst zal evenwel de aarstheitog-
troonopvolger nog de gast zyn van den
keizer ter gelegenheid vnn dc hofjacht die
vanuit het kasteel bij Göhrde (Lttueburg)
gehouden zal wordcD.
De Duitsche bladen hebben intusschon
thans hun beurt om gewichtig te doen.
o—o o
Ook over andore onderwerpen hadden de
Duitsche bladen in de afgeloopen week het
een en ander te zeggen. Allereerst waren
daar de Badensche Landdagverkiezingen,
die stof tot breedvoerige beschouwingen
gaven. Men weet, dat bij de vorige verkie
zing de meerderheid der kiezers zich schaar
de aan de zyde van het blok gevormd door
liberalen en sociaal-democraten. Het blok
had heel wat te zeggen en de regeering
was wel genoodzaakt rekening daarmee te
houden.
De dezer dagon gehouden verkiezing heeft
echter niet aan de verwachting der linker
zijde beantwoord. De sociaal-democraten
zijn zelfs teleurgosteld, want inplaats van in
stemmen aantal vooruit te gaan, zooals in
den laatsten tijd schier overal de mode is,
verloor deze party een 12000-tal stemmen.
Het stemmenaantal der liberalen ging met
ruim 11ÜU0 vooruit, doch daarentegen steeg
dat van het Centrum met 25000 stemmen.
Bij deze eerste stemming werden gekozen
29 leden van het Centrum, 9 nat. liberalen,
3 conservatieven, 1 vrijzinnige, 9 socialisten
en 1 wilde. Voor 21 zetels moet herstemd
worden. Uit deze cyfers blykt, dat de op
schuiving naar links in Baden tot staan
gekomen is.
Behalve in dc Badensche verkiezingen
vonden de Duitsche bladen ook ruimschoots
stof in het tweede Krupp-proces, dat thans
voor het Landgericht te Berlijn gevoerd
wordt. Met spanning werd dit proces, waarin
de gewezen Berlynsche vertegenwoordiger
Brandt en de directeur Dr. Eecius van de
Krupp-maatschappy als beklaagden terecht
staan, tegemoet gezien.
Uit hetgeen we vroeger omtrent het
e6rste Krupp-proces mededeelden weet de
lezer, waarom het hier gaat. Hoofdoeklaagdo
is Brandt die ten laste gelegd wordt dat
hij militairen omgekocht heeft om militaire
geheimen te verkoopen. Op het oogenblik
dat wij dit schrijven is het proces nog in
vollen gang. Brandt houdt zyn onschuld
staande en ontkent ten sterkste dat hij zijn
militaire vrienden met geld omgekocht
heeft. Wat hij van hen te weten kwam
deelden ze hem vrijwillig mede. Wel leende
bij zijn vrienden' weieens geld, doch dat
was enkel uit kameraadschap.
De beide beklaagden zagen er, volgens
de bladen niet heel opgewekt uit. Ze zyn
beide ziekelijk. Brandt is door de maanden
lange procesaangelegenhedeu die veel van
zijn zenuwen vergden zeer in zyn gezond
heid aangetast, terwijl Dr. Eecius pas uit
een sanatorium ontslagen is en vergunning
kreeg om gedurende het proses op zijn
plaats te blijven zitten.
Er bestaat grootc belangstelling voor dit
proces, hoofdzakelijk omdat er in betrok
ken is de groote firma, die zoo dikwijls
Duitschlands trots genoemd is. Tot de zit
tingen worden alleen vertegenwoordigers
van de pers en een beperkt aantal andere
personen, meest beambten van de minis
teries van oorlog en justitie, toegelaten.
Met groote belangstelling wordt de afloop
van dit proces, dat een gevolg is van de
onthullingen, die de sociaal-democratische
afgevaardigde Liebknecht in den Rijksdag
deed, tegemoet gezien.
—o—o—o
Engeland moge op 't gebied van industrie
on my'nwezen een vooraanstaande plaats
innemen, op hot gobied van den landbouw
stellig niet. Verschillende oorzaken werken
daartoe mede. Er liggen groote uitgestrekt
heden gronden braak, omdat do landheeren
zich do inooite van het ontginnen niet
willen getroosten on zij hun jachtvermaak
er niet gaarne aan zouden geven. Ook zijn
er dio het geld voor eon doeltreffende ont
ginning ontbreekt. Daarby moeten de
pachters in den regel hooge pachtsommen
betalen on is de golegenheid om vooruit
te komen zeer bemoeilijkt. De rogcering nu
is tot het inzicht gekomen, dat er in Enge
land op landbouwgebied verbetering dient
te komen. Zij hoeft zioh mot dat andcrwerp
ernstig bozig gehouden en hot resultaat
daarvan is dezer dagen door minister George
in een redevoering voor zijn kiezers nader
medegedeeld. De rogeering is besloten tot
het nomen van krasse maatregelen. Er zal
een ministerie van landbouw komen on de
nieuwe minister zal met grooto macht
worden bekleed. Hij zal bijgestaan worden
door een schare ambtenaren die zullen
hebben te zorgen dat de landbouw meer
tot zijn recht komt. Grooto uitgestrekt
heden gronden zullen onteigend worden
om in pacht te worden gegeven aan flinke
landbouwers met het vooruitzicht latei-
eigenaar te zullen worden. Bestaande pach-
ton die te hoog zyu zullen eenvoudig van
hooger hand verlaagd worden. Oude rechten
en gebruiken, die het in cultuur brengen
van bezittingen tegenhouden zullen moeten
verdwijnen enz.
De mededeelingen van den minister heb
ben groot opzien gewekt en het laatste
woord zal er nog wel niet over gesproken
zijn.
—o—o—o—
Als de Servische regöering gemeend mocht
hebben, dat het met de waarschuwing van
do Oostenrijksche regeering nog zoo'n vaart
niet zou loopen, heeft zy zich wel vergist.
De regeeriug te Weonon hoefc getoond dat
zij niet van plan is, zich door die van
Belgrado op sleeptouw te laten nemen.
Dadeiyk nadat do Servische regeoring
verklaard had op het eerste verzoek, dat
zy haar troepen niet uit het Albaneosche
gebied terug kon trekken voordat de mo-
gendhedon haarde waarborgen had gegeven
dat do rust niet weer door de Albanoezen
zou worden verstoord, verzond de Oosten
rijksche regeering een ultimatum naar
Belgrado De toon van het ultimatum was
vriendelijk maar beslist. Servië werd ver
zocht binnen 8 dagen zijn troepen uit
Albanië terug te roepen.
De Servische regeering hoeft ingezien,
dat zy nu niet langer haar tegenstand kon
voortzetten. Zy gaf bevel aan de leger
aanvoerders, om zich achter de door de
Londenschc conferentie voorloopig vastge
stelde grenzen terug te trekken, zy stelde
daarmee tevens de Europeesche mogend
heden in kennis onder verklaring dat deze
nu vérder voor de grensregeling hebben te
zorgen.
Dat men in Belgrado allesbehalve vrien-
deiyk jegens Oostenryk gezind is, ligt voor
de hand. Het zal nu de hoop wel moeten
opgeven dat de Albaneesche grenzen nog
iets ten voordeele van Servië gewy'zigd
zullen worden. Tomeer waar Oostenryk in
zijn agitatie tegen Servië gesteund werd
door Duitschland en Italië.
Het optreden van de regeering te Weenen
heeft, intusschen bij de andere Europeesche
mogendheden geen instemming gevonden.
Dat blijkt wel uit dc artikels die daaraan
door de Engelsche en Fransche pers worden
gewyd. Afgekeurd wordt, dat Oostenrijk
maar zoo zonder eenig nader overleg te
plegen met de anderen, overging tot ver
zending van het ultimatum. Toch zal bet
optreden van Oostenrijk wel geen ernstige
gevolgen na zich sleepen.
Servië heeft door middel van zyn gezant
te Parys aan de Fransche regeering een
nota laten overhandigen, waarin het uiteen
zet dat het ten opzichte van Albanië slechts
tijdelyke maatregelen genomen had, om de
veiligheid zyner grenzen te waarborgen.
Het verzoekt nu de mogendheden, na het
ingrijpen van Oostenrijk, deze veiligheid te
waarborgen, 't Is echter de vraag of de
Albaneezen na de afstraffing nog lust voor
nieuwe invallen zullen gevoelen.
TEXELSCHE COURANT.
1. Mededeelingen. Ingekomen stukken.
2. Benoeming lid der commissie uan toe-
zich op het middelbaar ondermijs.
3. Idem lid der commissie tot tuering oan
schooloerzuim.
4. Idem personeel hulptelegraaf- en hulp
telefoonkantoor te Koog.
5. Vaststelling der bedragen, uielke ucr-
haald zullen morden krachtens de
pensioenwet en weduwenwet gemeente
ambtenaren.
6. Afkoop uerzekering bij de leuensuer-
zekeringsmaatschappij „Eigen Hulp".
7. Diuerse adressen om uerhooging uan
jaarwedden.
8. Subsidiëering teekencursus te den
Burg.
9. Idem uereeniging(en) tot beuordering
uan ureemdelingenuerkeer.
10. Verordening op de heffing en inuorde-
dering uan een recht uoor het gebruik
uan den te maken loswal aan den
Hoorderdijk en afwijking uan art.113 der
gemeentewet met betrekking tot de
inning uan dit rechf.
11. Wijziging uerordening op de heffing
uan hoofdelijken omslag (uerhooging
maximum).
12. Goedkeuring begrooting Algemeen
Armbestuur en toekenning subsidie
beide ouer 1914.
13. Vaststelling gemeente-begrooting
ouer 1914.
14. Wijziging begrooting ouer 1913.
