Nö. 2725,
Donderdag 20 November 1913.
27ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagarond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Na/ir Amerika en andere
l inden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 uur op den dag der uitgave
Pr\js der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iodore regel moer 3 Ct.
Grooto loiters on Vignotten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 9 Cts. por nummor.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij do üitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Tex el.
Tcr-visie-ligging opgaven van Candidaten.
De Burgemeester der Gemeente Texel
maakt bekend
dat de bij hem ingeleverde opgaven van
Candidaten voor de op heden gehouden
verkiezing ter vervulling van één plaats
in den Gemeenteraad evenals het door
hem opgemaakte procesverbaal van slui
ting der candidatenlijst, ter gemeente
secretarie voor een ieder ter inzage
liggen
dat afschriften dier stukken aange
plakt en tegen b6taling der kosten ver
krijgbaar zijn.
Texel, den 15 November 1913.
De Burgemeester voornoemd,
J. S. DIJT, L.-B.
INRICHTINGEN,
welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis dat het verzoek van Abr. Steen-
dijk te Eierland, om op het perceel, ka
dastraal bekend in Sectie A, no. 1957,
een watergemaal te mogen oprichten,
door hen is toegestaan.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
volgens de bestaande jurisprudentie
eventueel NIET tot beroep van de beschik
king bevoegd zijn zij, die indertijd niet
voor bet Gemeentebestuur zijn verschenen
om hun bezwaren mondeling toe te lichten.
Texel, den 15 November 1913.
Burgemeester en Wethouders vnd.
De Secretaris, De Loco-Burgem.
JONKER. J. S. DIJT.
INRICHTINGEN
welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis, dat het verzoek van Adriaan
Mosk, slager te den Burg, om in het
perceel, kadastraal bekend in Sectie K.,
No. 1959 een slagerij te mogen oprichten
door hen is toegestaan.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat volgens de bestaande jurisprudentie
eventueel NIET tot beroep van de be
schikking bevoegd zijn zij, die indertijd
niet voor het Gemeentebestuur zijn ver
schenen, om hunne bezwaren mondeling
toe te lichten.
Texel, den 15 November.
Burgem. en Wetn. voornoemd,
De Secretaris, De Loco-Burgem.
JONKER. J. S. DIJT.
S T E51 MI N G
voor den Gemeenteraad.
De Burgemeester der gemeente Texel
brengt ter openbare kennis, dat op
Woensdag den 26 November aanstaande,
van des morgens acht tot des namiddags
vijf uren, de stemming zal geschieden
ter vervulling van één plaats in den
Gemeenteraad, ter voorziening in de
vacature ontstaan door het vertrek van
den heer H. Over.
De candidaten, in alpbabetiscbe volg
orde, zijn
BAKKER, J. Bz.
BOON, Abr.
ROEPER, Jb. Jbz.
SCHARENBURG, VAN, C. L.
Tevens wórdt de aandacht gevestigd
op artikel 128 van het Wetboek van
Strafrecht, luidende
„Hij die opzettelijk zich voor een ander
uitgevende, aan eene krachtens wette
lijk voorschrift uitgeschreven verkiezing
deelneemt, wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste EEN JAAR."
Texel, den 17 November 1913.
De Burgemeester vnd.,
GAARLANDT.
9—16 November.
De eerste week der openbare begrootings-
debatten is achter den rug. Dealgemeene
beschouwingen over de Indische Begrooting
zijn aangevangen en zoowel leden der
rechter- als «der linkerzijde hebben het
woord gevoerd zonder nu juist zeer veel
belangwekkends ter tafel te brengen. Hoofd
schotel was wel de „kerstening-politiek"
der vorige regeering waarover bij de ver
kiezingen in Juni nogal wat woorden ge
wisseld zijn. De linker- en de rechterzijde
stonden ook nu in hun beschouwingen
lijnrepht tegen over elkander en meer dan
eens was er een felle toon in het debat.
Ook over de Sarikat Islam en de Indische
Partij werd nogal het een en ander gezegd.
Traden zoowat alle sprekers de eerste met
sympathie tegemoet, over de Indische
Partij was bijna niemand goed te spreken.
Alleen door de sociaal-democraten werd ze
in bescherming genomen. Deze kwamen
ook op tegen de interneering van den heer
Douwes Dekker en diens beide Indische
lotgenooten. Bij al de andere sprekers vond
dat interneeringsbesluit echter instemming
in meerdere of mindere mate, al werd ook
door sommigen alsnog voor de beide in
landers de clementie van don minister in
geroepen. De heer Vliegen dreigde met
een motie als de minister niet een einde
wilde maken aan de interneering van de
leiders der Iudische Partij. De minister
heeft intusschen nog niet het woord ge
voerd. Met belangstelling mag afgewacht
worden wat hij omtrent enkele punten te
antwoorden heeft. Moeilijk zal zyn taak
echter niet zijn en bet laat zich aanzien,
dat hij zijn begrooting vlot binnen zal
krijgen.
Hiermede, zouden we ons binnenlandsch
overzicht kunnen besluiten als er nog niet
van een merkwaardig feit melding viel te
maken. We bedoelen n.l. de overwinning
die de concentratie Dinsdag in het roode
Amsterdam III heeft behaald. Troelstra's
sterke burcht is gevallen en zijn val is
groot geweest. De nederlaag in Amsterdam
III is wel 'n zeer harde slag voor de S.D.A.P.
Waarschijnlijk zal bij voor een deel moeten
worden toegeschreven aan de minder ge
lukkige candidaatskeuze van de sociaal
democraten, de heer Oudegeest bleek al
niet zeer bemind te zijn maar ook valt
niet te ontkennen, dat in den val van
Amsterdam III gezien moet worden de na
werking van de portefeuille weigering door
S.D.A.P, Het spreekt van zelf dat in het
vrijzinnige kamp de overwinningsvreugde
groot is.
o—o—o
De Engelsche bladen hielden zich in de
laatste dagen voornamelijk bezig met de
kwestie-Larkin. Eenigen tijd geleden werd
Larkin, de leider der arbeidersbeweging te
Dublin gevangengenomen wegens opruiing
tot gewelddadig verzet tegen de overheid,
die met zooveel kracht optrad tegen de
woelig6 stakingsbeweging in die stad.
Larkin werd tot 7 maanden gevangenisstraf
veroordeeld, maar al dadelijk werd tegen
zijn veroordeeling fel geprotesteerd. Bij
dat protest sloten zich in de laatste dagen
ook de liberale bladen aan. Larkin was
wel wat vergegaan, doch hij had zich door
de ellendige toestanden in Ierland laten
meesleepen. En bovendien, lord Carson de
aanvoerder der oproerige Ulstermannen
had zich reeds meermalen en in veel ergere
mate aan opruiing schuldig gemaakt, doch
hem liet de politie ongemoeid, Dat was
willekeur en partijdigheid en daartegen
weid geprotesteerd. De parlementsleden
der Arbeiderspartij deden do regeering een
protest toekomen, waarin het een schandaal
genoemd werd, dat Larkin nu in
de gevangenis zuchtte en Car3on maar vrij
bleef rondloopen. En ook op andere wijze
werd aan de regeering duidelijk gemaakt,
dat er over do veroordeeling van Larkin
in breeds kringen ontstemming heerschte.
Bij een tweetal tussehentyJsche verkie
zingen voor het parlement kregen de re
volutionaire socialietischo candidaten een
opvallend groot aantal stemmen.
De regeering zng in dat de veroordeeling
van den heethoofdigen arbeidersleider ver-
koerde gevolgen na zich zou sleepon en
het gevolg was dat er een afzonderlijke
Kabinetsraad gehouden werd om de kwestie-
Larkin te bespreken. Het resultaat dier
besprekingen was, dat het Kabinet besloot
den Koning te verzoeken aan Larkin gratie
te verleenon. Dit is geschied en Larkin
werd reeds op vrije voeten gesteld. Zijn
vrienden zorgden voor een geestdriftige
ontvangst en Larkin liet niet onduidelijk
blijken dat h\j voortaan met nog meer
kracht tegen de overheid zal optreden. II y
voorspelde zelfs dat binnen korten tijd in
Engeland een algemeene werkstaking zal
uitbreken. Het straffen van den arbeiders
leider voor feiten die de unionistische leiders
in Ulster al zoo lang ongestraft gepleegd
hebben is een fout geweest waarvan de
overheid nog wel veel onaangenaamheden
beleven kan.
—o—o—o—
Het tweetal geruchtmakende processen
die in de laatste weken de aandacht in niet
geringe mate tot zich trokken is geëindigd.
Zoowel toch het Duitsche Krupp-proces als
het Russische Beilis, proces werd met span
ning gevolgd. Wy kunnen volstaan door
slechts met enkele woorden in herinnering
te brengen waarom b6t bij deze processen
ging. By het Krupp-proces waren het niet
de beide beklaagden maar de firma Krupp.
Of Brandt en Dr Eccius in meerdere of
mindere mate, langs ongeoorloofde of
geoorloofde wegen zich in het bezit hebben
weten te stellen van een aantal militaire
gegevens, die niet voor openbaarmaking
geschikt waren, was eigeniyk een vraag
van minder belang. Of de firma Kiupp
van die verkeerde practy ken geweten heeft
of zij die handelstrucjes van verdacht allooi
goedkeurde,aanmoedigde, uitlokte, daarvoor
opdrachten en geldelyke belooningen gaf,
dét was eigenlijk de groote vraag. En
het moet gezegd, dat de groote firma, die
zich verheugen mag in de byzondere ge
negenheid vau niemand minder dan den
Keizer, de firma die Duitschlands trots ge
noemd wordt, niet geheel vry uitgegaan
is. Brandt en dr. Eccius werden veroor
deeld, de eerste tot zoolang gevangenisstraf
als hy in voorarrest doorgebracht had met
aftrek daarvan, zoodat bij ontslagen kon
worden, de ander tot een geldboete, maar
de eigeulyke schuldigen waren niet zy. In
meer of mindere mate mogen zij verkeerd
gehandeld hebben, do schuldige was het
systeem van de firmaKrupp, het verklikkers
systeem, een zoo gevierde firma gandsch
onwaardig.
Bij het andere geruchtmakende proces,
dat tegeD den Russiscben jood Beilis,
ging het eigenlijk ook niet om een bepaalden
persoon maar wel om een zaak, die voor
het jodendom in het algemeen en dat van
Rusland in het bizondcr van groote betee-
kenis was. Het ging om de vraag of de
joodsche godsdienst ritueele moorden uit
lokt, een vraag die in alle beschaafde
landen al lang niet meer gehoord woord,
doch in het acbterlyke rijk van den Czaar
met de daar nog zoo onverzwakt heer-
scbende haat tegen het jodendom bij het
Beilisproces opnieuw tot uiting kwam.
Beilis is vrij gesproken van den hem ten
laste gelegden moord en het Russische
jodendom mag zich daarover verheugen.
Doch onvermengd kan die vreugde niet
zijn, want de uitspraak is geen forsche ont
kenning geweest van wat het O.M. in zijn
requisitoir op den voorgrond stelde, n.l.
de beschuldiging dat in den joodschen
godsdienst plaats zou zijn voor de ritueelen
moord.
Toch mag uit den loop van het proces
geconcludeerd worden, dat het sprookje
van den ritueelen moord ook in het don
kere Czarenrijk niet onvoorwaardelijk en
algemeen geloof meer vindt. De protesten
uit Rusland zelf tegen het Beilis-proces
hebben ook daarvan blyk gegeven. Maar
ook heeft het onsympathieke proces en
vooral ook de wijze waarop bet gevoerd
werd, doen zien hoe groot er de haat tegen
het Jodendom is, zelfs bij velon vnn hen,
die door ontwikkeling vor uitstoken boven
hot domme dweepzieke Russisoho volk.
—o—o—o
Koning Ferdinand van Bulgarije is op
bezoek geweest te Sohönbrunn bij Keizer
Frans Jozef en don aartshertog-troonopvol
ger, met wie hij besprekingen heeft gevoerd.
Het ligt voor do bund te verondersrellen,
dat hoofdzakeiyk do Balkannangelegen-
hoden hot ondorwerp der bespreking zijn
geweest. Van meer dan één zydeisechtor
ook do meening verkondigd dat do Bul
gaarsche koning naar Weenen gotogon is
om zyn persoonlijke aangelegenheden mot
den Oost6nrijkschen monarch te bespreken.
Het valt tooh niot te ontkennon, dat de
positie van Koning Ferdinand sedert den
jongsten Balkanoorlog zeer geschokt is.
Bulgarye heeft in den tweeden Balkan
oorlog nederlaag op nederlaag geleden en
een deel van de Turscbe buit aan do bond-
genooten moeten afstaan. Zware offers aan
men8chenlevens on geld heelt die oorlog
van Bulgarye gevraagd. Bulgarije is dien
oorlog zelf bogODnon, nogwel op verrader
lijke wyze, doch waren er inplaats van
nederlugen overwinningen gevolgd, de ver
antwoordelijke personen zouden met hulde
en roem overladen zyn gewordon. Nu de
oorlog echter misgeloopen is moot er een
zondebok zyn en het lijkt er naar dat dit
de Koning zal worden. Eerst kreeg wel de
legeraanvoerder de schuld van den ongo-
lukkigen krijg en werd daarna Dr. Danef,
de minister-president in staat van beschul
diging gesteld, maar beidon sloegen dapper
van zich af en thans schijnt men in Koning
Ferdiand den bewerker van het kwaad te
zien. Naar luid der berichten heeft do
koning met het oog daarop reeds overwogen
om ten behoeve van zyn zoon afstand van
de regeering te doen en men veronderstelt
dat over een en ander door den koning
met den Keizer van Oostenrijk overleg ge
pleegd is.
Als een bewys, dat er een strooming is
tegen den Koning, kan dienen dat voor
enkele dagen 's morgens een plakkaat ge
vonden werd, gehecht aan hot koninkiyk
paleis, met de woerden „Te Huur."
o—o—o—
Van de Balkan kwam overigens in de
laatste dagen goed nieuws. Donderdag
middag is de vrede tusscben Turkyo en
Griekenlandgeteekend. 'tl-Ieeft lang geduurd
voor de beide partyen tot overeenstemming
gekomen waren en misschien zou het
resultaat nog niet verkregen zyn indien de
Roemeensche minister van binnenlandsche
zaken. Take Jonescu, niet bemiddelend
tusschenbeide gekomen was. In een paar
dagen tyds wist deze Roemeensche staats
man al de hinderpalen uit den weg te
ruimen en een beide partyen bevredigende
overeenkomst tot stand te brengen. Bij het
vredesverdrag is o. m. bepaald, dat Cavala
aan Griekenland zal blyven en dat de
overeenkomsten die er tusschen beide rijken
voor het uitbreken van den oorlog beston
den opnieuw van kracht zullen worden.
De onderteekening van het vredesverdrag
is overal met instemming ontvangen. Ook
in Griekenland en Koning Constantijn, die
Vrydag de Kamerzittingen met een Troon
rede opende, sprak zyn voldoening uit over
de overeenkomst. De vrede is nu hersteld
en naar het gevoelen van den Koning is
thans het oogenblik voor Griekenland aan
gebroken om zich met alle krachten toe
te leggen op de ontwikkeling en den
vooruitgang van het vergrootte Griekenland.
Ook in Turkye zal thans de hand aan
de ploeg kunnen worden geslagen. De vrede
is nu met al zyn tegenstanders geteekend
en de Jong Turken die thans het roer in
handen hebben zullen gelegenheid te over
hebben om te toonen of het hun er om te
doen is een nieuw Turkye te scheppen.
Het ryk heeft een groot stuk verloren,
maar het was ook het gedeelte waarin de
bevolking aan de Porte steeds handen vol
werk gaf, als de terugslag van het Turksche
wanbeheer. Het verlies van het Europeesch
gebied beteekent ontegenzeggelyk verlich
ting van de taak der Turksche regeering.
Doch ze heeft elders nog werk genoeg
overgehouden, temeer waar in Azië ernstig
gewaakt moet worden tegen het nog ver
der binnendringen van den vreemdeling.
Alleen door hervormingen in te voeren,
TESELSCHE COURANT.