N° 2822 Donderdag 22 October 1914. 28Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cta. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cta. Naar Amerika en andere
l'.nden met yerhooging der porto's.
Advertentie» vóór 9 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertenlièn. -
Van 1 tot 5 rogels 30 Cta. Iedere regel moer 8 Ct.
Groote letters on Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers S Cta. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD DE R O O IJ, Farkstraat, Burg op Te x k r.
10-17 Oct.
Carmen SyP>a, de dichterlijke vorstin van
Roemenië, naar wie in de laatste dagen
vau menigeen gedachten vol medelijden
uit zijn gegaan omdat men haar wist in
rouw en droefheid neergezeten bjj het stoffe
lijk overschot van haren gemaal, den zoo
onverwacht afgeroepen koning Carol I,
Carmen Sylva dan vertelt in haar „Sprookjes
eener Koningin" van haar wouderkaleidos-
coop, haar geschonken door een vriendelijke
fee en die haar in staat stelde wonderen
te verrichten. Eerst waren het prachtige
natuurtafereelen en de schoonheden der
wereld die zich aan haar verbaasden blik
vertoonden, doch boe steeg nog haar ver
bazing toen de fee het instrument omkeerde
en ze de gedachten der menschen in beeld
zag gebracht en haar blik kon afdalen in
de diepten van het menschenhart. Maar
het bevredigde haar niet want zoo dikwijls
ze het instrument voor haar oogen hield
en de harten der menschen voor haar ge
opend lagen zoo dikwijls zag ze ook een
groot verdriet, een ziekte of een mensche-
lijke zwakheid. En dan lei ze het wonder-
instrument weder met een droevig hart
ter zijde. Totdat de fee terugkwam en aan
de kaleidoscoop de kracht schonk, een lichter
warmer straal te kunnen uitzenden, die
blij maakte en warm, zoo dikwijls Carmen
Sylva haar op een plaats richtte met den
vasten wil goed te doen.
En dan vertelt ze hoe ze vreugde en licht
bracht ze waar droefheid en donkerheid ont-
waardde, hoe ze met haar tooverlicht en
tooverwarmte de wonderlijkste en wonder
schoonste weldaden bewees aan grooten en
kleinen die een zwaren strijd hadden te
voeren of in kommer en ellende waren
neergezegen.
't Is een sprookje, meer niet. We weten
het wel dat zelfs de grootste kunstenaar
een dergelijk woDderinstrument niet zal
vermogen samen te stellen en dat de feeën
of kaboutertjes vooraliijd door de mensche-
lijke nieuwsgierigheid uit d6 lage sferen
van het ondermaansche verdreven zijn.
En tochhoe zou men niet in onze donkere
droeve dagen zoo'n wonderinstrument
wenschen 1 We zouden er de wereld mee
willen doorschouwen, de booze wereld van
onze dagen, die vol jammer en ellende is.
We zouden onze vrienden en geburen bij
een roepen en zij zouden allen moeten zien
de lange bange worsteling waarbij de jonge
levens als grashalmen worden afgemaaid,
lachonde landouwen in woestenijen her
schapen worden en de vlammen van haat
en verbittering hoog op ten hemel stijgen.
We zouden tot allen roepen komt en ziet
en weet hoe groot de gruwel van den
oorlog isopdat zij het nimmer zouden
vergeten.
En we zouden ook in de harten der men
schen willen blikkén, in de harten van hen
die dezen geweldigsten aller oorlogen ont
ketenden, van hen die het >schoone devies"
hebben uitgevondenzoo gij den vrede
wilt, bereid u ten oorlog, van de heerschers
dezer wereld, de grootmachten en de gewel
digen die het lot der volkeren willen be-
heerschen met het zwaard.
En na dat alles gezien te hebben zou
wellicht te vuriger onze wensch zijn om
aan het wonderinstrument het vermogen te
schenken licht en warmte, weldaad en
vreugde uit te stralen en sterker in ons de
wil om goed te doen. Want we weten
hoezeer in onze dagen geleden wordt,
hoe in breede golven stroomen van ellende
uitgestort werden over duizendtallen van
menschen als wij. Niet alleen in België
waaraan ons de arme uitgewekenen dag
aan dag herinneren, maar ook in andere
gedeelten van Europa waar de oorlogsgeesel
striemend neerkomt. In Doord-Frankrijk
heeft de bevolking niet minder ontzettend
te lijden. Weken achtereen woedt daar nu
reeds over een ontzaggelijke uitgestrektheid
een felle strijd tusscben twee reusachtige
machten. Dag aan dag, nacht aan nacht
donderen er de kanonnen en om het bezit
van steden en dorpen wordt met verbittering
gestreden. De geheele noordelijke streek van
Frankrijk wordt door oorlogsjammer over
goten. De bevolking zag zijn steden en
dorpen platgeschoten en verwoest, vluchtte
naar het zuiden. En de bevolking van het
ongeschonden deel der republiek heefteen
zware taak te volbrengen, om te helpen
waar zoo zwaar geleden wordt.
In Oostpruisen, Polen en Galicië, waar
de groote legermachten tegen elkander
botsen en de oorlogsbrand thans weer op
het felst woedt, is de ellende onder de
bevolking niet minder groot.
En dan t6 denken aan de duizenden jonge
levens, die op de slagvelden vallen 1
En te weten, dat deze gruwel nog lang,
wellicht nog heel lang zal duren!
Een der Engelsche ministers heeft onlangs
voorspeld, dat Europa in vrede het Kerst
feest zou vieren. Voor Kerstmis zou aan
den strijd een einde zijn gekomen. En de
Duitsche Keizer zou nog niet langgeleden
in een toespraak tot de troepen hebben ge
zegd, dat »zijn jongens" vóór de bladeren
van de boomen waren gevallen, weder
thuis zouden zijn.
Het klinkt wel haast als spot, als men
let op den werkelijken toestaod. Een 11-tal
weken heeft de groote oorlog thans in Europa
gewoed en nog nog altijd is het einde niet
te zien. Bloedige veldslagen zijn er geleverd,
de gezamelijke verliezen aan menscben-
levens loopen in de honderdduizenden, voor
miljoenen zijn er verwoest en vernietigd,
groote kapitalen zfjn reeds opgeslokt door
het oorlogsmonster en nog steeds
duurd de groote worsteling voort, weet
niemand hoe en wanneer het einde zal zijn.
Beslist is er in deze oorlog nog niets.
Ja toch, het lot van België. Hoe de toe
komst voor dit arm geteisterd land ook
moge zijn op het oogenblik bestaat er geen
Belgie meer. Het is Neu-Deutscbland ge
worden. Het leger is verdreven uit zijn
laatste versterking, de regeering heeft het
land verlaten om zich op Franschen bodem
in veiligheid te stellen, en de Duitsche
troepen zijn met haast en y ver bozig het
land „schoon te maken". Koning Albert
is bij zijn soldaten gebleven en naar alle
waarschijnlijkheid trekt hij zich met hen
naar het zuiden terug. Gent, Biugge, Sel-
saete en Ostende werden ontruimd en de
Duitsche vlag waait er thans. Over een
paar dagen misschien wel als deze
regels onder de oogen der lezers komen
zal de laatste Belgische soldaat van den
Belgischen bodem verdreven zijn. Tenzij
de Duitsche rechtervleugel in Noord Fran
krijk er eerder in mocht slagen de Franscbe
kust te bereiken en het overschot van het
Belgische leger in het uiterst zuidwestelijk
hoekje van Belgie tusschen twee vuren
mocht komen en een slag zal moeten aan
vaarden.
"Want dat schijnt thans mede het doel der
Duitschers te zijn. Er is in de laatste dagen
weder hevig gevochten op het westelijk
deel van het gevechtsterrein in Noord-
Frankrijk en daarbij viel inzonderheid op
te merken dat de Duitschers voortdurend
de gevechtslinie naar den zeekant verlengen
en ze reeds dicht de kust naderen.
Dat was ook al het voornaamste oorlogs
nieuws van het Westelijk strijdtooueel in
de afgeloopen week. Wel werd melding
gemaakt van meerdere krijgsoperaties op
andace deelen van het front, maar een
merkbare wijziging van de posities der beide
partjjen hadden deze niet tengevolge. En
men zou een wonderinstrument als waar
van Carmen Sylva vertelde, moeten hebben
om precies te weten hoe de toestand er op
het oogenblik eigenlijk uitziet. De worste
ling duurt er wonderlijk laDg en ofschoon
beide partijen als om strijd plegen te melden,
dat ze vorderingen maken, van beteekenis
kunnen deze niet zijn. Hoe lang nog
—o—o—o—
Ook op het Oostelijk oorlogsterrein is de
beslissing nog steeds niet gevallen. Er
kwamen in de laatste dagen van daar weinig
belangrijke berichten. De krijgsoperaties
worden er zeer bemoeilijkt door slecht weer.
De herfst schijnt er reeds zijn intocht te
hebben gedaan met regenvlagen en stormen,
waardoor de groote troepenmassa's in hun
bewegingen niet weinig belemmerd worden.
Gebleken is intusechen, dat het Oosten-
rijksche leger zich van de nederlagen heeft
hersteld en jin vereeniging met het Duit
sche leger rukt het voorwaarts. Er hebben
in de afgeloopen week hevige gevechten
plaats gehad met voor beide partijen afwis-
selend geluk. Meer en meer bljjkt uit de
berichten dat een belangrijk treffen voor
de deur staat. Do hoofdmachten hebben
reeds voeling met elkander gekregen en
vermoedelijk zal in de buurt van Warschau
in de komende dagen een belangrijke be
slissing vallen.
De strijd in het Oosten schijnt voor beide
partijen al even zwaar te zijn als die in
het Westen en ook daar is het einde nog
geenszins te voorzien.
ooo
Nog een belangrijk bericht mag in ons
overzicht niet onvermeld blijven, UitZuid-
Afrika kwam het bericht, dat de oud boeren
aanvoerder generaal Maritz in opstand is
gekomen tegen het Engelsch gezag. Zooals
men weet wordt een deel van den grooten
oorlog der mogendheden ook gevoerd in de
koloniën. In Afrika staan thans de Engel
sche en Duitsche koloniale troepen tegen
over 'elkander in het veld en enkele scher
mutselingen hebben reeds plaats gehad.
Generaal Botha, de eerste minister der
Zuid-Afrikaanscho Unie, heeft het opper
bevel der Zuid-Afrikaansche troepen op zich
genomen en organiseert thans een veldtocht
tegen Duitsch Zuid-West Afrika. Natuurlijk
rekenen de Duitschers hem dit als een
groote zonde aan en aan het adres van
Botba heeft de Duitsche pers in den laatsten
tijd heel wat onaangenaamheden gezegd.
Dit alles zal hem waarschijnlijk koud laten,
maar minder prettig zal het hem z\jn,dat
een deel der Zuid-Afrikaners met zjjn politiek
niet al t6 zeer ingenomen is, al steunt do
groote meerderheid hem dan ook. En be
paald pijnlijk moet het voor hem zjjn, dat
een der vroegere boerenaanvoerders met
wie hij zij aan zij tegen de Engelschen ge
streden heeft, zich thans niet bij den
nieuwen staat van zaken neer wil leggen,
ja wat erger is, openlijke rebellie pleegt
tegen het gouvernement. Kolonel Maritz
toch is hoofd van het noordwestelijke mili
taire district der Kaapkolonie en heeft
openlijk de zijde der Duitschers gekozen.
De regeering die hem niet al te zeer ver
trouwde had Maritz van zijn commando
ontheven, maar toen de nieuwe bevelhebber
verscheen werd hij eenvoudig door Maritz
gevangen genomen en later weer in vrijheid
gesteld met de boodschap er bij, dat hij een
onderhoud wenschle met de generaal Hert
zog, de Wet, Beijers, Kemp 'en Muller.
Werd dit niet toegestaan, dan zou hij de
Zuid-Afrikaansche troepen aanvallen en de
Unie binnendringen. Uit de inlichtingen
bleek, dat kolonel Maritz een afdeeling
Duitsche troepen tot zjjn beschikking had
en dat er tusschen den gouverneur van
Duitsch Zuidwest-Afrika en hem een over
eenkomst was gesloten.
Naar luid der berichten beeft de regeering
der Unie krachtige maatregelen genomen
en is de krijgswet afgekondigd voor geheel
Zuid-Afrika. Wat de gevolgen zullen zijn.
van het optreden van kolonel Maritz valt
nog niet te zeggen. De Londensche bladen
achten de zaak niet heel ernstig en uit
Kaapstad komen berichten van betoogingen
ten gunste van de politiek van generaal
Botha. Toch verdient de opstand van
Maritz alle aandacht. De rebelsche kolonel
behoort tot een zeer invloedrijke familie,
die hear vertakkingen heelt in heel Zuid-
Afrika.
En de bittere strijd tusschen boer en
Brit is nog niet geheel en al vergeten in
Zuid-Afrika.
TEXEL, 21 October 1914.
Nntsbibliotkeek.
De gelegenheid tot het halen van
boeken uit bovengenoemde instelling is
sedert Vrijdag 9 October weer geboden
en wij twijfelen niet of er zal dezen
winter weer ruim gebruik van gemaakt
worden, temeer waar de"bibliotheek, die
gedurende een tweetal winters niet tot
beschikking van het publiek stond, in
dat tijdsverloop duchtig onder handen is
geweest.
Er is geschift en uitgezocht, geplakt,
gebonden en ingenaaid niet alleen, de
boekenschat is ook belangrijk aangevuld
en uitgebreid en opnieuw in catalogus
gebracht.
Met de heropening van de bibliotheek
is tevens de volgende maatregel inge
voerd, dia elders met succes wordt toe
gepast en waarvan in de komende dagen
ook hier veel heil wordt verwacht.
„Voortaan worden slechls aan houders
van kaarten op naam en op vertoon
daarvan, boeken uitgereikt. Wordt nu
door den houder van zoo'n kaart een
boek niet in behoorlijken toestand
weer ingeleverd, dan wordt op z'n kaart
een rood stempel gezet en wanneer die
kaart driemaal dat stempel draagt, hem
het verder gebruik van de bibliotheek
ontzegd."
Commissarissen meenen, door strikt
de hand aan die bepaliüg te houden, te
voorkomen, dat de boeken een minder
gewenscht aanzien krijgen.
Voor hen die dit niet mochten weten
deelen wij hierbij mede, dat de catalogus
van do bibliotheek tegen betaling van
tien cents verkrijgbaar is, terwijl de
boeken telkens voor een week, iedere
Vrijdag kosteloos worden verstn kt.
Oudeschild, 19 <>ct.
Voor de visschers alhier ziet er de
toestand alles behalve rooskleurig uit.
Nu de tijd van oesterkorren is aange
broken zou er wel iets verdiend kunnen
worden, als er maar een afzetgebied was.
Doch dit is helaas niet het ge va: De
wulken, die in andere jaren een niet
geringe bijverdienste gaven, zyn zo goed
als onverkoopbaar. De groote oesters
kunnen nog wel verkocht worden, maar
in plaats, dat zij 140 per 1000 opbrengen
wordt er niet meer dan f25 besteeden
dan heeft men ze nog liever niet dan
wel. Met de kleinere, die het grootste
aantal vormen weet men in het geheel
geen raad. De palingvisscherij op de
waarden met garnalennetten, die nog iets
opbracht, loopt ten einde en ook de kust-
visschorij is gedurende den herfst en den
winter van geene of weinig beteekenis.
En hoe zal het zijn als over een paar
maanden het garnalenvisschen begint?
Ook het afzetgebied daarvoor is door
den oorlog zoo goed als verloren.
Met het ophaleü, drogen enz. van wier
wordt nog iets verdiend, doch de prijzen
zijn ook veel lager dan voorgaande jaren.
Zaterdag 17 October werd in de
Zeven Provinciën eene algemeens huis
houdelijke vergadering gehouden van het
plaatselijk Nut „Neptunus". Met hei oog
op de ongunstige tijdsomstandigheden
werd besloten voorloopig geene contri
butie te heffen. Toch wilde men de
bijeenkomsten met dames in dit seizoen
niet geheel van de baan schuiven, maar
probeeren tegen Kerstmis met eigen
krachten eene bijeenkomst lo oraai i-
seeren, toegankelijk voor de leden en
huone dames tegen een kleine entree.
Voor 1 Nov. a. s. kunnen zij die nog
lid wenschen te worden, zich bij een dei-
bestuursleden aanmelden.
Oosterend19 Oct.
De vereeniging „Nut en Genoegen"
alhier heeft in hare op Zaterdag j.l. ge
houden huishoudelijke vergadering beslo
ten in dezen winter op dezelfde wijze
als steeds de bijeenkomsten te houden.
Tot leden van het bestuur zijn herkozen
de heeren L. Koning en W. D, Bakker,
resp. Ie en 2e secretaris.
Besloten is weder boeken aan tekoopen
voor de bibliotheek.
Te beginnen met 1 Oct. nemen elk
jaar verscheidene visschers deel aan het
korren van oesters en wulken. Dit jaar
gebeurt zulks tot heden nog niet, omdat
men geen afzetgebied voor deze week
dieren kan vinden. Wel heeft de N. V.
„Wilhelmina" het beproefd, doch tot
heden zonder resultaat.
TEXELSCHE COURANT.
—o—o—o—