N° 2834
Donderdag 3 December 1914.
28st* Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland,
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 0 nar op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD& DE R O O I.T, ParkstraatBorg op Te x e l
21—8S i\ov.
December is in fiet land als deze regels
onder de oogen der lezers verschijnen.
December met zijn korte, donkere dagen,
die, zooals zeker dichter het uitspreekt,
gebogen gaan onder den last van heel een
jaar.
Het ontzaggelijk droeve jaar snelt ten
einde. Nog enkele weken slechts en het
is voorbij ondergegaan in den donkeren
nacht van oorlog en afschuwelijk wapen
geweld. Nog enkele weken maar
waarin nog ontzettend veel ellende en
jammer zal worden uitgegoten over dfl*
volken van Europa, die het zwaaid getrok
ken hebben tegen elkander.
Zelden maakte de wereld een zoo ver-
sohrikkelijken tijd door als thans. Europa
is een groot slagveld geworden, in het
oosten en westen en zuiden, aau den
Weichsel en aan de Noordzee, in Galiciè en
op den Balkan, in den Kaukasus en aan
aan de boorden van den Nijl, aan de stroo
men van de Eupbraat en in het hart van
Afrika overal dreunt het geschut en
overal vallen menschen als wij onder
menschenhanden als slachtoffers van den
oorlogsdemon, die men niet allerlei schoon
klinkende leuzen en redeneeringen, met
prachtige overeenkomsten en tractaten
met hechte bondgenootschappen en wat niet
al voor altijd aan banden meende te kunnen
leggen. Het aantal gesneuvelden en ge
wonden is reeds nu talrijker dan het
grootste leger dat vroeger ten strijde uit
trok. Eu wie zal zeggen hoe vaak dit
jammerlijke getal nog zal worden verdub
beld 1 Want de met elkander worstelende
grootmachten staan nog alle in ongeschokte
kracht en eiken dag worden nieuwe trom
men geroerd en nieuwe vaandels ontrold en
trekken nieuwe scharen van jonge mannen
snaar de slachtvelden in en buiten Europa 1
Zwart en donker blikt de toekomst ons
tegen zwart en donker en somber als
d. laatste maand van het jaar dat de
donkerste dagen pleegt te brengen.
En in de harten van miljoenen leeft
slechts één vraag: Wanneer?
o—o—o
December 1914 zal een maand zijn, om
mimmer te vergeten. Ook ten onzent, al
gaat de felle oorlogsbrand ons huis voorbij.
Moeilijke uren breken aan voor hen, die
ge/oepen zijn te waken over de belangen
van J1113 lan(^ en zÜn burgers, want voor
hen treedt meer en meer de vraag strÜd
of vrede °P den voorgrond. De plannen
van minister" Treub inzake de dekking der
„oorlogskosten beeft de pennen in beweging
gebracht en wat de minister juist door zijn
voorstel meende te kunnen voorkomen
n.l. een felle principieele strijd in het par
lement die den dooer de partijen gesloten
Godsvrede in gevaar zou brengen schijnt
er juist door te worden uitgelokt.
Er wacht den minister in het parlement
een harde strijd en de gevaren daarvan zijn
niet denkbeeldig, temeer waar die strijd
voor een groot deel van vrijzinnige zijde
dreigt Voormannen uit de partijen der
linkerzijde beginnen steeds luider hun
stem te verheffen tegen de voorgestelde
„oorlogsleening" en de leider der sociaal
democraten, de heer Troelstra, heeft dezer
dagen in een felle redevoering te Amsterdam
al zijn verontwaardiging op de van hem
bekende wijze gelucht. Van die zijde is het
opzeggen van het Godsvredesverdrag al
aangekondigd. En zelfs als men de artikels
leest, die de anders zoo gematigde Dr. Bos
in het orgaan zijner partij aan de kwestie
wijdt, dan zoekt men daarin tevergeefs do
aanwijzing van eenige concessie.
Wij vreezen dat hét een zware partij zal
worden straks voor minister Treub, al mag
worden aangenomen, dat onder de gegeven
omstandigheden de begeerte om den politieke
wapenstilstand te bestendigen, ten slotte
veel zal vermogen. De hoop op een ver
gelijk is misschien nog niet uitgesloten al
staat het echter vrijwel vast, dat de nieuwe
belastingvoorstellen er niet zonder feilen
strijd in het parlement zullen komen, in
dien ze door de regeering worden gehand
haafd.
o—o—o
Generaal von Hindenburg, de „held van
Tannenburg" die thans het opperbevel voert
over het groote leger dat tusschen de
Warthe en den Weichsel in Polen met de
Russen in een bitteren strijd gewikkeld is,
scbjjnt een vriendelijk man te zy'n. Ten
minste men krijgt zoo den indruk uit wat
men in Duitsche bladen over hem leest en
wat personen weten te vertellen die hem
wel eens ontmoetten. De „oude heer" die
aan galsteenen en allerlei andere lastige
kwalen heette te lijden, die volgens som
migen zelfs ongeneeslijk ziek was, is zoo
gezond als een visch, wat mogelijk voor
een deel kan worden toegeschreven aan
zijn schitterende overwinning op de Russen
in Oostpruisen behaald en voor een'ander
deel stellig ook aan het feit, dat hij zoo
schitterende revanche heeft kunnen nemen
over zijn gedwongen pensioneering, die er
een was „om gezondheidsredefien." Die
gezondheidsredenen bestaan thans niet meer
en generaal Von Hindenburg is dus van
zijn galsteenen en andere lastige dingen
verlost, verkeert in een opgewekte
stemming en ziet er zelfs niet tegen op
menschen van de pers bij zich te ontvangen
en met dezen over zjjn „vakaangelegen
heden" te pralen.
Zoo was ook dezer dagen de Berlijner
correspondent van de „Neue Freie Presse«
zijn gast en bezorgde hij dezen een paar
kolommen intressante kopie. Allerlei
wetenswaardige dingen vertelde bij dezen
persman en het opmerkelijkste daarvan
was stellig wel wat hij als zijn oordeel over
de Russen ten beste gaf. We schrijven het
even af:
„De Russen zijn goede gedisciplineerde
soldaten en discipline beslist ten slotte
in den krijg doch de Russische disci
pline is een andere dan Duitsche en
Oostenrjjksche discipline. In onze legers
is zij het resultaat van geestesontwikkeling,
in het Russische leger is zij meer een
zwijgende stompzinnige gehoorzaamheid.
De Russen hebben sedert den oorlog met
Japan veel geleerd. Hun kracht zit vooral
in het aanbrengen van veldversterkingen.
Uitstekend verstaan zij de kunst om zich
in te graven. Thans zal het met dat zich
ingraven echter spoedig gedaan zijn nu de
grond hard wordt van het vriezen. Dat is
een van de voordeelen, die een winterveld-
tocht tegen de Russen voor ons medebrengt.
Als zij niet meer in den grond kunnen
kruipen zal het den Russen slecht gaan.
Voor de Russische overmacht koesteren
wij niet de minste vrees. Overmacht en
Russen hooren nu eenmaal bij elkander
Ze is hun voornaamste wapen. Maar
bij Tannenburg waren ze driemaal zoo sterk
als wij en men heeft gezien, wat het bun
heeft gebaat. Ook het grooto getal is niet
beslissend in het huidige stadium van
den oorlog nog minder dan vroeger. De
Russen zullen ons dan ook „neerwalzen";
integendeel de Russen zijn zwak. Alle
teekenen wijzen er op, dat zjj spoedig af
gedaan hebben. Ze krjjgen gebrek aan
wapens en munitie en ook lijden ze honger;
zelfs den officioren ontbreekt het noodige
voedsel. Ook het land lijdt, de nood is
er groot. Lodz verhongert Het is
treurig en toch ook is het goed zoo. Met
sentimentaliteit kan men geen oorlog voe
ren. Hoe onbarmhartiger de oorlog gevoerd
wordt hoe barmhartiger hij in werkelijk
heid is, want zooveel spoediger komt er
een einde aan.
Men merkt het ook aan de wijze waarop
de Russen vechten, dat ze spoedig niet
verder kunnen gaan. De oorlog met Rusland
is op het oogenblik vóór alles een „Nerveu-
frage" Als Duitschland en Oostenrjjk-
Hoogarije de sterkste zenuwen hebben en
doorzetten en ze hebben ze en ze zullen
doorzetten dan zullen ze zegevieren."
Alzoo sprak generaal von Hindenburg, de
held van Tannenburg.
Men ziet er uit, dat de generaal de zaken
niet al te donker inziet en dat hij vast
overtuigd is het met de Russen wel klaar
te spelen. Men kan echter ook zijn vjjanden
wel eens te licht achten en 'tzouzoo'n
wonder niet zijn als de generaal door zjjn
Tannenburger succes een klein beetje over
moedig geworden ware. In ieder geval staat
het wel al vast, dat hij in de laatste dagen
in den veldslag tusschen Wartheen Weichsel
de handen vol heeft aan den Russiscben
tegenstander. Op het oogonblik dat wij deze
regels schrijven is er op het uitgebreide
oorlogsterrein in Polen nog geen beslissing
gevallen, doch wel kan uit de belichten
worden opgemaakt, dat de Duitschers en
Oostenrijkers van de aanvallende weer de
verdedigende partij zijn geworden.
Het offensieve optreden op dit deel van
het gevechtsterrein moest worden gestaakt,
daar de Russen uit Warschau nieuwe ver
sterkingen hadden bekomen en al mogen
de Russen bij den aanvang van de nieuwe
actie der verbondenen vrij belangrijke ver
liezen hebben geleden, in de laatste dagen
behaalden ze daarentegen eveneens vrij
belangrijke voordeelen op hun tegenstan
ders. Wel werden de latere aanvallen der
Russen afgeslagen, doch bet offensief op
treden van het Duitsch-Oostenrijksche
leger in Polen schijnt vooreerst weer een
einde te hebben genomen. De groote en
hevige worsteling duurt voort, mogelijk dat
er spoedig een belangrijke beslissing valt.
Tenzij de beide partijen zoowat tegen
elkander opwegen en zich er een eb- en
vloed oorlog ontwikkelt, zooals op het
westelijk oorlogsterrein nog steeds het ge
val is.
De berichten uit het westen brachten in
de laatste dagen al heel weinig nieuws.
De toestand schijnt er vrijwel onveranderd
te zijD, niettegenstaande af en toe aan
vallen gedaan werden en vooral de weder-
zijdsche artillerie zich liet hooren. Aan
beide zijden worden steeds nieuwe ver
sterkingen in het vuur gebracht en beide
partijen blijken nog over voldoende reserve
troepen te beschikken. Dezer dagen werd
ook gemeld, dat de nieuwe Belgische
lichting van 1914, die in Frankrijk onder
de wapens kwam en aldaar geoefend werd,
zoover gereed is, dat ze met 1 Dec. a. s.
naar het front zal kunnen worden gezonden.
Oostenrijk zet nog met kracht zijn actie
tegen Servië voort, maar hard schoot het
in de laatste dagen niet op. Intusschen
heeft de Servische regeering maatregelen
genomen om een dreigend conflict met
Bulgarije te_ voorkomen. Men weet dat c'e
Bulgaren nog steeds verbitterd zjjn op
Servië, omdat dit hun een belangrijk dool
van de oorlogsbuit op den Balkan onder
do handen hoeft weggehaald en dat in de
laatste dagen een oorlogsverklaring van
Bulgarije werd verwacht. Servie wil echter
de Bulgaren tevreden stollen door afstand
van grondgebied en de Servische regeering
heeft van de Roemeensche regeering reeds
d6 toestemming daarvoor gevraagd, die
gaarne gegeven werd.
Bulgarije heeft thans zijn neutraliteits-
verklaring vernieuwd. Daarmee is waar
schijnlijk de zooveeiste oorlogsverklaring
voorkomen en is er een waarborg verkre
gen teg6n het uitbreiden vau het conflict
op den Balkan.
Van den oorlog tusschen Turkije en
Rusland hoorde men in de laatste dagen
weinig. Thans schijnen de Russen in den
Kaukasus aan de winnende hand te zijn.
Het Turksche leger dat naar Egypte op
rukte heeft naar luid van berichten uit
Konstantinopel, het Suez kanaal bereikt en
een treffen met de Engelschen schijnt aan
staande te zijn. Van een verstrekkend ge
volg van het proclameeren van den „hei
ligen oorlog," verneemt men intusschen
nog niet veel. Maar het kan nog komen en
EDgeland zal althans op alles bedacht
moeten zijn.
Intusschen schijnt de toestand in Zuid-
Afrika zich geheel in het voordeel van
Engeland te bobben ontwikkeld. Mag men
de berichten gelooven, dan loopt het met
den opstand van De Wet, Beyers en Maritz
ten einde. We hebben niet anders verwacht
waar de stemming onder de Zuid-Afrikaan-
sche bevolking zoozeer verdeeld bleek te
zijn en Botha op den steun van de groote
meerderheid kon rekenen.
TEXEL, 2 December 1914.
U. cl. I.
In dagen van spanning heeft de mensch
behoefte aan ontspanning, wordt nog al
eens beweerd en gezien het bezoek, dat
de uitvoering van U. d. I. in hotel Texel
Zondagavond ten deel viel. zou men
geneigd zijn die bewering te onder
schrijven de zaal was eivol.
Gelet op het aantal jonge krachteD,
dat de geroutineerde dilettanten byna
geheel moest vervangen, gelet ook op
den inhoud van het opgevoerde tooneel-
spel „Hertha", kunnen wij niet anders
dan met lof van de uitvoering gewagen.
Hertha is een tooneelspel van goede
moraal, dankbaarheid, opofferingsgezind
heid en onbaatzuchtige liefde betwisten
elkaar den voorraDg en, goed doet, goed
ontmoet, de deugd wordt beloond en de
hoofdpersoon, Hertha, treedt aan het slot
zegevierend, als een engel in menscheD-
gedaante, naar voren.
Het toODeel, zegt men, is een afspie
geling van het leven, meermalen drong
zich bij ons Zondag den wensch op, dat
het leven een afspiegeling mocht zijn
van dit tooneelspel.
't Is waar het leven biedt ook groote,
verbijsterend groote bewijzeD van alle
groote deugden, maar daarnaast ook
zoovele uitiDgen van i^grof eigenbaat,
van wraak, van haat, öm nog niet te
gewagen van de geveinsde deugden, die
eigenlijk nog erger zijn.
Maar genoeg daarvan, het leven 's
een schouwtooneel, maar de stukken,
die wij zien afspelen en vooral wat
daarbij achter de coulissen wordt bekon
keld en bedisseld, is niet van een ge
halte als „Hertha",
TEXELSGHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Boeg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
Pr\js des- Advcrtentièn.
Van 1 tot 5 regols 30 Cts. Iedere regel meer 8 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. per nummer.