ste
1859
londag 7 Maart 1915
28st' Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
ivicn Tuinbouwbrieveii.
Biö nenland
is
NTD
)Ct.
i event
t 51/Wit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Idvertentiën vóór 9 nar op den dag; der uitgave
MENTEN en ADVERTENTIES tvorden aangenomen bij de öitg. Firma LAN8 EVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Bürg op Tex kl.
MILITIE.
APüdere redenen.
rTIuee.nen recbten op vrijstelling van den
e militie te kunnen doen gelden,
jDoodigd zieb te vervoegen ter ge-
jirie en wel zoo de vrijstelling wordt
Ie aanwezigheid van in betzelfde jaar
««dcrs of half-broeders, tusscken 10
Ork. en zoo zij is gegrond op eender
zielen, lusschen 21 en 31 Maart e.k.
(je 4 Maart 1915.
srj
T(ovincie Noord-Holland heeft het
3l als phosphorzuurruest zich
tcemen iuburgeren. Io het Oosten
_and, vooral in de Achterhoek
'land, wordt deze meststof veel-
r eigewend. We zullen ons op het
ijiiet verdiepen ineen beschouwing
el mogelyke oorzaken van dit
1 1. Nu iD den laatsten tijd door
°at superphosphaat evenwel iets
ryleapders de aandacht op het beeu-
genordt gevestigd, meenen wij goed
ljnets naders omtrent deze messtof
te deelen.
r beenderen worden verwerkt tot
lQ stof, wordt het vet er altijd aan
igdt. Dit vet heeft voor planten-
ripelemaal geen waarde, ja belem
qi de werking van het beendermeel
3t bodemvocht er niet behoorlijk
iarwerken.
eltvette beendermeel, in den handel
hijls Normaal beendermeel, bevat
Q> van 20—24% phosphorzuur en
jn* tikstot. Het phosphorzuur komt
in vorm van het onoplosbare drie-
8' losphorzure kalk, dezelfde stof, die
nieibestanddeel uitmaakt van de
no», waarvan superphosphaat wordt
leendermeei wordt trouwens ook
aper verwerkt.
stof komt voor als bestanddeel
organische
Uitstoffen, dus als
tdie eerst door rotting moet
it, in ammoniak en vervolgens in
8l,eer de planten er iets aan hebben.
de waarde van deze stikstof be-
's niet voldoende bekend Stellig
18 ze veel minder dan van de stikstof
eiif zwavelzure ammoniak.
js van het normaal beendermeel
efiat deze stikstof door de koopers
k veel ie duur moet worden be
id
tikend is het ontlijmd beendermeel,
>tt beenderen, waaruit niet alleen
maai ook de stikstofhoudende
ide stoffen grootendeels zijn ver-
Dit beendermeel bevat ODgeveer
Phosphorzuur,- ook als driebasisch
zure kalk en 0,5 a 1% stikstof,
tr niet meer waarde zal hebben
iet normaal beendermeel,
beoordeeling van de prijs van out-
endermeel is bet dus gewensebt de
daarin zeer mutig te taxeeren. Wij
zelfs verder gaan en aldus willeu
5en Ontlijmu beendermeel wordt
ien en gekocht als phosphorzuur-
mest, De stikstof, die by de bereiding
achter is gebleven moet men op den koop
toonemeu. Kaar werking is niet genoegzaam
bekend om op grond van haar aanwezigheid
in het uitgestrooide beendermeel op de
gewone stikstofbemesting iets te kunnen
bezuinigen. Het is dus billijk bij de be
oordeeling van den prijs van ootiymd
beendermeel uitsluitend op het phosphor-
zuurgehalte te letten. In elk geval zouden
wij de waarde van de stikstof in beender
meel nooit hooger berekenen dan op de
helft vaD de stikstofprijs in chilisalpeter.
Naar deze aanwijzingen is ieder in staat
een aanbieding van beendermeel te be-
oordeelen. Dikwijls zal blijken, dat de
stikstof in ontlijmd beendermeel veel te
duur moet worden betaald.
De aanwending van beendermeel komt
geheel overeen met die van slakkenmeel.
Dit laatste werkt echter sneller. Wie r.u
nog beendermeel wil aanwenden in plaats
van super houden met de langzame werking
van het beendermeel terdege rekening.
Het zou onjuist zijn 800 Kg. super van 14
pCt, dus met 112 Kg. pbosporzuur, een
voudig te vervangen door 400 Kg. beender
meel. Om meer kans te hebben dat ge
durende den zomer evenveel phosphorzuur
voor de planten ter beschikking komt,
neme men daarom meer beendermeel, bijv.
500 of 600 Kg.
H. v. S.
TEXEL, 6 Maart 19 5.
Landbouwlezin»- Klimp.
't Was jammer, dubbel jammer, dat
het aantartoehoorders j 1. Woensdag zoo
bitter klein was, jammer voor den spr.,
die daardoor z'n moeite zoo slecht be
loond zag, maar jammer vooral, voorde
vele belanghebbenden bij het onderwerp
en die niettegenstaande dat, schitterden
door afwezigheid.
Slechts een twintigtal belangstellenden
waren opgekomen.
't Was bijna een uur over den bepaal
den tijd toen de heer J. 3. Dijt de ver
gadering opende en de aanwezigen,
inzonderheid de dames, acht in getal,
het welkom toeriep.
De heer D. gaf z'n spijt over de slechte
opkomst te kennen, niettemin verheugde
hem de aanwezigheid van de dames,
omdat het hem de zekei beid gaf, dat bij
den oorlog tegen de ongerechtigheden
die bij de melkwinning en melkhandel
voorkomen, op huDne steun geiekend
kan worden.
Ook den spreker van den avond, de
heer Klimp, kon z'n misnoegen over de
weinige belangstelling niet onderdrukken.
Ik had iets te zeggen tot de melkboeren
en de melkleveracciers, zegt spr. maar
die allen schitteren door afwezigheid.
Spreker doet daarop een beroep op de
aanwezige pers en drukt de hoop uit,
dat belarghebbenden althans de moeite
niet te groot zal zijn om, op hun gemak
bij de kachel, van het gesprokene ken
nis te nemen.
't Is ook spr. echter aangenaam eenige
dames onder z'n gehoor te mogen be
groeten, ze moesten, meent spreker, op
geen enkele landbouwlezing ontbreken,
omdat het bedrijf slechts goed kan gaan
wanneer ook de vrouw er met belang
stelling aan deelneemt.
Tezamen moet getracht worden zoo
veel mogelijk van het bedrijf te halen.
De belangen van het bedrijf moeten
onderling besproken worden, niet alleen,
maar kennis van het bedrijf is in vele
gevallen onmisbaar voor de vrouw en
het is te betreuren, dat we nog niet
zoover zijn, dat alle boeren en boeren
zoons scholen hebbon afgeloopen of, cur
sussen gevolgd, wmt het genieten van
eenig vakonderwijs komt spr. zeifs voor
boerendochters dringend noodig voor.
Met ingenomenheid maakt spr. melding
van de Reizende Landbouwschool van de
Geld. Mij. waar in legio vakken onder
richt wordt gegeven, niet alleen in natuur-
en scheikunde, dier- en plantenkunde,
doch ook in bodembemesting, melkbs-
handeling, voeding van huisdieren,
groenteteelt, warenkennis, gezondheids
leer, leggen vafi een eerste verband,
voeding voor zieken en kinderen, enz.
Spr. wekt ook hier de boerendochters op
dergelijke deugdelijke schalen te bezoeken
en komt dan aan zijn onderwerp
„Samenstelling en behandeling van melk
in verband met het dagelijksch verbruik
door de burgerij."
Waar 10 pCt van onze dagelyksche
uitgaven voor voeding aan melk wordt
besteed, vangt spr. aan, daar is het een
eisch te weten, dit wij daarvoor melk
ontvangen, deugdelijk van samenstelling
en viij van ziektekiemen.
De vraag dringt dan direct naar voren
„Waaruit bestaat melk?"
's Wiüters voor een groot deel uit
pompwater en des zomers uit slootwater
zegt spr., maar hij voegt er ter gerust
stelling direct aan toe, dat zulks de
schuld is van de koe.
Melk bestaat voor 88 pCt. uit water
en voor 12 pCt. aan droge stof of voeden
de stof, die op haar beurt weer bestaat
uit vet, eiwit, suiker en asch.
Het vet dat in goede koemelk voor
minstens 3 pCt, in schapenmelk voor
6 pCt. of meer voorkomt, bepaalt da
hoeveelheid boter, die de melk kan op
leveren.
Eiwit is van belang bij de kaasbe
reiding, het bestaat uit caseïne en
a'bumine, laatstgenoemde stof blijft
echter met de melksuiker (4 pCt.jbijde
kaasbereiding in de wei achter.
Bij de boterbereiding blijven eiwit en
melksuiker in de ondermelk achter,
ondermelk bevat dus in tegenstelling
met de algemeene leekenopvatting ter
dege voedende stoffeD en is vooral in
het gebruik bij voedingsmiddelen die
weinig of geen eiwit bevatten, b.v.
aardappels, zeer aan te bevelen.
De asch, die de melk bevat is voor de
vorming van het beenderengestel bij
jonge menschen en dieren van groote
waarde.
Het vetgehalte van de koemelk, dat van
groote beteekenis is bij de bepaling van
hare waarde, wordt integenstelling met
het oordeel van de afwezigen, niet of
althans zeer weinig beinvloed door het
voedsel wat de dieren nuttigen, maar
door den aard van de koe.
Er zijn koeien die onder alle omstan
digheden melk geven met een hoog vet
gehalte en er zijn er, die steeds melk
geven van een laag vetgehalte en wat
meer zegt, die eigenschap is erfelijk.
,'t Is dus geraden, dat een veehouder
zorgt te fokken van dieren, ook wat de
mannelijke exemplaren betreft, die van
ouder op ouder behoorden tot een ras,
dat steeds melk gaf met een hoog vet
gehalte, hij kan dan verzekerd zijn dat zijn
veestapel altijd hoogst product!.-f blijft.
Spr. wijdt nog eenigszins uit over de
vervalsching van melk, die hij hoopt dat
te den Burg niet voorkomt, maar blijkeDS
rapport van den controleur te den Helder,
aldaar voor enkele jaren zoo enorm
werd bedreveD, dat een melkboer voor
kort verklaarde, in die dagen vóór
's morgens 8 uur reeds 50 maatjes
water tegen melkprijs te hebben ver
kocht.
Vervaltcbmg van den melk is slechts
door een deskundige absoluut te con-
stateaien, spr. wij t daarbij op allerlei
trucs door verval-chers toegepast om
zelfs deskundigen te rnis'eidsn l et
komt ons goed voor, die niet ver ler
openbaar te maken.
Ais spr. komt aan het punt reinli id
by de winning en behandeling van inelk,
wijdt hij een enkel woord aan de
bacteriön, levende wezens, zoo verbazend
klein, dat er in een vingerhoed water
wel 5 millioen kunnen voorkomen, ter
wijl het water nog volkomen heldor is.
Spr. onderscheidt ze in vrienden en
vijanden, de goede melkzuurbacteriën en
zij die de kaas doen rijpen, behooren
evenals de stikstofverzamelaars der
vlinderbloemige planten tot onze vrienden,
zegt spr., doch de bacteriën, die de molk
doen goor worden of de kaasbederven
behooren zoo goed als miltvuur- en
tuberculosebacteriën tot onze vijanden.
Laatstgenoemde bacteriön noemt spr.
vooral een grooten vijand van menscb
en dier en hij acht het gevaar niet denk
beeldig, dat menschen aan besmetting
blootstaan, door het drinken van onge
kookte melk van koeien, die aan tuber
culose lyden, waarom hij met aandrang
aanmaant de melk slechts gekookt te
gebruiken.
Reinheid is bij melk een eerste ver-
eischte, zegt spr., maar de meeste koe
stallen laten op dat punt nog alles te
wenschen over, het is er te donkerente
bedompt, te donker om het vuil te kunnen
zien, te donker en te bedompt voor
de gezondheid der dieren, die misschien
wel niet ziek worden, maar althans niet
zoo gezond zijn als mogelyk was.
Voor adviezen betreffende goede in
richting van stallen verwijst spr. naar
het „Instituut voor landbouwwerktuigen
en gebouwen" te Wageningen, waarvan
maar al te weinig wordt gebruik ge
maakt.
Vloeren in stallen dienen waterdicht
te zijn opdat geen smetstoffen in den
bodem kunnen driDgen, borstel en roskam
dienen in het belang van de gezondheid
der dieren, maar ook voor de reinheid
der melk goed gehanteerd.
Vloeren en wanden dienen geschrobt,
staarten opgebonden en bij bet melken
de grootst mogelyke zindelijkheid betracht
de uiers vóór het melken gereinigd, al
is hot met een bosje hooi of stroo, als
het maar niet geschiedt in de nabijheid
van de melkemmer.
Melken moet met zindelijke banden
en zindelijke kleeren geschieden, wen-
sche ijk zou het zijn, daarvoor, in tegeD-
stelliug met zooals veelal nog gebruikelijk
is, een wit melkerspak te gebruiken,
omdat het gewone boerenpak daarvoor
niet zindelijk genoeg is.
Aan bet reinhouden van emmers en
vaatwerk dient groote zorg besteed,
blijkens verslag van den Rijks zuivel-
consulent in Noordholland zijn vele
euvelen in het zuivelbedrijf te wijten
aan het boenen met onzuiver of koud
water en werden die door het vaatwerk
to boenon met warm sodawater verhol
pen.
Toch kan melk zelfs bij het betrachten
van de grootst mogelijke zindelijkheid
Diet deugen, n. 1. wanneer de dieren ge
voed worden met ondeugdelijk voedsel.
Melk van koeien te kort vóór of na
het kalven is niet geschikt om uit te
venten, evenmin voor het zuivelbediyt.
Knollen gebruikt als voeder voor melk
koeien maakt melk en boter ongeniet
baar, van smaak.
Sterk riekende stoffen dienen van melk
verwijderd gehouden, wart melk en
vooral warme melk neemt spoedig die
reuk en smaak over.
We mogen eischen, zegt spr. vaD onze
leveranciers zuivere goedsmakende melk,
daarom, weiger ze zoodra er iets aan
hapert, men dwingt daardoor lot onder
zoek.
In de pauze die hierna volgde werden
een achttal monsters melk van oudcr-
scheiiit ne leveranciers te den Burg onder
zocht.
T 18!
TEXELSCHE COURANT.
■kt f] Abonnementsprijs per 3 maanden.
gjjVoor DEN Burg 30 Cts. Franco per post door ge-
en nxjel Nederland 45 Cts. Nwir Amerika en undcre
linden met rerliooging der porto's.
Prijs der Adverlcnliin.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. f&dero regel meer 6 Ct.
Groote letters on Vignetten worden nsur pluAtsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. per nummer.
^telling van den Dienst.
TlVeesler der gemeente Texel brengt
in belangbebbenden, dat op de pu-
sd de* bekendmakingen zijn aangeplakt
HaJvcerige wijze de bepalingen zijn
ke gelden ten aanzien van vrijstel—
in if dienst bij de militie om een der
Cinen
inbeijwilligen dienst;
□s-rjiens!
*-gbcid van in hetzelfde jaar geboren
!t. halfbroeders;
iierscbap
.deeden van een geestelijk of een
2-jaenscblievend ambt of de opleiding
0 jits of toekomstige woonplaats in de
■bezittingen des Rijks in andero
De Burgemeester voornoemd,
GAA11LANDT.
LIL
Beendermeel.
