E
JÈSS
ÜS
2882.
Donderdag 27 Mei 1915
288t? Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
insti
Van week tof week.
'ltei
ren p
;eri
sul
3 rui
Dit blad versehflnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Adverteutiën vóór 9 nar op deu dag; der nitgave
Prijs der Advertentièn.
NNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD& DE R O O IJ, Parkstraat, Burq op Tbx bl.
f -0-0—0-
Pinksteren.
Per s
14
12
12
12
10
12
JeveL
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dbn Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. N»*r Amerika en sndore
l-.nden met verhooging der porto's.
Ven 1 tot 5 rogola 30 Cts. ledoro rogel moer 6 Ct.
Groote lettors on Vignotten worden nssr plAAtsrnimto
berekend. Bewijsnummers i Cts. por nummer.
15-
Jlei.
de Tweede Kamer zag men in den
(ten tijd meermalen de minister van
verschijnen om militaire ontwerpen
lichten en te verdedigen en ook in
tste dagen was dat weer het geval,
kmer behandelde de Landstormkwestie,
Bt wetsontwerp waardoor nog een paar
uit den dienst ontslagen landweer
fingen onder de bepalingen van de
stormwet werden gebracht en nam
vetsontwerp na eenig debat zonder
[lelijke stemming aan. Tengevolge daar
[zullen de geoefende mannen die tus-
den 1 Jan. 1911 en 24 Mei 1913 uit
dienst werden ontslagen, weer in het
Jtverband worden opgenomen, om als
ood aan den man mocht komen onder
wapenenen te kunnen worden geroepen
de regeering dezer dagen de oudste
veerlichting naar huis zond, is het
[urlyk niet te verwachten dat van het
om de landstormmannen op te roepen
hik zal worden gemaakt, tenzy zich
lige omstandigheden mochten voordoen.
~fc?el het wetsontwerp van geeD enkele
bestrijding ondervond werd naar aan-
pg ervan nog heel wat gezegd. Er bleek
I een strooming in de Kamer te zijn,
nog verder wenschte te gaan dan de
inter. Er waren er die wenschten, dat
rijgestelde eD vrjjgeloote jonge mannen
Ide laatste lichtingen alsnog onder de
pns zouden worden opgeroepea om
door de legerreserve te vergrooten.
Bsni adres van die strekking was ook by
ïfj Kamer ingekomen, maar de Minister
inpoover niet gaan, omdat hy niet over
''ildoend kader
reis
beschikt om nog 300000
cruteD voldoende af te richten. Wel echter
tlaarde de minister dat een wetsontwerp
Jewerking is, waarvan het doel zal zijn
Begerreserve te versterken voor zoovee!
1 thans uitvoerbaar is. Hoe dat wets-
rerp er precies zal uitzien valt nog
te zeggen, doch vermoedelijk zal het
«verplichte oefening in den wapenhandel
ïgen.
Q3ifflök de minister van mariDe verscheen
de Kamer en vroeg een nieuw oorlogs-
™iet van 2,4 m'illioen, dat hem zonder
discussie en zonder hoofdelijke stern-
verleend werd. Evenals wat betreft
Landstormontwerp verleenden ook de
al-democratische Kamerleden hun steun
dit ontwerp.
ver enkele dagen zal de Kamer nog een
jw ontwerp onder de oogen krijgen dat
E uitvloeisel is van den tegenwoordigen
ifl»rDa''oaa'en toes^nd Men herinnert zich
;ll| het Kamerlid Dr. NoleDs naar Rome is
eest en dat van verschillende zijden
'd gemeld, dat die reis in verband stond
it de plannen onzer regeering om een
lijk gezantschap te vestigen bij het
tcaan. Deze berichten zijn thans juist
eken, waot de regeering heeft een
eDtwerp bij de Staten Generaal aan-
gig gemaakt, waarin voorgesteld wordt
t<H het instellen van een tijdelijk gezant-
p te besluiten. In hare toelichting deelt
egeering mede hoe ze tot dit voorstel
ekomen. Dr. Nolens ging naar Rome en
verband met de berichten in de pers,
t het Vaticaan bezig was te arbeiden in
I belang van vredesbemiddeling gaf de
«ring den heer Nolens opdracht daar-
trent nadere inlichtingen in te winnen
B na te gaan in hoeverre Nederland hare
idewerkmg kon verleenen. De kardinaal
buitenlandsche zaken stelde de mede-
joprking op prijs en achtte in het belang
'er zaak noodig dat er by het Vaticaan
itjeD vertegenwoordiger der Nederlandsche
iBgeering aanwezig was. Een vast ge-
I^BP'schap schijnt voorloopig nog niet in het
Jêq der regeering te liggen, althans het
Jfctsontwerp spreekt van een tijdelijk ge
gntschap.
"MDe blik ging in de laatste dagen nog
jlteeds in epannmg naar het zuiden, waar
'f® blauwe lentehemel zich vredig welft
ever een opgewonden, opgezweept volk.
Balie koos voor den oorlog en al is deze
B» het oogenblik dat wij dit schrijven nog
(net verklaard, bet is du slechts een kwestie
van uren meer. De hoop dat ten slotte nog
het gezond verstand zou zegevieren is ijdel
gebleken en de overtuigiug dat zelfs de
gelukkigst gevoerde oorlog stroomen van
ellende zal uitstorten over eigen land en
volk die nog ter elfder ure het dreigend
gevaar had kunnen afwenden, is tot het
Italiaansche volk niet doorgedrongen.
Het wilde den oorlog, opgezweept door de
volksmenners, door een oorlogszuchtige
pers, door de landhongerende interventio
nistische partij. En zoo zien we een land
en volk zonder noodzaak, zich werpeD in
de ellende van den Europeeschen oorlog.
In Rome en Milaan, in Turyn en Venetie
en in tal van steden meer werden de vlag
gen ontplooid, hadden geestdriftige mani
festaties plaats, klonk uren achtereen het
gejuich langs du straten toen bekend werd
dat Kamer en SeDaat de zijde van Salandra
hadden gekozen. Feestbetoon, alsof oorlog
voeren de schoonste zaak der wereld is,
alsof Italië aan den vooravond staat van een
groot nationaal feest. Wij nuchtere,
kalme, koudbloedige Hollanders, wy staan
er naar te kijken in verbazing.
Zooals we boven opmerkten hebben
Kamer en Senaat zich aan de zijde der
regeering geplaatst. En niet met eeu kleiDe
maar met een geweldige meerderheid. De
regeering kreeg een vrij mandaat, een
blanco volmacht om in geval van oorlog
naar goedvinden te handelen. Salandra en
Gabriël d' Annunzio zijn de nationale bel-
deD geworden en Giolitti die in het belang
van het behoud van den vrede Daar Rome
kwam, is in stilte daaruit moeten vluchten
naar 'ziju landgoed omdat hem, den eens
zoo grooten invloedrijken staatsman, de
loerende sluipmoord omringde en het open
lijk van de daken werd gepredikt, dat
Giolitti een landverrader was geworden,
Zoozeer schijnt de oorlogsverblindiDg te
zyn gekomen over het volk van Italië. En
Kamer en Senaat zyn tegen die stroom
niet durven inroeien, ook de vrienden eD
geestverwanten van Giolitti niet, zelfs de
zwager van den Duitsche gezant niet.
Het moet gezegd, dat Oostenrijk-HoDgarije
een flinken prijs geboden heeft voor Italie's
onzijdigheid. Als men eenige eischen ten
opzichte van Istrië en Dalmatic, tot welke
gebieden het Italiaansche begeeren zich
mede uitstrekt, uitschakelt, heeft de regee
ring te Weenen schier alles aangeboden
wat Italië sinds vele jaren verlangt. Ket
moet haar niet gemakki-lijk zijn gevallen
zoover te gaan en haar schooDe Italiaan
sche provincies aan het bondgenootschap
op te offeren.
Doch Duitschland drong er op aaD, het
weüsehte Italië als bondgenoot te behouden.
Maar Italië had zijn eischen verzwaard, het
wilde veel meer dan Oostenryk aanbood
Wellicht hadden de geallieerden een veel
aanzieDlyker bod gedaan. De zoolang reeds
sluimerende hoop, de schoone droom van
een groot en machtig Italië moest nu in
vervulling gaan nu of nooit. Er was
ook geen reden om Oostenrijk te ontzien.
Zoovaak reeds was het gespannen tusschen
Weenen en Rome, meerendeels een gevolg
van het van weinig tact getuigend optreden
van Oostenryk in de provincies met Itali
aansche bevolking. Het bondgenootschap
is nooit hartelijk geweest en dat het niet
reeds eerder verbroken werd, was wellicht
omdat Oostenrijk en Italië beide belangen
hebben-op den Balkan. Thans echter ver
breekt Italië het bondgenootschap, zonder
dat het daarover ook maar eenig leed ge
voelt en omdat er aan de zijde der gealli
eerden meer te bereiken is. Reeds voor
eenige dagen zei Italië olficieel het bond
genootschap op, wilde zijne volkomen
vryheid van handelen terug hebben. De
regeering te Weenen bestempelt dit als
woordbreuk, als trouweloosheid en wyst
er op, dat het bondgenootschap in 1912
vernieuwd werd tot 1920 en niet anders
opgezegd kan worden dan een jaar vooraf.
Maar de Italiaansche regeering heeft haar
antwoord gereed, ze zegt het bondgenoot
schap op, omdat Oostenryk-Hongarye dit
zelf buiten werüing heeft gesteld door de
oorlogsverklaring aan Servie buiten zijn
bondgenooten om. Waarop van Oosten-
rijksche en Duitsche zijde weer geantwoord
wordt, dat Italië precies betzelfde deed
toen het den aanval tegen Libië ondernam
zonder do bondgenooten er in te kennen.
Zoo kan op het papier .do strijd worden
voortgezot - - naast do geel-, oranje-, blauw
en ander gekleurde boeken geeft Italië een
groenboek uit. Maar in de geschiedrollen
van Italië zullen wellicht spoedig d6 eerste
nieuwe gebeurtenissen worden gesohreven
met bloed,
—o—o-o—
Er zijn er, die hard mee hebben gejuicht
met de Italianen toen Kamer en Senaat te
Rome het oorlogsbesluit namen. Het zijn
de geallieerden. Wie zal het hun kwalijk
nemen, dat zy zich verheugden in het
vooruitzicht spoedig een nieuwen geduebten
bondgenoot aan hun zijde to hebbon 't
Is alleszins te begrypen, dat zij zich uiter
mate verheugen, want er zyn zooveel feiteD,
die er op wyzen dat het hun niet geheel
naar wensch gaat. Hun krijgsoperaties
tegen hun tegenstanders schieten niet op
In het westen mogen ze al de Duitschers
kunnen tegenhouden, van het uitoefenen
van eenig overwicht schijnt nog steeds
geen sprake te zijn. Wel traden ze in de afgo-
loopen week op het westelijk front op eeDige
punten inzonderheid in West-Vlaanderon
en het Belgisch Franscbe grensgebied nog
steeds offensief op en bereikten ze ook nog
eenige gunstige resultaten, doch veel wyst
er op dat de aanvallende bewegiDg lang
zamerhand weer tot staan komt en niet
de zoo begeerde doorbraak ton gevolge zal
hebben. Ze zijn er nog lang niet in go-
slaagd een beslissing van beteekenis voor
te bereiden en de verwachting, dat in bet
voorjaar de Duitschers binnen de grenzen
van hun land zouden zyn teruggeworpen,
moet nog altijd verwezenlijkt worden. Dat
duel lijkt nog even ver als inaauden ge
leden.
En op het oostelijk oorlogsterrein gaat
het nog heel wat minder Daar wensch De
zware nederlagen der Russen hebben de
schoonste verwachtingen t6 Parijs eD Lon
den in duigen geslagen. En in de pers der
geallieerden merkt men dan ook nu en dan
eenige ongerustheid op in de laatste dagen.
Men stelt zijn hoop thans Dog op de Rus
sische reserves, die reusachtig heeten te
zijn, maar van de Russische stoomwals
hoort men niet meer gewagen.
Ook moet het teleurstelling wekken by
de geallieerden, dat het plan van EDgeland
om Duitschland door het zwaard van den
hoDger tot onderwerping te brengen, zoo
weinig kans van slagen biedt. Het is reeds
voldoende gebleken, dat Duitschland nog
voldoende voorraden heelt tot de nieuwe
oogst.
Aan de Dardanellen gaat het. evenmin
nog naar weDSch. De actie schiet nog niet
op en het zal nog lang duren voor Kon-
stantinopel bereikt wordt. En bet zal nog
menig zwaar offer vergen ook. Het moet
daar nog heel aDders worden voor een
guDstig resultaat kan worden verwacht.
Om al deze redenen is het te begrypen
dat de geallieerden Italië met gejuich aan
hun zyde welkom heeten. Ze kunnen
Italie's steun zoo best gebruiken.
Van zelf rijzen er allerlei vragen omtrent
de gevolgen van een deelname van Italië
aan den oorlog. Zullen de bondgenooten
sterk genoeg zijn ook nog den nieuwen
7yand het hoofd te kunnen bieden? Ze
zyn sterk en vastberaden gaan zo de toe
komst tegen, maar aan alle menscbelijke
kracht is een einde. Men weet neg niet
wat de militaire plaDnen van Italië zyn,
maar wel mag verwacht wordeD dat
Duitschland en Oostenryk reeds lang hun
voorbereidingen hebbeD getroffen voor
de militaire maatregelen tegen Italië.
Wat zullen de gevolgen zijn voor den
Balkan Niemand die nog kan zeggen, wat
Griekenland, Roemenie en Bulgarye zullen
doen Het zijn open vragen nog, maar
dat het deelnemen van [talie niet het begin
van het einde zal zyn van den geweldigen
wereldbrand valt maar al te zeer te vreezen.
Mogelijk is bet wel het sein voor nieuwe
ernstige gebeurtenissen, die ook op den
BalkaD de vlammen van den oorlogsbrand
weer zullen doen uitslaan.
TEXEL, 26 Mei 1916.
't Is jammer dat men maar op een
plaats gelijk kan wezen, vooral wanneer
het weer zoo uitlokkend is als gedurende
de Pinksterdagen het geval was.
Men zou een boottocht willen maken,
eeu fietstocht, moD zou zich willen ver
lustigen aan het strand, in de duinen,
in onze staatsbosscben en waar niet al,
maar zooals gezegd, men heeft z'n keuze
te bepaleu en 't is gelukkig dat het weer
zich. voor het een zoo goed leende als
voor het ander.
De Pinksterdrukte was zeker over het
geheele land enorm, althans wanneer we
booren, dat sommige [treinen met een
vertraging van anderhalf uur te Amster
dam aankwamen daD geeft dat te denken.
Ook Texel kon zich beroemen op een
ruim bezoek, het s. s. Dageraad toch,
vervoeide met inbegrip van de Zaterdag
middag niet minder dan 2153 pasagiers
en 423 rijwielen, waarvan op den 2eu
Pinksterdag alleen 1052 passagiers en
182 rijwielen.
Het verbazend groot aantal passagiers
per laatste boot op den 2en Pinksterdag
vervoerd, bijna 500, was zeker voor een
deel te danken aan de meetings in den
namiddag gehouden.
De Openlucbt-Zendingssamenkomst in
het Boschje mocht zich in een ruim be
zoek verheugen.
Na een openingswoord van den Wel-
Eerw. Hr. Ds. v. d. Waa, trad de heer v. d.
Roest op met het onderwerp „De Zending
op Halmahera
In de pauze, die daarna volgde, ver
spreidden de bezoekers en bezoeksters
zich in het Bosch - dat door de goede
zorgen van ons Gemeentebestuur weer
een heerlijke wandelplaats biedt of
maakten van de gelegenheid gebruik om
een veifrissching tot zich te nemen.
Na de pauze vereenigden zich allen
weer om het in het lage bosch opge
stelde spreekgestoelte, om te luisteren
naar hetgeen den WelEerw. Heer Ds.
Hunningher ten beste gaf over „Zendings
leed en Zendingsfeest", waarna dén
WelEd. Z.G. Heer Dr. Norel het slotwoord
sprak err met dankzegging sloot.
Het gesprokene werd door gemeen-
schappelyk gezang afgewisseld.
De collecte voor do zending bracht
ruim 130,— op.
De meeting uitgeschreven door de
Mobilisatie-club van den Helder in ver-
eeniging met de afd. Texel van deS.D.
A P en opgeluisterd door de arbeiders
zangvereeniging van Texel en Helder,
was uitstekend bezocht.
De heer Wiersma sprak voor een aan
dachtig gehoor over „De oorlog en de
S D.A.P.", de heer Verstegen behandelde
het onderwerp „Iets over den vrede".
Ook deze meeting mocht als goed ge
slaagd genoemd worden.
Rest ons nog te gewagen van do
voetbalwedstrijden gedurendedePinkster-
dagen gehouden.
Wij waren slechts getuige van den
wedstiyd Zondagnamiddag gespeeld tus
schen Texel I en Holland I van Alkmaar
en die mocht terecht ood imnaakparty
genoemd wordeD, ongerekend toch eeu
paar punten die door den scheidsrechter
niet toegewezen werden, werden door
Texel 13 puDten gemaakt, waarvao 11
na rustuitslag 13-0.
De uitslag van den wedstiijd tusschen
Texel II en H V. V. was 5-2 in het
nadeel van Texel, die van den wedstrijd
Texel fadsp.) - Volharding was 2—U in
het voordeel van Texel,
In de mooie match Lus-chen Texel I
en Z.V.V. I behaalde Ti.xei de over-
winnL g met 3-1.