N°. 2915.
Zondag 19 September 1915.
29,t# Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
fff en Tuinbouwbrieven.
Binnenland,
Gemengd Nieuws.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dik Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Niwr Amerika en andere
lenden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADYERTENTIEN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LAN GEVELD DE R O O IJ, Parkstraat, Burg op Te x e l
Maximum-prijzen van levensmiddelen.
De Burgemeester der gemeente Texel
naakt bekend, dat op de publicatiebor-
len lijsten zijn aangeplakt, vermeldende
le maximumprijzen, waarvoor eenige
Ier meest voorkomende artikelen wor-
len verkocht.
Klachten over niet-inachtneming dier
nijzen, alsmede wenschen om voor be
paalde op de lijst niet vermelde artike-
en maxima vast te stellen of wel met
iet oog op plaatselijke omstandigheden
/ijziging in de maxima te brengen,
lehooren te worden gericht tot den Bur
gmeester.
Texel, 16 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
METS, Lo.B.
Lxir.
Samenstelling van veevoederstoffen.
Een zeer belangrijk bestanddeel van het
toeder is ook het vet. De kennis van het
rebalte hiervan is evenals die van het
eiwit zeer belangrijk. Van de krachtvoe-
dermiddelen wordt dan ook bij den verkoop
meestal het gehalte aan eiwit en vet op-
jegeven en de koopere letten daar in
verband met den gevraagden prjjs ter dege
In onze brieven waarin we schreven
over het samenstelleen van voederrant
soenen, wezen we er reeds op, dat bet niet
uist is, het gehalte aan deze stoffen te
lombineeren onder één percentcijfer voor
eiwit en vet». Het karakter van beide
stoffen is daarvoor te verschillend, zooals
;oen werd aangetoond.
Om het gehalte aan het vet van een
voedermiddel te leeren kenDen, trekt men
een monster van de stof uit met een vloei
stof, waarin vet gemakkelijk oplost, bijv.
met aether, benzine of zwavelkoolstof. Als
men daarna het oplosmiddel verdampt,
houdt men het vet over, waarvan men het
gewicht dan maar heeft te bepalen.
Behalve het vet lossen dan echter ook
nog andere stoffen op, zooals bijv. bladgroen,
harsen, kleurstoffen, e.d. Deze worden
met het extract als vet meegewogen,
waarom men dit meer den naam geeft van
ruw vet, wijl het niet geheel en uitsluitend
uit zuiver vet bestaat.
Het rijkst aan vet zijn de oliezaden,
lijnzaad, hennepzaad, koolzaad, maanzaad,
en de daarvan bereide of afkomstige pro
ducten, zooals meel en koeken. Heel arm
aan vet zijn de knol- en wortelgewassen,
groenvoer, hooi en stroo.
Sommige lieden meen6n op zeer eenvou
dige wijze, meestal uit de meer of mindere
gladheid in vochtigen toestand, met name
bij lijnkoeken zich over het gehalte aan
vet eenigszins een oordeel t6 kunnen vormen.
Er bestaan echter behalve vet nog vele
andere stoffen, die glibberig kunnen aan
voelen - men beproeve maar eens bijv.
den binnenkant van den hollen bloemsteel
van de gewone paardebloem zoodat men
uit bedoeld „onderzoek" geen conclusie
omtrent het vetgehalte kan trekken.
Een volgend bestanddeel van het voeder
is het ruwvezel. Om het gehalte hiervan
te leeren kennen wordt een voedermiddel
met verschillende sterke vloeistoffen be
handeld. Na afloop hiervan bljjkt een ge
deelte nog niet te zijn opgelost. Deze rest
bestaat voornamelijk uit celstof en houtstof,
welke de wanden vormen van de cellen
der planteD, waarvan het voedermiddel
afkomstig is. Voedermiddelen van dierlijken
oorsprong, byv. melk en vleeschmeel, be
vatten geen ruwvezel. Ruw voer bevat het
hoogste gehalte aan ruwvezel, voornamelijk
kaf, hooi en stroo. Knol- en wortelgewassen
zijn er zeer arm aaD. Hoe meer ruwvezel
een voederstof bevat, hoe meer het de eigen
schappen van hout begint te verkrijgen.
Men merke op, dat in den naam ruw
vezel mea spreekt ook wei vap ruw 6
celstof h6t woordje „ruw* niet als bij
ruw eiwit en bij ruw vet wijst op een
eenigszins onnauwkeurige, ruwe bepaling
van dit bestanddeel, doch hier werkelijk
slaat op den aard van de m6t dezen naam
aangeduide stoffen. Het zijn n.l. de hardste,
stugste en dus ruwste bestanddeelen van
het voeder. Daardoor is echter de kennis
omtrent het gehalte aan deze stoffen zeer
belangrijk. Het ruwvezel is n.l. voorzoover
liet verteert, wel een waardevolle stof,
ongeveer gelijk te stellen met suiker, doch 't
kauwen en verteeren er van eischt zooveel
arbeid dat een hoog gehalte aan ruwvezel 't
overigeDsuit de samenstelling vaneen voe
dermiddel af te leiden nuttig effect van 'n
voedermiddel sterk kan verlagen. |Het ver
hoogt dus sterk, laten we maar zeggen, de
exploitatiekosten van het voeder.
Dikwijls ook wijst een voor een bepaalde
stof abnormaal hoog gehalte aan ruwvezel
op slechte winning er van, te laat maaien,
e.d.
Als men een voedermiddel verbrandt,
houdt men over de asclibestandileelen of
minerale stoffon. Bij de bespreking van het
grondbegiosel der bemesting hebben we op
deze plantenbestanddeelen nogal eens den
nadruk gelegd. Bij samenstelling van
voederrantsoenen houdt men gewoonlijk
geen rekening met hot gehalte aan asch-
bestanddeelen van het voeder.
Op goede gronden is het aschgehalte van
het daarop geteelde hooi bijv. altijd vol
doende. Op arm6 hooilanden werd vroeger
nogal eens hooi geteeld met een tekort
aan phosphorzure kalk. "Werd dan niet
voldoende bijgevoerd met bijv. koeken, die
over het algemeen een flink aschgehalte
hebben, dan kreeg het ve6 op dit punt
ondervoeding. Beenbreuk was toen niet
zeldzaam. Sinds de algemeene aanwending
van super en slakkenmeel is dit kwaad
verholpen. Bij de voedering van varkens
moet op het aschgehalte wel gelet worden.
Ten eerste worden varkens als onvol
wassen dier gemest, zoodat de beenvorming
nog krachtig moet plaats grijpen, terwijl
ten tweede het gebruikelijke voedsel dik
wijls niet in de behoefte op dit puni kan
voorzien. Bijvoedering van phosphorzure
voederkalk is dan onvermijdelijk.
Als men van een voedermiddel heeft
bepaald het percent water, ruw eiwit, ruw
vet, ruwvezel en ascb, dan blijkt het totaal
bedrag minder te zijn dan 100pCt. Klaar
blijkelijk zijn dus nog stoffen „overge-
geslagen". Het gevonden totaalpercent
trekt men van 100 afen vindt zoo het gehalte
aan d6 z.g.n. stikstofvrije extractiefstoffen.
aftrekstoffeDj. De belangrijkste groep
hiervan is de groep der koolhydraten, dat
zijn zetmeel en suikers. Men noemt de
stikstofvrije extractiefstoffen daarom ook
wel eens zetmeelaclitige stoffen. Het ge
halte hiervan is hoog in knol- en wortel
gewassen en daarvan bereide producten en
eveneens in granen en de bijproducten der
meelfabrieken, zooals voedermesl en zemels.
Over de beteekenis dezer laatste groep
voor de veevoedering behoeft du niet ge
sproken te worden. Daartoe zij verwezen
naar vorige brieven.
H. V. S.
TEXEL, 18 September 1915.
14 Sept. Niet lang na de stranding
der Noorsche stoomboot „Isbjorn", die op
4 Oct. des vorigen jaars in deEierland-
sche gronden vastliep, werden pogingen
aangewend om van de Noorsche regee-
riDg eene belooning te bekomen voor de
te de Cocksdorp woonachtige bemanning
van de reddingboot, waarmede de equi
page van de „Isbjorn" was gered.
Thans is van genoemde regeering een
bedrag van f205 ontvangen, ter uit
reiking aan de redders.
Een 300 tusschenpersonen voor de
Ouderdomsrente in ons land hebben ont
slag gekregendaaronder zijn er ook
twee van hier. Voor deze gemeente
bljjjven nu nog als zoodanig over de
heeren C. Jonker, ten den Burg en J.
Daalder Dz. te Oosterend.
Bij de gisteren te 'sGravenhage ge
houden exameus slaagde o. m. voor derde
stuurman groote stoomvaart de heer H. J.
A. Krijt, leerling van de Zeevaartschool
alhier.
Het Hoofdbestuur van de vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht, ontving van den
Minister van Binnenlandsche Zaken bericht,
dat een deputatie uit haar midden door
ZEx. ontvangen zal worden op Woensdag
den 22sten September des middags 2 uur,
ter aanbieding van het Petitionnement tot
grondwettelijke gelijkstelling van Man en
Vrouw. In een huishoudelijke vergadering
van de afdeeling „Texel" is besloten dat
Mevr. Keijser-Koster als afgevaardigde, de
afdeeling aldaar zai vertegenwoordigen.
Den Hoorn, 17 September.
Bij den strandvonder C. Beumkes is eene
visscbersboot aangedreven zonder merken,
In de boot bevonden zich twee riemen.
Oosterend.
Woensdag j.l. maakten de leerlingen
van de bijzondere school alhier met elf
rijtuigen een tocht over Oudeschild naar
„het Boscbje" en vandaar over den Burg
naar Koog.
Dat bij het mooie weer volop genoten
werd, spreekt wel vanzelf, te meer,
daar het aan de noodige versnaperingen
Diet heeft ontbroken. Een plotseling
sterfgeval alhier maakte de thuiskomst
gedrukt.
Nu de motorbemaling in den polder
„Het Noorden" zoo goed voldoet, zou
men meenen, dat de wind watermolen
overbodig was geworden. Toch wenscht
men dezen als reserve te behouden,
waarom hij nog eens weer van een
nieuwen vijzel wordt voorzien, daar de
vorige zijn beste dagen heeft gehad.
Alhier is overleden de heer W. A.
Eelman, die in de geheele gemeente een
bekende persoonlijkheid was, èn als lid
van bet Waterschapsbestuur, 6n als een
der voormannen van de A. R. partij. De
heer Eelman, wiens verscheiden plot
seling was, bereikte den leeftijd van 72
jaren.
Vlieland, 15 Sept.
Luchtschepen schijnen deze week dage-
lijksche gasten te zijn. Maandag en Dins
dag werden 4 Zeppelins waargenomen
en hedennamiddag weder een van Oost
naar West zich begevend.
Vrijdom van briefport.
De directeur-generaal der posterijen en
telegrafie maakt bekend, dat de ten be
hoeve van de militairen en van de hier
te lande geïnterneerde buitenlandsche
militairen verleende vrijstelling van brief
port bij kon. besluit met ingang van
20 September is ingetrokken.
Met ingang van dienzelfden datum is
bij datzelfde besluit (in het binnenlandsch
verkeer) tot nadere beschikking vrij
stelling van port verleend voor de ver
zending, door en aan onder de wapenen
zijnde militairen, beneden den raDgvan
officier, alsmede door en aan in Neder
land geïnterneerde buitenlandsche mili
tairen van
A.briefkaarten, met uitzondering van
die, welke berichten omtrent handels
zaken of bestellingen, of aanbiedingen
van handels- of fabrieksgoederen bevat
ten
B.gedrukte stukken, welke tenmin
ste éénmaal per maand verschijnen als
courant of tijdschrift, tot een gewicht
van 100 gram.
De portvrij te verzenden stukken
moeten, voor zooveel zij afkomstig zijn
van militaireD, aan de adreszijde dragen
het opschrift „Militair", gewaarmerkt
door de handteekeniDg van den afzender.
Stukken, welke niet beantwoorden aan
de hiervoren genoemde bepalingen,
worden met port belast.
Gearresteerd.
Ongeveer 3 jaar geleden bad in het
Veerhuis te Zwijndrecht een poging tot
berooving plaats, waarvan de geldophaler
M. van de firma W. te Dordrecht, bjjna
het slachtoffer werd. Doordat op het
hulpgeroep menschen toesnelden, slaag
den de aanranders niet in bun poging
en wisten te ontvluchten.
Onlangs had de Rijkspolitie het geluk,
op een der daders, iemaDd te Zwijn
drecht, de hand te leggen en dezer dagen
gelukte het haar de beide anderen,
eveneens aldaar te arresteeren, Alle
drie zijn thans in verzekerde bewaring.
D. Ct.
Te Kampen is een kind van ruim
een jaar in een emmer met water ge
vallen en verdronken.
Als een bewijs, dat er van dit jaar
ontzettend veel bolgewassen naar het
buitenland worden verzonden, blijk o.a.
uit het feit, dat de firma M. Veldhuizen
van Zanten Zonen te Lisse dezer
dagen de 6000ste kist heeft verzonden
Heilige onnoozellieid.
Een jong soldaat van 1913, van een
kleine garnizoensplaats, nu sedert de
mobilisatie bij een der Utrechtsche lorten,
passeert zonder te groeten een Neder-
landsch zee-oiflcier, een onbekende groot
heid voor het plattelandsjongmensch.
De officier roept hem terug en vraagt
„Waarom groet je mij niet De schuch
tere wedervraag „Behoort mijnheer dan
tot het Nederlandsche leger?" „Natuur
lijk, luitenant bij de marine," is het
antwoord, „wist je dat niet waarop
deze verontschuldiging„Neen, luit'nt,
ik dacht dat u iemand van de bioscoop
was."
De officier heeft de onwetendheid van
den jongen soldaat niet te hoog opge
nomen. N. v. d. D.
Vervaardiger van valsche bankbil
jetten gearresteerd.
Sedert eenigen tijd waren te Amster
dam valsche bankbiljetten van f25 in
omloop.
De politie stelde onmiddellijk een on
derzoek in en Vrijdagavond mocht 't aan
de recherche van de Nieuwe Tolstraat
gelukken, de hand te leggen op den ver
vaardiger en uitgever dezer biljetten.
Het is een zekere E., boekbinder van
beroep.
Bij een huiszoeking in zijn woning
werden alle ingrediënten gevonden, die
noodig zijn voor het vervaardigen van
valsch bankpapier.
De man die alleen „werkte" en reeds
vele biljetten had uitgegeven, heeft een
volledige bekentenis afgelegd. Tel.
Een strop.
Terzake van de uitvoering van het
raadsbesluit van 24 Augustus 1907 heelt
de gemeente Groningen voor den aanleg
van een eigen waterleiding uitgegeven
het sommetje van f 1.096.329,487».
De N. V. Groninger Waterleiding heeft
de geldigheid van het raadsbesluit en
van den aanleg betwist met het succes
dat de gemeente in 3 instanties veroor
deeld wordt haar leiding te sluiten niet
alleen voor particulier, maar ook voor
eigen gebruik. Een mitmelijke schikking
tusschen partijeD heeft niet tot het ge-
wenschte resultaat geleid.
Is dit ook 'n stropje in dezen duren
tijd?
TEXELSCHE COURANT.
