N° 3094
Woensdag 13 Juni 1917.
30ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Advortontiën daags voor de uitgave vóór 0 uur nam.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de Ui tg. Firma LANQEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Borg op Tbxbi,.
3-9 Juni.
'tis met de veikiezingen voor de Tweede
amer toch anders goloopen, dan we ver
acht en onlanga in een onzer overzichten'
cergesehreven hebben. En we zullen in
it opzicht wel niet alleen staan, want het
ntal stemmingen dat nu deze week moet
laats hebben is heel wat grooter, dan op
oDd van d6 desbetreffende actie had mogen
orden aangenomen. In op één na de helft
er districten werd een gang naar de stem-
us noodig gemaakt. Op enkele uitzonde-
ogen na, komt in dezen de tegenactie
an de anli-Grondwetsherzieners, terwijl
oorts de S. D. P., de chr. socialisten en ook
0 christendemocraten een duit in het zakje
1 eenen te moeten doen. In de nog open-
e'oleven 49 districten zijn 67 tegencandi-
aten gesteld. Het stellen van candidaten
at echter gemakkelijker, dan ze gekozen
krijgen. En dat geldt vooral, wanneer
e candidaten dienen gerangschikt te worden
der de rubriek „onbekende grootbeden",
aarvoor van de 67 aanbevolenen menigeen
de termen valt.
Over 't algemeen wordt aangenomen, dat
aftredende Kamerleden geen „zware
artij" zullen hebben, maar we wagen ons
ch maar liever niet aan eenige voor-
elling. Met belangstelling wachten we
en uitslag van de stemming af, om te
unnen nagaan of de oppositie tegen de
rondwetsherziening inderdaad nog van
nige beteekenis is. We kunnen het moei*
gelooven en veronderstellen, dat in het
eerendeel der districten de belangstelling
oor de Grondwetsstemming wel niet veel
rooter zal zijn,'dan die voor de behandeling
de Kamers van de Grondwetsherziening
lf. Het Nederlandsche volk heeft de ge-
eele herziening langs zich heen laten gaan,
onder er warm of koud van te worden,
■er waarschijnlijk voor eon deel ook het
evolg van de abnormale omstandigheden,
aaroDder thans geleefd wordt, van den
hier alles overheerschenden oorlog. En
ch is die Grondwetsherziening op zich
If een zaak van groote beteekenis, omdat
aardoor een niet onbelangrijke wijziging
ordt gebracht in de staatkundige grond-
agen van ons volksleven.
Yrjjdag a. s. zal zeer zeker in de meeste,
0 met in alle districten, de beslissing
allen. De menschen van de tegenactie
uilen waarschijnlijk wel niet het succes
ebben, waarvoor men doorgaans zijn
ndidaten in het vuur zendt, want ze
ebben niet alleen de groote pers, maar
ok de groote politieke organisaties tegen
ich. In een vergadering van de voorzitters
an alle in de Slaten-Generaal vertegen-
oordigde politieke partijen, werd besloten
afdeelingen op te wekken, met alle
rachten te bevorderen, dat de altredende
eden worden herkozen. Dit besluit werd
enomen onder overweging dat s lands
elang medebrengt, dat de aanhangige
rondwetsherziening tot stand komt.
Reeds den 28 dezer zullen de nieuwe
'amers in vereenigde vergadering bijeen-
omen, welke door de KoniDgin zal wor-
en geopend. Geen traditioneele openings
plechtigheid op den derden Dinsdag van
'eptember dus. De Kamers bebben-nog veel
werk af te doen en tevens behoort de
Grondwetsherziening in tweede lezing te
worden behandeld. Wijzigingen mogen in
bet ontwerp niet meer aangebracht wordeD
er mag alleen gestemd worden over het
ontwerp, zooals het door de oude Kamers
Hitügenouitn werd. En dit heeft ook nu
weer 3/s van ^e uitgebrachte stemmen
noodig.
Is de herziening aldus tot stand gebracht,
dan verdwijnen deze Kamers weer en treedt
de nieuwe toestand in werking. Eu als we
dan weer voor de stembus worden opge
roepen, dan zullen 'we ons niet de weelde
kunnen veroorloveu thuis te blijven, waot
dan is er stemplicht. En misschien dat we
dan ook wel met een beetje meer genoegen
optrekken naar bet stemlokaal, omdat onder
het nieuwe stelsel van Evenredige Ver
tegenwoordiging, onze stem vrjj zeker niet
„voor niemendal" wordt uitgebracht.
Het moet met de a, s. stemmingen al
vreemd loopen, als we over een jaartje niet
geroepen zullen worden om volgens het
nieuwe Grondwetsartikel onze stem uit te
brengen. Maar toch blijft niet zonder belang
de vraag hoe groot of hoe klein de kracht
van de tegenactie wel is.
—o-o-o—
De strjjd op het westelijk front is weer
jn volle hevigheid ontbrand. En thans op
eon nieuw gedeeltein Vlaanderen. De
Duitscbe berichten hadden al zooiets voor
speld de vorige week. Zo vertelden, dat de
Engelsehen bezig waren hun troepen te
verplaatsen en dat deze de voorbereidingen
troffen voor een nieuwe aanvallende be
weging op andere declen van het Westelijk
front. Donderdag heeft generaal Ilaig een
nieuw offensief in Vlaanderen geopend en
in de laatste dagen is er tusachen Yperen
en Armentiëres heviger dan ooit gevochten.
De Eagelschen slaagden erin over een front
van 9 mijlen in de Duitsche stellingen door
te dringen, de dorpen Wytschaete, Meessen
e. a. te bezetten, 51)00 gevangenen te maken
en talrjjke kanonnen ,to veroveren. Van
Duitsche zijde werd dezo tegenslag toege
geven, maar op de gebruikelijke wijze. De
Engelschen zouden hot voordeel veel te
duur hebben gekocht. In Berlijn verklaart
men, dat het Duitsche front vast genoeg
is en dat ook in Vlaanderen een doorbraak
poging zal moeten mislukken.
Uit de mededeelicgen van generaal Haig
en de levendige beschrijvingen, door de
Engelsche oorlogscorrespondenten gegeven,
blijkt dat aan den stormaanval der Engel-
schö troepen 'n zoo verschrikkelijk artillerie
en mijnenvuur is vooraf gegaan, als nog
nimmer to voren. Haig schreef daaraan
voornamelijk het behaalde succes toe. De
Duitachers waren op onze komst voor
bereid schreef hij ze hadden ver
sterkingen samengetrokken om ons te ont
vangen, maar toch werd het doel bereikt.
Tien minuten na 3 Donderdagmorgen wer
den 19 mijnen onder de vijandelijke ver
dedigingswerken tot ontploffing gebracht,
waardoor een groot deel der Duitsche front
stellingen totaal vernield werd. Onmiddel
lijk daarop openden de kanonnen bun vuur
en ging de infanterie tot den aanval over.
De Engelsche reporter Gibb's vertelt, dat
de vorige slag in Vlaanderen slechts kin
derspel was bij dezenvergeleken. Een
heuvelreeks, die geheel oudergraven was,
werd, met de daarin aangebrachte loop
graven en mijnen, totaal opgeblazen. De
heuvels zijn verdweneo, van een dorp bleef
niets dan wat puin over, een bosch werd
versplinterd en de daarin verborgen beton
werken werden tot pulver vermalen.
Et is dus weer verschrikkelijk gevochten,
óf liever er wordt weer verschrikkelijk ge
vochten. Want deze eerste goedgeslaagde
aanval der Engelschen, schijnt slechts het
voorspel te zijn geweest van een nieuw
groot -offensief. dat de Duitschers uit Fran
krijk en België mott beuken.
Of het slagen zal? Telkens nog werd de
vraag gesteld, als woer een nieuwe aan
vallende bewegiog ondernomen werd. Tot
nog toe werd het doel niet boroikt en het
zal de vraag zijn of in Vlaanderen zal ge
lukken wat. in Champagne, aandoSommo
en bij Atrecht mislukte.
Generaal Haig geeft den strijd echter
niet op - Laat hem maar zijn gang
gaan, heeft Keizer Wilholm d6zer dagen
bij een troepeninspectie gezegd. De vijand
stormt zich dood, als de Duitsche soldaten
maar stand houden en dat zullen ze. Daar
om zal Duitschland ton slotte den vrede
deerteeeren.
De geallieerden denken er anders over.
Zy nemen aan, dat do Duitschers geleide
lijk aan het eind van hun krachten kom en
en dat deze ton slotte tot don aftocht zul-
leu worden gedwoDgen.
Maar bij duizenden vallen weer en nog
de jongo levens, dag aan dag.
-o-o-o—
Op het Italiaansche front is thans de
rust vrijwel teruggekeerd. ZoolaDg als het
duurt. Do Oostenrijkers toch hebben de
Italianen door tegenaanvallen zeer govoelige
klappen toegebracht en een belangrijk deel
van de verloren stellingen heroverd. Dat
kan generaal Cadorna zoo niet op zich
laten zitten.
Van de andere fronten geen nieuws van
belaDg. Ook ander belangrijk nieuws was
er in de laatste dagen niet veel.
Belangrijk nieuws kan zeker niet genoemd
worden het feit, dat de aanvoerder der
Amerikaansche troepen op het front in
Europa, met zijn staf behouden te Londen
is aangekomen. Er kan alleen uit blijken,
dat de duikbooten nog niet volkomen de
zeo bebeerschen. Of echter de Amerikaan
sche troopen zelf zoo gemakkelijk in Europa
zullen komen, moet nog blijken.
Voor de EDgelscben is het stellig aan
genaam nieuws geweest, toen do Lcvens-
middelencommissie liet bekend makeD, dat
het gevaar van onmiddellijk gebrek, dank
zij de hulp dor Vereep. Staten, geweken
is. Het schijnt intusschen dan toch te heb
ben bestaan, ondaok3 de steeds herhaalde
verzekeringen, dat Engeland voor gebrek
niet te vreezen had.
Over vrede wordt al weder niet meer
gesproken. Dat moet uit wezen, heeft Ribot
immers gezegd.
T E X EL, 13 Juni 1917.
Oct Nut.
Hot departement Texel vorgaderde
Viijdag in café den Burg huishoudelijk,
do opkomst was niet groot.
In eeu kort openingswoord herdacht
de voorz. met weemoed het verscheiden
van den penningmeester, wijlen den heer
Aug. C. Keijser.
De notulen werden gelezen en onge
wijzigd vastgesteld, de rekening, slui
tende met een klein voordeelig saldo,
werd na onderzoek goedgekeurd.
Aan het verslag van de commissie
der nutsbibliotheek ontleenen wij, dat
door 135 personen van die instelling
wercl geprofiteerd en de boeken, bij
sluiting van het seizoen, op één na
werden ingeleverd, de rekening sloot
met een batig slot van bijna f16,
terwijl mot waardeering voor gedane
diensten, melding werd gemaakt van
het overlijden van den heer R Moojen,
in leven commissaris dor b bliotheek.
Betreffende de Nutsspaarbaok werd
door een der directeuren medegedeeld,
dat het aantal inleggers in 19 6 was
gesfcogoD tot 31, hst aantal po3teu van
inleg bedroeg 93, dat van terugbetaling
60, ingelegd werd f 18,901,67, terug
betaald 16,475,18, op 1 Januari 1917
was aan inleggers verschuldigd eon be
drag van f 15,808,89.
Kwam tor tafel een voorstel van het
bestuur om de contributie voor leden
thans bedragende f8, terug te brengen
tot f 1,50, die voor begunstigers te stellen
op f6,
Door het bestuur was een circulaire,
houdende een opwekking als lid toe te
treden, gezonden aan een 80-tal personen
te den Burg, tot nu too buiten het
Nut staande, daarbij de verlaging van
de contributie als genoemd in uitzicht
stellende.
Van 47 personen was een toestem
mend antwoord ingokomeD, waarom
hot bestuur, meononde dat versterking
van het lodental om moer dan eene
redon hoogst gewenscht is, met klem
aandrong tot do voorgestelde verlaging
der contributie te besluiten.
Na een algemeene discussie werd het
het voorstel mot eenparige stemmen
aangenomen.
In verband met die beslissiDg werd
besloten do bestuursverkiezing, uit te
stellen tot de eerstvolgende algemeene
vergadering, wanneer na goedkeuring
van bet genomen besluit door het Hoofd
bestuur, met de nieuwe leden zou kunnen
worden vergaderd.
Sluiting.
Vergadering Staalman.
Maandagavond was de zaal van hotel
Texel reeds geheel bezet, toen de heer
Hartendorf de vergadering opende en
nog bleven de bezoekers toestroomen.
In z'n openingswoord meende do voorz.
die belangstelling als 'n goed teeken te
mogen beschouwen. Mochten misschien
velen na de herstemming gehoopt hebben
dat deze verkiezing niet gehouden zou
worden, vervolgde spr., wl) hopen U
straks aan te toonen dat het noodig is.
De heer Staalman het woord bekomen
hebbende, begon met te zeggen, dat er
in het leven treffende momenten voor
komen, dab de mensch soms gewaar
wordingen ervaart, die indrukken wekken
welke het geheele leven bijblijven.
Zelden is spr. echter meer getroffen,
dan toen hem op 15 Mei j.l het bericht
gewerd, dat 2000 kiezers van den Helder
hunne stem op hem hadden uitgebracht
en dat terwijl spr. zijn hoofd niet buiten
de deur had gehad en de tegenpartij in
50 tot 60 vergadeiingen, de kiezers had
bewerkt.
Daaruit is gebleken, dat mijne kiezers
goen opwekking noodig hebben, dat zij
behooren tot de moest gefuodeerden.
In den Helder alleen werden 1400
stemmen op mij uitgebracht, tegen 1000
op den heer Oud, wel oen bewijs, ver
volgt sprdat de candidaat die 56 jaar
in hun midden woonde, nog hun ver
trouwen heeft.
Spr. brengt die kiezers daarvoor zijn
bartgrondigen dank en zegt zich door die
2000 vrijwilligers sterk te gevoelen,
overtuigd, dat zij ook nu niet ten achter
zullen blijven.
Het goed recht van ons optreden,
wordt door de vrijzinnigen betwist op
grond van de overeenkomst tusschen de
partijen gesloten, op grond van het laat
zitten wat zit, maar zegt spr. de heer
Oud zit niet, z'n geloofsbrieven zijn nog
niet onderzocht, hij is nog niet beëedigd.
De overoeokomst betreft hem Diet,
juridisch niet en in aDder opzicht ook
niet.
En dan gaat spr. na, hre het com
promis is tot stand gekomen en hoe
die overoenkom-.t-werd getroffen tusschan
de loiders van de venschiff nde piriijen
die Siting hadden in de 2e kamer. Maar
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Bdro 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 CU. Naar
landen met verhooging der porto's.
Amerika en andere
COURANT.
Prijs der Advcrtentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 CU. Iedere regel meer 6 Ct
Grooto lottors en Vignetten worden naar plaaUruimte
berekend. Bewysnummors 8 CU. por nummer.
