EK
DB WITTE WADI.
ie
■N°. 3230
Zaterdag 5 October 1918
32ste Jaargang.
Nieuws» en
Advertentieblad.
K
Binnenland.
len
lar
s
FEIfILLBÏON.
3D1
r
M.
Mi hlad verschgat Woensdag- ea Zaterdagmorgen
Advertcntiön daags voor de uitgave vóór 4 nur nam.
ABONNEMENTEN en AÖVERTENTIEN worden aangenomen bij de üifg, Pibka LANGEVELB& DE BOOIJ, Parkstraat, BühoopTexu.
[R
RpgeeringswaFen.
s
O.OOl
.261
0,0011
0,00
YG.
Tej
Abonnementsprijs per 3 waanden.
Voor den Bcrg 40 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 55 Cts, Naar Amerika en andere
ianden met Terhooging der porto's.
UBAtf
Prijs der Adverleniibn.
"Van 1 tot 5 regels 40 Cts. Iedere regel moor 8 Ot
Groote lettors en Vignetten wordon naar plaatsruimte
berekend. Bewysnummers 8 Ctr. per nummer.
en ib
idan
ibat
UW
£ni#
nd
DB
Burgemeester en Wethouders van Texel
aakenbekend, dat van 6 Oct. tot en met 12 Oct.
s. bij de winkeliers alhier verkrijgbaar zal
n
op elke grijze bon no. 9. één half ons
leulvruchten.
Maximumprijzen van peulvruchten
t ;r. erwten en br. boonen 22 ct. p. kg. 11 ct. p. p.
kapucijners 54 27
op elke blauwe bon no. til Va ons harde of
lachte zeep.
Zachte zeep 14 ct, per K.G. 3 ct. per ons
Harde Zeep 33 ct. per dubbel stuk van 250 gr.
13'/a ct per ons.
16VsCt. per enkel stuk van 125
op elke witte bon gemerkt S 11 een half pond
uiker a 28 cent per pond.
Gedurende het tijdvak van 30 September
ot en met 12 October is verkrijgbaar
op elke groene bon no. 16 één ons gort öf
indien voorradig één ons havermout;
Gort 13 ct. per pond, 2'/, ct. per ons
Havermout 16, 3'U
op elke GELE bon no. 19 2'/i ons kaas (dure
goedkoope.)
Maximumprijzen van kaas
volvette Gouda f 1,56 per K.G. f 0,78 per V: K.G.
0,157s per ons
volvette Gouda met Rijksmerk f 1,59 p. K.G.
0.80 per Vs K.G., f 0,16 p. ons.
Gouda 40 pet. f 1,41 per K.G. f0,72 per 1/a-
1.G. 0,14'/, per ons
Gouda 30 pet. f 1,19 per KG., f 0.60 per pond,
!2 ct. per ons.
Gouda 20 pCt. f 0,75 p. KG. f0,371/. p. p.
0,08 p. ons.
Edammer 40 pCt. f 1,43 per KG., f0.72 per
lalf KG., f0,141/, per ons.
Edammer 30 pCt. f 1,23 per KG., f 0,62 per
lalf KG., f0,12'/, per ons.
Gedurende het tijdvak van 6 Oct. tot en met
Nóv. is verkrijgbaar
op gele bon no. 20 een half ons sago.
Prijs f0,30 per pond f0,06 per ons.
Bovenstaande goederen mogen niet anders
ian tegen afgifte van bons worden verkocht.
Texel, 4 Oct. 1918.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
De Secretaris, JONKER.
3
idfc
set
d»
kol
Duur der boterKaart. Prijs Natuurboter.
De Burgeon e iter van Texel brengt
r openbare kennis, dat de 2e week
_jr boterkaart loopt van 3 Cct. tot en
met 12 Oct., de 3e week van 13 Oct.
esf tot en met 22 Oct., de 4e week van
23 Oct. tot en met 1 November enz.
Winkeliers behooren hun opgeplakte
bons in te leveren den dag n£L afloop
der week.
Naar het Duitsch van
Rudolph stratz.
24.)
Dio zeldzame gasten kon men wel tellen
Twee oude heeren, een Yantkee en En-
gelschman, dio onder bet eten vol spanning
de „Times" en de „New York Herald*
lazen. Na het gebraad keken zij elkander
awijgend aan, ruilden over de tafel heen
huu couranten verdwenen weer achter d9
papieren wanden.
Dit scheen niet naar da zin van een
herT ia de nabijheid, die er uitzag ais een
driftige notenkraker. Hij trommelde zeonw-
achtig op zijss bord, trok aart zijn donker
''Ikinbaardje, en staarde, alsof k\j gehypno
tiseerd was, naar de twee fceeres.
En daar zat een mooi gezichtje: een
jonge FrasQtisa, die met haar donkere,
«waarmoedigo oogon smachtend langs de
taiel keek naar het raam, waarachter^ da
bergen in de schemering blauwden, Daar
bij het raam stond de kelner met do pud-
ijji dingecbaal, en hoe vorder hij kwam met
bedienen, des te kleiner werd de inhoud
va:; den rebotel en des to groo'.er warden
de zielvolle oogen van de begeetlge joage
Dat do maximumprijs van natuurboter
is vastgesteld op f 1,70 per pond.
Texel, 4 October 1918.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
TEXEL, 5 Oct. 1918
Onderwijszaken.
Te acht ure opende Maaudagavond de
heer Klimp de vergadering in café den Burg.
Spr. betoogt, dat de onderwijzers verplicht
zijn strijd te voeren, het salaris vau de
meestea van hen is niet voldoende om er
mee rond te kornoD. De hoer Ossendorp
zegt spr. is gekomen om de belangen van
de onderwijzers te verdedigen, hj] twijfelt
niet of deze zat er in slagen de noodzake
lijkheid van salarisverhoogingaan te toonen.
De heer Ossendorp het woord bekomen
hebbende doet voorlezing van hel bekende
ingezonden stuk van do Texelsche Ouder-
wijzersvereeniging en zegt dat B. en W.
na lezing van dat stuk kwaad geworden
zijn, en tereebt, alleen ze hadden kwaad
moeten worden op zichzelf, omdat ze
tegenover het onderwijs en de ingezetenen
hun plicht schromelijk hebben verwaar
loosd. Voor goed onderwijs toch, is een
goede bezoldiging noodzakeljjk en de be
zoldiging in deze gemeente is slecht, is
zeer slocht, spr. zou bijna zeggen i3
miraculeus slecht.
Aan de hand van de advertentie voor
een onderwijzeres te de Cocksdorp toont
spr. dan aan, hoe een onderwijzer, die niet
iu het bezit is van bjjakten op 31 jarigen
leeftijd, na aftrek van peosioenstorting zoo
ongeveer 16 gulden per week heeft om te
leven.
Wanneer ik die cijfers zie, zegt spr. en
ik weot daarnaast, wat er noodig is om
te leven, dau kan ik niet anders zoggen,
dan, dathet salaris staat ver beuedeu
peil en dat B, en W. schromelijk hun
plicht verwaarloozen.
Het is de plicht van het gemeentebestuur
in elk opzient de geestelijke, zedelijke en
stoffelijke welvaart van de ingezetenen te
bevorderen en daartoe draagt in de eerste
plaats goed onderwijs bij. Goed onderwijs
te verstrekken is de taak der overheid ea
het is dus haar plicht te zorgen, dat' de
ambtenaren, die als het ware die taak van
haar overnemen, in de meest gunstige
conditie verkeerea om dat goed te kunnen
doen. .Financieele zorgen be uoeilijken den
onderwijzer in de uitvoering vau zija taak,
schaadt ook de verhouding tusschen hem
en het gemeentebestuur.
Spr. schetst daarop de groote waarde
name.
Elizabeth ke6k wear voor zich. Z j be
greep zelve niet, waarom zij zich zoo prik
kelbaar on ongelukkig gevoelde. Was dit
haa? gekrenkt zelfbewustzijn, wijl hij baar
had wakker geschud uit den droom, waar
uit zij zich door eigen kracht had willen
bevrijden
Was bat baar verlangen naar dien droom
die a's een boete zespbel uiteenspatte, en
haar de droevige, ledige werkelijkheid ach
terliet
De beide mannen naast haar waren in
eeu druk gesprek gewikkeld over de mid-
del-Sd^schiscQO en Frankische methoden
vau Landbouw. Voornamelijk werd de
veeteelt besprokenhot Sicam-iathaLr
rasde rechten op gemeenschappelijke
weiden ea uit de woorden die baar oor
bereikten, kon Elizabeth opmaken, dat haar
man voornemens was, roet zijn collega uit
Zwaben een overeenkomst te siuitw over
eea kodde uitgezochte koeien.
De ander had dit gesprok eon paar maal
afgebroken, om een pa ir beFetie woorden
lot baar te richten. Zij antwoordde kort
en kooi, ea nam een guasrigo gelegenheid
waar om zieh tod de dame asa baar rech
terhand te wenden, eon vriendelijke Engol
scha matroar, dio, naast hsac stijven, z vij
geaden echtgenoot gezoteo, Mij ie wa>,
dat aii met haer mooie' buu-vroaw, in
re lelijk. Eigolsoa eens ko-t praten orsr
Zrrawtt, o ver Z yitserUad ia Ketsl^emeea
van good onderwijs, zoowel voor iederen
leerling afzonderlijk, als voor de maat
schappij in haar geheel en staaft dat door
voorbeelden uit de wereldgeschiedenis. Hjj
beroept zich mede op uitspraken van man
nen van naam, o,n. van den tegenwoordi-
gen minister van Finanoiön, vroeger wet
houder van onderwjjs te Amsterdam, Mr.
S. de Vries, die tovens als zijn meening
uitsprak, dat de gemeente als werkgeefster
een voorbeeld dient te zjjn, een model-
patroon.
Een volk, dat zijn onderwijs verwaar
loost, heeft Mr. Cort v. d. Linden, onze
vroeger o.Mioister-president, eens geschreven,
gnat ten onder. Van het onderwijs hangt
de toekomst der natie af.
„De karige bezoldiging," zei eenmaal Mr.
Gooman Borgesius, geeft slechte onderwij
zers en Mr. Savornin Lohman sprak „de
lagere school is nog niet wat ze zijn kon,
niet het minst werkt daartoe mede, de
schandelijke bezoldiging der onderwijzers".
Deze beide laatste uitspraken zijn reels
van 20 jaar terug en nog zijn ze van toe
passing, zegt spr., 't is haast nog slechter
dan toen.
Als men een gevoel van matheid over
zich krijgt, een stemming van „wat-kan-
het-ma-eigenlijk-schelen, dan i3 men niet
in staat zijn taak goed te vervullen. Nu
ja, men kan dan de kinderen wel lezen
en schrijven leeren, maar het opvoeden
blijft achterwege.
Om overwicht te hebben, moreel over
wicht, moet men kind zijn met het kind,
moet men opgewekt zijn. Het jonge kind
is van nature opgewekt en vraagt dat van
hen die met hem omgaan. Een goed onder
wijzer heeft noodig een zeer groote dosis
opgewektheid, blijheid en opgeruimdheid,
het leven moet voor hem een genot zijn
en daarom is het noodig dat alles gedaan
wordt, opdat het leven uit hem jubelt den
geheelen dag.
By' de tegenwoordige salarieering is dat
niet mogelijk, men heeft voortdurend kop
zorg en het groote, mooie Van de onder-
wjjzorstaak gaat teloor.
Spr. vergelijkt de loonen van een assis
tentkok, een schaapherder, een portier, een
machinist, eea concierge, een klerk en eon
brievenbesteller in 's Rijksdienst, voor
f800,tot 1800,'sjaars, met de trakte
menten van onderwijzers en komt tot de
conclusie, dat de verhouding, ten opzichte
van de waardeering van de soort arbeid,
een averechtsche is.
Na een kleine pauze, vervolgt spr. zijne
rede en zegt grond te hebben voor de
veronderstelling, dat de Raad bij de as.
herziening der salarisregeling beter uit
den hoek zal komen. En er dient ook beter
aangepakt, zóó, dat vaststaat dat elke on-
on do 'ofelprijzea in hot bijzonder.
„Elizabeth
Haar mati raakte even haar arm aan,
en zij zag, dat de heer Von Gendlingea
was opgestaan, zonder op het dessert te
weckten.
Vriendelijk glimlachend beantwoordde
zij zijn groet en terwijl bj met' zware
schreden door de zaal stapte, verschoot zij
ongeduldig haa? Bto6l.
„Laat ons ook maar gaan 1" zeide zij,
haar man onder tafel evea de hand druk-
fcend, „ik vind het hier verechrikk dijk
Zij deden nog eea korte avondwandeling
door het dorp, dat er nu al heel vreemd
uitzag. De oude, zwart uitgedroogde hut
ten werden bestraald door den blauwwitt.oa
acbijo vau het eleecrischo licht, ia de hotels
straalde het .heldere kaarslicht en hoorde
raea daosmuziek, waarbij de gasten ia de
sael opgeruimde eetzaal als dwazen rond
draaiden, zooais de gidsen en boeren, die
in de dorpstraat stonden, dui lelijk koudea
ZÏ9Hhoog verheven glansden iu het
sterrenlicht de eeuwige ijsyelden, ea iets
lager varriedea blauwe rookzuilen de
standplaats dar hotels op den bergkam.
In onwaarschijnlijke, reusachtige groove
verhief zich teren des Wïstalfjkea tremel
de M itterhorn ids een ia de du sternis ver-
dwjieade, w-t'.o massa vau rotspunten,
va i het statiei klonk het li liten der loco-
motieven, hot zweepgeklap ee hot ramme-
i leu dg? omnhusseii, die vol mat nieuws-
derwjzer er kan komen. Men vraagt heel
werk'van een onderwijzer op 19 it 20 jari
gen leeftijd en lij geeft diensten die gezien
mogen worden. Men verlangt volle toewj-
ding, de gemeenschap is dan ook verplicht
te zorgen, dat de onderwijzer er behoorlijk
kan komen.
Hoe groot moet dan het aanvangsalaris,
hoe het eindsalaris zjn?
Ieder die een jongen heeft, die elders
aan een inrichting van onderwijs de lessen
volgt, zegt spr., weet dat zoo'n jongen
voor levensonderhoud kost, 11, 12, 13 A
1400 gld. per jaar en geen vader geeft
toch maar opdat de jongen er op los kan
leven.
Bovendien, het Rijk, dat behalve voor
Oorlog en Marine, voor alle takken van
dienst, ook voor onderwijs schriel is, geeft
voor leerlingen aan een instelling ter oplei
ding voor ambtenaar in Indiö, b. v. te
Leiden f 1000, met geheel vrije stadie
en dit voorjaar nog verklaarde de Minister
van Koloniën, Min. Pleyte, dat hot niet
bedoeld was als verstrekking voor levens
onderhoud, maar als een toelage om het
de ouders mogoljk te maken, hunne kin
deren die opleiding te kunnen doen g6ven.
Het Rijk is dus van meening, dat iemand,
van een ontwikkeling als een onderwijzer,
van f1000, niet kan bestaan.
Gezien het voorgaand zegt spr. en ik
weet dat hot zoo is, zal het beneden
f 1200,— niet gaan, toch vragen de onder
wijzers slechts f800,— en hj hoopt dan
ook dat de bescheidenheid der onderwijzers
beloond zal worden en de Raad het hoo-
ger zal stellen.
Op grond van allerlei overwegingen komt
spr. vervolgens tot de conclusie, dat het
eindsalaris wol f3000.— mocht zijn, doch
de onderwijzers vragen slechts voor gezins
hoofden f 1750.—, met bezit hoofdakte
f1900.— en als hoofd f1950.ook ten
deze hoopt spr. dat de Raad die eischen
als te laag zal beschouwen.
Het bezwaar, dat het onderwjs zoo duur
zal worden, weegt by spr, niet zoo erg.
Hot onderwijs aan de lagere school kost
in deze gemeente per kind en per jaar nog
slechts f51.—, dat is nog f 1,beneden
het gemiddelde en aan de gemeentekas, met
inbegrip van kosten schoolbouw, slechts
f20,16 per kind en per jaar.
Spr. meent, dat do hoogere kosten best
door de gemeente kuunon worden gedragen,
de aanslagen boven f2000 zyn sedert 1914
gestegen van 79 tot 151, die van boven
f3000 van 26 tot 86, van boven f4000 van
15 tot 45 ea van bozen f5000 van 7 tot 27.
Bovendien is bet gemiddeld percentage
gierig kijkende gasten stapvoets tusschen
de helderverlicbta korroiakraampjes aan
beide zijden van do i-tra t doorreden.
Voor hot hotel bleef de Uear Ven Rauda
staan oa kook eens naar de glazen veranda
d a n iaat, waar muziek g maakt werd.
„Ik zou gaarne nog oen glas bier willen
driokeu,* zeide hij eenigzin3 aarzelend.
Want hij kon van zijn vrouw niet vergen
dat zij aem zou vergezellen iu don tabaks
rook en het vrij gemengde gezelschap.
blijde, eens oen uurtje
zijo, en reikte hem de
Zij w is echter
alleen te kunnen
band.
„Doe het maar,* zeide zij, „dan ga ik
bovea nog oen paar brieven schrijven. Tot
weerziens
„Nuais gij het goedvindt 1*
Snel om zioh heen kijkend, kuste hij
haar de baud, en liet haar gaan.
Ook zij zag hora na wet een gewaar
wording, die miiscsiea nog geen liefde
wr", maar ia ieder geval hartely'ke, her
levende vriendschap
VUL
Biaon von Gundliogen was uit da eet
zaal ook naar de veranda naast het hotel
gegaao, waar bier gedronken werd.
Daar za oa aan eea afzonderlijke tafel
da groote glctsehcrmannen, de bewonderde
hel4en hunner afdeeiiagen ea voreenigingeu
die in de v,nbladen als autoriteiten be
richten mededeelden ovor nieuwe, onver-
W'.elite ov3rwinniageo, opstijgingen zonder
aids, tochten in hot hoogiobergto in dei
winter eo dergelijke waagstuiiken.
?/W-< v<rvQ'g i,j